Әслиндә тәмизлик нәдир?

АВРОПА вә Бирләшмиш Штатларда XVIII-XIX әсрләрдә мөвҹуд олан һәдсиз антисанитарија уҹбатындан, миссионерләр “тәмизлик нәзәријјәси” ады алтында тәблиғат апарырдылар. Бу нәзәријјәјә әсасән, натәмизлик ҝүнаһа бәрабәр иди, тәмизлик исә инсаны Аллаһа јахынлашдырырды. Бәлкә дә, “Тәмизлик мө’минлијин рәһнидир” кими мәшһур афоризм дә елә буна ҝөрә јаранмышдыр.

Бу ҹүр нөгтеји-нәзәр, Вилјам вә Кетрин Бутун јаратдыглары Хилас Ордусу тәрәфиндән гејдә алынмышдыр. “Мүждә ән’әнәсиндә сағламлыг вә тәбабәт” адлы китаба әсасән, Хилас Ордусунун илк шүарларындан бири “Сабун, суп вә хилас” олмушдур (“Health and Medicine in the Evangelical Tradition”). Сонра Луи Пастер вә башгалары, хәстәликлә бактеријалар арасында мөвҹуд олан бағлылығы инандырыҹы шәкилдә нүмајиш етдирдиләр. Бу исә, мүхтәлиф сәһијјә програмларына јалныз јени стимул вә елми әсасланма верди.

Дәрһал тәдбирләр ҝөрүлмәјә башланды. Мәсәлән, артыг мәһкәмәләрдә шаһидләрдән Мүгәддәс Китабы өпмәк тәләб олунмурду, мәктәбдә вә дәмирјол стансијаларында исә су ичмәк үчүн үмуми габдан истифадә едилмирди. Һәтта килсәдә ајин заманы да үмуми пијалә әвәзинә, шәхси стәканлардан истифадә етмәјә башладылар. Тәмизлијин һәмин тәшәббүсчүләринә, инсанларын тәмизлијә гаршы мүнасибәтләрини әһәмијјәтли дәрәҹәдә дәјишдирмәк мүјәссәр олду. Онлар елә наилијјәтләр әлдә етдиләр ки, бир јазычы гадынын сөзләринә ҝөрә, инсанлар “тәмизлијә вурулдулар”.

Лакин белә “вурғунлуг” садәҹә сәтһи иди. Чох кечмәди ки, зирәк тиҹарәтчиләр ади сабуну косметика објектинә чевирдиләр. Усталыгла тәгдим едилән рекламлар алыҹылары инандырмаға чалышырды ки, шәхси ҝиҝијена үчүн истифадә олунан мүәјјән вәсаитләрин көмәји илә ҹәмијјәтдә мөвгејә чатмаг олар, бу да башгаларынын сәнә һәсәд апараҹағына ҝәтириб чыхараҹаг. Өз нөвбәсиндә телевизија програмлары да белә фантазијаларын инкишафына имкан јаратды. Телевизија рекламлары вә чохсеријалы филмләрдә мүвәффәгијјәтли вә парлаг гәһрәманларын евләрини неҹә сәлигәјә салмалары, һәјәтләрини сүпүрмәләри, зибил јығмалары вә ја ит-пишикләринин буладыгларыны тәмизләдикләрини надир һалларда ҝөрмәк олар.

Бундан әлавә, бә’зиләри иддиа едирләр ки, ишләмәк пул газанмаг үчүн имкан јарадыр, ев ишләри вә тәмизлик исә һеч бир газанҹ ҝәтирмир. Әтраф мүһитин гајғысына галмаг сәнә һеч бир ҝәлир ҝәтирмирсә, онда бу нәјә лазымдыр? Нәтиҹә е’тибарилә бу ҝүн бир чох инсанлар елә һесаб едирләр ки, тәмизкарлыг өзүнә јалныз шәхси ҝиҝијенаны дахил едир.

Тәмизлијә даир Аллаһын нөгтеји-нәзәри

Инсанлара тәмизлији ашыламаг үчүн кечмишдә ҝөстәрилән сә’јләр, шүбһәсиз ки, онларын јашајыш шәраитләрини јахшылашдырды. Бу исә мүсбәт һалдыр, чүнки тәмизлик - мүгәддәс вә тәмиз Аллаһ олан Јеһованын хүсусијјәтидир. О, бизә һәр ҹәһәтдән мүгәддәс вә тәмиз олмағы өјрәдир, бу исә бизим хејримизәдир (Ишаја 48:17; 1 Петер 1:15).

Јеһова Аллаһ бу саһәдә бизә нүмунә верир. Ҝөрүнмәз Аллаһын тәмизлик вә диҝәр хүсусијјәтләри, Онун јаратдыгларынын васитәсилә ачыг-ајдын ҝөрүнүр (Ромалылара 1:20). Аллаһын јаратдығы тәбиәтин өз-өзүнү чиркләндирмәдијини мүшаһидә едә биләрик. Јер күрәси өзүнүн чохсајлы тәбии силсиләләри илә һејрәтләндириҹи өзүнүтәмизләмә системидир. Јер күрәси она ҝөрә јарадылыб ки, онун сакинләри тәмиз, сағлам һәјат тәрзи сүрсүнләр. Белә тәмизлији јалныз тәмиз нијјәтли Јарадан јарада биләрди. Бурадан белә бир нәтиҹәјә ҝәлә биләрик ки, Аллаһын хидмәтчиләри һәр ҹәһәтдән тәмиз олмалыдырлар.

Тәмизлијин дөрд нөвү

Мүгәддәс Китабда, Аллаһын хидмәтчиләринин риајәт етмәјә чалышмалы олдуглары тәмизлијин дөрд нөвү хатырланыр. Ҝәлин онлардан һәр бирини нәзәрдән кечирәк.

Руһани тәмизлик. Демәк олар ки, бу, тәмизлијин ән ваҹиб нөвүдүр, чүнки инсанын әбәди һәјата олан үмиди бундан асылыдыр. Лакин тәмизлијин бу нөвүнә чох вахт е’тинасыз јанашылыр. Садәҹә десәк, руһани тәмизлик, Аллаһ тәрәфиндән јалан динлә һәгиги дин арасында чәкилән сәрһәди һеч заман кечмәмәк мә’насыны дашыјыр. Она ҝөрә ки, јалан дин Аллаһын ҝөзүндә мурдардыр. Һәвари Павел јазмышдыр: “Рәбб дејир ки, “имансызларын арасындан чыхын вә онлардан ајрылын; мурдар бир шејә тохунмајын, Мән дә сизи гәбул едәҹәјәм” (2 Коринфлиләрә 6:17). Шаҝирд Јагуб да буну хүсуси олараг гејд етмишдир: “Ата Аллаһын јанында тәмиз вә ләкәсиз диндарлыг будур... өзүнү дүнјадан ләкәсиз сахламаг” (Јагуб 1:27).

Аллаһ ајдын шәкилдә ҝөстәрди ки, һәгиги динин јалан динлә гарышмасыны гәбул етмәјәҹәк, чүнки јалан диндә натәмиз адәтләр, мәнфур бүтләр вә танрылар мөвҹуддур (Јеремја 32:35). Буна ҝөрә дә мәсиһчиләр һәр ҹүр дини натәмизликдән гачынмаға тәшвиг олунурлар (1 Коринфлиләрә 10:20, 21; Вәһј 18:4).

Әхлаги тәмизлик. Бурада да Аллаһ тәмизлә натәмиз арасында ајдын сәрһәд гојур. Дүнја бүтүнлүклә, Ефеслиләрә 4:17-19 ајәләриндә јазылан вәзијјәтә ҝәлиб чыхыб. Орада дејилир: “Зеһинләри гаранлыглашмыш... Аллаһын һәјатына јад олмушдулар. Онлар һәр ҹүр һәссаслығы итирәрәк, һәр нөв мурдарлығы аҹҝөзлүклә ишләмәк үчүн, өзләрини сәфаләтә тәслим етдиләр”. Бу ҹүр әхлагсыз фикирләр мүхтәлиф ҹүр - һәм ачыг, һәм дә өртүлү шәкилдә олур. Бу сәбәбдән мәсиһчиләр еһтијатлы олмалыдырлар.

Аллаһы севән кәсләр билирләр ки, фаһишәлик, һомосексуализм, никаһа гәдәр ҹинси әлагәдә олмаг вә порнографијаја бахмаг Аллаһын әхлаг тәмизлијинә даир вердији нормалары позур. Лакин әјләнҹә вә мода дүнјасында белә давраныш ади һала чеврилиб. Буна ҝөрә дә мәсиһчиләр бу ҹүр әхлагсыз давранышлардан чәкинмәлидирләр. Мәсиһчи јығынҹагларында, достлуг ҝөрүшләриндә һәддиндән артыг ачыг вә дар палтар бәдәнә лазымсыз диггәти ҹәлб едир вә бу исмәтин аз олдуғуна шәһадәт едир. Белә ҝејим башгаларында натәмиз фикирләр јаратмагла јанашы, мәсиһчи ҝөрүшләринә дүнјәви руһу да дахил едир. Бу саһәдә мәсиһчиләрә “јухарыдан назил олан һикмәт”и тәзаһүр етдирмәк лазымдыр (Јагуб 3:17).

Фикри тәмизлик. Инсан бејнинин дәринликләриндә натәмиз фикирләр јува салмалы дејил. Иса Мәсиһ бу ҹүр дүшүнҹә тәрзи һаггында хәбәрдарлыг етмишдир: “Бир гадына шәһвәтлә бахан һәр адам, артыг үрәјиндә онунла зина етмиш олур” (Матта 5:28; Марк 7:20-23). Бу хәбәрдарлыг, һәм порнографијаја бахмағы, һәм ҹинси әхлагсызлыг һаггында јазылан әдәбијјаты охумағы, һәм дә икимә’налы мәтни олан мусигијә гулаг асмағы өзүнә дахил едир. Мәсиһчиләр өз ағылларыны натәмиз, позғун данышыг вә давранышлара ҝәтириб чыхаран натәмиз фикирләрлә мурдарламалы дејилләр (Матта 12:34; 15:18).

Физики тәмизлик. Мүгәддәс Китабда тәмизлик вә мүгәддәслик бир-бири илә сых бағлыдыр. Мәсәлән, Павел јазмышдыр: “Еј севимли гардашларым... өзүмүзү һәр бир бәдән вә руһ мурдарлығындан тәмизләјәк вә Аллаһ горхусу илә камил гүдсијјәти әлдә едәк” (2 Коринфлиләрә 7:1). Буна ҝөрә дә, мәсиһчиләр, имканлары дахилиндә шәхси ҝиҝијена гајдаларына риајәт етмәли, һәмчинин евләринин ичини вә чөлүнү тәмиз вә сәлигәли сахламалыдырлар. Чиммәк вә тәмизлик ишләри апармаг үчүн, һәтта су кифајәт етмәјән јерләрдә белә, мәсиһчиләр тәмиз вә сәлигәли ҝөрүнмәк үчүн әлләриндән ҝәләни етмәлидирләр.

Физики тәмизлик, организми мурдарлајан вә она зәрәр ҝәтирән түтүнүн истәнилән шәкилдә истифадәсини, спиртли ичкиләрдән суи-истифадә етмәји, наркоманијанын һәр ҹүр нөвүнү өзүндән хариҹ едир. Сүлејманын “Нәшидәләр Нәшидәси” китабында һаггында бәһс едилән чобан, Шуламлы гызын палтарынын ҝөзәл әтриндән һәзз алырды (Нәшидәләр Нәшидәси 4:11). Шәхси ҝиҝијена гајдаларына риајәт етмәк хошаҝәлмәз ијләрдән гачынмаға көмәк едәҹәк вә бунунла әтрафдакылара мәһәббәт ҝөстәрмиш олаҹағыг. Одеколон вә әтирләр нә гәдәр хош әтирли олса да, тәмиз палтарын вә мүнтәзәм чиммәјин јерини верә билмәз.

Таразлығы горујун

Физики тәмизлијә ҝәлдикдә инсанлар ифрата гапыла биләрләр. Бир тәрәфдән, инсанын тәмизлијә олан фанатик мүнасибәти ону севинҹдән мәһрум едир. Бу, дәјәрли вахтымызын чох һиссәсини алыр. Диҝәр тәрәфдән, зибилли вә бахымсыз евин тә’мири баһа баша ҝәлир. Лакин ифратчылыгдан гачынараг, евимиздә тәмизлик вә сәлигә јаратмаг үчүн сәмәрәли вә практики үсул тапмаг олар.

Садәлији горујун. Әшјаларла долдурулмуш евдә вә отагларда тәмизлик иши апармаг асан дејил, чүнки белә јердә кирин нәзәрә чарпмасы чәтин олур. Садә шәраити вә аз әшјасы олан отағы тәмизләмәјә аз вахт тәләб олунур. Мүгәддәс Китабда тә’кидлә садә һәјат сүрмәк мәсләһәт едилир: “Јемәјимиз вә палтарымыз варса, бунларла кифајәтләнирик” (1 Тимотејә 6:8).

Сәлигә-сәһмана риајәт един. Еви тәмиз сахламаг, орада јашајан һәр адамын борҹудур. Евин сәлигәсизлији отаглардан башлајыр. Сәлигә-сәһман, һәр шејин өз јериндә олмасы демәкдир. Мәсәлән, ванна отағынын дөшәмәси чиркли палтарларын јери дејил. Ојунҹаг вә аләтләрин ајаг алтында сәпәләнмәмәси олдугҹа ваҹибдир, чүнки бу потенсиал ҹәһәтдән тәһлүкәлидир. Евләрдә баш верән бәдбәхт һадисәләрин әксәријјәти сәлигәсизлик уҹбатындан олур.

Ајдындыр ки, тәмизлик вә мәсиһчиләрә хас олан һәјат тәрзи бир-бири илә сых бағлыдыр. Аллаһа мәгбул һәјат тәрзини Ишаја пејғәмбәр “гүдсијјәт јолу” адландырмышдыр вә бирбаша демишдир ки, “мурдар адам ондан кечмәјәҹәк” (Ишаја 35:8). Әҝәр биз тәмизлијә риајәт етмәји өјрәнириксә, бунунла Аллаһын јери тәмизләјиб, ону ҹәннәтә чевирәҹәји вә’дә олан иманымызы ҝөстәрмиш олуруг. О заман ҝөзәл планетимизин һәр јериндә инсанлар, Аллаһын мүкәммәл тәмизлик нормаларыны һөкмән јеринә јетирәрәк, Јеһова Аллаһа иззәт ҝәтирәҹәкләр (Вәһј 7:9).

[6-ҹы сәһифәдәки шәкил]

Еви тәмиз сахламаг орада јашајан һәр адамын борҹудур.

[7-ҹи сәһифәдәки шәкил]

Јер күрәси һејрәтләндириҹи өзүнүтәмизләмә системидир.