“Ba yéñ Nyambe, . . . le ndi ba léba nye”

1-3. (a) Inyuki i ngéda ñôma Paul a bé i Atén, a bi bana liyot ngandak? (b) Nkwel u Paul u nla niiga kii bés?

LIYOT li mbet Paul. A yé i Atén, tison i Lôk Grikia, i het ba bé niiga biniigana bi bayimam bana le Socrate, Platon, ni Aristote. Bôt ba Atén ba ngwés mam ma base ngandak. Ikété bitémpel gwap, i bibôm, i minloñ, homa nyensôna, tison i yé nyonok ni bisat, inyule bôt ba Atén ba mbégés ngandak mop. Ndi ñôma Paul nye a nyi i yom bañga Nyambe, hala wee Yéhôva, a nhoñol inyu bisat. (Manyodi 20:4, 5) Paul a gwé nlélém litehge kiki Yéhôva, a ñoo bisat!

² I yom Paul a bi tehe i ngéda a jôp i bôm (tole agôra, ni hop Grikia) i bi siidaha nye ñem. Ngandak bisat bi nyega i malal bi djob lini le Hermes, bi téé i nloñ, i pes i hiôñg, bebee ni majubul ma tison. Bôm i bé nyonok ni bahoma i het ba bé ba mbégés bisat. Lelaa ñôma Paul, nu a bé ñañal ñañ nlam nu makénd a bé le a boñ i nya homa i i bé nyonok ni bisat? Baa a ga la gwel nyemede kayéle nye ni bôt ba Atén ba nôgla? Baa a ga pam i hôla bahogi ikété yap i yi bañga Nyambe ni i bégés nye?

³ Nkwel Paul a bi ti bayimam ba Atén u u mpémél i kaat Minson mi baôma 17:22-31, u ñéba bés lelaa di nla yi nkwel, di kwelek ibabé i babaa bôt, di yik ki endel mam. Ibale di nyoñ ngéda i nigil nkwel u Paul, di ga yi lelaa di kena nkwel kayéle di hôla i bôt bés ni bo di nkwel i ôt pék.

A niigaga “i bôm” (Minson mi baôma 17:16-21)

4, 5. I tison i Atén, hee Paul a bi añal ñañ nlam, a bi kwel ni bonjee?

⁴ Paul a bi yuuga tison i Atén mu liké jé li nyônôs iba, bebee ni nwii 50 N.Y.a Ilole Silas bo Timôtéô ba mbol i Béréa, Paul, kikii lem yé, a bôdôl tinde Lôk Yuda i hek pék i ndap bibégés. Ndi a bi telbene bé ndik ha, a bi ke ki i bahoma bape inyu boma bon ba Atén, kiki bo i agôra, hala wee “i bôm.” (Minson mi baôma 17:17) I homa nu, a bé bebee le hectare itan, i ñombok u Akrôpôlis. I homa nu a bé ndik bé homa ba bé somb gwom, ba nuñlak; a bé homa tôbôtôbô i het bôt ba bé kodba mu i tison. Kaat yada i ñéba le i homa nu a bé hôñôs “mam ma moni, mam ma m’bô, ni bilem bi loñ bi tison.” Bôt ba Atén ba bé ba ngwés ba kodba ha homa nu inyu bôdôl minkwel mi njoñ yi.

⁵ Paul a bi boma ndutu ikeñi mu bôm i. Ipôla baemble nye, bôt ba ntôñ Épikur ni ntôñ Stôik ba bé mu. Mi bé bisuklu biba bi bayimam, biniigana gwap bi bak maselna.b Ntôñ Épikur u bé hoñol le niñ i bi lo ndik hala, le i bi héga bé. Litehge jap li mam li bé le: “Di nkon bé mop woñi, di nkon bé nyemb woñi, di nla ba maséé, di nla nihbe njôghe.” Ndi ntôñ Stôik wo u bé hoñol le bôt ba bé lama ôt pék, ni bana nogna ilam. Ba bé hémle bé le Djob a yé ngim Mut. Mintôñ mi nwo ima mi bé hémle bé bitugne banigil ba Yésu ba bé niiga. I mam mintôñ mi nwo ima mi bé niiga, mi bé toi maselna ni maliga ma ma yé ntiik, ma bañga bikristen i bé hémle, ni ma Paul a bé añal.

6, 7. (a) Lelaa bayimam bahogi ba Lôk Grikia ba bi leege ñañ nlam u Paul, yak i len ini, lelaa bôt ba nleege ñañ nlam wés?

⁶ Lelaa bayimam ba Grikia ba bi leege biniigana bi Paul? Bahogi ba bé sébél Paul le “mut bipopoda,” ni hop Grikia i buk i, i nkobla le “nsobol mis,” kiki bo mis ma kôn tole ma blé. Ntoñol Bibel wada a nkal le: “Ba bé gwélél i buk i, inyu pôdôl man hinuni nu a nsobol homa nyensôna. I mbus ngéda, ba gwélél bibuk bi inyu pôdôl bôt ba bé bada bijek bi bé bi yégle i ngéda bôt ba bé ba mal nyuñga. I mbus ngéda ki, ba sôk gwélél bibuk bi inyu pôdôl mut nu a bada miñañ bipes bipes mi mi nkiha bé, i bak ki le a nla bé to tibil bok miñañ mi, ndi to tibil nok nwo nyemede.” I bayimam bana ba bé kal le Paul a bé jôñ mut, ni mut nu a ntiimba ndik ngim mam bôt bape ba bi bôk pot. Ndi kiki di ga tehe, diyana ti, di bi tééñga bé Paul.

⁷ I len ini, mam ma nhéñha bé. Bôt ba mbéna yan bés, bés Mbôgi Yéhôva, ndik inyule di nhémle biniigana bi bi nlôl ikété Bibel. Kiki hihéga, ngim balét i niiga le, ibabé pééna, yom to yada i bi héga bé, le i bet ba gwé yi ba neebe i jam li. Ba kalak ki le ndik “bijôñ bi bôt” gwon bi neebe bé hala. Bayimam ba, ba gwé ngôñ le bôt ba tehe bés kiki “basobol mis” ma kôn, i ngéda di ñunda bôt i mam Bibel i niiga, ni mam mape bomede ba nla tehe, ma ma nla kwés bo nkaa le ma bi héga. Ndi diyana ti, di ntômbôs bé bés. Maselna ni hala, ni makénd momasôna, di ñañle bôt i jam di nhémle, le Yéhôva Djob a gwé ngandak yi, nyen a bi hek hisi ni i mam momasôna ma yé mu.​—Masoola 4:11.

8. (a) Kii likalô li Paul li bi lona? (b) Kii i bé Aréôpagô i het ba bi kena Paul? (Béñge buk isi lipep i lipep 142.)

⁸ Ñañ nlam Paul a bi añal i bôm u bi lona ngandak pééna. Ngim bôt i sôk kal le: “I mpôna le a yé mut a ñañal bakén ba banyambe.” (Minson mi baôma 17:18) Baa Paul a bé niiga toi bôt ba Atén banyambe ba mondo? Hala a bé béba jam ngandak, inyu i njom i nyen ngandak nwii i bisu bi ngéda, ba bi kéés nyimam wada le Socrate, i mbus ba nol nye. Hala a nhélés bé bés le ba bi kena Paul i Aréôpagô, ba bat nye le a toñle bôt ba Atén i mam a bé niiga.c Lelaa Paul a ga pahal hémle yé i bisu bi bôt ba ba bé yi bé jam jo ki jo ikété Bitilna Bipubi?

“A bôt ba Atén, me ntehe” (Minson mi baôma 17:22, 23)

9-11. (a) Kii Paul a bi boñ inyu pam i nôgla ni i bôt ba bé emble nye? (b) Lelaa di nla nigle Paul i ngéda di ñañal ñañ nlam?

⁹ Di bigda le i ngéda Paul a bi bol i Atén, liyot li bi gwel nye inyule a bé tehe bisat homa nyensô ndi iloole a nyumbla, tole a kéés i bet ba bé bégés bisat bi a bi tééda hôtnyuu yé. Ibabé i babaa bo, a bi yi lelaa a kena nkwel kayéle ba emble nye. Haana nyen a bi jubus nkwel: “A bôt ba Atén, me ntehe le ikété mam momasôna, ni nkon banyambe woñi iloo bôt bape.” (Minson mi baôma 17:22) A bé wengoñle Paul a bé kal bo le, ‘Me ntehe le ni ngwés mam ma base ngandak.’ Paul a bi bana pék i bégés bôt ba Atén le ba bé gwés mam ma base. A bé yi le to ibale i bôt ba ba nhémle bikwéha bi biniigana, bahogi mu ba bé le ba neebe ñañ nlam. Baa nyemede a bé bé ntén mut u i ngéda bisu, i ngéda “ngiyi ni ngitophémle” bi bé bôñha nye ngim mam?​—1 Timôtéô 1:13.

¹⁰ Inyu pam i nôgla ni i bôt ba ñemble nye, Paul a ntoñle bo le i ngéda a bé kiiña mu i tison, a bi yimbe ngim jam i nyigye le bôt ba Atén ba ngwés toi mam ma base: juu li bisesema i het i bé ntilga le, “Inyu Nyambe nu a nyiba bé.” Kaat yada i ñunda le, “bon ba Grikia ni bôt ba matén mape ba bééna lem i o ngim muu ma bisesema inyu ‘banyambe ba ba nyiba bé,’ inyu boñ le i nene bañ le ba nhôya ngim nyambe, kayéle ba ñunbaha bañ nyambe to wada.” I juu li bisesema li, li bé éba le bôt ba Atén ba bé neebe le ngim Nyambe i yé to ibale ba bé yi bé nye. Paul a bi gwélél i jam li kiki nyaañga, inyu añle bo ñañ nlam. A kal bo le: “I yom ni nyi bé ndi ni béghak yo, me me ñañle bé yo.” (Minson mi baôma 17:23) Paul a bi gwélél likeñge li ngui inyu tinde bo i ôt pék. A bé pôdôl bé bo nyambe nu mondo, tole djob li li bééne bo nkén, kiki ba bé ôm nye nsohi. A bé hôla bo i tibil yi njee a yé i Djob ba bé yi bé, hala wee bañga Djob.

¹¹ Lelaa di nla nigle Paul i ngéda di yé likalô? Di nlama bana lem i béñge i mam ma nkéña bés. Bebek w’a tehe ngim jam i i ñéba le i nwet u nyéñ kwélés a yé mut base; kiki héga, a nla bana i nya jam i i nyuu yé, ikété ndap yé tole i mbégdé. U nla kal i mut nu le: ‘Me nyimbe le u yé mut nu a nlôôha diihe mam ma base. Me yé maséé ngandak i boma mintén mi bôt kiki we.’ Ibabé i babaa i mut nu, i ngéda u nkal nye i majubul ma nkwel woñ le u nyimbe le a ngwés mam ma base, hala a nla boñ le ni nôgla kayéle a kônde emble we. Di bigda le njômbi yés i ta bé le di kéés bôt inyule ba nhémle ngim biniigana. Ilole ba nyila bañga bikristen, ngandak lôk kéé ipôla yés yak yo i bé hémle biniigana bi kwéha base.

Nyambe “a ta bé haa ni hiki wada wés” (Minson mi baôma 17:24-28)

12. Mambe makeñge Paul a bi gwélél inyu kônde nôgla ni i bet ba bé emble nye?

¹² Paul a bi tek loñge hikuu inyu jubus ñañ nlam, ndi baa a bé le a ke ni bisu i nôgla ni bôt ba bé emble nye? A bé yi le i bôt ba, ba bééna mahoñol ma njoñ yi i Lôk Grikia, ni le ba bé yi bé Bitilna Bipubi, inyu hala nyen a bi gwélél ngandak makeñge inyu kwélés bo. Pog, a bi sima biniigana bi Bibel ibabé le a sima minlôñ mi Bibel. Iba, ngandak ngélé a bi gwélél bibuk bini le “di” ni “hiki wada wés,” kiki bo le a yé lôñ yada ni i bet ba bé emble nye. Aa, a bi sima matila ma bon ba Grikia bahogi inyu éba bôt a bé kwélés le, ngim mam a bé niiga i bé nene yak mu bikaat gwap. Nano di yoñ ngéda i wan nkwel u Paul u u bé tihba miñem. Mambe maliga a bi niiga inyu Nyambe le bôt ba Atén ba bé yi bé?

13. Imbe ndoñi Paul a bi ti inyu unda lelaa ngiinda i bi bôdôl, kii a bé sômbôl kal?

¹³ Djob a bi hek ngiinda. Paul a bi bôdôl nkwel wé ni bini bibuk le: “Nyambe nu a bi hek nkoñ ’isi ni mam momasôna mukété, a bak Nwet ngii ni hisi, a nyééne bé i bitémpel mut binam a ñoñ.”d (Minson mi baôma 17:24) Ngiinda i bi lo ndik bé hala. Bañga Nyambe nyen a yé Nhek gwom gwobisôna. (Tjémbi 146:6) Maselna ni i djob lini le Aténa, ni mana mop mape, ma lipém li bé lôl i bitémpel ni muu ma bisesema, Nwet Bayemlikok, Nyambe nu ngiinda yosôna, a nla bé kola i bitémpel bôt ba binam ba ñoñ. (1 Bikiñe 8:27) Paul a bé gwés ndik kal le: Bañga Nyambe a nloo bisat bôt ba binam ba ñôô, a nloo yak bitémpel bôt ba ñoñ, a nloo gwo huum.​—Yésaya 40:18-26.

14. Lelaa Paul a bi unda le Djob a gwé bé ngôñ ni mahôla ma bôt ba binam?

¹⁴ Djob a gwé bé ngôñ ni mahôla ma bôt ba binam. Babégés bisat ba bééna lem i ha bisat gwap bañga mambot, ba tinak gwo makébla ma ma bé hee diye, tole ba lon-ga gwo bijek ni maok kiki bo le bi bééna ngôñ ni i gwom bi! Ndi i nla ba le, bôt ba njoñ yi bahogi mu nsoñgi u baemble Paul ba bé hémle le nyambe nye ki nye, a gwé bé ngôñ ni jam jo ki jo mut binam a nla ti nye. Ibale hala, wee ba bé lama ba kiñ yada ni ñôma Paul i ngéda a bi kal le Djob “a gwé bé to ngôñ le mut binam a hôla nye wengoñle jam li nhéñél nye.” Maliga ma yé le, ngim yom i ta bé munu gwom bi hisi, le Nhek mam momasôna a gwé toi ngôñ le bôt ba binam ba ti nye! Nyen a nti bo i gwom bi mbéda bo kiki bo “niñ, nhébék, ni gwom gwobisôna,” yak hiañgaa, nop, ni hisi hilam hi hi nti bijek. (Minson mi baôma 17:25; Bibôdle 2:7) Jon, kiki Djob nyen a nti, a gwé bé ngôñ ni mahôla ma bôt ba binam; bôt bon ba gwé ngôñ ni mahôla mé.

15. Lelaa Paul a bi unda bôt ba Atén le ba nloo bé i bet ba bé bé bon ba Grikia, bimbe biniigana bi mahee di nla ôt mu ñañ u?

¹⁵ Djob nyen a bi hek bôt ba binam. Bôt ba Atén ba bé hoñol le ba nloo i bet ba bé bé bon ba Grikia. Ndi mbagla matén ni nyuu kôgôô bi nkiha bé ni biniigana bi Bibel. (Ndiimba Mbén 10:17) Paul a bi pôdôl i jam li ni ngandak yihe. I ngéda a bi kal le, “Ni njel mut wada ki nyen [Nyambe] a bi boñ le bôt ba bôl ikété hiki loñ” ibabé pééna, i bôt ba bé emble Paul ba bi yoñ ngéda i ôt mahoñol. (Minson mi baôma 17:26) A bé pôdôl kaat Bibôdle ni ñañ u Adam, sôgôlsôgôl nu bôt ba binam bobasôna. (Bibôdle 1:26-28) Kiki bôt ba binam ba gwé sôgôlsôgôl wada, kôgôô to yada, to litén jo ki jo, bi nloo bé bii bipe. I bôt ba bé emble Paul ba bi tibil toi nok i jam li. Hihéga hi hi nti bés biniigana bi mahee. Tolakii di nsômbôl bé babaa bôt i ngéda di ñañal ñañ nlam, di nlama bé kôde biniigana bi Bibel ndik inyu boñ le bôt ba hoo neebe gwo.

16. Mahoñol ma Nhek inyu bôt ba binam ma yé le kii?

¹⁶ Mahoñol ma Djob ma yé le bôt ba binam ba kôôge nye bebee. I bôt ba njoñ yi ba bé ha i ngéda Paul a bé pot, ba bé le ba tégbaha ngéda yap yosôna i toñol inyuki bôt ba binam ba niñ, ndi ba bé bé le ba pam i ti loñge ndoñi kayéle hala a nôôga loñge. Maselna ni bo, Paul a bi tibil yelel mahoñol ma Nhek inyu bôt ba binam, mon ma yé le “bôt ba yéñ Nyambe, to ibale ba nke ba ntômnde inyu yéñ nye le ndi ba léba nye, to hala kiki a ta bé haa ni hiki wada wés.” (Minson mi baôma 17:27) Bôt ba Atén ba bi pôdôl Nyambe nu a nyiba bé, ndi hanano, ba bé toi le ba yi nye. I bak ki le, a ta bé haa ni i bet ba nyéñ toi nye ba yéñék yi njee a yé. (Tjémbi 145:18) Di yimbe le Paul a bi gwélél bibuk bini le “hiki wada wés,” inyu éba i bet a bé pôdôl yak nyemede mu i bôt ba bé lama “yéñ” Djob, to ibale ba “ntômnde” inyu yéñ nye.

17, 18. Inyuki bôt ba binam ba nlama bana ngôñ i kôôge Djob bebee, kii ndémbél Paul i nla niiga bés inyu tinde bôt i ôt pék?

¹⁷ Bôt ba binam ba nlama bana ngôñ i yi Djob. Paul a bi kal le, “ni njel yé nyen di gwé niñ, di nyiñgha, di héga ki.” Batoñol miñañ mi Bibel ba nkal le Paul a bi gwélél bibuk bi mut wada le Épiménides, nu a bé ntila miñañ i hiai hisamal B.N.Y., man Lôk Kréta, a bak ki “ntôô mut i base i bôt ba Atén.” Paul a bi sima ki ini njom ipe i i nlama ti bôt ba binam ngôñ i kôôge Djob bebee, le: “Bahogi ikété batila banan ba bi kal le: ‘Inyule yak bés di yé bon bé.’” (Minson mi baôma 17:28) Bôt ba binam ba nlama toi nôgda le ba yé lihaa li Djob, bon bé inyule nyen a yé Isañ mut bisu, i mut a bi hek inyu ba sôgôlsôgôl nu bôt ba binam bobasôna. Inyu tinde bo i ôt pék, Paul a bi tiimba ngim bipôdôl Lôk Grikia i bé diihe bi le mintôô nwap mi bôt mi bi tila.e Kiki Paul, ngim mangéda di nla gwélél miñañ bôt ba nyi, tole di sima ngim bikaat ba ndiihe. Kiki hihéga, ibale di nyoñ mahoñol ma ngim kaat bôt ba nyi ba bôdlak ki mo ñem, hala a nla hôla ngim mut i ta bé Mbôgi Yéhôva i yimbe i het ngim biniigana ni bilem bi bikwéha bi bibase bi nlôl.

¹⁸ Letee ni hana, mu nkwel wé, Paul a bi niiga ngandak mam inyu Djob, a boñok le biniigana gwé bi kiha ni i bet ba bé emble nye. Kii a bé sômbôl le bôt ba Atén ba boñ ni i mam ma mahee ba bi tip nok? Ibabé i lep ngéda, a bi toñle ni bo kii ba nlama boñ.

“Bôt bobasôna homa nyensôna . . . ba nlama hiel miñem” (Minson mi baôma 17:29-31)

19, 20. (a) Ibabé i babaa bo, lelaa Paul a bi unda le i ngéda mut a mbégés bisat wee bijôñ bi? (b) Mambe makidik i bet ba bi emble Paul ba bé lama yoñ?

¹⁹ Nano, Paul a bé nkôôbaga i tinde baemble nye i yoñ ngim makidik. A témb a yôñôl ngui mu matila ma mintôô nwap mi bôt mi a bi bôk a sima, ndi a kônde le: “Jon kiki di yé bon ba Nyambe, di nlama bé hoñol le Nyambe a yé kiki gôl, to silba, to ngok, tole kiki yom le mut binam a nla uñgus ni likeñge jé tole ni pék yé.” (Minson mi baôma 17:29) Ibale bôt ba binam ba yé bihégél bi Djob, baa Djob nyemede a nla ba ôñgba i bôt ba binam ba bi bañ? Ibabé i babaa bo, Paul a bi unda bo le i ngéda mut a mbégés bisat le nyemede a mbañ, wee bijôñ bi. (Tjémbi 115:4-8; Yésaya 44:9-20) Kiki Paul a bi kal le “di nlama bé,” bebek hala a boñ le i bet ba bé emble nye ba lôôha bañ nok njôghe.

²⁰ Paul a bi tibil unda bo le ba bé lama yoñ ngim makidik; a kal le: “I ngéda kôba, Nyambe a bi yip mis mu ngiyi i, [hala wee i hoñol le babégés bisat ba bé le ba lémél Nyambe] ndi nano a yé i añle bôt bobasôna homa nyensôna le ba nlama hiel miñem.” (Minson mi baôma 17:30) Bebek bibañga bi Paul bi bi hindha bahogi ñem. Ndi nkwel wé u bé ngui; u bi tibil éba bo le Djob nyen a bi ti bo niñ, jon Djob nyen a kôli kal bo laa ba nlama gwélél niñ yap. Ba bé lama yéñ Djob, ba yi maliga inyu yé, ba niñ ki inoñnaga ni mam ba bé lama nigil inyu Djob. Inyu bôt ba Atén, hala a bé kobla le ba bé lama neebe le ba yé babégés bisat ni le ba waa boñ i béba i.

21, 22. Paul a mélés nkwel wé ni bimbe bibuk bi ngui, bibañga bi bi niiga kii bés i len ini?

²¹ Paul a bi mélés nkwel wé ni bini bibuk le: “[Nyambe] a bi téé ngim kel le a’ kéés nkoñ ’isi lôñni telepsép ni njel mut a bi pohol; a ti ki bôt ba binam bobasôna yimbne ba nla bôdôl ñem, yo ini le, a bi tugul i mut nu ikété bawoga.” (Minson mi baôma 17:31) Hilo hi bikééhene hi ga lo kel yada; i jam li, li bé lama kônde tinde bo i yéñ ni i léba Bañga Nyambe! Paul a bi sima bé jôl li nwet Djob a bi pohol inyu kéés bôt ba binam. Ndi a bi kal jam li tôbôtôbô inyu i Nkéés nu: A bi niñ kiki mut hana ’isi, a wo, i mbus Djob a bi tugul nye!

²² Mamélél ma nkwel u Paul ma yéne bés nseñ ngandak i len ini. Di nyi le Yésu nyen Djob a bi pohol kiki Nkéés. (Yôhanes 5:22) Di nyi ki le hilo hié hi bikééhene hi ga nom hikôô hi nwii, ni le hilo hi, hi nlôôha kôôge bebee. (Masoola 20:4, 6) Di nkon bé hilo hi bikééhene woñi inyule di nyi le hi ga lona ngandak bisai inyu i bet Nkéés a ga léba le ba téé sép. Bitugne bi Yésu bi yé hélha jam i i nloo manyaga momasôna, gwon bi yé yimbne i i nkwés bés nkaa le botñem yés i mam malam di mbem i ga set bé!

“Bahogi . . . ba yila bahémle” (Minson mi baôma 17:32-34)

23. Lelaa i bôt ba bé emble Paul ba bi leege nkwel wé?

²³ Lelaa i bôt ba bé emble Paul ba bi sôk leege nkwel wé? “Bahogi ba bôdôl nol hiol” kiki ba nok nye a mpot inyu bitugne bi bawoga. Bape ba bi gwés bé wéha nye nyuu, ba kal ndik nye le: “D’a emble we mu jam li lisañ lipe.” (Minson mi baôma 17:32) Ndi ndék bôt ipe, yo i bi bana libak lilam. Ñañ u nkal le: “Bôt bahogi ba noñ nye, ba yila bahémle. Diônisiô, nu a bé nkéés i ndap minkaa i Aréôpagô, a bé wada ikété yap; yak muda wada ba nsébél le Damaris, lôñni bape ki.” (Minson mi baôma 17:34) Yak i len ini, hala nyen bôt ba mbéna boñ. I ngéda di ñañal ñañ nlam, bahogi ba nol bés hiol, bape ba sembba bés, tolakii ba ngwés bé wéha bés nyuu. Ndi, di nkon maséé kiyaga i tehe le ndék bôt ipe, i ñemble ñañ nlam, i yila bikristen.

24. Kii nkwel u Paul i Aréôpagô u niiga bés?

²⁴ Ibale di nyoñ ngéda i ôt mahoñol mu nkwel u Paul, d’a nigil lelaa di nla tibil noñga mahoñol kayéle i mam di nkal ma nôôga loñge, lelaa di nla tibil gwélél Bibel inyu kwés bôt nkaa, ni lelaa di nla héñha nkwel wés kayéle u kiha ni i bôt ba ñemble bés. D’a nigil ki le i yé nseñ i bana wongut, ni le di babaa bañ i mut di yé kwélés to ibale a nhémle bikwéha bi biniigana. D’a tééda ki le kekikel, di kôde bañ maliga ma Bibel ndik inyule di nsômbôl bé unbaha i bet ba ñemble bés. Ñ, ibale di nkôna ndémbél i ñôma Paul, d’a kônde lémés ngap yés i niiga bôt bape mu nson wés u likalô. Yak mimañ mi nla kônde hôlôs likeñge jap i niiga ikété makoda. Ni njel i nyen bésbobasôna di ga ba nkôôbaga i hôla bôt bape le “ba yéñ Nyambe . . . le ndi ba léba nye.”​—Minson mi baôma 17:27.