“Kekikel me mah ba bé metama”

NDÉMBÉL I BAGWAL BEM

Pua yem bo mama yem ba bé sum sum i base i Lôk Pada. Ndi i ngéda ba bi nigil ikété Bibel le jôl li Djob le Yéhôva, ba bi yila Mbôgi Yéhôva, ba añlak ñañ nlam ni makénd. Pua yem a bé bañ ha bititii bi Yésu. Ndi kiki a bé yi bôlô i kapinda, a bi yilha si ndap yés ndap Ane i bisu, i San Juan del Monte, libôga jada i Manila, nyañ tison nu Filipin.

I mbus ligwéé jem i nwii 1952, bagwal bem ba bi bôdôl niiga me Bibel nlélém kiki ba bé niiga lôk kéé yem i mañ i bôlôm ina ni i bôda iaa. Kiki me bé nañ, pua yem a bé ti me makénd i añ pes i Bibel yada hiki kel, a bé nigil ki ngandak bikaat bi ntôñ ni me. Ngim mangéda, bagwal bem ba bé naña bagwélél ba makiiña ni lôk kéé i i nsal i Bétel i yén i mbai yés. Lihaa jés jolisôna li bé maséé ni makénd i lôk kéé i i bé ti bés, hala a bi hôla bés i yilha nson likalô jam li bisu i niñ yés.

Me bi nigil ngandak mam mu ndémbél i bagwal bem ba ba bé ba tiñi ni Yéhôva. I ngéda mama yem a bi kwo kon, a wo, me ni pua yem di yoñ nson u nsañal i nwii 1971. Ndi i nwii 1973, i ngéda me bééna 20 ma nwii, yak pua yem a wo. Nyemb i bagwal bem i bi boñ le me nôgda le me yé metama, binyuu bi bé le bi nol me. Ndi botñem ‘i i nla bé set, i bak i umi ki siñ,’ di nléba ikété Bibel i, i bi hôla ki me i tééda mahoñol malam ni i ba bebee ni Yéhôva. (Lôk Héber 6:19) Ndék ngéda i mbus nyemb i pua yem, me bi yila nsañal nu tôbôtôbô i ôn yada i Coron, i nkoñ ba nsébél le Palawan.

MANGÉDA MABE ME BÉ TÉGBAHA MU MINSON NWEM

Me bééna 21 nwii i ngéda me bi bol i Coron. Kiki me bi néñél i tison, me bé nhelek le ngandak bôt mu ôn i, i bééna bé mapubi, to malép i mandap, to matôa ni batutus ba bé bé ngandak. Metama nyen me bé nsañal nyoo, yak lôk kéé i bé ndék, jon ngim mangéda, me bééna bé mut me ni nye di nke i likalô, i bé i pam le me téé kalô metama. I sôñ bisu, me bi bana ngôñ ikeñi i tehe bilôk bikéé ni mawanda mem. Juu, me bé memle tjôdôt, me eek. Me bééna ngôñ i tjôô nson wem, inyu témb i mbai yem.

Mu mangéda ma, me bé me yible Yéhôva ñem wem. Me bé bigda i mam me bé nigil ikété Bibel ni i bikaat bi ntôñ. Me bé béna hoñol kaat i Tjémbi 19:14. Me bi sôk léba le Yéhôva a ga ba “Liaa jem ni Nkobol wem” ibale me nke ni bisu i ôt pék mu mam ma nlémél nye, kiki minson nwé ni bilem gwé. Nkum Ntat nu yigil ni ño le “Vous n’êtes jamais seul”a a bi hôla me ngandak. Me bi añ nye, me tiimbaga. A bé wengoñle me bé ndik ni Yéhôva mu mangéda ma. Hala a bi ti me pôla i soohe, i nigil, ni i ôt mahoñol mu mam me bé nigil.

Ndék ngéda i mbus le me bi bol i Coron, me bi yila mañ u likoda. Kiki metama nyen me bé mañ, me bé éga Suklu Ane, Réunion de service, Yigil i kaat, ni Yigil i Nkum Ntat. Me bé ti yak minkwel mi mbamba hiki sonde. I pot maliga, me bé me pégi ngandak kayéle me bé nôgda ha bé le me yé metama!

Nson wem u likalô i Coron u bi num matam malam inyule i bôt me bé niiga Bibel ba bi sôk ba kôs sôble. Ndi me bééna yak mandutu. Ngim mangéda, bé ke liké li makôô ngandak ngeñ inyu bol i libôga i het me bé lama téé likalô, me yik bé hee me ntégbaha u. Libôga li likalô li likoda jés li bééna yak ngandak bon ba biôn. Me bé ke nyoo biôn bi ni bisitima ikété mangudga makeñi, to hala kii me bé yi bé nhoga! Mu mandutu ma momasôna, Yéhôva a bi tat me, a nit ki me. I mbus ngéda, me bi sôk nok le Yéhôva a bé kôôba me i yémbél mandutu me ga boma i minson mimpe mi bé bem me.

I GINÉ I PAPU

I nwii 1978, ba bi om me i Giné i Papu, i ñombok u Ôstrélia. Giné i Papu i gwé dikôa ngandak, i bak ikeñi kiyaga kiki loñ Panya. Me bé nhelek i tehe le i didun diaa di bôt di nyééne nyoo di mpot iloo 800 i dilémb. Masoda le libim li bôt li bé pot Pidgin i Mélanésia, i ba nsébél ki le Tok Pisin.

Ba bi om me inyu ndék ngéda i likoda li Ngisi, i nyañ tison ba nsébél le Port Moresby. I mbus ha, me ke i likoda li Tok Pisin, me yéñ mut le a hôla me i nigil i hop u. I likalô, me bé gwélél bibuk me bé nigil, hala nyen me bi hoo nigil i hop u. I mbus ndék ngéda ndigi, me bôdôl ti minkwel ni hop u Tok Pisin. Hala a bi hélés me ngandak le, bebee le nwii wada ndigi le me bi bol i Giné i Papu, me yila ngwélél makiiña i makoda ma Tok Pisin, i ngandak bipes bi mbok.

Kiki makoda ma bé bé homa wada, me bé lama boñ ntjega inyu ngandak makoda ma makiiña, me kenek me lok. Kiki me bé ngi meya loñ i mondo, hilémb hi mondo, ni bilem bi loñ, me bé nôgda binyuu. Me bé bé le me kil i minloñ inyu ke i yuuga makoda inyule i mbok i i bééna ngandak dikôa, minloñ mi bak mimbe. Jon me bé lama yoñ avioñ hiki sonde. Ngim mangéda, me bé metama ikété man bôk avioñ. Me bé kon woñi nlélém kiki me bé kon woñi i ngéda me bé yoñ sitima!

Ndik ndék bôt yon i bééna bitéléfôn, jon me bé tilna makoda bikaat. Ngim mangéda, me bé me pam i ngim libôga kaat yem yo ngi bol, me badak bôt ba libôga hee Mbôgi Yéhôva i yéne. Hiki ngéda me bé léba lôk kéé, i bé i leege me loñge kiyaga ni ngandak gwéha. Hala a bé a hôñlaha me le biliya gwem bi bé nseñ. Me bé tehe lelaa Yéhôva a bé nit me ikété ngandak manjel, hala a bi kônde lédés maada mem ni nye.

I likoda jem li bisu i ôn ba nsébél le Bougainville, babiina bada ba bi kôôge me bebee, ba nwemlaga, ba bat me le: “Baa u ngi hoñlak bés?” Me mbigda le me bi tééne babiina bana likalô i ngéda me bé i Port Moresby. Me bi bôdôl nigil Bibel ni bo, i mbus, me tégbaha yo mankéé numpe. Bo iba ba yé nsôblege nano! Hala a yé ndik hihéga hiada mu ngandak bisai Yéhôva a bi kôp me mu nwii maa me bi tégbaha i Giné i Papu.

MAN LIHAA NU A PÉGI

Ilole me bé nyodi i Coron i nwii 1978, me bi boma sita yada le Adel, muda nu a ntumbba ni nson, a bak nlam ngandak. A bé nsañal nu ngéda yosôna, a néñhak bon bé nyetama, Samuel ni Shirley. A bé yoñ ki ndun ni nyañ, nu a bé ñunuk. I sôñ Mpuye, nwii 1981, me bi témb i Filipin inyu biiba ni Adel. I mbus libii jés, di bi gwel nson u nsañal ntôñ, di yoñok ndun ni lihaa jés.

To hala kiki di bééna bon, i nwii 1983, me bi témb me yila nsañal nu tôbôtôbô, ba om me i ôn i Linapacan, i pes i mbok i Palawan. Me ni lihaa jem jolisôna di bi ke i ngim homa i het Mbôgi Yéhôva to yada i bé bé. Bebee le nwii wada i mbus, nyañ Adel a wo. Ndi to hala, di bi téñbe ni nson wés. Hala a bi hôla bés i hônba i ndutu i. Di bi bôdôl ngandak gwigil bi Bibel i Linapacan i i bé hol, banigil Bibel ba bééna ngôñ i lo i makoda, kayéle i bé béda bés man ndap Ane. Jon di bi oñ ndap Ane bésbomede. Nwii maa ndigi i mbus malo més i Linapacan, di bé maséé i tehe le 110 li bôt li bi lo i Bilôp bi Nwet. Ngandak ikété yap i bi hol ikepam i sôble i mbus yés.

I nwii 1986, ba bi ep me i Culion, ôn yada i het ngandak bôt ba lô i bé. I mbus ha, yak Adel a yila nsañal nu tôbôtôbô. I bibôdle, hala a bé tééñga bés ngandak i tééne bôt ba lô likalô. Ndi i lôk kéé i bé yééne mu libôga li, i bi hôla bés i nok le i bôt ba, ba bé kôs matibla, jon ba bé bé le ba lôôs bés kon. Bahogi mu bôt ba lô ba, ba bé lo i makoda i ndap i sita yada. Di bi hoo meina ni bo, di kon ki maséé ngandak i añle i bôt ba ba bé nôgda wee Yéhôva ni bôt ba binam ba ntjôô bo ñañ nlam. Di bé maséé ngandak i tehe bôt kon u bé tét ba nkon maséé i yi le kel yada ba ga niñ ibabé le ba kon.​—Lukas 5:​12, 13.

Kii i bi hôla bon bés i meya niñ i Culion? Me ni Adel di bi naña njohok i bisita iba i i bé lôl i Coron i koba bés inyu boñ le bon bés ba bana bilôñ bilam. Samuel, shirley ni i njohok i bisita iba ini ba bi kon maséé i hôla boñge ba wanda bape i nigil Bibel, i nlélém ngéda, me ni Adel di niglak ni bagwal bap. Ngim ngéda i bi pam le di bé nigil ni 11 li mahaa. Di bé nigil ni ngandak bôt kayéle di sôk di bot likoda lipe!

I bibôdle, metama nyen me bé mañ mu libôga li. Jon hikuu hi loñ hi bi kal me le hiki sonde me tégbaha makoda inyu batéé likalô juem i Culion, me boñ nlélém inyu batéé likalô bôô i mbai yada ba nsébél le Marily, nu a bé liké li ngeñ aa ni man sitima. I mbus makoda, bésbobasôna di bé di ke liké li ngandak ngeñ i ngii dikôa inyu ke i tégbaha gwigil bi Bibel i mbai yada ba nsébél le Halsey.

Nson wés u bi num matam ngandak kayéle i Marily ni i Harsey di bi oñ mandap ma Ane mu mabôga ma mo ima. I Linapacan, lôk kéé ni bôt bape ba ba bé gwés hôla ba bi ti bisélél inyu maoñ, ba sal ki ngandak mu. Ndap Ane i Marily i bé le i yoñ 200 i bôt, ba bé ki le ba kéñbaha yo. Inyu hala nyen di bé tégbaha makoda makeñi nyoo.

NDUTU, BINYUU NI MASÉÉ MAPE

I nwii 1993, i ngéda bon bés ba bi nañ, me ni Adel di bi bôdôl nson u makiiña i loñ Filipin. I mbus, i nwii 2000, ba bi naña me i École de formation ministérielle inyu boñ le ba uñgus me, le i mbus ngéda me yila niiga wada mu suklu i. Me bé nôgda le me nla bé gwel nson u, ndi Adel a bé ti me makénd hiki ngéda. A bi bigdaha me le Yéhôva a ga ti me ngui i gwel i nson u mondo u. (Filipi 4:13) Adel a bé yi le hala a nla bôña, inyule nyemede a bé gwel nson wé to hala kiki a bééna ngandak makon.

I nwii 2006, i ngéda me bé niiga i Suklu, ba bi léba Adel kon u Parkinson. I jam li li bi tééñga bés ngandak! I ngéda me bi ti Adel mahoñol le di téé nson wés inyu boñ le me tééda nye, a bi kal me le: “Soho yéñ dokta i i ga tibil me, me nyi le Yéhôva a ga hôla bés i kena nson wés ni bisu.” Mu nwii minsamal mi bé noñ, Adel a bi kena nson wé ni bisu ibabé i tjelel. I ngéda a bé la ha bé ki ke ni makôô, a bé a téé likalô ni yééne i bibôk bi bôt. I ngéda i bé nye ndutu i pot i makoda, a bé timbhe ni ndék bibuk. Ngandak lôk kéé i bôlôm ni i bôda i bé tilna Adel bikaat inyu ti nye mayéga inyu ndémbél yé ilam i hônba letee ni i nyemb yé, i nwii 2013. Me bi tégbaha iloo 30 ma nwii ni Adel, nwaa wem nu gwéha, ndi i ngéda a bi wo, njôghe ni binyuu bi bi témb bi gwel me.

Adel a bééna ngôñ le me kena nson wem ni bisu, hala ki nyen me bi boñ. Me bé me pégi ngandak, hala a bi hôla me i yémbél binyuu. I nwii 2014 ikepam i nwii 2017, ba bi ep me i makoda ma hilémb hi Tagalog, i biloñ i het ba nsôñga nson wés. I mbus ha, me bi yuuga makoda ma hilémb hi Tagalog i Taiwan, i Amérika ni i Kanada. I nwii 2019, me bi niiga i Suklu i baañal ñañ nlam ni hop u Ngisi, i India ni i Tailand. I minson mi nwominsôna mi bi ti me maséé ngandak. Me yé maséé ngandak i ngéda me yé sum sum i nson u Yéhôva.

HIKI NGÉDA DI NKÔHNA MAHÔLA DI GWÉ NGÔÑ

Hiki ngéda me bé me kôhna nson u mondo, me bé me adbe lôk kéé i bôda ni i bôlôm kayéle hala a bé bé jam li ntomb i bagla ni bo. Mu mangéda ma, me bi nigil i bôdôl Yéhôva ñem ni ñem wem wonsôna. Ngandak ngélé, me bi tehe lelaa Yéhôva a bé nit me, hala a bi hôla me i neebe mahéñha momasôna mu nson wem ni i niñ yem. I len ini, me yé nsañal nu tôbôtôbô i loñ Filipin. Nano, me yé i likoda li mondo li li nit me, li tôñôk ki me, li yé kiki lihaa jem. Me yé ki maséé i tehe Samuel bo Shirley ba nkôna ndémbél i hémle i nyañ wap.​—3 Yôhanes 4.

Ñ, me bi bana ngandak mandutu i niñ yem, téntén i tehe nwaa wem nu gwéha a nkon béba kon, a wo ki. Me bé lama ki boñ biliya i meya niñ yem i mondo, ndi me bi tehe le Yéhôva “a ta bé haa ni hiki wada wés.” (Minson mi baôma 17:27) Woo u Yéhôva u “ta bé kidik” inyu nit ni inyu lédés bagwélél bé, yak i bahoma ba yé haa. (Yésaya 59:1) Yéhôva, Liaa jem, a bi ba ni me niñ yem yosôna, jon me nti nye mayéga. Kekikel, me mah ba bé metama.