«Мәсиһи һәјаты вә ибадәти. Иш дәфтәри» үчүн мәнбәләр
7—13 ДЕКАБР
АЛЛАҺЫН КӘЛАМЫНДАКЫ ХӘЗИНӘ | ЛАВИЛИЛӘР 10, 11
«Јеһоваја севҝи аилә севҝисиндән үстүндүр»
(Лавилиләр 10:1, 2) Һарунун оғуллары Надаб вә Абиһу бухурданларынын ичинә көзлә бухур гојуб Јеһоваја онлара бујрулмамыш, јасаг од ҝәтирдиләр. 2 Онда Јеһованын һүзурундан алов чыхыб онлары бүрүдү. Онлар елә Јеһованын һүзурундаҹа ҹанларыны тапшырдылар.
it-1-E с. 1174
Јасаг; гејри-гануни
Јасаг од вә бухур. Лавилиләр 10:1 ајәсиндә охујуруг ки, Һарунун оғуллары Надаб вә Абиһу Јеһоваја «бујрулмамыш, јасаг од» (ибр. «зар», һәрфән «јад») ҝәтирдиләр. Бу, онлара һәјатлары баһасына баша ҝәлди, Јеһова онлары аловла өлдүрдү (Лв 10:2; Сј 3:4; 26:61). Бундан сонра исә Јеһова Һаруна деди: «Һүзур чадырына ҝәләндә нә өзүн, нә дә оғулларын шәраб вә ја башга кефләндириҹи ички ичмәјин ки, өлмәјәсиниз. Бу сизин нәсилләриниз үчүн дәјишилмәз ганундур. Беләҹә, сиз мүгәддәс оланла олмајаны, пакла напакы ајырд едәҹәк вә Јеһованын Муса васитәсилә вердији бүтүн ганунлары Исраил оғулларына өјрәдә биләҹәксиниз» (Лв 10:8—11). Бундан белә мәлум олур ки, Надабла Абиһу сәрхош олдуглары үчүн өзләриндә ҹәсарәт тапыб Јеһоваја бујрулмамыш од ҝәтирмишдиләр. Еһтимал ки, бу од ҝәтирилмә вахтына, јеринә, ја да тәгдим етмә тәрзинә ҝөрә јасаг од һесаб олунмушду. Јахуд ола билсин, Чыхыш 30:34, 35 ајәләриндә дејилән тәркибдә олмајан бухур иди. Надабла Абиһунун ичкили олмасы ҝүнаһларыны јүнҝүлләшдирмәди.
(Лавилиләр 10:4, 5) Муса Һарунун әмиси Үззиилин оғуллары Мүсаиллә Әлсәфаны чағырыб деди: «Ҝәлин, гардашларынызын ҹәсәдини мүгәддәс мәкандан чыхарыб дүшәрҝәдән кәнара апарын». 5 Онлар ҝәлиб ҹәсәдләри елә паллы-палтарлы Мусанын дедији кими, дүшәрҝәдән кәнара чыхардылар.
(Лавилиләр 10:6, 7) Бундан сонра Муса Һаруна вә онун о бири оғланларына, Әлјазарла Исамара деди: «Сачларыныз пыртлашыг олмасын, јаханызы ҹырмајын, јохса өләҹәксиниз, үстәлик, бүтүн иҹманы да Аллаһын гәзәбинә туш едәҹәксиниз. Гој Јеһованын одла мәһв етдији бу адамлары гардашларыныз, бүтүн Исраил әһли ағласын. 7 Сиз исә Һүзур чадырындан араланмајын ки, өлмәјәсиниз, чүнки үстүнүзә Јеһованын мәсһ јағы төкүлүб». Онлар Мусанын сөзүнә итаәт етдиләр.
Сән Аллаһын динҹлик ҝүнүнә јетишмисәнми?
16 Бир дәфә Мусанын гардашы Һарун чох чәтин вәзијјәтә дүшмүшдү. Јеһова онун оғуллары Надав вә Авиһуну Һүзур чадырында һарам од ҝәтирдикләри үчүн өлдүрдү. Бу заман онун һансы һиссләр кечирдијини тәсәввүр едирсиниз? Һарунун оғуллары илә артыг сөһбәт етмәк имканы јох иди. Һарунун вә аиләсинин вәзијјәтини чәтинләшдирән даһа бир амил вар иди. Јеһова Муса васитәсилә она вә онун садиг оғулларына әмр етмишди: «Сиз јас тутараг сачларынызы дағытмајын, [кәдәрдән] ҝејимләринизи ҹырмајын. Јохса өләрсиниз вә Рәбб бүтүн иҹмаја гәзәбләнәр» (Лев. 10:1—6). Бу нүмунәдән алаҹағымыз дәрс ајдындыр: биз Јеһованы Она садиг олмајан аилә үзвләримиздән даһа чох севмәлијик.
Һикмәт хәзинәсиндән инҹиләр
(Лавилиләр 10:8—11) Сонра Јеһова Һаруна деди: 9 «Һүзур чадырына ҝәләндә нә өзүн, нә дә оғулларын шәраб вә ја башга кефләндириҹи ички ичмәјин ки, өлмәјәсиниз. Бу сизин нәсилләриниз үчүн дәјишилмәз ганундур. 10 Беләҹә, сиз мүгәддәс оланла олмајаны, пакла напакы ајырд едәҹәк 11 вә Јеһованын Муса васитәсилә вердији бүтүн ганунлары Исраил оғулларына өјрәдә биләҹәксиниз».
Һәр ишимиздә мүгәддәс олаг
18 Мүгәддәс олмаг үчүн ҝәрәк Мүгәддәс Јазылары дәриндән арашдырыб Аллаһын тәләбләринә ујғун јашајаг. Чох еһтимал ки, ичкили вәзијјәтдә ола-ола «һарам од» тәгдим етдикләринә ҝөрә өлдүрүлән Надавла Авиһу һагда дүшүн (Лев. 10:1, 2). Аллаһын Һаруна дедији сөзләрә фикир вер. (Левилиләр 10:8—11 ајәләрини оху.) Бу сөзләр о демәкдирми ки, биз мәсиһчи ҝөрүшләринә ҝетмәздән өнҹә һеч бир спиртли ички гәбул етмәмәлијик? Нәзәрә ал ки, биз Мусанын гануну алтында дејилик (Ром. 10:4). Бәзи өлкәләрдә һәмиманлыларымыз јығынҹаға ҝетмәздән габаг јемәк јејәркән гәдәриндә спиртли ички гәбул едирләр. Мәсәлән, гәдимдә адәтә ҝөрә Пасхада дөрд ҹам шәраб ичилирди. Иса Хатирә ҝеҹәсини тәсис едәркән һәвариләринә ичмәләри үчүн онун ганыны тәмсил едән шәраб вермишди (Мат. 26:27). Үмумијјәтлә, Мүгәддәс Китабда ички дүшкүнлүјү вә сәрхошлуг мүһакимә олунур (1 Кор. 6:10; 1 Тим. 3:8). Әксәр мәсиһчиләр исә виҹданлары наминә мүгәддәс хидмәтин һәр һансы нөвүнү иҹра етмәздән әввәл һеч бир спиртли ички гәбул етмирләр. Анҹаг өлкәдән-өлкәјә вәзијјәт дәјишир вә әсас одур ки, мәсиһчиләр «мүгәддәслә ади шејләри ајырд [едиб]» Аллаһы разы салмаг үчүн һәр бир ишләриндә мүгәддәс олсунлар.
(Лавилиләр 11:8) Онларын нә әтини јемәлисиниз, нә дә лешинә тохунмалысыныз. Онлар сизин үчүн напак сајылыр.
it-1-E с. 111, абз. 5
Һејванлар
Јемәклә бағлы гадағалар јалныз Мусанын ганунуна табе оланлара шамил едилирди. Чүнки Лавилиләрә 11:8 ајәсиндә дејилир: «Онлар сизин үчүн напак сајылыр», јәни исраиллиләр үчүн. Иса Мәсиһин өзүнү гурбан вермәси илә Мусанын Гануну ләғв олундуғу үчүн гадағалар да арадан галхды. Беләликлә, бүтүн инсанлар Дашгындан сонра Нуһа верилән ҝөстәришә ујғун олараг һәр бир һејваны јејә биләрләр (Кл 2:13—17; Јр 9:3, 4).
Мүгәддәс Китаб гираәти
(Лавилиләр 10:1—15) Һарунун оғуллары Надаб вә Абиһу бухурданларынын ичинә көзлә бухур гојуб Јеһоваја онлара бујрулмамыш, јасаг од ҝәтирдиләр. 2 Онда Јеһованын һүзурундан алов чыхыб онлары бүрүдү. Онлар елә Јеһованын һүзурундаҹа ҹанларыны тапшырдылар. 3 Муса Һаруна деди: «Јеһова белә бујурур: “Мәнә јахын оланлар үчүн мүгәддәс олмалыјам, бүтүн халгын гаршысында адым уҹа тутулмалыдыр”». Һарун бир кәлмә дә демәјиб сакит дурду. 4 Муса Һарунун әмиси Үззиилин оғуллары Мүсаиллә Әлсәфаны чағырыб деди: «Ҝәлин, гардашларынызын ҹәсәдини мүгәддәс мәкандан чыхарыб дүшәрҝәдән кәнара апарын». 5 Онлар ҝәлиб ҹәсәдләри елә паллы-палтарлы Мусанын дедији кими, дүшәрҝәдән кәнара чыхардылар. 6 Бундан сонра Муса Һаруна вә онун о бири оғланларына, Әлјазарла Исамара деди: «Сачларыныз пыртлашыг олмасын, јаханызы ҹырмајын, јохса өләҹәксиниз, үстәлик, бүтүн иҹманы да Аллаһын гәзәбинә туш едәҹәксиниз. Гој Јеһованын одла мәһв етдији бу адамлары гардашларыныз, бүтүн Исраил әһли ағласын. 7 Сиз исә Һүзур чадырындан араланмајын ки, өлмәјәсиниз, чүнки үстүнүзә Јеһованын мәсһ јағы төкүлүб». Онлар Мусанын сөзүнә итаәт етдиләр. 8 Сонра Јеһова Һаруна деди: 9 «Һүзур чадырына ҝәләндә нә өзүн, нә дә оғулларын шәраб вә ја башга кефләндириҹи ички ичмәјин ки, өлмәјәсиниз. Бу сизин нәсилләриниз үчүн дәјишилмәз ганундур. 10 Беләҹә, сиз мүгәддәс оланла олмајаны, пакла напакы ајырд едәҹәк 11 вә Јеһованын Муса васитәсилә вердији бүтүн ганунлары Исраил оғулларына өјрәдә биләҹәксиниз». 12 Сонра Муса Һаруна вә онун сағ галан о бири оғланлары Әлјазарла Исамара деди: «Јеһова үчүн одда јандырылан тахыл тәгдимәсиндән артыг галаныны ҝөтүрүн вә ондан мајасыз чөрәк һазырлајыб гурбанҝаһын јанында јејин, чүнки о, сон дәрәҹә мүгәддәсдир. 13 Ону мүгәддәс јердә јемәлисиниз, чүнки о, Јеһоваја одда јандырылараг ҝәтирилән тәгдимәләрдән сәнин вә оғулларынын пајыдыр. Мәнә белә әмр олунуб. 14 Һәмчинин јелләтмә тәгдимәси кими ҝәтирилән дөш һиссәни вә мүгәддәс пај олан буду сән, оғулларын, гызларын пак јердә јејин. Бу, Исраил оғулларынын ҝәтирдији үнсијјәт гурбанларындан сәнә вә оғулларына дүшән пајдыр. 15 Мүгәддәс пај олан буд вә јелләтмә тәгдимәси кими ҝәтирилән дөш һиссә одда јандырылан пиј тәгдимәләри илә бирликдә ҝәтирилмәли вә јелләтмә тәгдимәси Јеһованын өнүндә јелләдилмәлидир. Бунлар — дөш һиссә вә буд, Јеһованын әмринә ҝөрә, һәмишәлик пај кими сәнә вә оғулларына верилир».
14—20 ДЕКАБР
АЛЛАҺЫН КӘЛАМЫНДАКЫ ХӘЗИНӘ | ЛАВИЛИЛӘР 12, 13
«Ҹүзамла бағлы ганунлардан нә өјрәнирик?»
(Лавилиләр 13:4, 5) Амма ләкә ағдырса, дәријә ишләмәјиб вә үстүндәки түкләри ағармајыбса, каһин хәстәни једди ҝүнлүјә тәҹрид етмәлидир. 5 Једдинҹи ҝүн каһин јенидән азарлыја бахмалыдыр. Ҝөрсә ки, ләкә олдуғу кими галыб вә дәријә јајылмајыб, онда ону даһа једди ҝүнә тәҹрид етмәлидир.
Көһнәлиб, јохса өз дөврүнү габаглајыр?
• Хәстәләрин карантинә алынмасы.
Төвратда ҹүзама јолухмуш инсанлары диҝәрләриндән тәҹрид етмәк ҝөстәриши верилмишдир. Һәкимләр бу үсулу тәтбиг етмәји јалныз орта әсрләрдә епидемијалар баш галдырандан сонра өјрәндиләр. Бу үсул һәлә дә еффективдир (Лавилиләр, 13 вә 14-ҹү фәсилләр).
(Лавилиләр 13:45, 46) Ҹүзамлы адамын әјин-башы ҹырыг-ҹырыг, сачлары дағыныг олмалыдыр. Ағзыны өртмәли вә “мурдарам, мурдарам” дејә гышгырмалыдыр. 46 Хәстә олдуғу бүтүн мүддәт әрзиндә о, мурдар сајылаҹаг. Мурдар олдуғу үчүн о, өзүнү һамыдан тәҹрид едиб, дүшәрҝәдән кәнарда јашамалыдыр.
Билирсиниз?
Мүгәддәс Китабын јазылдығы дөврдә јашајан јәһудиләр ҹүзама тутулмагдан горхурдулар. Бу дәһшәтли хәстәлик инсанын синир сонлугларына һүҹум едир, өмүрлүк зәрәр вуруб ејбәҹәр һала салыр. О дөврдә ҹүзам хәстәлијинин мүалиҹәси јох иди. Бу хәстәлијә тутулан инсанлар ҹәмијјәтдән тәҹрид едилмәли вә башгаларыны өз хәстәликләриндән аҝаһ етмәли идиләр (Лавилиләр 13:45, 46).
(Лавилиләр 13:52) Ҹүзам истәр палтара, истәр јун вә ја кәтан парчанын әришинә, јахуд арғаҹына, истәрсә дә дәридән һазырланан һәр һансы бир әшјаја дүшүбсә, каһин һәмин шеји јандырмалыдыр, чүнки бу, јајылан ҹүзамдыр. Ону јандырмаг лазымдыр.
(Лавилиләр 13:57) Амма ләкә палтарын, әришин, арғаҹын, јахуд дәридән һазырланан шејин башга јериндә пејда оларса, демәли, о јајылыр. Ләкә дүшән әшјаны јандырмаг лазымдыр.
it-2-E с. 238, абз. 3
Ҹүзам
Палтарда вә евләрдә. Ҹүзам јун вә кәтан парчаја, дәри әшјалара да дүшүрдү. Ҹүзам дүшән әшјаны ајры бир јердә сахлајырдылар. Бәзән әшјаны јујанда ләкә ҝедирди. Амма сарыја чалан јашыл, јахуд гырмызымтыл ләкә галырдыса, демәли, бу, јајылан ҹүзам иди, әшјаны јандырмаг лазым иди (Лв 13:47—59). Әҝәр евин диварында сарыја чалан јашыл, јахуд гырмызымтыл ләкә әмәлә ҝәләрдисә, каһин еви бағламалы иди. Ләкәли дашлары чыхармаг, евин маласыны ичәридән гашытмаг, дашлары вә маланы шәһәрдән кәнарда мурдар јерә төкмәк лазым иди. Әҝәр ләкә јенидән пејда олардыса, ев мурдар елан олунурду вә сөкүлүрдү, бүтүн материалларыны исә мурдар јерә апарырдылар. Анҹаг ев пак елан олунурдуса, ону пакламаг үчүн ајин кечирилирди (Лв 14:33—57). Белә бир фикир ирәли сүрүлүр ки, палтара вә ја евә дүшән ҹүзам кифин бир нөвү олуб. Амма бу барәдә дәгиг һеч нә демәк олмур.
Һикмәт хәзинәсиндән инҹиләр
(Лавилиләр 12:2) «Исраил оғулларына белә сөјлә: “Һамилә гадын оғлан ушағы доғарса, онда ајбашы вахты олдуғу кими, једди ҝүн мурдар олаҹаг.
(Лавилиләр 12:5) Әҝәр о, гыз ушағы доғарса, онда ајбашы вахты олдуғу кими, он дөрд ҝүн мурдар олаҹаг. Гандан пакланмаг үчүн исә алтмыш алты ҝүн дә ҝөзләмәлидир.
“Левилиләр” китабындан диггәтәлајиг фикирләр
12:2, 5 — Нәјә ҝөрә гадын доғушдан сонра “мурдар” һесаб олунурду? Чохалма органлары камил инсан һәјатына башланғыҹ вермәк үчүн јарадылмышды. Лакин мирас алынмыш ҝүнаһын нәтиҹәсиндә бәшәр аиләси гејри-камиллији вә ҝүнаһлы һәјаты мирас алды. Доғушдан, ајбашыдан вә тохум төкүлмәсиндән сонра јаранан мүвәггәти “мурдар” вәзијјәт, исраиллиләрә мирас алынмыш ҝүнаһы хатырладырды (Левилиләр 15:16-24; Мәзмур 51:5; Ромалылара 5:12). Тәмизләнмә мәрасими илә бағлы тәләбләр исраиллиләрә, ҝүнаһын нәтиҹәләрини арадан галдыраҹаг вә бәшәријјәти камиллијә гајтараҹаг фидијә гурбанлығына еһтијаҹ дујдугларыны дәрк етмәкдә көмәк едирди. Бу фидијә ҝүнаһын нәтиҹәләрини арадан галдырыб, бәшәријјәти камиллијә гајтара биләрди. Беләликлә, Ганун онлар үчүн “Мәсиһә јол ҝөстәрән мүрәбби” олду (Галатијалылара 3:24).
(Лавилиләр 12:3) Сәккизинҹи ҝүн ушаг сүннәт олунмалыдыр.
Көһнәлиб, јохса өз дөврүнү габаглајыр?
• Сүннәт.
Төвратда јазылан ганун оғлан ушагларынын сәккизинҹи ҝүн сүннәт олунмасыны тәләб едирди (Лавилиләр 12:3). Һал-һазырда мәлумдур ки, јени доғулан ушагларда ганын лахталанмасы биринҹи һәфтәдән сонра нормал сәвијјәјә чатыр. Төвратын јазылдығы дөврдә һәлә тиббин инкишаф етмәдијини нәзәрә алсаг, бир һәфтәдән сонра сүннәт олунмасы көрпәнин һәјаты үчүн тәһлүкә јаратмырды.
Мүгәддәс Китаб гираәти
(Лавилиләр 13:9—28) Әҝәр кимдәсә ҹүзам хәстәлији әмәлә ҝәләрсә, ону каһинә ҝөстәрмәк лазымдыр. 10 Каһин она баханда ҝөрсә ки, дәридә ағ шиш вар, үстүндәки түкләр ағарыб вә шишин үстүндә ачыг јара вар, 11 демәли, дәрисиндәки көк салмыш ҹүзамдыр. Каһин азарлыны мурдар елан етмәлидир. Ону тәҹрид етмәјә лүзум јохдур, чүнки о, мурдардыр. 12 Әҝәр ҹүзам бәдәнин һәр јериндә әмәлә ҝәлиб, каһинин ҝөрдүјү гәдәр, тәпәдән дырнағадәк бүтүн бәдәни бүрүјүбсә 13 вә каһин она бахыб ҝөрүрсә ки, бүтүн бәдәни ҹүзам ичиндәдир, онда азарлыны пак елан етмәлидир. Бүтүн дәриси ағардығы үчүн о, пакдыр. 14 Лакин дәридә ачыг јара пејда оланда о, мурдар сајылаҹаг. 15 Каһин ачыг јараны ҝөрәндә ону мурдар елан едәҹәк. Ачыг јара мурдардыр. Бу, ҹүзамдыр. 16 Лакин јара јенидән ағарарса, азарлы каһинин јанына ҝәлмәлидир. 17 Каһин она бахыб ҝөрәндә ки, јара ағарыб, ону пак елан етмәлидир. Бу адам пакдыр. 18 Киминсә бәдәниндә чибан чыхарса, амма сағаландан сонра 19 јериндә ағ шиш вә ја гырмызымтыл ләкә әмәлә ҝәләрсә, һәмин адам өзүнү каһинә ҝөстәрмәлидир. 20 Каһин бахыб ҝөрсә ки, азар дәријә ишләјиб вә үстүндәки түкләр ағарыб, азарлыны мурдар елан етмәлидир. Бу, чибанын јериндә әмәлә ҝәлән ҹүзам хәстәлијидир. 21 Лакин каһин бахыб ҝөрсә ки, онун үстүндәки түкләр ағармајыб, өзү дә дәријә ишләмәјиб вә рәнҝи солғундур, онда хәстәни једди ҝүнлүк тәҹрид етсин. 22 Әҝәр азарын јајылдығы ајдын ҝөрүнүрсә, каһин хәстәни мурдар елан етмәлидир. Бу, ҹүзамдыр. 23 Лакин ләкә олдуғу кими галыб јајылмајыбса, бу, садәҹә чибанын јеринин илтиһабыдыр; каһин хәстәни пак елан етмәлидир. 24 Әҝәр кимдәсә јаныг јарасы варса вә һәмин јердә гырмызымтыл, јахуд ағ ләкә әмәлә ҝәлибсә, 25 каһин она бахмалыдыр. Ләкәнин үстүндәки түкләр ағарыб вә ләкә дәријә ишләјибсә, бу, јарада әмәлә ҝәлән ҹүзамдыр. Каһин азарлыны мурдар елан етмәлидир. Бу, ҹүзам хәстәлијидир. 26 Лакин каһин бахыб ҝөрсә ки, ләкәнин үстүндә ағ түк јохдур, ләкә дәријә ишләмәјиб вә рәнҝи солғундур, һәмин адамы једди ҝүнлүк тәҹрид етмәлидир. 27 Једдинҹи ҝүн она бахмалыдыр. Әҝәр ләкәнин јајылдығы ајдын ҝөрүнүрсә, каһин ону мурдар елан етмәлидир. Бу, ҹүзам хәстәлијидир. 28 Амма ләкә олдуғу кими галыб јајылмајыбса вә рәнҝи солғундурса, демәк, јара садәҹә шишиб. Каһин азарлыны пак елан етмәлидир, чүнки бу, јаранын илтиһабыдыр.
21—27 ДЕКАБР
АЛЛАҺЫН КӘЛАМЫНДАКЫ ХӘЗИНӘ | ЛАВИЛИЛӘР 14, 15
«Пак ибадәт тәмизлик тәләб едир»
(Лавилиләр 15:13—15) Адамын ифразаты дајананда о пакланмаг үчүн једди ҝүн ҝөзләмәлидир. Сонра палтарларыны јумалы вә ахар суда чиммәлидир. Беләликлә, о пак олаҹаг. 14 Сәккизинҹи ҝүн 2 гумру гушу, јахуд 2 бала ҝөјәрчин ҝөтүрмәли, Јеһованын өнүнә, Һүзур чадырынын ҝиришинә ҝәтириб каһинә вермәлидир. 15 Каһин онлардан бирини ҝүнаһ гурбаны, диҝәрини јандырма гурбаны кими тәгдим етмәлидир. Беләликлә, каһин онун үчүн ифразатына ҝөрә Јеһованын өнүндә кәффарә вермиш олаҹаг.
it-1-E с. 263
Чиммәк
Исраиллиләрдән дини ајин олараг мүхтәлиф сәбәбләрә ҝөрә чиммәк тәләб олунурду. Ҹүзамдан сағалан адам, тәнасүл үзвүндән ифразат ҝәлән адамын тохундуғу әшјалара дәјән кәс, тохуму ахан киши, ајбашы ганахмасындан, јахуд ајбашыдан әлавә олан ганахмадан сонра гадын, ҹинси мүнасибәтдә олан һәр кәс мурдар сајылырды вә чиммәли иди (Лв 14:8, 9; 15:4—27). Мејитин олдуғу чадырда олан вә ја мејитә тохунан кәс мурдар иди, о, пакланма сују илә пакланмалы иди. Бу гајдалара әмәл етмәкдән бојун гачыран кәс Јеһованын мүгәддәс мәканыны мурдарлајырды, она ҝөрә дә о, халгын арасындан јох едилмәли иди (Сј 19:20). Одур ки, мүнасиб олараг, јујунмаг мәҹази мәнада Јеһованын гаршысында тәмиз ада саһиб олмаг мәнасында ишләнир (Зб 26:6; 73:13; Әш 1:16; Һз 16:9). Јеһованын су илә тәмсил олунан һәгигәт кәламы илә јујунмаг инсаны пак етмәк гүввәсинә маликдир (Еф 5:26).
(Лавилиләр 15:28—30) Ганахма дајанандан сонра гадын једди ҝүн ҝөзләмәлидир. Бундан сонра пак олаҹаг. 29 Сәккизинҹи ҝүн 2 гумру гушу, јахуд 2 бала ҝөјәрчин ҝөтүрмәли, Һүзур чадырынын ҝиришинә ҝәтириб каһинә вермәлидир. 30 Каһин онлардан бирини ҝүнаһ гурбаны, диҝәрини јандырма гурбаны кими тәгдим етмәлидир. Беләҹә, о, ганахмаја ҝөрә мурдар олан гадын үчүн Јеһованын өнүндә кәффарә вермиш олаҹаг.
it-2-E с. 372, абз. 2
Ајбашы
Гадынын ајбашыдан әлавә, ҝүнләрлә ганахмасы олардыса, јахуд ајбашысы ади вахтда олдуғундан узун чәкәрдисә, гадын бу мүддәт әрзиндә дә мурдар сајылырды. Бу вахт әрзиндә онун јатдығы јатаг, үстүндә отурдуғу һәр шеј, һәмчинин бу шејләрә тохунан һәр кәс мурдар сајылырды. Ганахма дајанандан сонра гадын једди ҝүн ҝөзләмәли иди, сонра исә пак сајылырды. Сәккизинҹи ҝүн о, каһинә ики гумру гушу, јахуд ики бала ҝөјәрчин ҝәтириб вермәли иди. Каһин гушлардан бирини Јеһоваја ҝүнаһ гурбаны кими, диҝәрини исә јандырма гурбаны кими тәгдим едәрәк онун үчүн кәффарә верирди (Лв 15:19—30).
(Лавилиләр 15:31) Беләликлә, Исраил оғулларына өзләрини пак сахламаға көмәк етмәлисиниз ки, онлар араларында олан Мүгәддәс чадырымы мурдарлајыб өз мурдарлыглары ичиндә өлмәсинләр.
it-1-E с. 1133
Мүгәддәс мәкан
2. Һүзур чадыры, сонралар мәбәд. Тикилинин өзү дә дахил олмагла, бүтүн о јер — чадырын һәјәти, мәбәдин һәјәтләри мүгәддәс мәкан иди (Чх 38:24; 2См 29:5; Һв 21:28). Һәјәтдә олан әсас әшјалар гурбанҝаһ вә мис чән иди. Бунлар мүгәддәс әшјалар иди. Јалныз пак адамлар чадырын һәјәтинә дахил ола биләрди. Ејнилә, мәбәдин дә һәјәтләринә мурдар адам ҝирә билмәзди. Мәсәлән, мурдар гадын һәр һансы мүгәддәс әшјаја тохуна билмәзди, јахуд мүгәддәс мәкана ҝәлә билмәзди (Лв 12:2—4). Һәтта исраиллиләрин узун мүддәт мурдарлыгдан тәмизләнмәмәси дә, Мүгәддәс чадыры мурдалајырды (Лв 15:31). Ҹүзамдан пакланмаг үчүн тәгдимә ҝәтирән шәхс гурбаныны һәјәтин јалныз ҝиришинә гәдәр ҝәтирә биләрди (Лв 14:11). Мурдар адам чадырда вә ја мәбәддә үнсијјәт гурбанынын әтиндән јејә билмәзди. Әкс һалда ону өлүм ҹәзасы ҝөзләјирди (Лв 7:20, 21).
Һикмәт хәзинәсиндән инҹиләр
(Лавилиләр 14:14) Сонра каһин тәгсир гурбанынын ганындан ҝөтүрүб пакланан адамын сағ гулағынын мәрҹәјинә, сағ әлинин вә сағ ајағынын баш бармағына сүртсүн.
(Лавилиләр 14:17) Сонра каһин овҹундакы јағдан һәмин адамын сағ гулағынын мәрҹәјинә, сағ әлинин вә сағ ајағынын баш бармағына, тәгсир гурбанынын ганынын үстүндән чәксин.
(Лавилиләр 14:25) Сонра гочу тәгсир гурбаны олараг кәссин, ганындан ҝөтүрүб пакланан адамын сағ гулағынын мәрҹәјинә, сағ әлинин вә сағ ајағынын баш бармағына чәксин.
(Лавилиләр 14:28) Овҹундакы јағдан пакланан адамын сағ гулағынын мәрҹәјинә, сағ әлинин вә сағ ајағынын баш бармағына, тәгсир гурбанынын ганынын үстүндән чәксин.
it-1-E с. 665, абз. 5
Гулаг
Исраилдә каһинлији тәсис едәркән Аллаһ Мусаја бујурду ки, каһинлик гурбаны үчүн олан гочун ганындан бир аз ҝөтүрүб Һарунун вә оғулларынын сағ гулағынын мәрҹәјинә, һәмчинин сағ әлинә вә сағ ајағына чәксин. Бу о демәк иди ки, бу тәјинат онларын итаәткарлығына, иҹра етдикләри хидмәтә вә давраныш тәрзләринә бирбаша тәсир етмәли иди (Лв 8:22—24). Буна бәнзәр тәрздә кимсә ҹүзамдан паклананда Ганунда бујрулурду ки, каһин тәгсир гурбаны кими ҝәтирилән гочун ганындан, һәмчинин тәгдим олунан јағдан бир аз ҝөтүрүб пакланан адамын сағ гулағынын мәрҹәјинә чәкмәли иди (Лв 14:14, 17, 25, 28). Һансыса киши һәмишәлик ағасынын гулу олмаг истәјәндә дә буна бәнзәр ајин кечирилирди. Бу һалда гулу гапынын јан тахтасына сөјкәјирдиләр, ағасы бизлә онун гулағыны деширди. Бу ишарәнин ешитмә органында едилмәси, ҝөрүнүр, гулун бундан сонра да ағасына итаәт етмәк истәјини тәмсил едирди (Чх 21:5, 6).
(Лавилиләр 14:43—45) Дашлары чыхарандан, евин маласыны гашыјыб төкәндән вә јенидән сувајандан сонра да ләкә пејда олса, 44 каһин јенә евә бахмалыдыр. Әҝәр ләкә евә јајылыбса, демәли, бу, јајылан ҹүзамдыр. Ев мурдардыр. 45 Каһин еви сөкдүрмәли, дашларыны, тахталарыны, маласыны шәһәрдән кәнара, мурдар јерә апартдырмалыдыр.
g-E 1/06 с. 14, чәр.
Киф. Һәм достдур, һәм дүшмән!
ГӘДИМ ДӨВРДӘ
Мүгәддәс Китабда евә, јәни евин диварларына дүшән ҹүзамдан да данышылыр (Лавилиләр 14:34—48). Белә бир фикир ирәли сүрүлүр ки, јајылан ҹүзам да адланан бу ҹүзам кифин бир нөвү олуб. Амма јенә дә дәгиг һеч нә билинмир. Һәр неҹә олса да, Аллаһын ганунунда бујрулурду ки, ев саһиби ҹүзам дүшмүш дашлары чыхарсын, ичәридән евин бүтүн маласыны гашысын вә ҹүзамын јајыла биләҹәји һәр шеји шәһәрдән кәнара, мурдар јерә апарсын. Ҹүзам јенидән пејда олардыса, бүтүн ев мурдар елан едилмәли, сөкүлмәли вә материаллары шәһәрдән кәнара атылмалы иди. Јеһованын һәр шеји хырдалығына кими изаһ етмәси Онун Өз халгыны севдијини вә онларын рифаһыны дүшүндүјүнү ҝөстәрирди.
Мүгәддәс Китаб гираәти
(Лавилиләр 14:1—18) Јеһова сөзүнә давам едиб Мусаја деди: 2 «Ҹүзамлынын каһинин јанына ҝәтирилиб пак елан олундуғу ҝүн бу гајдаја риајәт етмәк лазымдыр. 3 Каһин дүшәрҝәдән чыхыб она бахмалыдыр. Әҝәр ҹүзамлы ҹүзамдан сағалыбса, 4 каһин она пакланмасы үчүн 2 пак гуш, сидр ағаҹынын будағыны, ал-гырмызы иплик вә гарагыныг ҝәтирмәји тапшырмалыдыр. 5 Каһинин бујруғу илә гушун бири сахсы габа јығылан булаг сујунун үстүндә кәсилмәлидир. 6 Сонра исә каһин дири гушу, сидр будағыны, ал-гырмызы иплији вә гарагынығы ҝөтүрүб һамысыны бирликдә булаг сујунун үстүндә кәсилән гушун ганына батырмалы 7 вә ҹүзамдан пакланан адамын үстүнә једди дәфә чиләјиб ону пак елан етмәли, сонра дири гушу чөлә бурахмалыдыр. 8 Пакланан адам пал-палтарыны јумалы, бүтүн бәдәнини гырхмалы вә чиммәлидир. Беләликлә, о пак олаҹаг. Сонра дүшәрҝәјә ҝирә биләр, амма једди ҝүн чадырында јох, кәнарда галмалыдыр. 9 Једдинҹи ҝүн сачыны, саггалыны вә гашларыны гырхмалыдыр. Бүтүн түкләрини гырхандан сонра пал-палтарыны јумалы вә чиммәлидир. Беләликлә, о пак олаҹаг. 10 Сәккизинҹи ҝүн о, 2 сағлам, ҹаван гоч, 1 сағлам диши тоғлу, ефанын онда үчү гәдәр нарын уна јағ гатылыб јоғрулмуш тахыл тәгдимәси вә 1 лог јағ ҝөтүрүб ҝәлсин. 11 Ону пак елан едән каһин ону, еләҹә дә тәгдимәләри Јеһованын өнүнә, Һүзур чадырынын ҝиришинә ҝәтирсин. 12 Каһин гочлардан бирини 1 лог јағла бирликдә тәгсир гурбаны олараг тәгдим етсин вә Јеһованын өнүндә јелләтмә тәгдимәси кими јелләтсин. 13 Гочу мүгәддәс јердә — ҝүнаһ гурбаны вә јандырма гурбаны кәсилән јердә кәсмәлидир, чүнки тәгсир гурбаны да ҝүнаһ гурбаны кими каһинә мәхсусдур. О, сон дәрәҹә мүгәддәсдир. 14 Сонра каһин тәгсир гурбанынын ганындан ҝөтүрүб пакланан адамын сағ гулағынын мәрҹәјинә, сағ әлинин вә сағ ајағынын баш бармағына сүртсүн. 15 Јағдан бир гәдәр сол овҹуна төкүб 16 сағ әлинин бир бармағыны овҹундакы јаға батырараг Јеһованын өнүндә једди дәфә дамҹылатсын. 17 Сонра каһин овҹундакы јағдан һәмин адамын сағ гулағынын мәрҹәјинә, сағ әлинин вә сағ ајағынын баш бармағына, тәгсир гурбанынын ганынын үстүндән чәксин. 18 Овҹундакы галан јағы исә онун башына чәкиб Јеһованын өнүндә кәффарәсини версин.
28 ДЕКАБР — 3 ЈАНВАР
АЛЛАҺЫН КӘЛАМЫНДАКЫ ХӘЗИНӘ | ЛАВИЛИЛӘР 16, 17
«Кәффарә ҝүнүнүн сизә аидијјәти»
(Лавилиләр 16:12) Сонра о, Јеһованын өнүндә олан гурбанҝаһдан јығылмыш көзлә долу бухурданы вә ики овуҹ дөјүлүб овулмуш әтирли бухур ҝөтүрүб пәрдәнин архасына кечмәлидир.
Лавилиләр китабындан чох шеј өјрәнмәк олар
4 Лавилиләр 16:12, 13 ајәләрини охујун. Ҝәлин Кәффарә ҝүнүнү хәјалымызда ҹанландыраг. Баш каһин Мүгәддәс чадыра дахил олур. Һәмин ҝүн о, Ән мүгәддәс јерә үч дәфә ҝирмәлидир. Инди каһин бура биринҹи дәфә ҝирәҹәк. Онун бир әлиндә әтирли бухурла долу габ, о бири әлиндә исә көзлә долу гызыл бухурдан вар. О, Ән мүгәддәс јерин ҝиришини өртән пәрдәнин гаршысында бир гәдәр дајаныр. Дәрин һөрмәтлә ичәри дахил олуб Әһд сандығынын өнүндә дурур. Мәҹази мәнада десәк, каһин дүз Јеһова Аллаһын һүзурунда дајаныб! Инди каһин мүгәддәс бухуру еһмалҹа јанар көзүн үзәринә төкүр вә отаг хош әтирлә долур. Даһа сонра о, һејван гурбанларынын ганы илә јенидән Ән мүгәддәс јерә дахил олур. Диггәт јетирин ки, каһин ҝүнаһ гурбанынын ганыны тәгдим етмәздән өнҹә бухур јандырыр.
(Лавилиләр 16:13) Јеһованын өнүндә көзүн үстүнә бухуру төкмәлидир. Бухурун түстүсү Шәһадәт сандығынын үстүндәки гапағы бүрүмәлидир ки, о өлмәсин.
Лавилиләр китабындан чох шеј өјрәнмәк олар
5 Кәффарә ҝүнү бухурун истифадә олунмасы илә бағлы нә өјрәнирик? Мүгәддәс Китабда дејилир ки, Јеһованын садиг хидмәтчиләринин Она мәгбул дуалары бухур кимидир (Зәб. 141:2; Вәһј 5:8). Нәзәрә алаг ки, баш каһин бухуру Јеһованын һүзуруна бөјүк һөрмәтлә ҝәтирирди. Ејнилә, биз дә Јеһоваја дуа едәндә буну дәрин еһтирам һисси илә етмәлијик. Аллаһа чох миннәтдарыг ки, Каинатын Јараданы олса да, бир ата кими Она үз тутмағымыза вә јахынлашмағымыза изин верир (Јаг. 4:8). Јеһова бизи Өз досту һесаб едир! (Зәб. 25:14). Бу бизим үчүн о гәдәр бөјүк шәрәфдир ки, һеч вахт Ону мәјус едәҹәк нәсә етмәк истәмәрик.
(Лавилиләр 16:14, 15) Һарун һәмчинин буғанын ганындан ҝөтүрүб шәрг тәрәфдән гапағын гаршысында бармағы илә дамҹылатмалыдыр. Ганы гапағын гаршысында једди дәфә дамҹылатмалыдыр. Сонра халгын ҝүнаһлары үчүн олан гурбанлыг тәкәни кәсмәли вә ганыны пәрдәнин архасына ҝәтириб буғанын ганы кими, гапағын гаршысында дамҹылатмалыдыр.
Лавилиләр китабындан чох шеј өјрәнмәк олар
6 Хатырлајаг ки, баш каһин гурбан тәгдим етмәздән өнҹә бухуру јандырмалы иди. Бунунла о, әввәлҹә Јеһованын разылығыны газаныр, сонра гурбаны тәгдим едирди. Бу бизә Иса Мәсиһ һагда нәји өјрәдир? Иса Мәсиһ һәјатыны гурбан вермәздән өнҹә бәшәријјәтә хилас бәхш етмәкдән даһа ваҹиб бир шеј етмәли иди. Сөһбәт нәдән ҝедир? Иса камил вә садиг өмүр сүрмәли иди ки, Јеһова онун гурбанлығыны гәбул етсин. Беләҹә, Јеһованын бујурдуғу кими јашамағын ән дүзҝүн һәјат јолу олдуғуну сүбут едәҹәкди. Атасынын һакимијјәт етмәк тәрзинә бәраәт газандыраҹагды, башга сөзлә, Онун рәһбәрлијинин һаглы вә әдаләтли олдуғуну исбат едәҹәкди.
Һикмәт хәзинәсиндән инҹиләр
(Лавилиләр 16:10) Пүшклә азазелә дүшән тәкәни исә кәффарәсини вермәк үчүн дири һалда Јеһованын өнүнә ҝәтирмәлидир. Сонра тәкә азазел үчүн сәһраја бурахылмалыдыр.
it-1-E с. 226, абз. 3
Азазел
Һәвари Булусун изаһ етдији кими, Иса өз камил инсан һәјатыны бәшәријјәтин ҝүнаһлары уғрунда гурбан вермәклә буғаларын вә кечиләрин ганынын едә билмәјәҹәји бир шеји етди (Иб 10:4, 11, 12). О, азар-безарымызы үзәринә ҝөтүрдү, асилијимизә ҝөрә бәдәни дешилди вә беләликлә, азазел тәкәси ролуну ојнады (Әш 53:4, 5; Мт 8:17; 1Бт 2:24). Иса онун гурбанлығынын дәјәринә иман едән һәр кәсин ҝүнаһларыны апарды. Азазел тәкәси һәм дә о мәнада Иса Мәсиһин гурбанлығыны тәмсил едир ки, Исанын гурбанлығы сајәсиндә Јеһова бизим ҝүнаһларымызы бүсбүтүн унудур вә бир даһа јада салмыр.
(Лавилиләр 17:10, 11) Исраиллиләрдән, јахуд аранызда јашајан јаделлиләрдән кимсә ган јесә, үзүм ондан дөнәҹәк вә ону халгын арасындан јох едәҹәјәм. 11 Чүнки ҹан гандадыр. Мән ону гурбанҝаһ үчүн тәјин етмишәм ки, онунла ҹаныныз үчүн кәффарә верәсиниз; јалныз ган кәффарә ола биләр, чүнки ҹан гандадыр.
Нә үчүн мүгәддәс олмалыјыг?
10 Левилиләр 17:10 ајәсини оху. Јеһова исраиллиләрә ган јемәмәји әмр етмишди. Үмумијјәтлә бүтүн ҹанлыларын ганындан чәкинмәк әмри мәсиһчиләрә дә аиддир (Һәв. иш. 15:28, 29). Биз һеч вахт истәмәрик ки, Аллаһ биздән «үз дөндәриб» бизи Өз јығынҹағындан атсын. Чүнки биз Ону севирик вә Она итаәт етмәк истәјирик. Һәјатымыз тәһлүкә алтында олса да, биз Јеһованы танымајан вә Она итаәткарлыг ҝөстәрмәјә бош шеј кими бахан кәсләрин иддиа вә тәләбләрини гәбул етмәјәҹәјик. Дүздүр, гандан имтина етдијимизә ҝөрә тәнгид атәшинә тутулуруг, лакин бизим үчүн Аллаһа итаәткарлыг даһа өнәмлидир (Јәһуда 17, 18). Бәс ган јемәмәкдә вә көчүрмәмәкдә гәтијјәтли олмаға бизә нә көмәк едәр? (Ганун. т. 12:23).
Мүгәддәс Китаб гираәти
(Лавилиләр 16:1—17) Һарунун ики оғлу Јеһованын һүзуруна јахынлашыб өләндән сонра Јеһова Муса илә данышды. 2 Јеһова Мусаја деди: «Гардашын Һаруна де ки, истәдији вахт пәрдәнин архасындакы Ән мүгәддәс јерә ҝириб сандығын гапағынын өнүнә ҝәлә билмәз, әкс һалда өләҹәк, чүнки Мән гапағын үстүндәки булудда зүһур едәҹәјәм. 3 Ән мүгәддәс јерә ҝәләндә Һарун ҝүнаһ гурбаны үчүн 1 ҹаван буға, јандырма гурбаны үчүн 1 гоч ҝәтирмәлидир. 4 Кәтандан олан мүгәддәс алт көјнәјини, кәтан туманыны ҝејинмәли, кәтан кәмәрини белинә бағламалы вә кәтан әммамәсини башына гојмалыдыр. Бунлар мүгәддәс ҝејимләрдир. Онлары чимиб ҝејинмәлидир. 5 Һарун Исраил оғулларынын иҹмасындан ҝүнаһ гурбаны үчүн 2 ҹаван тәкә, јандырма гурбаны үчүн 1 гоч ҝөтүрмәлидир. 6 Сонра Һарун өз ҝүнаһлары үчүн олан гурбанлыг буғаны ҝәтирмәли, өзү илә еви үчүн кәффарә вермәлидир. 7 Сонра тәкәнин икисини дә ҝөтүрүб Јеһованын өнүнә, Һүзур чадырынын ҝиришинә ҝәтирмәлидир. 8 Һарун тәкәләрә ҝөрә ики пүшк атмалыдыр: пүшкүн бирини Јеһова үчүн, диҝәрини азазел үчүн. 9 Пүшклә Јеһоваја дүшән тәкәни ҝәтириб ҝүнаһ гурбаны олараг тәгдим етмәлидир. 10 Пүшклә азазелә дүшән тәкәни исә кәффарәсини вермәк үчүн дири һалда Јеһованын өнүнә ҝәтирмәлидир. Сонра тәкә азазел үчүн сәһраја бурахылмалыдыр. 11 Һарун өз ҝүнаһлары үчүн олан гурбанлыг буғаны ҝәтириб өзү илә еви үчүн кәффарә вермәлидир. О, өз ҝүнаһлары үчүн олан буғаны кәсмәлидир. 12 Сонра о, Јеһованын өнүндә олан гурбанҝаһдан јығылмыш көзлә долу бухурданы вә ики овуҹ дөјүлүб овулмуш әтирли бухур ҝөтүрүб пәрдәнин архасына кечмәлидир. 13 Јеһованын өнүндә көзүн үстүнә бухуру төкмәлидир. Бухурун түстүсү Шәһадәт сандығынын үстүндәки гапағы бүрүмәлидир ки, о өлмәсин. 14 Һарун һәмчинин буғанын ганындан ҝөтүрүб шәрг тәрәфдән гапағын гаршысында бармағы илә дамҹылатмалыдыр. Ганы гапағын гаршысында једди дәфә дамҹылатмалыдыр. 15 Сонра халгын ҝүнаһлары үчүн олан гурбанлыг тәкәни кәсмәли вә ганыны пәрдәнин архасына ҝәтириб буғанын ганы кими, гапағын гаршысында дамҹылатмалыдыр. 16 Һарун Исраил оғулларынын натәмиз әмәлләринә, асилик вә ҝүнаһларына ҝөрә Ән мүгәддәс јер үчүн кәффарә верәҹәк. Натәмиз әмәлләри олан халгын арасында јерләшән Һүзур чадыры үчүн дә буну етмәлидир. 17 Һарун кәффарә вермәк үчүн Ән мүгәддәс јерә ҝирәндән чыхана гәдәр ора һеч кәс ајаг басмамалыдыр. О, өзү вә еви үчүн, еләҹә дә бүтүн Исраил иҹмасы үчүн кәффарә вермәлидир.