Нуһун ҝәмиси тапылыбмы?

ТЕЗ-ТЕЗ күтләви информасија васитәләриндә Нуһун ҝәмисинин ахтарышы илә бағлы мәлуматлар сәсләнир. Инсанларын бу мөвзуја олан марағыны баша дүшмәк олар. Б. е. ә. 2370-2369-ҹу илләрдә Нуһу аиләси илә Дашгындан сағ чыхаран нәһәнҝ ҝәминин тапылмасы һәгигәтән дә мөһтәшәм археоложи тапынты оларды. Ҝәмини тапмаг үчүн чохлу ҹәһдләр ҝөстәрилсә дә, ахтарышлар һәлә дә давам едир. Бу ҝүнәдәк буна даир фәрзијјәләр вә аләмә сәс-күј салан чохлу иддиалар сәсләнмишдир. Бәс бунунла бағлы дәгиг мәлумат вармы?

Мүгәддәс Китабда јазыланлара әсасән Нуһун ҝәмиси «Арарат дағларында дајанды» (Јарадылыш 8:4). Түркијәнин шәргиндә, Ермәнистанла Иранын сәрһәди јахынлығында јерләшән мәшһур Арарат дағы Арарат дағ массивинә дахилдир.

Бу әразидә Нуһун ҝәмисинин тапылмасы үчүн апарылан чохсајлы експедисијалар нәтиҹәсиндә индијәдәк сүбутуну тапмајан фәрзијјәләр мејдана чыхмышдыр. Мараг доғуран аеро-фото шәкилләр, гатранла өртүлмүш тахта парчалары, һәмчинин ҝәмини ҝөрдүкләрини иддиа едәнләрин сөзләри тутарлы дәлилләр тапмаг истәјини даһа чох артырыр. Лакин ҝәминин ахтарышлары асанлыгла баша ҝәлмир. Ҝәминин дајандығы еһтимал олунан јер Арарат дағынын дәниз сәвијјәсиндән 4 600 метр һүндүрлүкдә олан јамаҹыдыр. Бундан башга, сијаси гејри-сабитлик уҹбатындан хариҹи експедисијалара даға галхмаға һәмишә иҹазә верилмир.

Буна бахмајараг, ҝәмини тапмаг арзусу илә алышыб-јанан бир чох инсанлар һәмин әразидә даһа чох експедисијаларын апарылмасыны истәјирләр. Онлар әминдирләр ки, ҝәминин һиссәләри һәлә дә башы гарлы Арарат дағындадыр вә илин чох һиссәсини гарын вә бузун алтында галыр. Онларын фикринҹә, јалныз исти јај ајларында ҝәмини ҝөрмәк вә ја она јахынлашмаг мүмкүн ола биләр.

Һәмчинин бу ҹүр үмидләри мүхтәлиф мәлуматлар да аловландырмышдыр. Биринҹи әср јәһуди тарихчиси Иосиф Флави еркән тарихчиләрин сөзләринә истинад едирди. Һәмин тарихчиләрин сөзләринә әсасән, онларын дөврүндә ҝәми Арарат дағынын башында ҝөрүнүрдү. Һәтта дејиләнә ҝөрә, инсанлар гатранла өртүлмүш тахта парчаларыны јадиҝар олараг ҝөтүрүрдүләр. Иосифин истинад етдији тарихчиләрдән бири б. е. ә. үчүнҹү әсрдә јашамыш Бабил салнамәчиси Беросс иди.

Ән чох мараг доғуран хәбәрләрдән бири кечән әсрдә һәмин әразидә јашамыш бир кишинин сөзләри олмушдур. О, 1900-ҹү илләрин әввәлләриндә ушаг оланда гоһуму илә даға чыхдығыны вә ҝәмини ҝөрдүјүнү дејирди. Һәмин киши 1972-ҹи илдә өлдү, онун данышдыглары исә бу ҝүнәдәк инсанлары һәјәҹанландырыр вә һејрәтә салыр.

Иман үчүн тәмәл ола биләрми?

Ҝәминин тапылдығына вә јахуд јахын ҝәләҹәкдә тапылаҹағына инанмаг үчүн әсас вармы? Бәлкә дә, амма буна шүбһә илә јанашмаға даһа чох әсас вар, нәинки үмид етмәјә. Әввәлән, јадымыза сала биләрик ки, Мүгәддәс Китабда дашгынын сулары чәкилдикдә ҝәминин һарада дајандығы дәгиг дејилмир. Орада садәҹә ‘Арарат дағларынын’ ады чәкилир.

Диггәтин бу әразидә олан ән јүксәк даға јөнәлдилмәси јалныз тәдгигатчылар вә сенсасија һәвәскарлары үчүн тәбии һалдыр. Мүгәддәс Јазыларда исә Аллаһын ҝәмини Арарат дағынын дәниз сәвијјәсиндән тәхминән беш километр һүндүрлүкдә олан сојуг вә јүксәк зирвәсиндә сахладығы дејилмирa. Унутмајын ки, ҝәми дајанандан сонра Нуһ вә аиләси һәлә бир нечә ај ҝәмидә галмышдылар (Јарадылыш 8:4, 5). Ҝәмидән чыхандан сонра онларын вә ҝәмидәки һејванларын, алпинистләр кими, орадан ендикләрини дүшүнмәк ағлабатан дејил. Ҝөрүнүр, ҝәминин дајандығы јер мүасир тәдгигатчыларын дүшүндүјүндән раһат, ејни заманда Јарадылыш 8:4, 5 ајәләриндә тәсвир олундуғу кими, јетәринҹә һүндүр олуб. Үстәлик, Арарат массивинин һарасында дајанмасындан асылы олмајараг, әсрләр әрзиндә ҝәминин тәбиәт вә инсанлар тәрәфиндән мәһв едилмәдијинә үмид етмәк нә дәрәҹәдә мәнтигәујғундур?

Бундан әлавә, бу ҹүр иддиаларын дини ҹәһәтдән кәсб етдији мәна шиширдилир. Бир експедисија тәшкилатчысы иддиа едирди ки, ҝәминин тапылмасы «милјонларла инсанын иманыны мөһкәмләндирәҹәк... вә чохларыны имана ҝәтирәҹәк». 2004-ҹү илдә кечирилән мәтбуат конфрансында о, ҝәминин тапылмасынын «Иса Мәсиһин дирилмәсиндән сонра ән бөјүк һадисә олаҹағыны» сөјләмишди. Сонралар онун експедисијасы баш тутмады.

Бәс һәгигәтәнми Нуһун ҝәмисинин тапылмасы инсанларын иманыны мөһкәмләндирә вә һәтта онларда иман јарада биләр? Мүгәддәс Китаба әсасән, һәгиги иман ҝөрә вә тохуна билдијимиз шејләрдән асылы дејил (2 Коринфлиләрә 5:7). Бәзиләри Мүгәддәс Китаба о гәдәр шүбһә илә јанашырлар ки, орада бәһс едилән мүәјјән һадисәләрә јалныз ҝөзлә ҝөрүнән сүбутлар ҝәтирилдији һалда инана биләҹәкләрини сөјләјирләр. Анҹаг фактлар ҝөстәрир ки, нә гәдәр дәлил ҝәтирирсән ҝәтир, бу ҹүр инсанларда иман јаранмајаҹаг. Иса Мәсиһин өзү демишди ки, бәзи инсанлары һеч нә, һәтта ҝөзләринин өнүндә өлүнүн дирилмәси белә, руһани һәгигәтләрә инандыра билмәз! (Лука 16:31).

Диҝәр тәрәфдән, һәгиги иман садәлөвһлүкдән ирәли ҝәлмир, о, тутарлы дәлилләрә әсасланыр (Ибраниләрә 11:1). Бәс дүшүнҹәли инсанлары Дашгын һагда Мүгәддәс Китабда дејиләнләрин доғрулуғуна әмин едә биләҹәк әсаслы сүбутлар вармы? Бәли, вар. Иса Мәсиһ ачыг-ајдын демишди ки, ‘Нуһ ҝәмијә ҝирди вә сонра туфан ҝәлиб һамысыны мәһв етди’ (Лука 17:26, 27). Онун шаһидлији ән инандырыҹы сүбутдур. Нә үчүн?

Јер үзүнә ҝәлмәздән әввәл Иса ҝөјдә јашајырды (Јәһја 8:58). О, ҝәминин неҹә тикилдијини мүшаһидә етмиш, Дашгыны өз ҝөзләри илә ҝөрмүшдү. Белә олан һалда, һансы сүбут сизә даһа инандырыҹы ҝәлир? Она етибар едә биләҹәјимизи вә Аллаһын Оғлу олдуғуну мүкәммәл сурәтдә сүбут едән ҹанлы шаһидин сөзләри, јохса бузлагларла өртүлмүш дағын башында гәдимдән галма тахта парчаларыны тапмаг хүлјалары илә јашајан тәдгигатчыларын фәрзијәләри? Бу нөгтеји-нәзәрдән јанашдыгда, Нуһун ҝәмисинин мөвҹуд олдуғуна лазымындан артыг сүбут вар.

[Һашијә]

[29-ҹу сәһифәдәки јазы]

Мүгәддәс Китабда Дашгын һагда дејиләнләри тәсдиг едән тутарлы сүбут вармы?

[30-ҹу сәһифәдәки шәкилләр]

Иса Мәсиһ ачыг-ајдын демишди ки, ‘Нуһ ҝәмијә ҝирди вә сонра туфан ҝәлиб һамысыны мәһв етди’