БИЛИРСИНИЗ?

Јерусәлим мәбәдини бәрпа едәркән Һирод һансы чәтинликләрлә гаршылашмышды?

Сүлејман падшаһ Јерусәлим мәбәдини бир тәпә үзәриндә тикмишди. Онун әтрафында һамар һәјәт јаратмаг мәгсәдилә тәпәнин шәрг вә гәрб һиссәләриндә горујуҹу бәндләр һөрмүшдү. Һирод истәјирди ки, онун бәрпа едәҹәји мәбәд Сүлејманын мәбәдиндән даһа мөһтәшәм олсун. Бунун үчүн о, тикилинин моделини дәјишди.

Һиродун мүһәндисләри мәбәдин шимал тәрәфиндәки һәјәти ҝенишләндирдиләр. Ҹәнуб тәрәфиндәки һәјәти дә 32 метр артырдылар. Буна мүвәффәг олмаг үчүн бир нечә даш анбар тикилди вә һүндүрлүјү 50 метр олан горујуҹу бәнд һөрүлдү.

Һирод чалышырды ки, бу тәмир иши јәһудиләрин ибадәтинә вә гурбан тәгдим етмәләринә һеч бир манечилик төрәтмәсин. Јәһуди тарихчиси Иосифин сөзләринә ҝөрә, Һирод һәтта јәһуди каһинләринә бәнна вә дүлҝәр сәнәтини өјрәнмишди ки, мүгәддәс әразијә кәнар шәхсләр ајаг басмасын.

Лајиһәнин баша чатмасыны ҝөрмәјә Һиродун өмрү јетмәди. Ерамызын 30-ҹу илиндә бәрпа ишләринин башламасындан артыг 46 ил кечмишди (Јәһја 2:20). Бу иши биринҹи әсрин орталарында Һиродун бөјүк оғлу II Агриппа баша чатдырды.

Нәјә ҝөрә Малта сакинләри һәвари Булусун гатил олдуғуну дүшүнүрдүләр?

Ола билсин, Малта адасынын сакинләриндән бәзиләри јунан дини фәлсәфәсинә ујмушдулар. Малтада ҝәми гәзасына дүшәндән сонра Булусун башына ҝәләнләр «Һәвариләрин ишләри» китабында јазылыб. Аданын сакинләри гәзадан сағ чыханларын исинмәси үчүн тонгал галамышдылар. Һәвари бу тонгала бир дәстә чырпы атанда бир ҝүрзә онун әлиндән јапышды. Бу заман ададакылар дедиләр: «Шүбһәсиз, бу адам гатилдир. Дәниздән сағ-саламат чыхса да, Әдаләтин әлиндән ҹаныны гуртара билмәди» (Һәвариләрин ишләри 28:4).

Бу ајәдә «Әдаләт» кими тәрҹүмә олунан јунан сөзү дике, еһтимал ки, әдаләт мәфһумунун шәхсләндирилмиш образыны нәзәрдә тутур. Лакин јунан мифолоҝијасында Дике әдаләт илаһәсинин адыдыр. Дејиләнә ҝөрә, һәмин илаһә инсанлары мүшаһидә едиб ҝизли галан әдаләтсизликләри Зевс аллаһына чатдырырды ки, ҝүнаһкарлар ҹәзасыз галмасын. Бир мәнбәјә әсасән, јәгин, Малта сакинләри белә дүшүнүрдүләр: «Булус дәниздән ҹаныны гуртарса да, илаһә Дикенин әлиндән ҹаныны һеч ҹүр гуртара билмәди... Буна ҝөрә дә илаһә ҝүрзә ҝөндәрди». Булуса һеч бир хәтәр дәјмәдијини ҝөрән ҹамаат фикрини дәјишди.