Ушаглара Аллаһ һаггында ким өјрәтмәлидир?
«Шаҝирд мүәллиминдән үстүн дејил, амма мүкәммәл тәлим алмыш адам өз мүәллими кими олаҹаг» (ЛУКА 6:40).
БӘЗИ валидејнләр ушагларына Аллаһ һаггында өјрәтмәјә габил олмадыгларыны дүшүнүрләр. Онлар фикирләширләр ки, јахшы өјрәтмәк үчүн кифајәт гәдәр тәһсилләри, јахуд да дин һаггында биликләри јохдур. Буна ҝөрә дә, онлар бу ҹүр ваҹиб мәсулијјәти гоһумларын, ја да дин хадимләринин өһдәсинә атырлар.
Бәс әслиндә ушаглара дини һәгигәтләри вә әхлаг дәјәрләрини ән јахшы ким өјрәдә биләр? Ҝәлин ҝөрәк, бу мәсәләјә даир Мүгәддәс Китаб нә дејир вә орада дејиләнләри тәдгигатчыларын фикирләрилә мүгајисә едәк.
Атанын ролу
Мүгәддәс Китаб өјрәдир: «Аталар, ушагларынызы әсәбиләшдирмәјин, онлары Јеһованын вердији тәрбијә вә өјүд-нәсиһәтлә бөјүдүн» (Ефеслиләрә 6:4).
Алимләрин фикирләри. Атанын мөһкәм дини етигада малик олмасы она неҹә тәсир едир? 2009-ҹу илдә Америка университетләриндән бири тәрәфиндән дәрҹ олунан мәгаләдә дејилирди: «Дини иҹманын фәалијјәтиндә иштирак етмәк кишијә јахшы ата олмаға көмәк едир. Дин инсана сосиал дәстәк верир, онун һәјатыны мүәјјән давраныш нормалары чәрчивәсинә салыр, һәмчинин неҹә јашамаға даир рәһбәрлик верир» («Fathers’ Religious Involvement and Early Childhood Behavior»).
Ушагларын тәрбијәсиндә атанын ваҹиб рол ојнадығыны Мүгәддәс Китаб дәфәләрлә вурғулајыр (Сүлејманын мәсәлләри 4:1; Колослулара 3:21; Ибраниләрә 12:9). Бәс бу мәсләһәт бу ҝүнә гәдәр дә гүввәдәдирми? 2009-ҹу илдә Флорида Университети тәрәфиндән аталарын ушаглар үзәриндә һансы тәсир ҝүҹүнә малик олдуглары барәдә бир мәгалә дәрҹ едилмишди. Алимләр мүәјјән етмишләр ки, аталары тәлим-тәрбијәләриндә фәал иштирак едән ушаглар чох вахт шәфгәтли олур вә онлар башгаларына нисбәтән өзүнәһөрмәт һиссинин чатышмазлығы кими психоложи бир проблемдән даһа аз әзијјәт чәкирләр. Адәтән, оғлан ушаглары өзләрини пис апармаға бир о гәдәр дә мејилли олмур, гыз ушаглары исә даһа сағлам дүшүнҹәјә малик олурлар. Мүгәддәс Китаб мәсләһәтләринин һәлә дә актуал олдуғу ҝөз габағындадыр.
Ананын ролу
Мүгәддәс Китаб өјрәдир: «Оғлум, ата тәрбијәсинә гулаг ас, ананын өјрәтдикләрини кәнара атма» (Сүлејманын мәсәлләри 1:8).
Алимләрин фикирләри. 2006-ҹы илдә нәшр олунмуш бир арајыш китабчасында гејд олунурду: «Бир чох өлкәләрдә аналар ушаглары илә гаршылыглы үнсијјәтә аталара нисбәтән орта һесабла 65—80 фаиз чох вахт сәрф едирләр» («Handbook of Child Psychology»). Буна ҝөрә дә, ананын сөһбәтләри, һәрәкәтләри вә әһвал-руһијјәси ушағын инкишафына ҝүҹлү тәсир едир.
Ата илә ананын ушагларына бирликдә Аллаһ һаггында һәгигәти өјрәтмәси онлара, ән азы, ики саһәдә мүсбәт тәсир ҝөстәрир. Биринҹиси, ушагларын Аллаһла јахын достлуг мүнасибәтләри гурмаг имканы јараныр — бу да ки, онлара өмүр боју фајда ҝәтирәҹәк; икинҹиси, ушаглар валидејнләринин нүмунәсиндән әрлә арвадын ваҹиб мәгсәдләрә бирҝә неҹә наил олдугларыны өјрәнир (Колослулара 3:18—20). Бахмајараг ки, башгалары бу саһәдә валидејнләрә өз көмәкликләрини ҝөстәрә биләрләр, анҹаг ушаглара Аллаһ һаггында вә Онун аиләјә даир тәләбләрини өјрәтмәк мәсулијјәти мәһз валидејнләрин үзәринә дүшүр.
Бәс валидејнләр ушагларыны неҹә өјрәдә биләрләр? Ән јахшы өјрәтмә үсуллары һансылардыр?