«Мәсиһи һәјаты вә ибадәти. Иш дәфтәри» үчүн мәнбәләр
Пак ибадәт бәрпа олунду!
*** w99-E 1/3 с. 8, абз. 3 ***
Аллаһын мәбәди һаггында дүшүнүн!
3 Һизгијал китабынын доггуз фәслини әһатә едән бу ҝөрүнтү әсир апарылмыш јәһудиләрин иманларыны мөһкәмләндирәҹәк вәд һагда иди. Пак ибадәт бәрпа олунаҹагды! О вахтдан етибарән әсрләр боју, һәтта бизим ҝүнләрдә дә бу ҝөрүнтү Јеһованы севәнләр үчүн ҝүҹ мәнбәји олмушдур. Неҹә? Ҝәлин бахаг Һизгијалын пејғәмбәрлик ҝөрүнтүсү әсир апарылмыш исраиллиләр үчүн һансы мәнаны кәсб едирди. Ҝөрүнтүнүн дөрд әсас тәркиб һиссәси вар иди: мәбәд, каһинлик, сәрдар вә торпаг.
*** it-2-E с. 1082, абз. 2 ***
Мәбәд
Һизгијалын мәбәд ҝөрүнтүсү. Ерамыздан әввәл 593-ҹү илдә Јерусәлимин вә орада јерләшән Сүлејманын мәбәдинин мәһвиндән сонра каһин-пејғәмбәр Һизгијал ҝөрүнтүдә үзәриндән Јеһованын мөһтәшәм мәбәди ҝөрүнән һүндүр бир дағын башына апарылыр (Һз 40:1, 2). Әсир апарылмыш јәһудиләри тәнбеһ етмәк вә онларын төвбә етмәләри үчүн, еләҹә дә, иманлы оланлара тәсәлли олсун дејә, Һизгијала тапшырылыр ки, ҝөрдүјү һәр шеји «Исраил евинә» данышсын (Һз 40:4; 43:10, 11). Ҝөрүнтүдә ән хырда өлчүләрә белә диггәт јетирилир. Истифадә олунан өлчү ваһидләри «гамыш» (узун гамыш — 3,11 м) вә «гулаҹ» (узун гулаҹ — 51,8 см) иди (Һз 40:5, һаш.). Өлчүләрә хүсуси диггәт јетирилдијинә ҝөрә бәзиләри ҝөрүнтүдәки мәбәдин јәһудиләрин әсирликдән гајытдыгдан сонракы дөврдә Зәрубабил тәрәфиндән инша олунан мәбәдин макети олдуғуну фикирләширдиләр. Буна бахмајараг, бу еһтималын һеч бир дәгиг сүбуту јохдур.
*** w99-E 1/3 с. 10, абз. 10 ***
Аллаһын мәбәди һаггында дүшүнүн!
10 Бүтүн бунлар әсирликдә оланларын үрәкләрини неҹә дә севиндирмишди! Һәр бир аилә торпагдан мирас алаҹағына әмин олмушду. (Микә 4:4 ајәси илә мүгајисә един.) Пак ибадәт бурада јүксәк вә мәркәзи јер тутаҹагдыр. Һәмчинин диггәт јетирин ки, Һизгијалын ҝөрүнтүсүндә сәрдар да каһинләр кими ҹамаатын бәхшиш вердији торпагларда јашамалы иди (Һизгијал 45:16). Демәли, бәрпа олунмуш торпагларда ҹамаат Јеһованын рәһбәрлик етмәк үчүн тәјин етдији кәсләрлә әмәкдашлыг едиб онларын гәрарларыны дәстәкләмәклә онлара көмәк етмәли идиләр. Үмумиликдә, бу өлкә тәшкилатчылығын, әмәкдашлығын вә тәһлүкәсизлијин бариз нүмунәси иди.
*** it-2-E с. 467, абз. 4 ***
Ад
Аллаһын адыны дашыјан бир халг кими Исраил халгы Онун салеһлик нормаларына ујғун јашамады вә Онун адыны бәднам етди (Һз 43:8; Ам 2:7). Исраиллиләрин сәдагәтсизлији Аллаһын онлары ҹәзаландырмасы илә нәтиҹәләнди. Бу исә диҝәр халглара Аллаһын адына күфр етмәк үчүн фүрсәт јаратды. (Зб 74:10, 18; Әш 52:5 ајәләри илә мүгајисә един.) Бунун Јеһовадан ҝәлән тәнбеһ олдуғуну баша дүшмәјән бу халглар Исраил халгынын башына ҝәлән фәлакәтләри јанлыш олараг Јеһованын Өз халгыны горуја билмәмәси илә әлагәләндирирдиләр. Јеһова адыны бу рүсвајчылыгдан тәмизләмәк үчүн Исраил халгындан сағ галанлары өз торпагларына ҝери гајтарды (Һз 36:22—24).
*** it-2-E с. 140 ***
Әдаләт
Буна ҝөрә дә, Јеһова һәмишә Онун лүтфүнү газанмаг истәјәнләрдән һаглы олараг Онун әдаләт нормаларыны билмәји вә онлара риајәт етмәләрини тәләб етмишдир (Әш 1:17, 18; 10:1, 2; Әр 7:5—7; 21:12; 22:3, 4; Һз 45:9, 10; Ам 5:15; Ми 3:9—12; 6:8; Зк 7:9—12).
*** w99-E 1/3 с. 10, абз. 11, 12 ***
Аллаһын мәбәди һаггында дүшүнүн!
11 Јеһова онларын торпагларына бәрәкәт верәҹәкдими? Пејғәмбәрлик бу суала гәлби исиндирән бир тәсвирлә ҹаваб верир. Мәбәдин кандарындан су ахыр, су ҝетдикҹә артыр, Өлү дәнизә чатана гәдәр исә бу су артыг әмәлли-башлы дәрин чај олур. Бу чај өлү сулара гарышанда орада һәјаты ҹанландырыр, чајын саһили бојунҹа исә балыгчылыг инкишаф едир. Чајын һәр ики саһилиндә ил боју мејвә ҝәтирән, шәфавериҹи чохлу ағаҹлар битир (Һизгијал 47:1—12).
12 Бу вәд әсирликдә оланлара онлар үчүн чох дәјәрли олан бәрпа олунма һаггында даһа әввәлки пејғәмбәрликләри хатырладыр вә онлары тәсдиг едирди. Дәфәләрлә Јеһовадан илһам алмыш пејғәмбәрләр бәрпа олунмуш, јенидән мәскунлашмыш Исраили ҹәннәтә хас сөзләрлә тәсвир етмишдиләр. Өлү әразиләрин ҹанланмасы пејғәмбәрликләрдә тез-тез хатырланан мөвзуја чеврилмишди (Әшија 35:1, 6, 7; 51:3; Һизгијал 36:35; 37:1—14). Она ҝөрә дә халг Јеһованын һәјат верән бәрәкәтинин бәрпа олунмуш мәбәддән чај кими ахаҹағыны ҝөзләјә биләрдиләр. Нәтиҹәдә, руһән өлү халг да ҹанланаҹагды. Бу халг руһән мөһкәм кишиләрлә — тәсвирдәки саһилбоју битән ағаҹлар кими салеһ вә мөһкәм кишиләрлә, харабалыға чеврилмиш дијарын бәрпасында рәһбәрлији үзәринә ҝөтүрәҹәк башчыларла хејир-дуаланаҹагды. Әшија пејғәмбәр дә «јерлә јексан шәһәрләри бәрпа едәҹәк» «бөјүк салеһлик ағаҹлары» һаггында јазмышды (Әшија 61:3, 4).
*** w99-E 1/3 с. 10, абз. 10 ***
Аллаһын мәбәди һаггында дүшүнүн!
10 Бүтүн бунлар әсирликдә оланларын үрәкләрини неҹә дә севиндирмишди! Һәр бир аилә торпагдан мирас алаҹағына әмин олмушду. (Микә 4:4 ајәси илә мүгајисә един.) Пак ибадәт бурада јүксәк вә мәркәзи јер тутаҹагдыр. Һәмчинин диггәт јетирин ки, Һизгијалын ҝөрүнтүсүндә сәрдар да каһинләр кими ҹамаатын бәхшиш вердији торпагларда јашамалы иди (Һизгијал 45:16). Демәли, бәрпа олунмуш торпагларда ҹамаат Јеһованын рәһбәрлик етмәк үчүн тәјин етдији кәсләрлә әмәкдашлыг едиб онларын гәрарларыны дәстәкләмәклә онлара көмәк етмәли идиләр. Үмумиликдә, бу өлкә тәшкилатчылығын, әмәкдашлығын вә тәһлүкәсизлијин бариз нүмунәси иди.
*** w99-E 1/3 с. 11, абз. 14 ***
Аллаһын мәбәди һаггында дүшүнүн!
14 Бу һадисәләрин баш вермәси илә Һизгијалын ҝөрүнтүсү ҝерчәкләшди. Бәс бу ҝөрүнтү елә бир дәфә јеринә јетәҹәкди? Хејр, бу ҝөрүнтүнүн даһа бөјүк мәнасы вар иди. Фикир верин: Һизгијалын ҝөрүнтүдә ҝөрдүјү мәбәди тәсвир олундуғу кими тикмәк мүмкүн дејилди. Дүздүр, јәһудиләр бу ҝөрүнтүнү һәгиги мәнада баша дүшмүшдүләр вә һәтта бәзи тәфсилатлары олдуғу кими тәтбиг етмишдиләр. Бахмајараг ки, бүтөвлүкдә мәбәд әввәлки мәбәдин јерләшдији Муријјә дағына јерләшмәк үчүн чох бөјүк иди. Бундан әлавә, Һизгијалын ҝөрүнтүсүндәки мәбәд шәһәрдә јох, бир аз аралыда, ајрыҹа торпаг саһәсиндә тикилмишди, амма јәһудиләрин тикдији мәбәд исә әввәлки мәбәдин јериндә, Јерусәлим шәһәриндә иди (Үзејир 1:1, 2). Һәмчинин, Јерусәлим мәбәдиндән һеч бир һәгиги чај ахмырды. Беләликлә, гәдим Исраил Һизгијалын пејғәмбәрлијинин јалныз символик ҝерчәкләшмәсини ҝөрмүшдү. Бу ону ҝөстәрир ки, бу ҝөрүнтүнүн даһа мөһтәшәм, руһани ҝерчәкләшмәси олмалыдыр.
*** it-2-E с. 1001 ***
Бәни-адәм
Ибраниҹә Мүгәддәс Јазыларда бу ифадәнин ән чох истифадә олундуғу китаб Һизгијал китабыдыр. Бу китабда Аллаһ пејғәмбәрә 90 дәфәдән чох «бәни-адәм» дејә мүраҹиәт едир (Һз 2:1, 3, 6, 8). Бу ифадә ачыг-ашкар вурғулајырды ки, пејғәмбәр ади бир инсандыр. Һәмчинин, хәбәри чатдыран бәшәр-өвлады бу хәбәрин Мәнбәји олан Күлли-Ихтијар Аллаһла мүгајисәјә белә ҝәлә билмәз. Дәнјал 8:17 ајәсиндә ејни ифадә илә Дәнјала мүраҹиәт олунур.
*** it-2-E с. 382 ***
Мисаһ
Еһтимал ки, онлар падшаһ тәамларыны үч сәбәбә ҝөрә мурдар һесаб едирдиләр: 1) бабиллиләр Мусанын гануна әсасән натәмиз һесаб олунан һејванлары јејирдиләр; 2) онлар чох ҝүман һејванлары боғараг өлдүрүрдүләр, ја да һејваны ганынын там ахыб-ахмадығына фикир вермәдән кәсирдиләр; 3) бүтпәрәстләр, адәтән, һејванлары әввәлҹә өз аллаһларына гурбан ҝәтирирдиләр вә гурбан ҝәтирилмиш әти јемәји бу аллаһлара ибадәтин бир һиссәси һесаб едирдиләр (Дн 1:8; 1Кр 10:18—20, 28 ајәләри илә мүгајисә един).
*** w01-E 15/10 с. 6, абз. 4 ***
Хошбәхт дүнјанын ачары
Ҹавабы Дәнјал 2:44 ајәсиндән тапмаг олар: «О [индики системин сонунда һакимијјәт сүрән] падшаһларын дөврүндә ҝөјләрин Аллаһы һеч вахт дағылмајаҹаг бир падшаһлыг гураҹаг. Бу падшаһлыг башга халга кечмәјәҹәк. О, бүтүн бу падшаһлыглары [инсан падшаһлыгларыны] әзиб јох едәҹәк, өзү исә әбәди дураҹаг». Аллаһын Падшаһлығы нәјә ҝөрә инсан падшаһлыгларыны «әзиб јох едәҹәк»? Чүнки онлар Шејтанын Әдән бағында ҝөстәрдији итаәтсизлик руһуну әкс етдирирләр, јәни Аллаһа гаршы тәкидлә үсјан едирләр. Итаәтсизлик руһу ҝөстәрәнләр бәшәријјәтә зүлм вермәклә јанашы, өзләрини Јараданын дүшмәни едирләр (Зәбур 2:6—12; Вәһј 16:14, 16). Буна ҝөрә дә өзүмүздән сорушмалыјыг: «Биз Аллаһын һакимијјәтинин тәрәфиндәјик, ја јох?»
*** w88-E 1/10 с. 30, абз. 3—5 ***
Охуҹуларын суаллары
Дәнјал адлы ибрани ҝәнҹ, нәһајәт, падшаһын һүзуруна ҝәтириләндә падшаһ өз вәдини тәкрарлады: Дәнјала бәнөвшәји либас ҝејиндирилсин, бојнуна гызыл бојунбағы тахылсын вә сәлтәнәтдә үчүнҹү адам олсун. Пејғәмбәр һөрмәтҹил шәкилдә падшаһа белә деди: «Бәхшишләрини өзүнә сахла, һәдијјәләрини башгаларына вер. Јазыны исә мән падшаһа охујарам, мәнасыны да она ачарам» (Дәнјал 5:17).
Дәнјал бу јазынын мәнасыны јозмаг үчүн һеч бир бәхшиш истәмирди. Падшаһ бәхшишләри өзүндә сахлаја вә ја башгасына верә биләрди. Дәнјал бу јазынын мәнасыны бәхшиш алмаг үчүн ачмады. О, буну һәгиги Аллаһын, Бабилә бу һөкмү чыхаран Јеһованын ҝүҹү сајәсиндә едирди.
Дәнјал 5:29 ајәсиндән ҝөрүрүк ки, Дәнјал дедији кими бу јазыны һеч бир гаршылыг ҝөзләмәдән охуду вә мәнасыны ачды. Падшаһ исә буна бахмајараг, јенә дә мүкафатларын Дәнјала верилмәсини әмр етди. Дәнјал өз истәјилә бу либасы ҝејиниб, бојунбағыны тахмады. Падшаһ Бәлшәззарын әмри илә Дәнјала бу либас ҝејиндирилди вә бојнуна бојунбағы тахылды. Анҹаг бу, Дәнјал 5:17 ајәсиндә пејғәмбәрин худбин мәгсәдинин олмадығына даир дедији сөзләрә зидд ҝетмир.
*** dp-E с. 109, абз. 22 ***
Дүнјаны дәјишән дөрд сөз
22 Беләликлә, тапмаҹанын ҹавабы тапылды. Гүдрәтли Бабил Мада-Фарс империјасына мәғлуб олмаг үзрә иди. Ешитдији хәбәр гаршысында горхуја дүшсә дә, падшаһ Бәлшәззар сөзүнүн үстүндә дурду. О, хидмәтчиләринә әмр етди ки, Дәнјала бәнөвшәји либас ҝејиндирилсин, бојнуна гызыл бојунбағы тахылсын вә һәр јанда ҹар чәкилсин ки, о, сәлтәнәтдә үчүнҹү адамдыр (Дәнјал 5:29). Дәнјал бу шәрәфли һәдијјәләри рәдд етмәди, чүнки бу һәдијјәләрин Јеһоваја мәхсус шәрәфи әкс етдирдијини дүшүндү. Әлбәттә, бәлкә дә Бәлшәззар үмид едирди ки, Јеһованын пејғәмбәрини бу ҹүр шәрәфләндирмәклә Онун чыхардығы һөкмү јумшалда биләрди. Әҝәр һәтта белә фикирләширдисә дә, артыг ҝеҹ иди.