Ni pohol mawanda ma ma ngwés nyambe

1-3. (a) Kii kaat Bingéngén 13:20 i niiga bés? (b) Inyuki di nlama yi pohol mawanda més?

BAA ni ma yimbe lelaa nkéñéé man u mbéñge bagwal bé? Ilole u mbôdôl hop, nkéñéé man u u ntééda mam momasôna u ntehe ni ma u nok. Mu kii a nañ, man a mbôdôl nigle bagwal bé ibabé i kôôba. Hala a nhélés bé bés le yak mimañ mi bôt mi bôdôl bana mahoñol, ni maboñok ma bôt ba ntégbaha ngandak ngéda ni bo.

² Di ñañ i kaat Bingéngén 13:20 le: “Nu a nhiôm lôñni bôt ba pék nyen a’ bana pék.” Ndi bibuk bini le “hiôm lôñni” bi nkobla le, mut a ntégbaha ngéda ntôñ ni mut numpe. Hala a nkobla ndik bé i ba bebee ni mut. Ntoñol Bibel wada a kal le: “I hiôm ni mut i nkobla le u ngwés mut nu, u nôgda le u yé liwanda jé. Di nla pam i bana bilem bi bôt bés ni bo di ntégbaha ngandak ngéda, téntén ngéda di yé mawanda ni bo.”

³ Mawanda ma nla tinde bés i boñ mam malam tole mam mabe. Bingéngén 13:20 a nkal ki le: “Ndi nu a ñadba ni bijôñ bi bôt a’ yôm.” Buk i hop u Lôk Héber ba nkobol hana le “i adba ni” mut, i nkobla ki le “solôñ” tole “kiha ni” mut, hala wee i ba liwanda jé. (Bingéngén 22:24; Bakéés 14:20) Mawanda ma ma ngwés Yéhôva ma nti bés makénd i téñbe ni nye. Inyu boñ le di yi pohol mawanda més, di wan ni nano mimbe mintén mi bôt Djob a mpohol kiki mawanda mé.

BONJEE BA YÉ MAWANDA MA NYAMBE?

4. (a) Inyuki hala a yé bisai bikeñi i yila liwanda li Djob? (b) Inyuki Djob a bi sébél Abraham le “liwanda jem”?

⁴ Yéhôva, Ñane nu ngiinda yosôna, a nti bés pôla i yila mawanda mé. Hala a yé bisai bikeñi. Yéhôva a ntibil pohol mawanda mé. A mpohol i bet ba ngwés nye, ba hémlege ki nye. Di yoñ hihéga hi Abraham. A bé bebee i boñ mam momasôna inyu Djob. Ibabé waa, Abraham a bi unda le a bé a tiñi ni Djob, a nôglak ki nye. A bé ki bebee i ti man wé Isak kiki sesema. Abraham a bé hémle le, “Nyambe a yé le a tugul bôt ikété bawoga.” (Lôk Héber 11:17-19; Bibôdle 22:1, 2, 9-13) Abraham a bé mut manôgla ni mut hémle, jon Yéhôva a bi sébél nye le “liwanda jem.”​—Yésaya 41:8; Yakôbô 2:21-23.

5. Lelaa Yéhôva a ntehe bet ba ntéñbe i nôgôl nye?

⁵ Yéhôva a nlôôha diihe mawanda mé. Mawanda mé ma nlôôha téñbe ni nye iloo kiki ma yé le ma téñbe ni mam mape. (Añ 2 Samuel 22:26.) Ba tiñi ni nye, ba bak manôgla inyule ba ngwés nye. Bibel i nkal le Djob “a yé liwanda li bôt ba yé sép,” i bet ba nôgôl nye. (Bingéngén 3:32) Yéhôva a naña mawanda mé i ba bakén ba tôbôtôbô i ‘ndap yé libadô.’ A naña bo i bégés nye, ni i soohe nye ngéda yosôna.​—Tjémbi 15:1-5.

6. Lelaa di nla unda le di ngwés Yésu?

⁶ Yésu a kal le: “Ibale mut a ngwés me, a’ tééda bañga yem, Tata ki a’ gwés nye.” (Yôhanes 14:23) Jon inyu yila liwanda li Yéhôva, di nlama yak gwés Yésu, ni i boñ kii yosôna a bi niiga bés. Kiki hihéga, di noñ biniigana bi Yésu i añal ñañ nlam, ni i yilha bôt banigil. (Matéô 28:19, 20; Yôhanes 14:15, 21) Di ñunda le di ngwés Yésu, ngéda di ‘ñodop mu mabal mé.’ (1 Pétrô 2:21) Yéhôva a yé maséé ngéda a ntehe bés di mboñ biliya inyu nigle Man wé ikété bipôdôl ni maboñok més momasôna.

7. Inyuki di nlama ba nkwoog nkaa le mawanda més ma yé mawanda ma Yéhôva?

⁷ Mawanda ma Yéhôva ma tiñi i gwés nye, ma nôglak nye, ma gwéhék ki Man wé. Baa yak bés di mpohol minlélém mi mawanda kiki Yéhôva? Ibale mawanda moñ ma nigle Yésu, ma bak ma pégi i niiga bôt bape mam ma mbéñge Ane Djob, ma nla hôla we i ba loñge mut, ni i téñbe i gwés Yéhôva.

DI NIGIL MU DIHÉGA DI BIBEL

8. Kii i nlémél we mu liwanda li bé ipôla Ruth bo Naômi?

⁸ Ikété Bibel, di nla añ miñañ mi bôt ba ba bé mawanda, kiki liwanda ipôla Ruth bo nyôgôl wé Naômi. I bôda ba boba, ba bi gwéé bé homa wada, ba bi nañ bé to nya yada, Naômi a bé Ruth mañ ngandak. Ndi ba bi yila mawanda ma ñem nyuu inyule boba ba bé gwés Yéhôva. Ngéda Naômi a bé sômbôl nyodi i Môab inyu témb i loñ Israel, “Ruth a adbe ndigi nye.” A kal Naômi le: “Bôt boñ b’a ba bôt bem, yak Nyambe woñ ki Nyambe wem.” (Ruth 1:14, 16) Ruth a bé lôôha ba minyaô ni Naômi. Ngéda ba bi bol i Israel, Ruth a bi sal ni ngui inyu nit liwanda jé. Naômi a bé gwés Ruth ngandak, jon a bi ti nye maéba malam lisañ jada. Ruth a bi nôgôl nye, kayéle boba ba kôhna ngandak bisai.​—Ruth 3:6.

9. Kii i nlémél we mu liwanda li bé ipôla David ni Yônatan?

⁹ Ndémbél ipe i bañga mawanda i yé David bo Yônatan, yak bo ba bé ba tiñi ni Yéhôva. Yônatan a bé David mañ ni 30 nwii, nyen a bé lama ba kiñe Israel mbus isañ. (1 Samuel 17:33; 31:2; 2 Samuel 5:4) Ngéda a bi yi le Yéhôva a bi pohol David kiki kiñe, a bi kil bé nye njôñ, a bééna bé to mahoñol ma pémsan ikolba nye. Maselna ni hala, Yônatan a bi boñ kii yosôna a bé la inyu nit David. Kiki hihéga, ngéda isañ a bé yiñil David béba, Yônatan a bi hôla nye i ‘lédés botñem yé ni Yéhôva.’ A bé yak bebee i wo inyu David. (1 Samuel 23:16, 17) Yak David a bé loñge liwanda, li li bé li tiñi i gwés nye. A bi bôn le a ga tôñ lihaa li Yônatan, a yônôs ki mbônga u ibabé set, mbus nyemb Yônatan.​—1 Samuel 18:1; 20:15-17, 30-34; 2 Samuel 9:1-7.

10. Bimbe biniigana di ñôt munu ndémbél i liwanda li bon ba Lôk Héber baa?

¹⁰ Sadrak, Mésak, ni Abed-négô ba bé njohok bon ba Lôk Héber baa, ba ba bi héya mambai map bo boñge, inyu kena bo minkôm. Haa ni mahaa map, ba bi hôlna inyu téñbe ni Yéhôva. Mbus ba bi hôlôl i pes minsôn, hémle yap i bi wéna ngéda Kiñe Nebukadnézar a bi ti oda le ba bégés ôñgba (tole titii) i gôl. Sadrak, Mésak, ni Abed-négô ba bi tjél bégés ôñgba, ba kal kiñe le: “Di ta bé le di gwélél nyambe woñ, to bégés ôñgba i gôl i u mal téé.” Ngéda hémle yap i bi boma manoodana, mawanda ma mo maa, ma bi téñbe ni Nyambe wap.​—Daniel 1:1-17; 3:12, 16-28.

11. Lelaa di nyi le Paul bo Timôtéô ba bé bañga mawanda?

¹¹ Ngéda ñôma Paul a bi boma Timôtéô, nye mañge wanda, a bi tehe le Timôtéô a bé gwés Yéhôva, a tôñôk ki ni likoda. Jon, Paul a bi niiga Timôtéô i hôla bilôk bikéé bi bi bé ntjamak mambok mape. (Minson mi baôma 16:1-8; 17:10-14) Timôtéô a bé sal ngandak, inyu hala nyen Paul a kal le: “A bi gwel nson lôñ yada ni me . . . le ndi miñañ minlam mi ke bisu.” Paul a bé yi le, Timôtéô a ga “tôñ inyu [lôk kéé i bôlôm ni i bôda] ni ñem wé wonsôna.” Mu kii ba bééna lem i sal ntôñ, Paul bo Timôtéô ba bi yila bañga mawanda.​—Filipi 2:20-22; 1 Korintô 4:17.

LELAA DI NLA POHOL MAWANDA MÉS?

12, 13. (a) Inyuki di nlama yi pohol mawanda més yak ipôla bilôk bikéé bi likoda? (b) Inyuki Paul a bi ti mabéhna ma di nléba i kaat 1 Korintô 15:33?

¹² Ikété likoda, di nla kôna bilem bilam bi lôk kéé yés i bôlôm ni i bôda, di hôlnaga ki bés ni bés inyu yén ikété hémle. (Añ Rôma 1:11, 12.) Ndi yak mu likoda, di nlama yoñ yihe ni i bet di mpohol inyu ba mawanda més ma ñem nyuu. Di gwé bilôk bikéé bi bôlôm ni bi bôda, bi bi gwé bé binéñél gwada ni bés, to kôgôô nyuu yada, to bilem bi loñ gwada. Bahogi ba ntip yila bikristen, ndi ki le bape ba ngwélél Yéhôva hala a yé ngandak nwii nano. Nlélém kiki matam ma e ma nyoñ ngéda inyu hôlôl, i nsômbla ngandak ngéda inyu boñ le maada mut a gwé ni Yéhôva ma hol. Jon di hônbana bés ni bés, di gwéhnaga bés ni bés, di yik ki pohol mawanda més hiki ngéda.​—Rôma 14:1; 15:1; Lôk Héber 5:12–6:3.

¹³ Ngim mangéda, i yé i pam le, di yoñ yihe ni bilôñ gwés ikété likoda. I nla ba le mankéé nu munlôm tole nu muda a mboñ mam Bibel i nsôña. Tole mut a nla bôdôl bana lem i tjelel, kayéle hala a lona yubda i likoda. Ndi hala a nlama bé hélés bés, inyule yak i hiai bisu, ngim mangéda ba bé boma minlélém mi mam i makoda. Jon, ñôma Paul a bi béhe bikristen gwobisôna le: “Ni yôm bañ. Bilôñ bibe bi ñôbôs bilem bilam.” (1 Korintô 15:12, 33) Paul a bi béhe yak Timôtéô le a bé lama yoñ yihe ni bôt a bé pohol kiki mawanda mé. Di nlama boñ nlélém i len ini.​—Añ 2 Timôtéô 2:20-22.

14. Mambe maada ma yé ipôla lipohlak jés li mawanda ni maada més ni Yéhôva?

¹⁴ Di nlama sôñ maada més ni Yéhôva. Maada ma, ma yé jam li nlôôha nseñ di gwé. Jon, di keñgle i ba liwanda li ñem nyuu ni mut a nla tômbôs hémle yés, ni ôbôs maada més ni Yéhôva. Nlélém kiki di nla bé yube sut ikété liboo, ndi di bemek le i yon ni malép ma mpôp, di nla bé bana mawanda ma ma mboñ mam mabe ndi di bemek le hala a ba jam li ntomb inyu yés i boñ mam malam. Jon di nlama tibil pohol mawanda més ma ñem nyuu.​—1 Korintô 5:6; 2 Tésalônika 3:6, 7, 14.

15. Kii u nla boñ inyu bana bañga mawanda ikété likoda?

¹⁵ Ikété likoda, u nla léba bôt ba ba ngwés toi Yéhôva. Ba nla yila mawanda moñ ma ñem nyuu. (Tjémbi 133:1) U yéñ ndik bañ mawanda ipôla bisega gwoñ, tole bet we ni bo ni nlôl homa wada. Bigda le Yônatan a bé David mañ huum, yak Ruth a bak mañge ngandak bisu bi Naômi. Jon, di noñ maéba ma Bibel mana le: “Ni handal miñem minan.” (2 Korintô 6:13; añ 1 Pétrô 2:17.) Mu kii u nke ni bisu i nigle bilem bi Yéhôva, hala ki nyen ngandak bôt ipe i ga gwés ba liwanda joñ.

NGÉDA NGIMANÔGLA I MPAM

16, 17. Ibale mankéé a ñunbaha bés, kii di nlama bé boñ?

¹⁶ Ikété hiki lihaa, bôt ba gwé bé nlélém libak, ba nhoñol bé nya yada, hiki wada wap a gwé jé liboñok li mam. Hala a yé nlélém ni likoda. Mahéñha ma, ma nlémés niñ yés, ma boñok ki le di laa nigil ngandak mam mu kii di niñ ni lôk kéé ipe. Ndi ngim mangéda, mahéñha ma, ma nla lona ngimanôgla ipôla bés ni lôk kéé yés i bôlôm tole i bôda, ma nla ki boñ le di unbene bo. I nla pam yak le, ba babaa bés. (Bingéngén 12:18) Baa di nlama nwas le i nya mandutu i, i tômbôs bés tole i boñ bés le di kôm likoda mbus?

¹⁷ Heni. To ibale mut a nwéha bés nyuu, di ga tjôô bé likoda. Yéhôva bé nyen a ñunbaha bés. Nyen a bi hek bés, a ti ki bés gwom bipe gwobisôna. Jon a kôli le di gwés nye, di téñbe ki ni nye. (Masoola 4:11) Likoda li yé likébla li Yéhôva, li li nhôla bés i tééda hémle i ngui. (Lôk Héber 13:17) Di ga yan bé likébla jé kekikel, ndik inyule mut a nwéha bés nyuu.​—Añ Tjémbi 119:165.

18. (a) Kii i nla hôla bés i nôgla loñge ni bilôk bikéé gwés bi bôlôm ni bi bôda? (b) Inyuki di nlama nwéhél bôt bape?

¹⁸ Di ngwés bilôk bikéé bi bôlôm ni bi bôda, di yé ki maséé i ba lôñ yada ni bo. Yéhôva a mbem bé le i bôt a ngwés ba ba peles, jon to bés di nlama bé bem le lôk kéé yés i ba peles. (Bingéngén 17:9; 1 Pétrô 4:8) Bés bobasôna di nhôs, ndi gwéha yon y’a hôla bés i ke ni bisu ‘i nwéhlana bés ni bés.’ (Kôlôsé 3:13) Gwéha i ga sôña bés i yilha ngimanôgla soso ndañ. I yé maliga le, ngéda mut a ñunbaha bés, i nla ba nledek jam i hôya. I nla pam yak le di téédana nye hiun. Ndi hala a ga boñ ndigi le di nimis maséé més, ni le di bana lôlha ñem. Maselna ni hala, ngéda di nwéhél mut a ñunbaha bés, di mbana ñem nwee, adna i ga ba ikété likoda, ndi jam li nloo momasôna li yé le, di ntééda maada malam ni Yéhôva.​—Matéô 6:14, 15; Lukas 17:3, 4; Rôma 14:19.

NGÉDA BA MPÉMÉS MUT I NTÔÑ

19. Imbe ngéda di nlama kit maada ni mankéé likoda?

¹⁹ Ikété ndap lihaa i het gwéha i yé, hiki mut a mboñ biliya inyu nôgha bape maséé. Ndi hégda le, wada mukété yap a nai ni ndok. Hiki mut ikété ndap lihaa a noode hôla nye ngandak ngélé, ndi a ntjél héñha. A nla kit le a mpam i ndap, tole isañ mbai a nla bii nye mbédgé. Nlélém jam won u nla bôña ikété likoda. Mut a nla kida i boñ mam ma nlémél bé Yéhôva kayéle hala a tééñga likoda. A ntjél mahôla ba nti nye, a undga ni maboñok mé le a ngwés ha bé yén likoda. A nla yoñ makidik i pam i ntôñ, tole i nla pam le ba pémés nye i ntôñ. Ibale hala a mbôña, Bibel i ntibil tee le di nlama bé “meina” ni nye. (Añ 1 Korintô 5:11-13; 2 Yôhanes 9-11) Hala a nla ba ndutu ngandak ibale hala a mpémél liwanda jés, tole mut wés lihaa. Ndi ha ngéda i, ndéñbe yés i gwés Yéhôva i nlama bana ngui iloo liwanda jés ni mut numpe.​—Béñge Ndoñi 8, i mamélél ma kaat.

20, 21. (a) Lelaa bitelbene i pémés mut i ntôñ bi ñunda gwéha? (b) Inyuki i yé nseñ le di pohol mawanda més ni pék?

²⁰ Bitelbene i pémés mut i ntôñ, bi ñunda toi le Yéhôva a ngwés bés. Hala a nsôñ ki likoda ni bôt ba ndiihe bé matiñ ma Yéhôva. (1 Korintô 5:7; Lôk Héber 12:15, 16) Bitelbene bi, bi nti ki bés pôla i unda le di ngwés jôl lipubi li Yéhôva, le di ngwés matiñ mé ma nyôgi, ni le di ngwés yak nyemede. (1 Pétrô 1:15, 16) Hala a ñunda ki le di ngwés mut ba nhéya ntôñ. Bikodlene bi ngui bi, bi nla hôla nye nok le i jam a mboñ li yé libe kiyaga, kayéle hala a tinde nye i héñha. Ngandak bôt i ba bi héya ntôñ, i bi sôk i témb yak Yéhôva, likoda li leege ki bo loñge.​—Lôk Héber 12:11.

²¹ To di mbet to di nsôs, mawanda més ma ga tinde bés i bana bilem bilam tole bibe. Jon i yé nseñ le di tibil pohol mo. Ibale di ngwés i bet Yéhôva a ngwés, bon ba ga kéña bés, ba hôla ki bés i téñbe ni nye i boga ni boga.