MAMBADGA BOÑGE BA WANDA BA MBADBA
Baa i gwélél nyo inyu tuk ni gwom bi mbôô bi mut i yé toi malal?
Inoñnaga ni nyiña juu lini ba nsébél ni hop Pulasi le Agence fédérale américaine de contrôle et de prévention des maladies li bi boñ ipañ boñge ba wanda, i juu li, li bi léba le boñge ba wanda ba ba gwé ipôla 15 nwii ni 19 nwii ba ma gwélél manyo map inyu tuk ni gwom bi mbôô bi mut numpe. Sharlene Azam, ntila kaat ini le Les relations buccogénitales : la nouvelle façon de se dire bonne nuit (ni hop Ngisi) a ntoñol le: “Ibale u mbat boñge ba wanda too i gwélél nyo inyu tuk ni gwom bi mbôô bi mut numpe i yé béba, ba ga kal we le hala a ta bé béba. Inyu yap, i nya ntén malal i, i ta bé malal.”
Kii we u nhoñol?
Mu mambadga ma noñ, timbhe le ñ tole to.
Baa mañge muda a nla ba jém ibale a ngwélél nyo wé inyu tuk ni gwom bi mbôô bi munlôm?
Ñ
To
Baa i gwélél nyo inyu tuk ni gwom bi mbôô bi mut i nlona makon?
Ñ
To
Baa i gwélél nyo inyu tuk ni gwom bi mbôô bi mut i yé toi malal?
Ñ
To
Kii i yé maliga?
Hégha mandimbhe moñ ni ma ma noñ ha.
Baa mañge muda a nla ba jém ibale a ngwélél nyo wé inyu tuk ni gwom bi mbôô bi munlôm?
Ndimbhe: To. I njom ini yon i ntinde ngandak bôt i nhoñol le i nya ntén malal i, i ta bé béba.
Baa i gwélél nyo inyu tuk ni gwom bi mbôô bi mut i nla lona mut makon?
Ndimbhe: Ñ. Mut nu a ngwélél nyo wé inyu tuk ni gwom bi mbôô a nla bana makon kiki bot hépatite (A tole B), verrues génitales, blénnorragie, herpes, VIH, ni syphilis.
Baa i gwélél nyo inyu tuk ni gwom bi mbôô bi mut i yé toi malal?
Ndimbhe: Ñ. Malal i het mut wada a ntuk ni gwom bi mbôô bi mut numpe kiki bo i lalna mut, i gwélél nyo inyu tuk ni gwom bi mbôô bi mut, i lalna mut i sulul, ni i nyuñgul gwom bi mbôô bi mut numpe inyu tôdôl ngôñ malal ma yé ma toi malal.
Inyuki yé nseñ le u yi maliga?
Di béñge minlôñ mi Bibel mi mi mpôdôl ntén malal u.
Bibel i nkal le: “Inyule sômbôl i Nyambe i yé le . . . ni tjél ki malal ma nyega.”—1 Tésalônika 4:3.
I buk hop Grikia ba ngwélél hana inyu pôdôl “malal ma nyega” i mpôdôl mintén mi malal nwominsôna mi mi mbôña ipôla bôt ba ba ta bé mbiibaga, i gwélél nyo wés inyu tuk ni gwom bi mbôô bi mut, i lalna mut i sulul, ni i nyuñgul gwom bi mbôô bi mut inyu tôdôl ngôñ malal. I mut a mboñ malal ma nyega a ga bana mandutu, ikété mandutu a ga bana, i i nlôôha ikeñi i yé le a ga nimis maada malam mé ni Djob.—1 Pétrô 3:12.
Bibel i nkal le: “Nu ni nu a gwé lem i boñ malal ma nyega, a mboñ nyuu yé nyemede béba.”—1 Korintô 6:18.
I gwélél nyo wés inyu tuk ni gwom bi mbôô bi mut i nla lona bés bikuu i pes minsôn ni i pes mbuu. I nla yak lona bikuu i pes mahoñol. I kaat ini le Talking Sex With Your Kids i nkal le “To mut a mboñ imbe ntén nyega malal, a nôgda ndigi wonyuu, yak kiññem i nkéés nye.”
Bibel i nkal le: “Me Yéhôva, men me yé Nyambe woñ, nu a niiga we inyu loñge yoñ.”—Yésaya 48:17.
Baa u nhoñol le mambén ma Yéhôva ma ma mbéñge malal ma yé toi inyu loñge yés? Tole to? Inyu hôla we i timbhe mambadga ma, hégda le ngim nloñ matôa i het ngandak biyimbne i yé kiki hihéga: Yimbne i i ñéba le u nlama luk mbeñee mbeñee, yimbne i i ñéba le u nlama telep ni biyimbne bipe, baa u nhoñol le biyimbne bi bi yé ha inyu sôñ we tole to? Kii i nla bôña ibale we ni bôt bape ni noñ bé i yom biyimbne bi bi nkal?
Ngandak biyimbne i nloñ matôa, bi nti bé we kunde i boñ ngim mam, ndi bi nsôñ we. I yé nlélém jam ni mabéhna ma Djob. Ma nti bé we kunde i boñ ngim mam, ndi ma nsôñ we ibale u nôgôl mo.
I yé nlélém jam ni mabéhna ma Djob. Ibale u nôgôl bé mo, u ga bumbul ndigi i yom u mbel. (Galatia 6:7) I kaat ini le Sex Smart i nkal le “kiki w’a ke ni bisu i boñ mam ma yé mabe, hala nyen u ga ke ni bisu i kôhna wonyuu.” Maselna ni hala, ibale u niñ inoñnaga ni matiñ ma Djob, u ñunda le u nyi kii i yé loñge inyu yoñ. Ni ki le kiññem i ga tééñga bé we.—1 Pétrô 3:16.