Садиглијин ҝәтирдији хејир-дуалар
БӘ’ЗИ өлкәләрдә ушаглар бирҝә ојнадыглары ушагларын палтарларына тиканлар јапышдырмагла онлары ҹырнатмағы хошлајырлар. Тиканлар палтара о гәдәр бәрк јапышыр ки, ушаг истәр ҝәзсин, истәр гачсын, истәр тулланыб-дүшсүн, истәрсә дә силкәләнсин тиканлар палтардан дүшмүр. Тиканлардан јаха гуртармағын јеҝанә үсулу онлары бир-бир әл илә гопармагдыр. Белә ојунлар ушагларын чох хошуна ҝәлир.
Әлбәттә, һеч ким истәмәз ки, онун палтарына тиканлар јапышсын, лакин онларын јапышганлығы инсанлара мәзәли ҝәлир. Садиг инсанын да белә бир ҹәһәти вар, о, бу хүсусијјәти тәзаһүр етдирән инсанла сых бағлы олур. Садиг инсан чәтин вәзијјәтләрдә белә өз борҹуну вә вәзифәсини сәдагәтлә јеринә јетирир. «Садиглик» сөзүнү ешидәндә, ағлымыза сәдагәт, вәфалылыг, е’тибарлылыг кими ҝөзәл хүсусијјәтләр ҝәлир. Бәли, биз истәјирик ки, кимсә бизә садиг олсун. Бәс биз өзүмүз садиг олмаг истәјирикми? Әҝәр беләдирсә, онда кимә садиг олмалыјыг?
Садиглик никаһын тәмәлидир
Садиглији тәзаһүр етдирмәјин ваҹиб олдуғу саһәләрдән бири никаһдыр. Лакин тәәссүфләр олсун ки, әр-арвад арасында бу хүсусијјәтә чох аз һалларда раст олунур. Евлилик әһдинә садиг галан, јә’ни бир јердә јашамаға давам едән вә бир-биринин рифаһы үчүн чалышан әр-арвад өзләрини хошбәхт вә тәһлүкәсизликдә һисс едирләр. Нәјә ҝөрә? Чүнки инсанлар кимәсә садиг олмаг вә өзләринә гаршы садиглији һисс етмәк тәләбаты илә јарадылыблар. Еден бағында Адәмлә Һәвва арасында никаһ телләри гуруланда Аллаһ бәјан етмишдир: «Киши өз ата-анасыны тәрк едиб, гадынына говушаҹаг». Бу, арвада да аид иди, о өз әринә говушмалы иди. Илк инсан ҹүтү бир-биринә садиг галмалы вә әмәкдашлыг етмәли иди (Јарадылыш 2:24; Матта 19:3-9).
Әлбәттә, бу һадисә чох гәдимдә баш вермишдир. Демәк олармы ки, бизим ҝүнләрдә никаһда садиглик «дәбдән дүшүб»? Чохлары белә дүшүнмүр. Алманијада кечирилән сорғуда иштирак едәнләрин 80 фаизи, әр-арвадын бир-бирләринә садиг галмаларыны чох ваҹиб һесаб едир. Кишиләрин гадынларда вә гадынларын кишиләрдә гијмәтләндирдикләри беш хүсусијјәти ашкар етмәк үчүн кечирилән икинҹи сорғунун нәтиҹәсиндән мә’лум олду ки, һәм кишиләрин, һәм гадынларын бир-бирләриндә гијмәтләндирдикләри ән дәјәрли хүсусијјәт мәһз садигликдир.
Бәли, садиглик хошбәхт никаһын тәмәлидир. Лакин әввәлки мәгаләдән ҝөрдүјүмүз кими, инсанлар садиглији дәјәрли хүсусијјәт һесаб етсәләр дә, ону тәзаһүр етдирмирләр. Мәсәлән, бир чох өлкәләрдә бошанмаларын чох олмасы хәјанәтин ҝениш јајылдығыны ҝөстәрир. Никаһда олан киши вә гадынлар бу ҹүр әһвал-руһијјәјә гаршы дурмаг вә һәјат јолдашларына садиг галмаг үчүн нә едә биләрләр?
Садиглик никаһы мөһкәмләндирир
Әрлә арвадын садиглији онда тәзаһүр олунаҹаг ки, онлар бир-бирләрини сәдагәтли олдугларына әмин едәҹәкләр. Мәсәлән, онлар «мәним» демәк әвәзинә, «бизим» — «бизим достларымыз», «бизим ушагларымыз», «бизим әмлакымыз», «бизим тәҹрүбәмиз», «бизим евимиз» вә саирә дејәҹәкләр. Әрлә арвад ишә, евә, ушагларын тәрбијәсинә, әјләнҹәјә, истираһәтә вә ја руһани ишләрә даир планлар гуранда, јахуд гәрарлар гәбул едәндә бир-бирләринин һиссләрини вә фикирләрини нәзәрә алмалыдырлар (Сүлејманын мәсәлләри 11:14; 15:22).
Әрлә арвад бир-биринә еһтијаҹ дујдугларыны вә бир-бирини севдикләрини ҝөстәрәндә дә садиглији тәзаһүр етдирмиш олурлар. Никаһда олан шәхс әкс ҹинсдән олан башга инсанла һәддиндән артыг достҹасына рәфтар едәрсә, онун һәјат јолдашы өзүнү тәһлүкәсиз һисс едә билмәз. Мүгәддәс Китаб кишиләрә ‘ҝәнҹ икән евләндикләри арвадларына’ говушмағы мәсләһәт ҝөрүр. Евли кишинин өз һәјат јолдашындан савајы бир гадынын она мәфтун олмасы фикри, үрәјиндән белә кечмәмәлидир. Сөзсүз ки, о, башга гадынла ҹинси әлагәдә олмагдан да гачынмалыдыр. Мүгәддәс Китаб хәбәрдарлыг едир: «Гадынла зина едән ганмаздыр, өзүнү мәһв етмәк истәјән белә едәр». Садиглијә даир бу ҹүр јүксәк нормалара арвад да риајәт етмәлидир (Сүлејманын мәсәлләри 5:18; 6:32).
Һәјат јолдашына садиг галмаг үчүн гүввә сәрф етмәјә дәјәрми? Әлбәттә! Садиглик никаһы даһа мөһкәм вә узунөмүрлү едир вә һәр икисинә хејир-дуа ҝәтирир. Мәсәлән, әр өз арвадынын рифаһы үчүн сәдагәтлә гајғы ҝөстәрирсә, арвад өзүнү тәһлүкәсиз һисс едир, бу исә гадына көмәк едир ки, өзүнүн ән јахшы хүсусијјәтләрини тәзаһүр етдирсин. Кишијә ҝәлдикдә дә бу беләдир. Әр өз арвадына садиг галмагда гәтијјәтли оларса, һәјатынын бүтүн саһәләриндә салеһлик принсипләринә риајәт етмәк она асан олаҹаг.
Әр вә арвад чәтинликләрлә үзләшәндә садиглик онлара әминлик һисси верәҹәк. Лакин, онлар бир-бирләринә садиг дејилләрсә, проблем јаранан кими чох вахт ајрылмаг вә ја бошанмаг гәрарына ҝәлирләр. Белә аддым проблеми һәлл етмир, әксинә, бир проблем башга проблемлә әвәз олунур. 1980-ҹи илләрдә бир мәшһур мода мүтәхәссиси аиләсини тәрк етмишдир. О, аиләсиндән ајры јашамагла хошбәхтлијә наил ола билдими? Ијирми ил кечдикдән сонра о е’тираф етмишдир: «Бүтүн бу илләр әрзиндә тәнһалыг вә нараһатчылыг һисси мәни тәрк етмирди вә һәр ҝеҹә өз ушагларыма “јухунуз ширин олсун” демәк арзусу илә јухуја ҝедирдим».
Валидејнләр илә ушаглар арасында садиглик
Әҝәр әр вә арвад бир-бирләринә садигдирләрсә, онда, еһтимал ки, онларын ушаглары да бу хүсусијјәти инкишаф етдирә биләҹәкләр. Хошбәхт вә мәһәббәт долу аиләдә бөјүјәнләрә никаһа мәс’улијјәтлә јанашмаг вә јашлы валидејинләрин гајғысына галмаг асан олаҹаг (1 Тимотејә 5:4, 8).
Әлбәттә, бә’зән хәстәләнән вә гуллуға еһтијаҹ дујан валидејнләр јох, ушаглар олур. Јеһованын Шаһидләри олан Һерберт вә Гертрудун 40-дан артыг јашлары вар вә онлар мәһз белә вәзијјәтлә гаршылашмышлар. Онларын оғуллары Дитер анадан оландан әзәлә дистрофијасы хәстәлијиндән әзијјәт чәкмиш вә 2002-ҹи илин нојабр ајында өлмүшдүр. Сон једди ил әрзиндә Дитерә ҝеҹә-ҝүндүз диггәт вә гајғы ҝөстәрилмәси тәләб олунурду. Дитерин валидејнләри мәһәббәтлә онун гејдинә галырдылар. Онлар һәтта евләриндә лазыми тибб аваданлығы гурашдырмыш вә бу саһәдә хүсуси тибби курслар кечмишдиләр. Бу, аилә үзвләринә садиг олмаға даир неҹә дә ҝөзәл нүмунәдир!
Достлуг мүнасибәтиндә садиглик
Биргит адлы бир гадын дејир: «Инсан никаһсыз да хошбәхт ола биләр, лакин достсуз хошбәхт олмаг чәтиндир». Ола билсин, сиз дә бу фикирлә разысыныз. Евли вә ја субај олмағыныздан асылы олмајараг, е’тибарлы достун садиглији үрәјинизи севиндирәҹәк вә һәјатынызы зәнҝинләшдирәҹәк. Әлбәттә ки, әҝәр евлисинизсә, онда ән јахын достунуз һәјат јолдашыныз олмалыдыр.
«Дост» вә «таныш» фәргли анлајышлардыр. Бизим чохлу танышымыз ола биләр, мәсәлән, гоншуларымыз, иш јолдашларымыз вә вахташыры растлашдығымыз инсанлар. Һәгиги достлуг исә вахт, гүввә вә емосионал бағлылыг тәләб едир. Киминсә досту олмаг бөјүк шәрәфдир. Достлуг бир чох фајда ҝәтирир, лакин бунунла јанашы мәс’улијјәт дә тәләб едир.
Достларымызла јахшы үнсијјәт олдугҹа ваҹибдир. Онлар дәстәјимизә вә көмәјимизә еһтијаҹ дујурлар. Биргит дејир: «Әҝәр бизләрдән биримизин проблеми јаранырса, онда рәфигәмлә һәфтәдә бир-ики дәфә зәнҝләширик. Онун јанымда олмаға вә мәни динләмәјә һазыр олмасыны билмәк мәнә тәсәлли верир». Узаг мәсафә достлуға манеә дејил. Герда илә Хилда бир-бирләриндән минләрлә километр узаглыгда јашајырлар, лакин онлар 35 илдән чохдур ки, достлуг едирләр. Герда дејир: «Биз мүнтәзәм олараг мәктублашырыг вә бир-биримизлә һәјат тәҹрүбәмизи вә дәрин һиссләримизи — кәдәр вә севинҹимизи бөлүшүрүк. Хилдадан мәктуб аланда өзүмү чох хошбәхт һисс едирәм. Биз бир-биримизи бир кәлмә сөздән баша дүшүрүк вә ејни дүшүнҹә тәрзинә маликик».
Достлугда садиглик сон дәрәҹә ваҹибдир. Сәдагәтсизлик һәтта узун мүддәт давам едән достлуғу да поза биләр. Достлар адәтән сирли мәсәләләр барәдә дә бир-бирләрилә мәсләһәтләширләр. Онлар сәмимидирләр вә горхмурлар ки, онлары дүз баша дүшмәјәҹәкләр вә ја сирләри башгаларына ачылаҹаг. Мүгәддәс Китаб дејир: «Дост һәр заман севәр, гардаш [«кими», ЈД] дар ҝүн үчүн доғулур» (Сүлејманын мәсәлләри 17:17).
Достлар бизим дүшүнҹә тәрзимизә, һиссләримизә вә һәрәкәтләримизә тә’сир ҝөстәрдикләри үчүн, һәјат јолу бизим һәјат јолумуза ујғун олан инсанларла достлуг етмәк чох ваҹибдир. Мәсәлән, ејни е’тигадлара, ејни әхлаги принсипләрә, о ҹүмләдән пислијә вә јахшылыға даир ејни нөгтеји-нәзәрә малик олан инсанларла достлуг етдијинә әмин ол. Белә достлар, гаршына гојдуғун мәгсәдләрә наил олмагда сәнә көмәк едәҹәкләр. Ахы нәјә ҝөрә сизин малик олдуғунуз әхлаг нормаларына шәрик олмајан инсанларла достлуг едәсиниз? Јахшы инсанларла достлуг етмәјин ваҹиблијини Мүгәддәс Китаб ҝөстәрир: «Һикмәтли илә отуруб-дуран һикмәт газанар, ахмагларла ајаглашан бәдбәхт олар» (Сүлејманын мәсәлләри 13:20).
Садиглији тәзаһүр етдирмәји өјрәнмәк олар
Тиканлары палтара јапышдырмағы өјрәнән ушаг буну тәкрар-тәкрар етмәк истәјәҹәк. Бу нүмунәни садиг инсана да тәтбиг етмәк олар. Нәјә ҝөрә? Нә гәдәр чох садиг галырыгса, бу хүсусијјәти тәзаһүр етдирмәк бир о гәдәр дә асан олур. Әҝәр өз аиләсиндә ушаг еркән јашларындан садиглији тәзаһүр етдирмәји өјрәнирсә, садиг дост олмаг она асан олаҹаг. Мөһкәм достлуг исә ҝәләҹәкдә һәјат јолдашына садиг олмаг үчүн она јахшы зәмин јарадаҹаг. Бу, һәмчинин ән ваҹиб достлугда садиглији горумаға она көмәк едәҹәк.
Иса демишдир ки, ән ваҹиб әмр Јеһова Аллаһы бүтүн үрәјинлә, ҹанынла, дүшүнҹәнлә вә гүввәтинлә севмәкдир (Марк 12:30). Бу, о демәкдир ки, биз Аллаһа һәдсиз садиг олмалыјыг. Јеһова Аллаһа садиг олмаг бол-бол хејир-дуалар ҝәтирир. О, бизи һеч вахт мә’јус етмәз, чүнки Мүгәддәс Китабда Онун һаггында дејилир: «Аллаһ садигдир» (1 Коринфлиләрә 10:13). Бәли, Аллаһа олан садиглијимиз вә ја сәдагәтимиз әбәди мүкафатлар ҝәтирәр (1 Јәһја 2:17).
[6-ҹы сәһифәдәки јазы]
Јахшы достун садиглији үрәји севиндирир.
[5-ҹи сәһифәдәки шәкил]
Аилә үзвләри бир-биринин гејдинә галмагла садиглији тәзаһүр етдирмиш олурлар.