«Мәсиһи һәјаты вә ибадәти. Иш дәфтәри» үчүн мәнбәләр
7—13 СЕНТЈАБР
АЛЛАҺЫН КӘЛАМЫНДАКЫ ХӘЗИНӘ | ЧЫХЫШ 23, 24
«Күтләјә гошулмајын»
(Чыхыш 23:1) Јалан хәбәр јајмајын. Пислик мәгсәдилә шаһидлик едәрәк шәр адамла әлбир олмајын.
Бүтүн фактлары билирсиниз?
7 Дост-танышларыныза електрон мәктуб вә ја месажлар ҝөндәрмәји хошлајырсыныз? Әҝәр хошлајырсынызса, јәгин јени хәбәрә раст ҝәләндә вә ја һансыса һадисәни ешидәндә өзүнүзү хәбәри исти-исти чатдырмаг истәјән мүхбир кими һисс едирсиниз. Лакин һәмин хәбәри јајмаздан әввәл дајаныб дүшүн: «Јајмаг истәдијим бу мәлуматын доғрулуғуна әминәм? Әлимдә фактлар вар?» Әҝәр мәлуматын доғрулуғуна әмин дејилсинизсә, онда баҹы-гардашлар арасында јалан мәлумат јајмыш олаҹагсыныз. Она ҝөрә дә шүбһәниз варса, «Ҝөндәр» јох, «Сил» дүјмәсини басын.
8 Електрон мәктублары вә месажлары тез-тәләсик ҝөндәрмәјин диҝәр тәһлүкәси дә вар. Бәзи өлкәләрдә фәалијјәтимизә мәһдудијјәтләр вә ја гадағалар гојулуб. Ола билсин, һәмин өлкәләрдә әлејһдарларымыз бизи горхуја салмаг, арамыздакы етибары сарсытмаг үчүн гәсдән јалан мәлуматлар јајсын. Кечмиш Совет Иттифагында баш вермиш бир һадисәјә нәзәр салаг. КГБ кими танынан ҝизли полис шајиә јајмышды ки, бәзи адлы-санлы гардашлар Јеһованын халгына хәјанәт едиб. Әфсуслар олсун ки, чохлары бу шајиәләрә алданараг Јеһованын тәшкилатындан ајрылмышды. Бәзиләри сонрадан гајытсалар да, диҝәрләри ҝери дөнмәди, онларын иманы ҝәми кими гәзаја уғрады (1 Тим. 1:19). Ејни агибәтлә үзләшмәмәк үчүн нә етмәк олар? Хошаҝәлмәз, дәгиглијинә әмин олмадығыныз мәлуматы јајмајын. Садәлөвһ олмајын, һәр ешитдијинизә инанмајын. Бүтүн фактлардан аҝаһ олдуғунуза әмин олун.
(Чыхыш 23:2) Күтләјә гошулуб пислик етмәјин; шаһидлик верәндә чохлуға ујуб әдаләти позмајын.
it-1-E с. 11, абз. 3
Һарун
Гејд етмәк лазымдыр ки, Һарун етдији үч хәтанын һеч бириндә әсас ҝүнаһкар өзү олмајыб. Ҝаһ јаранмыш вәзијјәт ону буна вадар едиб, ҝаһ да тәсир алтына дүшәрәк дүз јолдан сапыб. Хүсусән дә биринҹи хәта заманы о, «күтләјә гошулуб пислик етмәјин» әмринин көкүндә дуран принсипә ујғун даврана биләрди (Чх 23:2). Бунунла белә, онун ады Мүгәддәс Китабын сонракы һиссәләриндә шәрәфлә анылыр. Аллаһын Оғлу да јер үзүндә јашајаркән Һарун нәслинин каһинлијинин гануни олдуғуну тәсдиг етмишди (Зб 115:10, 12; 118:3; 133:1, 2; 135:19; Мт 5:17—19; 8:4).
(Чыхыш 23:3) Касыбын ишинә баханда үзҝөрәнлик еләмәјин.
it-1-E с. 343, абз. 5
Кор олмаг
Мәһкәмә ишләриндә әдаләти тапдаламаг корлуға бәнзәдилир. Төвратда рүшвәтин, һәдијјә алмағын, гәрәзин писләндији чохлу өјүд-нәсиһәтләр јер алыр, чүнки бу кими шејләр һакимин ҝөзүнү кор едир вә тәрәфкешлик етмәдән, әдаләтли гәрар чыхармасына мане олур. «Рүшвәт ити ҝөзү кор едәр» (Чх 23:8). «Рүшвәт һикмәтлинин ҝөзүнү кор едәр» (Гн 16:19). Һаким нә гәдәр адил вә ағыллы олурса-олсун, һеч өзү дә һисс етмәдән һәдијјәнин тәсири алтында гәрар верә биләр. Аллаһын ганунунда ҝөстәрилир ки, тәкҹә һәдијјә јох, һиссләр дә инсаны кор едә биләр. Орада дејилир: «Нә касыбын тәрәфини сахлајын, нә дә варлыја үстүнлүк верин» (Лв 19:15). Беләликлә, һаким нә һиссләрә гапылараг, нә дә халг арасында ад-сан газанмаг мәгсәдилә, садәҹә, варлы олдуғу үчүн инсанын әлејһинә гәрар вермәмәли иди (Чх 23:2, 3).
Һикмәт хәзинәсиндән инҹиләр
(Чыхыш 23:9) Гәриби сыхышдырмајын. Гәриб олмаг нәдир јахшы билирсиниз, чүнки өзүнүз дә Мисирдә гәриб олмусунуз.
«Гонагпәрвәрлији јаддан чыхармајын»
4 Јеһова садәҹә әмр верә биләрди ки, исраиллиләр гәрибләрә һөрмәт етсинләр. Амма О, исраиллиләри һәм дә шәфгәтли олмаға сәсләјирди. (Чыхыш 23:9 ајәсини охујун.) Исраиллиләр гәриблијин нә демәк олдуғуну чох јахшы билирдиләр. Мисирлиләр динләринә вә миллијјәтләринә ҝөрә һәмишә јәһудиләрдән узаг ҝәзирдиләр, һәтта онлары көлә етмәмишдән әввәл дә (Јар. 43:32; 46:34; Чых. 1:11—14). Исраиллиләр бу гәриб өлкәдә чох аҹы һәјат јашамышдылар. Амма Јеһова онлара бујурмушду ки, араларында јашајан гәрибләрә «јерли адам кими» јанашсынлар (Лав. 19:33, 34).
(Чыхыш 23:20, 21) Габағынызҹа мәләк ҝөндәрирәм ки, сизи јолда горусун, ҝәтириб һазырладығым јерә чыхарсын. 21 Һәрәкәтинизә фикир верин вә онун сөзүнә әмәл един. Бу мәләјә гаршы чыхмајын, о, асилијинизи бағышламајаҹаг, чүнки о, Мәним адымы дашыјыр.
it-2-E с. 393
Микајыл
1. Мүгәддәс Китабда Ҹәбрајылдан башга ады чәкилән јеҝанә мәләкдир. Јалныз о, «баш мәләк» адландырылыр (Јд 9). Биринҹи дәфә бу ада «Дәнјал» китабынын онунҹу фәслиндә раст ҝәлинир. Орада Микајыл «баш әмирләрдән бири» адланыр. О, «Фарс әмири»нин вурушдуғу, мөвгеҹә ашағыда дуран бир мәләјин көмәјинә јетишмишди. Микајыл Дәнјалын әмири, онун «халгынын һимајәсиндә дуран бөјүк әмир» адланыр (Дн 10:13, 20, 21; 12:1). Бурадан мәлум олур ки, исраиллиләри сәһрада апаран мәләк Микајыл иди (Чх 23:20, 21, 23; 32:34; 33:2). Баш мәләк Микајылын Мусанын ҹәсәди барәсиндә Иблислә мүбаһисә етмәси дә бу фикри тәсдигләјир (Јд 9).
Мүгәддәс Китаб гираәти
(Чыхыш 23:1—19) Јалан хәбәр јајмајын. Пислик мәгсәдилә шаһидлик едәрәк шәр адамла әлбир олмајын. 2 Күтләјә гошулуб пислик етмәјин; шаһидлик верәндә чохлуға ујуб әдаләти позмајын. 3 Касыбын ишинә баханда үзҝөрәнлик еләмәјин. 4 Ҝөрсәниз ки, дүшмәнинизин өкүзү вә ја ешшәји азыб, ону јијәсинин јанына апарын. 5 Сизә дүшмән кәсилән адамын ешшәјини јүк алтында јыхылыб галмыш ҝөрәндә јанындан өтүб кечмәјин. Јијәсинә һејванын үстүндән јүкү ачыб ҝөтүрмәјә көмәк един. 6 Касыбын ишинә баханда әдаләти позмајын. 7 Јаландан иттиһам етмәкдән узаг дурун. Ҝүнаһсыз вә дүз адамы өлдүрмәјин, Мән белә иш ҝөрәнә һагг газандырмарам. 8 Рүшвәт алмајын, чүнки рүшвәт ити ҝөзү кор едәр, дүрүст адамын фикрини дәјишдирәр. 9 Гәриби сыхышдырмајын. Гәриб олмаг нәдир јахшы билирсиниз, чүнки өзүнүз дә Мисирдә гәриб олмусунуз. 10 Торпағынызы алты ил беҹәриб мәһсулуну јығын. 11 Једдинҹи ил исә беҹәрмәјин, динҹә гојун. Орада нә битсә, гој касыб-кусуб јесин; онлардан галан исә гурда-гуша јем олсун. Бу, үзүм бағыныза да, зејтун бағыныза да аиддир. 12 Нә ишиниз варса, алты ҝүн әрзиндә ҝөрүн, једдинҹи ҝүн исә һеч бир иш ҝөрмәјин. Гојун өкүзүнүз, ешшәјиниз динҹәлсин, гул-гарабашыныз вә јурдунуздакы јаделли истираһәт етсин. 13 Диггәтли олун ки, дедијим шејләрин һамысына әмәл едәсиниз. Башга аллаһларын адыны дилинизә ҝәтирмәјин, ағзыныздан онларын ады чыхмасын. 14 Илдә үч дәфә Мәним шәрәфимә бајрам кечирмәлисиниз. 15 Мајасыз чөрәк бајрамыны гејд един. Сизә тапшырдығым кими, әвив ајында, тәјин етдијим вахт једди ҝүн мајасыз чөрәк јемәлисиниз, чүнки Мисирдән мәһз һәмин вахт чыхмысыныз. Һеч ким һүзурума әлибош ҝәлмәсин. 16 Һәмчинин Бичин бајрамыны, зәһмәтинизин нүбарынын, беҹәрдијиниз торпағын илк мәһсулунун бичинини гејд един. Еләҹә дә илин сонунда, әкиб-беҹәрдијиниз мәһсулу јығанда Мәһсул јығымы бајрамыны гејд един. 17 Илдә үч дәфә бүтүн кишиләриниз Рәббиниз Јеһованын һүзуруна ҝәлмәлидир. 18 Мәнә ҝәтирдијиниз гурбанын ганынын јанында мајалы һеч нә олмамалыдыр. Мәнә һәср олунан бајрамларда ҝәтирилән гурбанларын пијиндән сәһәрә галмамалыдыр. 19 Торпағыныздан ҝөтүрдүјүнүз илк мәһсулун ән јахшысыны Аллаһыныз Јеһованын евинә ҝәтирмәлисиниз. Оғлағы анасынын сүдүндә биширмәјин.
14—20 СЕНТЈАБР
АЛЛАҺЫН КӘЛАМЫНДАКЫ ХӘЗИНӘ | ЧЫХЫШ 25, 26
«Чадырдакы ән ваҹиб әшја»
(Чыхыш 25:9) Чадыры вә онун бүтүн аваданлығыны ҝөстәрдијим нүмунәјә әсасән дүзәлдин.
it-1-E с. 165
Әһд сандығы
Лајиһәси. Јеһова Мусаја мүгәддәс чадыры дүзәлтмәји бујуранда она илк олараг сандығын лајиһәсини верди. Чүнки сандыг чадырда, еләҹә дә бүтүн Исраил дүшәрҝәсиндә ән ваҹиб әшја иди. Сандығын узунлуғу ики гулаҹ јарым, ени гулаҹ јарым, һүндүрлүјү гулаҹ јарым иди (тәх. 111×67×67 см.). Акасија ағаҹындан дүзәлдилмишди. Она һәм ичәридән, һәм дә чөлдән халис гызыл чәкилмишди. Кәнарларына гызылдан нахышлы һашијә вурулмушду. Сандығын икинҹи һиссәси, јәни гапағы бүтүнлүклә гызылдан дүзәлдилмишди, тахтадан дүзәлдилиб үстүнә гызыл чәкилмәмишди. Гапағын ени вә узуну сандығынкына бәрабәр иди. Гапағын үстүнә дөјмә гызылдан дүзәлдилмиш ики кәрруб гојулмушду, һәрәси гапағын бир гырағына. Кәррублар гаршы-гаршыја, башлары ашағы иди. Ганадлары јухарыја ачылыб гапағын үстүнү өртмүшдү (Чх 25:10, 11, 17—22; 37:6—9). Сандығын гапағы һәм дә кәффарә гапағы адланырды (Иб 9:5).
(Чыхыш 25:21) Гапағы сандығын ағзына гој. Сәнә верәҹәјим Шәһадәт лөвһәләрини исә сандыға гој.
it-1-E с. 166, абз. 2
Әһд сандығы
Сандыгда мүгәддәс Шәһадәт лөвһәләри, јәни үстүндә Он әмрин јазылдығы ики лөвһә сахланылырды (Чх 25:16). Ичиндә манна олан гызыл габы вә Һарунун тумурҹугламыш әсасыны да сандыға гојмушдулар. Амма Сүлејманын мәбәди тикилмәздән бир гәдәр әввәл онлары орадан ҝөтүрмүшдүләр (Иб 9:4; Чх 16:32—34; Сј 17:10; 1Пд 8:9; 2См 5:10). Муса вәфат етмәздән әввәл «Ганун китабыны» лавили каһинләрә вериб тапшырды ки, онлара гаршы шаһидлик етсин дејә, китабы «Јеһованын Шәһадәт сандығынын» ичинә јох, јанына гојсунлар (Гн 31:24—26).
(Чыхыш 25:22) Мән гапағын үстүндә сәнә ҝөрүнүб орадан сәнинлә данышаҹағам. Исраиллиләрә чатдыраҹағын бүтүн фәрманлары сәнә Шәһадәт сандығынын үстүндәки кәррубларын арасындан билдирәҹәјәм.
it-1-E с. 166, абз. 3
Әһд сандығы
Аллаһын һүзуру илә әлагәли иди. Сандыг мөвҹуд олдуғу бүтүн мүддәт әрзиндә Аллаһын һүзуру илә әлагәли олуб. Јеһова вәд етмишди: «Мән гапағын үстүндә сәнә ҝөрүнүб орадан сәнинлә данышаҹағам. Исраиллиләрә чатдыраҹағын бүтүн фәрманлары сәнә Шәһадәт сандығынын үстүндәки кәррубларын арасындан билдирәҹәјәм». «Мән гапағын үстүндәки булудда зүһур едәҹәјәм» (Чх 25:22; Лв 16:2). Ишмуил Јеһованын кәррублар үзәриндә тахт гурдуғуну јазмышды (1Иш 4:4), демәли, кәррублар Јеһованын арабасыны тәмсил едирдиләр (1См 28:18). Беләликлә, «һәр дәфә Муса Аллаһла данышмаг үчүн Һүзур чадырына ҝирәндә Шәһадәт сандығынын гапағынын үстүндән она хитаб едән сәс ешидирди. Аллаһ ики кәррубун арасындан онунла данышырды» (Сј 7:89). Сонралар Јушә вә баш каһин Фәнһас да сандығын өнүндә Јеһоваја мүраҹиәт едирдиләр (Јш 7:6—10; Һк 20:27, 28). Анҹаг јалныз баш каһин илдә бир дәфә Ән мүгәддәс јерә ҝириб сандығы ҝөрүрдү. Лакин о, Јеһова илә данышмаг үчүн јох, Кәффарә ҝүнүндә ајинләри иҹра етмәк үчүн ора дахил олурду (Лв 16:2, 3, 13, 15, 17; Иб 9:7).
Һикмәт хәзинәсиндән инҹиләр
(Чыхыш 25:20) Кәррубларын ганадлары јухарыја тәрәф ачылыб гапағын үстүнү өртмәлидир. Онлар гаршы-гаршыја гојулмалы, үзләри исә гапаға бахмалыдыр.
it-1-E с. 432, абз. 1
Кәрруб
Сәһрада гурулан чадырын әшјалары арасында кәрруб фигурлары да вар иди. Сандығын гапағынын һәр ики гырағында дөјмә гызылдан дүзәлдилмиш бир кәрруб гојулмушду. Онлар гаршы-гаршыја гојулмушду, сәҹдә формасында гапаға тәрәф әјилмишдиләр. Һәр биринин ики ганады вар иди, ганадлары јухарыја тәрәф ачылыб гапағын үстүнү өртүрдү, санки гапағы горујурду (Чх 25:10—21; 37:7—9). Һәмчинин чадырын ичәри өртүкләринин вә Мүгәддәс јерлә Ән мүгәддәс јер арасындакы пәрдәнин үзәринә кәрруб тәсвирләри ишләнмишди (Чх 26:1, 31; 36:8, 35).
(Чыхыш 25:30) Мәним өнүмдән, масанын үстүндән һүзур чөрәји һеч вахт әскик олмамалыдыр.
it-2-E с. 936
Һүзур чөрәји
Чадырда вә мәбәддә Мүгәддәс јердәки масанын үстүнә гојулан вә һәр шәнбә тәзәләри илә әвәз олунан он ики чөрәк (Чх 35:13; 39:36; 1Пд 7:48; 2См 13:11; Нә 10:32, 33). Һүзур чөрәјинә ибрани дилиндә һәрфән «үз чөрәји» дејирдиләр. «Үз» кими тәрҹүмә олунан ибрани сөзү бәзән һүзур мәнасында да ишләнир. Беләликлә, һүзур чөрәји тәгдимә олараг һеч вахт Јеһованын өнүндән әскик олмурду (Чх 25:30). Һүзур чөрәји һәм дә «тәгдим чөрәкләри» адланырды (Мр 2:26; Иб 9:2).
Мүгәддәс Китаб гираәти
(Чыхыш 25:23—40) Һәмчинин акасија ағаҹындан ики гулаҹ узунлуғунда, јарым гулаҹ ениндә, гулаҹ јарым һүндүрлүјүндә бир маса дүзәлдин. 24 Үстүнә халис гызыл чәкин. Гырагларына гызылдан нахышлы һашијә вурун. 25 Масаја дөрд бармаг ениндә чәрчивә вурун. Чәрчивәнин гырағына да нахышлы һашијә дүзәлдин. 26 Маса үчүн гызылдан дөрд һалга дүзәлдин вә масанын дөрд күнҹүнә, ајагларын бәркидилдији јерә вурун. 27 Һалгалар чәрчивәјә јахын олмалыдыр. Масаны дашымаг лазым ҝәләндә шүвүлләри һалгалардан кечириб масаны ҝөтүрәрсиниз. 28 Шүвүлләри акасија ағаҹындан дүзәлдин, үстүнә дә гызыл чәкин. Масаны бу шүвүлләрлә дашыјаҹаглар. 29 Маса үчүн нимчәләр, ҹамлар, еләҹә дә шәраб тәгдимәсини төкмәк үчүн долчалар вә касалар дүзәлдин. Онлар халис гызылдан олмалыдыр. 30 Мәним өнүмдән, масанын үстүндән һүзур чөрәји һеч вахт әскик олмамалыдыр. 31 Халис дөјмә гызылдан чырагдан дүзәлдин. Онун алтлығы, ҝөвдәси, голлары, тумурҹуглары, гөнчәләри вә ҝүлләри бир бүтөв олмалыдыр. 32 Чырагданын ҝөвдәсиндән алты гол ајрылмалыдыр — үчү бир тәрәфдән, үчү диҝәр тәрәфдән. 33 Һәр ики тәрәфдәки голларда тумурҹуг вә гөнчәләрлә нөвбәләшән, бадам чичәјинә бәнзәр үч ҝүл олмалыдыр. Чырагданын ҝөвдәсиндән ајрылан алты гол бу ҹүр олмалыдыр. 34 Чырагданын ҝөвдәсиндә дә тумурҹуг вә гөнчәләрлә нөвбәләшән, бадам чичәјинә бәнзәр дөрд ҝүл олмалыдыр. 35 Чырагданын ҝөвдәсиндән ајрылан алты голун һәр ҹүтүнүн алтында бир тумурҹуг олмалыдыр. 36 Тумурҹуглар, голлар, үмумијјәтлә, чырагдан бүтөв бир гызыл парчасындан, халис, дөјмә гызылдан дүзәлдилмәлидир. 37 Чырагдан үчүн једди чыраг дүзәлдин. Чыраглар јананда габаг тәрәфи ишыгландырмалыдыр. 38 Машалар вә хәкәндазлар халис гызылдан олмалыдыр. 39 Чырагдан вә онун бүтүн аваданлығы бир талант халис гызылдан дүзәлдилмәлидир. 40 Диггәтли ол ки, һәр шеј сәнә дағда ҝөстәрилән нүмунәјә ујғун дүзәлдилсин.
21—27 СЕНТЈАБР
АЛЛАҺЫН КӘЛАМЫНДАКЫ ХӘЗИНӘ | ЧЫХЫШ 27, 28
«Каһинләрин ҝејиминдән нә өјрәнирик?»
(Чыхыш 28:30) Урим вә Туммим һөкм синәбәндиндә сахланылмалыдыр. Һарун Јеһованын өнүнә чыханда онлар Һарунун үрәјинин үстүндә олмалыдыр вә о, Исраил оғулларына һөкм етмәк үчүн олан бу әшјалары Јеһованын өнүндә һәмишә үрәјинин үстүнә гојуб дашымалыдыр.
it-2-E с. 1143
Урим вә Туммим
Мүгәддәс Китабын бир сыра шәрһчиләринин фикринҹә, Урим вә Туммим пүшк иди. Ҹејмс Моффатын тәрҹүмәсиндә Чыхыш 28:30 ајәсиндә онлар «мүгәддәс пүшк» адланырлар. Бәзиләри белә еһтимал едир ки, онлар үч пүшкдән ибарәт иди, биринин үстүндә «бәли» сөзү, биринин үстүндә «хејр» сөзү һәкк едилмишди, биринин үстү исә бош иди. Суала ҹаваб вермәк үчүн онлардан бирини синәбәнддән чыхарырдылар, јазысыз пүшк чыхарыланда бу о демәк иди ки, Аллаһ суала ҹаваб вермир. Диҝәрләринин фикринҹә, бу, ики јасты даш иди, онларын бир үзү ағ, о бири үзү гара иди. Онлары атанда икисинин дә ағ тәрәфи дүшәрдисә, ҹаваб «бәли» иди, икисинин гара тәрәфи дүшәрдисә, ҹаваб «хејр» иди, биринин гара, о биринин ағ тәрәфи дүшәрдисә, суала ҹаваб јох иди. Бир дәфә Талут каһин васитәсилә Аллаһдан филиштлиләрә һүҹум едиб-етмәмәји сорушанда ҹаваб алмады. Баша дүшдү ки, халгын арасындан кимсә ҝүнаһ едиб. Она ҝөрә дә Аллаһа јалварды: «Еј Исраилин Аллаһы, Туммим васитәсилә бизә ҹаваб вер!» Орадакыларын арасындан Талутла Јонатан сечилди. Сонра исә онларын икисинин арасында пүшк атылды. Бу әһвалатда Талутун «Туммим васитәсилә бизә ҹаваб вер!» демәсиндән елә тәәссүрат јараныр ки, бу, пүшк дејилди. Амма бу сөзләр онлар арасында һансыса әлагәнин олдуғуна да ишарә едә биләр (1Иш 14:36—42).
(Чыхыш 28:36) Халис гызылдан парлаг лөвһәҹик дүзәлдиб үстүнә мөһүр ојмасы кими «Мүгәддәслик Јеһоваја мәхсусдур» сөзләрини һәкк един.
it-1-E с. 849, абз. 3
Алын
Исраилдә баш каһин. Исраилдә баш каһинин алнына, әммамәсинин габағына гызыл лөвһәҹик, мүгәддәс лөвһәҹик бәркидилмишди. Лөвһәҹијә мөһүр ојмасы кими, «Мүгәддәслик Јеһоваја мәхсусдур» сөзләри һәкк едилмишди (Чх 28:36—38; 39:30). Јеһоваја ибадәтдә Исраилин әсас тәмсилчиси олдуғу үчүн баш каһин хидмәтини тәмиз иҹра етмәли иди. Һәмчинин бу сөзләр бүтүн исраиллиләрә Јеһоваја ибадәтдә һәмишә мүгәддәслији горумағын ваҹиблијини хатырладырды. Бундан башга, бу, бөјүк баш каһин олан Иса Мәсиһи вә онун каһинлик хидмәтинә Јеһова тәрәфиндән тәјин олунмасыны чох ҝөзәл тәсвир едирди. Иса Мәсиһ исә каһинлик хидмәти илә Аллаһын мүгәддәслијинин кешијиндә дурур (Иб 7:26).
(Чыхыш 28:42, 43) Ејиб јерләрини өртмәк үчүн онлара белдән дизә гәдәр олан туман тикин. 43 Һарун вә оғуллары Һүзур чадырына ҝирмәли вә ја мүгәддәс мәканда хидмәт едәркән гурбанҝаһа јахынлашмалы оланда туманы ҝејинсинләр ки, ҝүнаһ газаныб өлмәсинләр. Гој бу, һәмишәлик Һарунла өвладлары үчүн ганун олсун.
Ләјагәтли давранышынла Јеһоваја шәрәф ҝәтир
17 Ләјагәтли давранмаг хүсусилә дә Јеһоваја ибадәт едәркән ваҹибдир. Ваиз 5:1 ајәсиндә дејилир: «Аллаһын евинә ҝетдијин заман һәрәкәтләринә диггәт ет». Һәм Мусаја, һәм дә Јешуаја мүгәддәс јердә дајанаркән чарыгларыны чыхармаг әмр олунмушду (Чых. 3:5; Јешуа 5:15). Онлар буну һөрмәт вә еһтирам әламәти олараг етмәли идиләр. Исраил каһинләри ‘лүт бәдәнләрини өртмәк’ үчүн кәтан алт палтары ҝејинмәли идиләр (Чых. 28:42, 43). Бунун сајәсиндә, онлар гурбанҝаһда хидмәт едәркән ајыб јерләри ҝөрүнмүрдү. Каһинин аиләсинин һәр бир үзвү Аллаһын ләјагәтлә бағлы нормаларына риајәт етмәли иди.
Һикмәт хәзинәсиндән инҹиләр
(Чыхыш 28:15—21) Нахышчыја һөкм синәбәнди дүзәлтдир. О да дөшлүк кими гызыл сапдан, ҝөј вә ал-гырмызы ипликдән, бәнөвшәји јундан вә зәриф кәтан ипликдән олмалыдыр. 16 Ики гатлананда дөрдбуҹаг шәклини алмалы, ени вә узуну бир гарыш олмалыдыр. 17 Үстүнә дөрд ҹәрҝә даш дүзүлмәлидир: биринҹи ҹәрҝәдә јагут, топаз, зүмрүд, 18 икинҹи ҹәрҝәдә фирузә, ҝөј јагут, јәшәм, 19 үчүнҹү ҹәрҝәдә ләшәм, әгиг, аметист, 20 дөрдүнҹү ҹәрҝәдә хризолит, дамарлы әгиг, нефрит. Онлар гызыл сағанаглара салынмалыдыр. 21 Дашлар Исраилин оғулларынын адларына мүвафиг олараг, он ики әдәд олмалыдыр. Һәр бир дашын үстүнә мөһүр ојмасы кими бир ад нәгш олунмалыдыр, һәр даша он ики гәбиләдән биринин ады.
w12-Е 1/8 с. 26, абз. 1—3
Билирсиниз?
Исраилдә баш каһинин тахдығы синәбәндин үстүндәки гијмәтли дашлар, ҝүман ки, һарадан иди?
Мисирдән чыхан исраиллиләр сәһраја ҝәләндә Аллаһ онлара бу синәбәнди дүзәлтмәји әмр етди (Чыхыш 28:15—21). Синәбәндин үстүнә јагут, топаз, зүмрүд, фирузә, ҝөј јагут, јәшәм, ләшәм, әгиг, аметист, хризолит, дамарлы әгиг, нефрит дашлары дүзүлмүшдү. Доғруданмы, исраиллиләрдә бу дашлар вар иди?
Гәдим дөврдә инсанлар гијмәтли дашлары дәјәрләндирир вә онларын тиҹарәти илә мәшғул олурдулар. Мәсәлән, мисирлиләр гијмәтли дашлары мүасир Иран, Әфганыстан вә һәтта, ола билсин, Һиндистандан ҝәтирирдиләр. Мисир мәдәнләриндә бир сыра гијмәтли дашлар чыхарырдылар. Мисир һөкмдарлары өз табеликләриндә олан әразиләрдәки минерал сухурларын мүтләг саһиби иди. Әјјуб мүасирләринин хәзинә тапмаг үчүн мәдәнләр газдығыны демишди. Әјјуб јердән чыхарылан башга шејләрлә јанашы ҝөј јагутун вә топазын адыны хүсуси гејд етмишди (Әјјуб 28:1—11, 19).
«Чыхыш» китабында дејилир ки, исраиллиләр Мисирдән чыханда мисирлиләрин варыны-јохуну алыб апармышдылар (Чыхыш 12:35, 36). Демәли, ола билсин, исраиллиләр баш каһинин синәбәндинә вурулан дашлары Мисирдән ҝәтирмишдиләр.
(Чыхыш 28:38) Лөвһәҹик Һарунун алнынын үстүндә олмалыдыр. Аллаһа бәхшиш кими тәгдим едилән мүгәддәс шејләрлә бағлы тәгсирләрин мәсулијјәтини Һарун дашыјаҹаг. Лөвһәҹик һәмишә Һарунун алнынын үстүндә олмалыдыр ки, исраиллиләр Јеһованын разылығыны газансынлар.
it-1-E с. 1130, абз. 2
Мүгәддәслик
Һејванлар вә мәһсуллар. Инәјин, гојунун вә кечинин илк доғулан еркәк балаларыны Јеһова мүгәддәс сајырды, онлары фидјә вериб алмаг олмазды. Онлар гурбан ҝәтирилмәли иди, бир һиссәси исә каһинә верилирди (Сј 18:17—19). Мәһсулун нүбары вә ондабирләр, о ҹүмләдән мүгәддәс мәкандакы хидмәт үчүн ајрылмыш бүтүн гурбанлар вә бәхшишләр кими мүгәддәс иди (Чх 28:38). Јеһова үчүн ајрылан һәр шеј мүгәддәс иди, онларла неҹәҝәлди рәфтар етмәк, ади шејләр үчүн ишләтмәк олмазды. Буна ондабирләрлә бағлы гануну нүмунә чәкмәк олар. Әҝәр кимсә һансыса мәһсулун, мәсәлән, буғданын ондабирини ајырмышдыса, сонра о, јахуд аиләсиндән кимсә билмәдән о буғдадан ҝөтүрүб биширәрдисә, һәмин адам Аллаһын мүгәддәс шејләрлә бағлы ганунуну позмуш оларды. Гануна әсасән, о, ишләдији ҝүнаһын гаршылығыны, үстәлик, онун бешдә бирини мүгәддәс мәкана өдәмәли иди, һәмчинин сағлам гоч гурбан ҝәтирмәли иди. Беләликлә, Јеһоваја мәхсус олан мүгәддәс шејләрә еһтирамла јанашмаг лазым иди (Лв 5:14—16).
Мүгәддәс Китаб гираәти
(Чыхыш 27:1—21) Акасија ағаҹындан ени вә узуну 5 гулаҹ, һүндүрлүјү 3 гулаҹ олан гурбанҝаһ дүзәлдин. Гурбанҝаһ дөрдбуҹаг олмалыдыр. 2 Онун һәр күнҹүндә бујнуз дүзәлдин. Бујнузлар гурбанҝаһла бир бүтөв олмалыдыр. Гурбанҝаһын үстүнә мис чәкин. 3 Күрәкләр, ләјәнләр, јабалар, хәкәндазлар, һәмчинин күлү јығмаг үчүн габлар дүзәлдин. Бүтүн ләвазиматлар мисдән олмалыдыр. 4 Гурбанҝаһ үчүн мис шәбәкә дүзәлдин. Шәбәкәнин һәр дөрд күнҹүнә бир мис һалга бәркидин. 5 Шәбәкәни гурбанҝаһын ичинә, чәрчивәдән ашағыда јерләшдирин. О, гурбанҝаһын јарысына гәдәр чатмалыдыр. 6 Гурбанҝаһ үчүн акасија ағаҹындан шүвүлләр дүзәлдин вә онларын үстүнә мис чәкин. 7 Шүвүлләр һалгалардан кечириләҹәк, беләликлә, гурбанҝаһы дашыјанда шүвүлләр онун ики тәрәфинә дүшәҹәк. 8 Гурбанҝаһы тахтадан, алтсыз сандыг шәклиндә дүзәлдин. О, дағда сәнә ҝөстәрилән нүмунәјә ујғун дүзәлдилмәлидир. 9 Мүгәддәс чадырын һәјәти олмалыдыр. Һәјәтин ҹәнуб тәрәфинә, јәни ҹәнуба бахан тәрәфинә зәриф кәтандан парча чәпәр чәкин. О, 100 гулаҹ узунлуғунда олмалыдыр. 10 Онун үчүн 20 дирәк вә мисдән 20 ојуглу алтлыг һазырланмалыдыр. Дирәкләрин гармаглары вә һалгалары ҝүмүшдән олмалыдыр. 11 Шимал тәрәфә чәкилән парча чәпәр дә 100 гулаҹ узунлуғунда олмалы, 20 дирәји, мисдән 20 ојуглу алтлығы, дирәкләр үчүн исә ҝүмүш гармаглары вә һалгалары олмалыдыр. 12 Гәрб тәрәфдән һәјәтин енинә 50 гулаҹ узунлуғунда парча чәпәр чәкин. Онун үчүн 10 дирәк вә 10 ојуглу алтлыг дүзәлдилмәлидир. 13 Шәргә, ҝүндоғана бахан тәрәфдә һәјәтин ени 50 гулаҹ олмалыдыр. 14 Ҝиришин сағ тәрәфинә 15 гулаҹ узунлуғунда парча чәпәр чәкилмәли, 3 дирәји вә 3 ојуглу алтлығы олмалыдыр. 15 Ҝиришин сол тәрәфинә дә 15 гулаҹ узунлуғунда парча чәпәр чәкилмәли, 3 дирәји вә 3 ојуглу алтлығы олмалыдыр. 16 Һәјәтин ҝиришинә 20 гулаҹ узунлуғунда пәрдә чәкин. Пәрдә ҝөј вә ал-гырмызы ипликдән, бәнөвшәји јундан, зәриф кәтан ипликдән тохунмалыдыр. Онун үчүн 4 дирәк вә 4 ојуглу алтлыг һазырланмалыдыр. 17 Һәјәтин бүтүн дирәкләринин һалгалары вә гармаглары ҝүмүшдән, ојуглу алтлыглары исә мисдән олмалыдыр. 18 Һәјәтин узунлуғу 100 гулаҹ, ени 50 гулаҹ, зәриф кәтандан олан парча чәпәрин исә ени 5 гулаҹ олмалыдыр. Һәјәт үчүн мисдән ојуглу алтлыглар дүзәлдилмәлидир. 19 Мүгәддәс чадырда ишләдилән бүтүн әшјалар, чадырын вә һәјәтин бүтүн мыхлары мисдән олмалыдыр. 20 Исраиллиләрә әмр ет, чырагларын сәрасәр јанмасы үчүн зејтундан чәкилмиш халис јағ ҝәтирсинләр. 21 Һарун вә оғуллары Һүзур чадырында, Шәһадәт сандығынын гаршысындакы пәрдәнин бајыр тәрәфиндәки чыраглары ахшамдан сәһәрә гәдәр Јеһованын өнүндә јанар сахлајаҹаглар. Исраиллиләрин бүтүн нәсилләри һәмишә гүввәдә олаҹаг бу гануна әмәл етмәлидирләр.
28 СЕНТЈАБР — 4 ОКТЈАБР
АЛЛАҺЫН КӘЛАМЫНДАКЫ ХӘЗИНӘ | ЧЫХЫШ 29, 30
«Јеһованын јолунда ианә»
(Чыхыш 30:11, 12) Сонра Јеһова Мусаја деди: 12 «Исраил оғулларыны сијаһыја алыб сајанда һәр кәс ҹанынын әвәзиндә Јеһоваја фидјә версин. Гој белә етсинләр ки, сијаһыја алынан вахт башларына бәла ҝәлмәсин.
it-2-Е с. 764—765
Сијаһыјаалынма
Синада. Исраиллиләр Мисирдән чыхмаларынын икинҹи илинин икинҹи ајында Синада дүшәрҝә саларкән Јеһованын әмрилә илк сијаһыјаалынма кечирилди. Бу ишдә Мусаја көмәк етмәк үчүн һәр гәбиләдән бир нәфәр сечилди. Онлар өз гәбиләләриндә сијаһыјаалмаја нәзарәт едәҹәкдиләр. Сијаһыјаалма заманы јашы ијирми вә ијирмидән јухары олан, ордуда хидмәт етмәјә јарарлы кишиләр гејдә алындылар. Бундан башга, Ганун сијаһыја алынан кәсләрин үзәринә һүзур чадырында едилән ибадәт үчүн јарым шекел (1,10$) ҹан верҝиси гојду (Чх 30:11—16; Сј 1:1—16, 18, 19). Сијаһыја алынанларын үмуми сајы, өлкәдә ирси олмајан лавилиләри чыхмагла, 603 550 нәфәр олду. Лавилиләр һүзур чадыры үчүн верҝи вермирдиләр, онлар ордуда да хидмәт етмирдиләр (Сј 1:44—47; 2:32, 33; 18:20, 24).
(Чыхыш 30:13—15) Сијаһыја алынан һәр кәс мүгәддәс мәкан шекели илә јарым шекел вермәлидир. Шекел ијирми ҝераја бәрабәрдир. Бу јарым шекел Јеһоваја верилмәлидир. 14 Ијирми вә ијирмидән јухары јашда олуб сијаһыја алынан һәр кәс Јеһованын дедији пајы ианә етсин. 15 Ҹаны үчүн кәффарә олараг Јеһоваја бу ианәни верәндә нә варлы јарым шекелдән чох вермәлидир, нә дә касыб ондан аз вермәлидир.
it-1-E с. 502
Ианә
Гануна әсасән бәзи ианәләр иҹбари иди. Муса исраиллиләри сијаһыја аланда јашы ијирми вә ијирмидән јухары олан һәр киши ҹаны үчүн фидјә олараг мүгәддәс мәкан шекели илә јарым шекел (еһтимал ки, 1,10$) вермәли иди. Јеһованын дедији бу пај һәм онларын ҹаны үчүн кәффарә иди, һәм дә Һүзур чадырында едилән ибадәтә сәрф едиләҹәкди (Чх 30:11—16). Јәһуди тарихчиси Иосиф Флавинин јаздығына әсасән, бу “мүгәддәс верҝи” сонралар һәр ил өдәнилирди (2См 24:6—10; Мт 17:24; «Јәһуди мүһарибәси», VII, 218).
(Чыхыш 30:16) Кәффарә һаггы олан ҝүмүш пулу исраиллиләрдән ал вә Һүзур чадырында едилән ибадәт үчүн вер. Бу, исраиллиләри Јеһоваја хатырладан нишан вә ҹанлары үчүн кәффарә олаҹаг».
w11-E 1/11 с. 12, абз. 1, 2
Билирсиниз?
Јерусәлимдә Јеһованын мәбәдиндә иҹра олунан хидмәтләр неҹә малијјәләширди?
Мәбәддә иҹра олунан мүхтәлиф хидмәтләр верҝиләр, әсас етибарилә иҹбари олан ондабир верҝиси сајәсиндә малијјәләширди. Амма башга верҝи нөвләри дә мөвҹуд иди. Мәсәлән, чадыр гурулан вахт Јеһова Мусаја бујурмушду ки, сијаһыја алынан һәр исраилли јарым шекел ианә етсин (Чыхыш 30:12—16).
Ҝөрүнүр, сонралар бу адәтә чеврилмишди. Һәр јәһуди бу мәбләғи иллик мәбәд верҝиси кими ианә едирди. Иса Мәсиһ Бутруса балығын ағзындан тапдығы пулла верҝини өдәмәји тапшыранда бу верҝидән данышырды (Мәтта 17:24—27).
Һикмәт хәзинәсиндән инҹиләр
(Чыхыш 29:10) Буғаны Һүзур чадырынын гаршысына ҝәтир, гој Һарунла оғуллары әлләрини буғанын башына гојсунлар.
it-1-E с. 1029, абз. 4
Әл
Әл гојмаг. Әлләри инсанын вә ја әшјанын үстүнә мүхтәлиф мәгсәдләрлә гојурдулар. Бу һәрәкәтин әсас мәғзи инсанын, јахуд әшјанын мүәјјән бир иш үчүн ајрылдығыны ҝөстәрмәк иди. Каһинлијин тәсис олунмасы мәрасиминдә Һарунла оғуллары әлләрини гурбанлыг буғанын вә ики гочун башына гојдулар. Бунунла тәсдигләдиләр ки, һәмин һејванлар онларын Јеһова Аллаһын каһинләри олмасы үчүн гурбан ҝәтирилир (Чх 29:10, 15, 19; Лв 8:14, 18, 22). Муса Аллаһын әмрилә Јушәни хәләфи тәјин едәндә әлләрини онун башына гојмушду. Бундан сонра Јушә дәрин һикмәтә саһиб олмуш вә беләликлә дә Исраилә дүзҝүн шәкилдә рәһбәрлик етмәјә габил олмушду (Гн 34:9). Һәмчинин киминсә немәтләрә саһиб олаҹағыны ҝөстәрмәк үчүн дә онун башына әл гојулурду (Јр 48:14; Мр 10:16). Иса Мәсиһ шәфа вердији инсанлардан бәзиләринә тохунур, јахуд әлләрини онларын үзәринә гојурду (Мт 8:3; Мр 6:5; Лк 13:13). Бәзи һалларда һәвариләрин әлләрини гојмасы васитәсилә адамлар мүгәддәс руһ алырдылар (Һв 8:14—20; 19:6).
(Чыхыш 30:31—33) Исраиллиләрә белә де: “Бу јағ нәсилдән-нәслә Мәним үчүн мүгәддәс јағ олаҹаг. 32 Һеч ким ондан бәдәнинә чәкә билмәз. Һәм дә бу тәркибдә һеч нә дүзәлтмәјин. О, мүгәддәсдир. Ону һәмишә мүгәддәс тутун. 33 Ким буна бәнзәр јағ дүзәлтсә вә ја кәнар адама бу јағдан чәксә, халгын арасындан јох едиләҹәк”».
it-1-E с. 114, абз. 1
Мәсһ олунмуш, мәсһ етмәк
Јеһова Мусаја вердији Ганунда мәсһ јағынын һазырланма гајдасыны да сөјләмишди. Бу јағ хүсуси әрзагларын, мүрр, әтирли дарчын, әтирли кәҹәвәр, дарчын вә зејтун јағынын гатышығындан дүзәлирди (Чх 30:22—25). Бу гатышығы дүзәлтмәјин, кәнар мәгсәд үчүн истифадә етмәјин ҹәзасы өлүм иди (Чх 30:31—33). Бу, мүгәддәс јағла мәсһ едиләрәк тәсдигләнән тәјинатын мүгәддәслијини вә ваҹиблијини ҝөстәрирди.
Мүгәддәс Китаб гираәти
(Чыхыш 29:31—46) Һарунла оғуллары үчүн каһинлик гурбаны кими тәгдим олунан гочун әтини мүгәддәс јердә суда бишир. 32 Һарун вә оғуллары әти сәбәтдә олан чөрәклә Һүзур чадырынын ҝиришиндә јемәлидирләр. 33 Онлар пак едилиб каһинлијә тәјин олунмалары үчүн кәффарә олараг ҝәтирилән тәгдимәләри јемәлидирләр. Лакин кәнар адам онлардан јејә билмәз, чүнки онлар мүгәддәсдир. 34 Каһинлик гурбанынын әтиндән вә ја чөрәкдән сәһәрә галаны јандырын. Ону јемәк олмаз, чүнки мүгәддәсдир. 35 Һарун вә оғуллары илә бағлы нә әмр етмишәмсә, һамысыны јеринә јетир. Онларын каһинлијә тәјин едилмәси једди ҝүн чәкәҹәк. 36 Һәр ҝүн кәффарә үчүн ҝүнаһ гурбаны олараг бир буға тәгдим ет. Кәффарә ҝәтирәрәк гурбанҝаһы пак ет; ону мүгәддәс етмәк үчүн мәсһ елә. 37 Гурбанҝаһ үчүн кәффарә ҝәтирмәк једди ҝүн чәкәҹәк. Ону мүгәддәс ет. Беләликлә, гурбанҝаһ сон дәрәҹә мүгәддәс олаҹаг. Она тохунан адам мүгәддәс олмалыдыр. 38 Гурбанҝаһда бунлары тәгдим ет: мүтәмади олараг, һәр ҝүн ики еркәк тоғлу. 39 Тоғлунун бирини сәһәр, диҝәрини исә гаш гараланда тәгдим ет. 40 Ефанын онда бири гәдәр нарын уна һинин дөрддә бири гәдәр јағ гат. Буну вә шәраб тәгдимәси олараг һинин дөрддә бири гәдәр шәрабы биринҹи тоғлунун јанында тәгдим ет. 41 Гаш гараланда ҝәтирдијин икинҹи тоғлунун јанында сәһәрки кими тахыл вә шәраб тәгдимәси ҝәтир. Ону Јеһоваја хош әтир кими, одда јандырылан тәгдимә кими тәгдим ет. 42 Бу јандырма гурбаныны нәсилләр бојунҹа Һүзур чадырынын ҝиришиндә, Јеһованын өнүндә мүнтәзәм ҝәтирмәлисиниз. Орада Мән сизә ҝөрүнәҹәјәм вә сәнинлә данышаҹағам. 43 Мән орада исраиллиләрә ҝөрүнәҹәјәм вә ҹалалымдан һәмин јер мүгәддәс олаҹаг. 44 Һүзур чадырыны вә гурбанҝаһы мүгәддәс едәҹәјәм. Һәмчинин Һаруну вә оғулларыны да мүгәддәс едәҹәјәм ки, Мәнә каһин кими хидмәт етсинләр. 45 Мән Исраил халгынын арасында јашајаҹағам, онларын Аллаһы олаҹағам. Онлар биләҹәкләр ки, Мән онларын Аллаһы Јеһовајам. 46 Онлары Мисирдән чыхармышам ки, араларында јашајым. Мән онларын Аллаһы Јеһовајам.