Nyiña inyu kaat i likoda li niñ yés ni nson wés
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
4-10 MATUMB
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | TJÉMBI 16-17
“Yéhôva a nti me hiki jam lilam”
A boñge ba wanda, ni nla bana niñ mbomboo
YÉÑ BAÑGA MAWANDA
11 Añ Tjémbi 16:3. David a bé yi lelaa a boñ inyu léba bañga mawanda. Hala a bé ‘lémél nye kiyaga’ i ba lôñ ni bôt ba ngwés Yéhôva. Unu nlôñ Bibel u nsébél bo le “bapubhaga,” inyu unda le ba bé noñ matiñ ma Djob ma mbéñge mapubi ikété maboñok, le ba téé sép. Ntôp tjémbi numpe a bi nôgda nlélém jam inyu lipohlak jé li mawanda. A tila le: “Me édi ni ba bobasôna ba nkon we woñi, yak ni ba ba ntééda mabéhna moñ.” (Tjémbi 119:63) Kiki di bi tehe i yigil i bi tagbe, yak we u nla léba mawanda malam ipôla bôt ba nkon Yéhôva woñi, ba nôglak ki nye. Ba nla yak ba bôt ba ba ta bé bisega gwoñ.
w14 15/2 29 § 4
“Memle bilama bi Yéhôva”
David a bi kal Yéhôva le: “Yéhôva a yé jôga jem, ngaba yem, ni libôndô jem.” A bi kal ki le: “Wen u ntééda ngababum yem. Minkoñ me nkôhna mi yéne i bahoma balam.” (Tjémbi 16:5, 6) David a bé maséé ni “ngaba” yé, hala wee maada malam a bééna ni Yéhôva ni nsima a bééna i gwélél nye. Kiki David, yak bés di mboma més mandutu. Ndi to hala, di gwé ngandak bisai i i nlôl bés yak Yéhôva. Di kee ni bisu i kon maséé ni i bibégés di nti Yéhôva, di bak bebee i “memle” témpel i Yéhôva.
w08 15/2 3 § 2-3
Bii Yéhôva hiki ngéda bisu gwoñ
2 Di nla ôt biniigana mu niñ i bagwélél ba Yéhôva ba behee kiki bo Abraham, Sara, Môsi, Ruth, David, Éster, ñôma Paul, ni bape ki. Ndi, di nla ki ôt biniigana mu miñañ mi bôt Bibel i mpôdôl bé. Ibale di ôt mahoñol mu mam di ñañ ikété Bibel, di nigle ntôp tjémbi nu a kal le: “Me mbii Yéhôva i bisu gwem ngéda yosôna. Kiki a yé i woo wem walôm, m’a piñgla bé kekikel.” (Tjémbi 16:8) Kii nlôñ Bibel unu u niiga bés?
3 Behee, libim li ngéda, sônda i bé gwélél woo wé walôm inyu gwel pansoñ. Hala a bé boñ le ben i bé hô bé pes yé walôm. Ki le woo wé waé won u bé u mbegee ben i. I sônda i bé le i ba i pes yé walôm yon i bé le i sôñ nye. Yak bés i len ini, ibale di nke ni bisu i hoñol Yéhôva, di boñok sômbôl yé, yak nye a ga sôñ bés. Jon yak bés i len ini, di kee ni bisu i tehe lelaa miñañ mi Bibel mi nla lédés bés kayéle di ‘bii Yéhôva i bisu gwés ngéda yosôna.’
Tik ngok i mbuu
it-2 697
Nso jis
I ngéda i buk Lôk Héber ini le ʼi·shohnʹ (Ndiimba Mbén 32:10; Bingéngén 7:2), i ngwéélana ni ini buk le ʽaʹyin (jis), i nkobla le “hipéda mut jis”; yak ini buk le, bath (ngond) i i yé i Minlénd mi Yérémia 2:18 i nkobla le “ngond i jis,” bibuk bi gwobiba bi nsômbôl pôdôl hitéé hi jis. Di nkoba bibuk bi gwobiba i Tjémbi 17:8 bi nyigye i buk ini le (ʼi·shohnʹ bath-ʽaʹyin), ibale di nkobol bibañga bini buk i ngii buk, bi nti “hipéda mut, ngond i jis” (“nso woñ u jis” MN). Hana, ba yé sômbôl pôdôl hipéda titii mut wada a nla tehe ikété jis li mansañ.
Jis li yé ngim jô i nyuu i i nlôôha tomb. Li mpala tehna li mpala ki nok jôghe. To ibale man hôñ a njôp ikété jis, di mpala yimbe le ngim yom i njôp mu i jis jés. Mut a nlama tat i homa jis nunu a mpôôna léman ba nsébél le (corné) ni hop Pulasi. A nlama ki tibil nye. Ibale di nkôhna ngim njom mu tole ngim kon, hala a nla boñ le di tehna ha bé loñge tole di yila ndim. Bibel i ngwélél bibuk bi bi ne inyu pôdôl “nso u jis” hala wee ngim mam i di nlama tibil tééda. Hala nyen di nlama tééda mbén i Djob. (Bingéngén 7:2) Inyu pôdôl gwéha Djob a bééna inyu bon ba Israel, Ndiimba Mbén 32:10 a nkal le Djob a bi tat bo kiki ‘nso wé u jis.’ David a bi soohe le Job a tat nye, a yoñ ki ndun ni nye kiki “nso wé u jis.” (Tjémbi 17:8) A bé sômbôl le Yéhôva a pala hôla nye i ngéda baoo bé ba bé leñ nye gwét. (Hégha ni Sakaria 2:8; i het ba ngwélél i buk Lôk Héber ini le ba·vathʹ ʽaʹyin, “nso jis.”)—Béñge JIS.
11-17 MATUMB
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | TJÉMBI 18
“Yéhôva a yé . . . nsôñ wem”
w09 1/5 14 § 4-5
Maséé ma Yéhôva ma yé ngui yés
Bibel i nhégha Yéhôva ni ngim gwom i i nyiñha bé kiki bo “Liaa li Israel,” “lisolbene li ngui,” ni “nsôñ.” (2 Samuel 23:3; Tjémbi 18:2; Ndiimba Mbén 32:4) Inyuki ba ngwélél bibuk bini? Inyule, nlélém kiki liaa li yé siñ, hala nyen Yéhôva a nla bane bés lisolbene li ngui.
5 Kaat Tjémbi i ngwélél bititii inyu pôdôl bilem bi Yéhôva. Kiki ’héga, kaat Tjémbi 84:11 i nkal le Yéhôva a yé kiki “hiañgaa” ni kiki “ben” inyule nyen a yé lingen li mapubi, ni li niñ, nyen a ntat ki bés. Di ñañ i kaat Tjémbi 121:5 le “Yéhôva a nsôñ we i woo woñ walôm.” Nlélém kiki yiye i nhô mut inyu boñ le hiañgaa hi ligis bañ nye, hala nyen Djob a nla ho bés isi “woo wé” tole isi “bipapaye gwé.”—Yésaya 51:16; Tjémbi 17:8; 36:7.
it-2 1168 § 6
Kiñ
Djob a ñemble kiñ i bagwélél bé. I bet ba ngwélél Yéhôva ni mbuu ni maliga ba nla ba nkwoog nkaa le ibale ba nlôndôl Djob, a ga emble bo to ibale ba mpot himbe hilémb. Ndi to ibale kiñ yés i nôôga bé inyule di nsoohe ikété ñem wés, Djob, nu a ñañ ñem u mut, to hala yaa a “ñemble,” hala wee a nsédne minyemhe nwés maôô. (Tjémbi 66:19; 86:6; 116:1; 1 Samuel 1:13; Néhémia 2:4) Djob a ñemble minyemhe mi bôt ba nok ndutu, ba badak nye mahôla. A nok ki minhanak mi baoo bé ba ba nkolba bagwélél bé.—Bibôdle 21:17; Tjémbi 55:18, 19; 69:33; 94:9-11; Yérémia 23:25.
Lelaa di nla yémbél nduña?
2. Bigda. I ngéda u mbéñge niñ yoñ, baa u mbigda mandutu u bi pam i yémbél ni mahôla ma Yéhôva? I ngéda di mbigda lelaa Yéhôva a bi nit bés, ni lelaa a bi nit bagwélél bé i ngéda kôba, hala a nlédés bés, di nkônde ki bôdôl Yéhôva ñem. (Tjémbi 18:18-20) Mañ wada u ba nsébél le Joshua u nkal le: “Me gwé kôñtô i masoohe mem Yéhôva a ma timbhe. Hala a nhôla me i bigda i mam me ma bat Yéhôva i masoohe, a ti ki me mo.” Ñ, i ngéda di nhoñol lelaa Yéhôva a ma hôla bés, di nkôhna ngui inyu yémbél to imbe nduña.
Tik ngok i mbuu
it-1 437 § 2
Kérubim
Maselna ni yom bôt bape ba nhoñol, Bikérubim bi, bi bé pôôna bé bikwéha bi mop bôt ba matén ma ma bé ipañ bon ba Israel ba bé bégés. Bikwéha bi mop bi, bi bé kôhna bôt woñi, bi ban-ga bipapaye. Minlômbi mi miñañ mi bon ba Lôk Yuda mi nkal le bikérubim bi bé pôna bôt ba binam, (Bibel yo i nkal bé jam jo ki jo mu) Bikérubim bi, bi bé biôñgba bi bôt ba ba bé yi bôlô loñge loñge, ba bi uñgus. Bi bé bilam kiyaga, bi bak yimbne i bihégél bi bi niñ i ngii. Ba bi bañ gwo ibabé set inoñnaga ni “ndémbél” Yéhôva nyemede a bi ti Môsi. (Manyodi 25:9) Ñôma Paul a bi kal le “yiye i bikérubim bi lipém i bé i ngii Nkuu, i bé hô ngudul bikwak.” I ngéda ba bé tehe bikérubim, hala a bé sômbôl éba le Yéhôva a yé ha: “Ha homa nu nyen me ga pémél we, me pôdôs ki we i ngii Nkuu. Ipôla bikérubim gwo biba bi bi yé i ngii nkuu Mbôgi.” (Manyodi 25:22; Ñañga bôt 7:89) Jon Bibel i nkal le a ga “yén [tole a ga ba i ngii] bikérubim.” (1 Samuel 4:4; 2 Samuel 6:2; 2 Bikiñe 19:15; 1 Miñañ 13:6; Tjémbi 80:1; 99:1; Yésaya 37:16) Bikérubim bi yé “yimbne i kak” Yéhôva i het a bé a nyééne (1 Miñañ 28:18), bipapai gwap bi bé litédél, bi bé hôla ki bikérubim i pala pue. Jon ikété hiémbi hiada David a bi tôp, hi hi bé éba lelaa Yéhôva a bi pala lôl nye i mahôla, a bi kal le “a bi kil ki i ngii kérubim, a puuege” tole “gii bipapai bi hégél i mbu.”—2 Samuel 22:11; Tjémbi 18:10.
18-24 MATUMB
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | TJÉMBI 19-21
“Ngii i ñañal lipém li Nyambe”
w04 1/1 8 § 1-2
Bihégél gwobisôna bi añal lipémba li Yéhôva
I NGÉDA David a bé mañge wanda, a téédaga mintômba mi isañ Yésé i Bétléhém. Juu a bé a yoñ ngéda i memle bihégél bi bé mu téntén tjôdôt. Ibabé pééna, a bi bigda i mam ma i ngéda mbuu mpubi u bi tinde ye i tila bibañga di nléba i kaat Tjémbi 19 bi bi nkal hana le: “Ngii i ñañal lipém li Nyambe; libôbôl li ngii li nlegel nson u moo mé. Ndi mbimba yap i bi ke ni nkoñ ’isi wonsôna, yak ñañ wap u bi pam letee ni i lisuk li ’isi.”—Tjémbi 19:1, 4.
2 Ibabé le ngii i pot, i ñañal lipémba li Yéhôva juu ni njamuha. Bihégél gwobisôna bi añal lipémba li Nhek ngéda yosôna. Lipémba li, li nhélés bôt ba binam ba ba yé i “nkoñ ’isi wonsôna.” Ndi hala a kôli bé. Ba naña bagwélél ba Djob i pôdna makiñ map ni bini bihégél inyu ti Djob lipém. Ntôp tjémbi nu di nyi bé jôl a bi ti bés makénd ni bini bibuk le: “Tina Yéhôva lipém li li kôli ni nye inyu lipémba jé ni ngui yé. Tina Yéhôva lipém li li kôli ni jôl jé.” (Tjémbi 96:7, 8) Ngôñ i bagwélél ba Yéhôva i yé le ba ti nye lipém. Ndi lelaa di nla boñ inyu ti nye lipém?
w04 1/6 11 § 8-10
Bihégél bi ñañal lipém li Nyambe!
8 David a mpôdôl ki hégél i hélha i Yéhôva ipe: “Mbimba yap [kôkôp i ngii] Nyambe a bi tééne hiañgaa ndap libadô nyoo i ngii, hiañgaa hi yé kiki mbiimuda nu a mpémél i tuñ yé sombo; hi yé kiki mpémba mut u u yé maséé i ke ngwéé mu njel yé. Hi mpémél i lisuk li ngii jada, hi nkiiña ikepam lii lisuk lipe; lék yé i mpam homa nyensôna.”—Tjémbi 19:4-6.
9 Hiañgaa hi ta bé mbôm kiki tjôdôt dipe. Ndi hi yé yaa ngim hégél i i yé hélha. Hi yé mbôm iloo biplanet bipe bi yé ipañ yé. Kaat yada i nkal le hiañgaa hi nyét jam kiki bo “Didun di didun di didun di kôli bebee le” kilo i biplanet gwobisôna bi nkiiña hiañgaa ipañ! Yéhôva a bi téé hiañgaa i loñge homa. Ipôla hiañgaa ni hisi, di gwé jam kiki bo [150 ma didun di kilô] hala a mboñ le hiañgaa hi nke bé i waé to i walôm, hi nkwo bé to ki. Ndék ngui i hiañgaa yon i mbol hana isi, ndi hala a kôli inyu boñ le niñ i kee ni bisu i ba hana hisi.
10 Ntôp tjémbi a ngwélél ngim titi inyu pôdôl hiañgaa. A nhégha hio ni “mut ngui” nu a nyodi ngwéé lii likas li hisi, a kee ngwéé letee ni lii likas lipe. I mbus, a kee a solop isi “ndap libadô” kôkôa. I ngéda di mbéñge hiañgaa hi hi nsômbôl nañal di bak ’isi, di ntehe le hi njôp isi “ndap libadô,” inyu noi. I ngéda kel i nye, di yé di nôgda kiki bo le hiañgaa hi mpuhe bés, hi bayak kiki “mbiimuda nu a mpémél i tuñ yé sombo.” I ngéda David a bé a ntééda mintômba, a bé nihbe lihep juu. (Bibôdle 31:40) A bé bigda lelaa hiañgaa hi bé hi mbéyéi nye, yak i mam ma bé nye ha ipañ. Hiañgaa hi bé waa bé mu kiki hi bé ke “liké” ibôdôl i pes likôl ikepam i pes hiôñ, ndi hi bé kiki “mut ngui” nu a bé bebee i tiimba bôdôl liké jé.
g95 8/11 7 § 3
Nhek mam nu ba nti bé lipém munu ngéda yés
I ngéda di memle bihégél gwobisôna bi yé ipañ yés, di nkônde yi Nhek wés le Yéhôva. Kel yada, Yésu a bi ti banigil bé makénd le ba bana lem i memle mbônji i i bé nañ i Galiléa. A kal le. “Ni ôt biniigana mu mbônji i bikai, ni béñge kiki i nañ; i ntumbba bé ni nson, i mbañ bé to bôñgô; ndi me nkal bé le, to Salômô ikété lipém jé jolisôna, a bi haba bé loñge kiki mbônji yada mu.” (Matéô 6:28, 29) I ngéda di ntehe lelaa mbônji i yé ilam, hala a mbigdaha bés le Yéhôva a ntôñ ni mahaa.
Tik ngok i mbuu
it-1 1093
Hop Lôk Héber, II
Ni Hop Pulasi, di gwé likeñge lini ba nsébél le parallélisme synthétiques (tole, formels, constructifs) mu likeñge li, minlôñ mi noñna, nlôñ u nsôk u nhôla bés i tibil nok u bisu. U nkônde ki ngim mahoñol. Di béñge le ngim dihéga i kaat Tjémbi 19:7-9:
Mbén Yéhôva i yé peles,
i ntiimba ti mut ngui.
I mam Yéhôva a mbigdaha bôt bé ma yé ntiik,
ma nti i mut a gwé bé yi pék.
Mabéhna ma Yéhôva ma téé sép,
ma nkônha ñem maséé;
mbén Yéhôva i yé pubi,
i nyibil mis.
I kon Yéhôva woñi i yé jam lipubhaga,
i nom i boga ni boga.
Matéak ma Yéhôva ma yé maliga;
momasôna ma téé sép
Bibuk bi nsôk bi hiki nlôñ bi nha mahoñ i nlôñ bisu. Ba mpôdna minlôñ ima inyu bana nlôñ wada. Ndik i ngéda i nwet a añ, a nsoñgol nlôñ u nsôk nyen a ntibil nok. Kiki hihéga, “i ntiimba ti mut ngui” ni “ma nti i mut a gwé bé yi pék,” a nok inyuki “Mbén Yéhôva i yé peles” ni lelaa i “mam Yéhôva a mbigdaha bôt bé ma yé ntiik.” I ngéda minlôñ mi noñna, mut a nla noi i ngéda a yé soñgol. Lisoñgol li nke tetee, hala a nlémés ki lisoñgol. Jon ba nsébél likeñge lini le parallélisme formel et constructif.
25-31 MATUMB
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | TJÉMBI 22
Bibel i bi pôdôl yak disii di mam inyu nyemb Yésu
w11 15/8 15 § 16
Ba nléba Mésia!
16 I bé nene kiki bo le Djob a ntjôô Mésia. (Añ Tjémbi 22:1.) Markô a nkal le, “i ngeñ aa i kôkôa, Yésu a lond makeñi le: ‘Éli, Éli, lama sabaktani?’ Hala a nkobla le: “A Nyambe wem, a Nyambe wem, inyuki u ntjôô me?’” (Markô 15:34) Hala a bé kobla bé le Yésu a bé bôdôl ha bé Isañ ñem. A bé yi le Nyambe a ga waa tat nye i ngéda a bé lama wo. Ni le hémle yé i bé lama wéna i nya i yôni. I ngéda Yésu a bi tiimba bibañga bi yé i kaat Tjémbi 22:1, a bi yônôs i mbañ i.
w11 15/8 15 § 13
Ba nléba Mésia!
13 David a bi kal le ba bé lama sol Mésia. (Añ Tjémbi 22:7, 8.) Ba bi sol Yésu a bak i ngii kék njiiha, a nogok njôghe. Matéô a bi kal le: “Yak i bôt ba bé tagbe ba kahal sol nye, ba pôghak miño, ba kalak le: ‘A we nu u kalak le u mbôk témpel, u oñ ki yo dilo daa, tohol wemede! Ibale u yé man Nyambe, nyodi i kék njiiha, u sôs!’” Yak baéga biprisi ni bayimbén lôñni mimañ mi litén ba bôdôl ndegle nye, ba kalak le: “A bi tohol bôt bape, ndi a nla bé tohol nyemede! Ibale a yé Kiñe Israel, a nyodi nano i kék njiiha, a sôs, ndi d’a hémle nye! Nye yak a mbôdôl Nyambe ñem, ibale Nyambe a ngwés toi nye, a tohlak ni nye, inyule a kalak le: ‘Me yé Man Nyambe.’” (Matéô 27:39-43) Yésu a bi nihbe mandutu ma ibabé i wo nyuu. Kinje ndémbél ilam inyu yés!
w11 15/8 15 § 14
Ba nléba Mésia!
14 Inyu kabna mambot ma Mésia, ba bi leñ mbam. “Ba nkabna mambot mem ba nleñ ki mbam inyu mambot mem.” (Tjémbi 22:18) I mbañ i, i bi yon munu nlôñ Bibel unu “i ngéda [bisônda bi Lôk Rôma] bi bi mal tômôl [Yésu] i kék, bi leñ mbam inyu kabna mambot mé.”—Matéô 27:35; añ Yôhanes 19:23, 24.
Tik ngok i mbuu
w06 1/11 29 § 7
Di unda le di ndiihe makoda més
7 Di ngwélél ngandak manjel inyu unda le di ndiihe makoda més. Njel yada i yé le di nlama ba ha i ngéda ba ntôp tjémbi. Munu kaat yés i tjémbi, ngim bibuk i yé mu, i yé masoohe. Jon di nlama boñ biliya i tôp tjo ni lipém jolisôna. Ñôma Paul a bi tiimba bibañga bi Yésu di nléba i kaat Tjémbi 22 le: “M’a añle lôk kéé jôl joñ; m’a bégés we ni tjémbi ikété likoda.” (Lôk Héber 2:12) I ngéda di yé makoda, iloole ba nleñ hiémbi, i yé loñge le di ba i yééne yés. Ni le i ngéda di ntôp, di ôdôk mahoñol mu bibuk bi tjémbi. I ngéda di ntôp, di nlama éba le di gwé minlélém mi mahoñol ni nu a tila le: “M’a bégés Yéhôva ni ñem wem wonsôna mukété ntôñ u bôt ba téé sép, ni mu likoda.” (Tjémbi 111:1) Jon di nlama ba ha i bibôdle bi makoda letee ni i mamélél inyu tôp tjémbi.
w03 1/9 20 § 1
Di bégés Yéhôva “ikété likoda”
I len ini kiki i ngéda kôba, bitelbene bi bi yôña inyu boñ le hiki kristen i pahal hémle yé “ikété likoda.” Bôt bobasôna ba gwé pôla i timbhe ikété makoda. Kekikel, di hoñol bañ le mandimbhe més ma gwé bé mahee. Kiki hihéga, i ngéda di ñunda lelaa di nla yémbél mandutu més, tole lelaa di nla keñgle mo, hala a mboñ le lôk kéé i kee ni bisu i nôgôl matiñ ma Bibel. I ngéda di gwé lem i toñol ngim minlôñ mi Bibel, tole i pôdôl i mam di nléba mu minyiña nwés, hala a ntinde lôk kéé i kônde lémés yigil yap i Bibel.
1-7 MATÔP
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | TJÉMBI 23-25
“Yéhôva a yé ntééda wem”
w11 1/5 31 § 3
“Yéhôva a yé ntééda wem”
Yéhôva a ntééda mintômba nwé. Ibale mintômba mi ta bé ni ntééda wap, mi nimil. Nlélém jam ni bés, di gwé ngôñ le mut a yéga bés i loñge njel. (Yérémia 10:23) Yéhôva a nyéga litén jé i “homa bikai bi yé ngandak” ni i “bahoma ba noi ba ba yé bebee ni malép.” A nkena bés i“ manjel ma telepsép.” (Minlôñ 2, 3) Bititii bi baéga mintômba bini ba ngwélél inyu pôdôl Yéhôva bi ñunda ndik le di nla bôdôl Yéhôva ñem. I ngéda di nôñ i njel Yéhôva a nti bés ni njel mbuu wé mpubi ikété Bibel, di nla bana niñ i maséé, hogbe ni nsañ.
w11 1/5 31 § 4
“Yéhôva a yé ntééda wem”
Yéhôva a ntat mintômba nwé. Ibale ntééda a ta bé ipañ mintômba, mi nkon woñi, mi nla ki nimil. Yéhôva a nkal bagwélél bé le ba kon bañ woñi to i ngéda ba ‘nkil mu nsôsôgô u ngangañ jiibe,’ tole i ngéda ba ntégbaha mangéda mabe mu i niñ yap. (Nlôñ 4) Yéhôva a ntat bo a yé ki bebee i lôl bo i mahôla. Inyu nihbe mandutu ma, a nla ti bo pék i i mbéda.—Filipi 4:13; Yakôbô 1:2-5.
w11 1/5 31 § 5
“Yéhôva a yé ntééda wem”
Yéhôva a njés mintômba nwé. Inyu niñ, mintômba mi gwé ngôñ ni bijek. Nlélém inyu yés, ngim mam i mbéda bés i pes mbuu, ndik Djob nyen a nla ti bés mo. (Matéô 5:3) Masoda le ikété loñge yé ñem, Yéhôva a nti bés bijek bilam. (Nlôñ 5) Inyu jés bés i pes mbuu, Yéhôva a nti bés Bibel, ni bikaat kiki bo ini i i nyônôs njômbi yés i pes mbuu i niigaga ki bés inyuki di niñ ni kii i yé sômbôl i Djob inyu bôt ba binam.
Tik ngok i mbuu
w11 15/2 24 § 1-3
Gwés telepsép ni ñem woñ wonsôna
Yéhôva a ngwélél mbuu wé mpubi ni Bibel inyu éga litén jé “mu manjel ma telepsép.” (Tjémbi 23:3) Ndi kiki di yé bikwéha bi bôt, i yé i pam ngim mangéda le di hôs. Hala a mbéda ngandak biliya inyu tiimba boñ mam ma téé sép. Kii i ga hôla bés i pamba? Kiki Yésu, me nlama gwés telepsép.—Añ Tjémbi 45:7.
2 Ba nla hégha “manjel ma telepsép” ni kii? Ba nla hégha mo ni dinjenjela di di gwé minwaa. “Minwaa” mi, mi yé matiñ ma telepsép ma Yéhôva. Ni hop Lôk Héber, yak ni hop Lôk Grikia, ini buk le “telepsép” i mpôdôl ngim yom i i téé sép. Hala a nkobla le di nôgôl mambén ma Yéhôva ma ma mbéñge loñge ni béba kiki Yéhôva a yé “liyééne li telepsép,” bagwélél bé ba yé maséé i bat le a éba bo njel i yé loñge inyu yap.—Yérémia 50:7.
3 Di ga lémél Yéhôva ndik ibale di nôgôl mambén mé ma telepsép ni ñem wés wonsôna. (Ndiimba Mbén 32:4) Inyu pam i boñ hala, di nlama ndugi nigil i yi njee a yé Yéhôva ni njel Lipôdôl jé, le Bibel. Kiki di mba di nke ni bisu i yéñ i yi nye, hala nyen di ga kôôge nye bebee. Hala ki nyen di ga gwés telepsép. (Yakôbô 4:8) I ngéda di gwé makidik ma ngui i yoñ mu niñ yés, di nlama nwas le Lipôdôl li Djob jon li éga bés.
8-14 MATÔP
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | TJÉMBI 26-28
Lelaa David a bi kônde lédés hémle yé ipañ Yéhôva
w04 1/12 14 § 8-9
Di tééda libak jés li ngi nsohi
8 David a bi soohe le: “A Yéhôva, wan yaga me, le u yi njee me yé toi; pubus mahoñol mem ma kétékété, u pubus ki ñem wem.” (Tjémbi 26:2) Ba ntehe bé ditam inyule di yé ikété nyuu i mut binam. Ba ngwélél i buk ini le ditam inyu pôdôl matihil ma ñem u mut, tole mahoñol mé ma kétékété. Ñem u ñunda njee mut a yé toi ikété yé, hala wee, mahoñol mé, kii i ntinde nye i boñ ngim mam, ni kii i yé nye ikété boña. I ngéda David a bi soohe Yéhôva le a wan nye, a bé sômbôl le Yéhôva a wan mahoñol mé ma kétékété.
9 David a bé bat Yéhôva le a pubus ditam tjé ni ñem wé. Lelaa Yéhôva a mpubus kété yés? David a bi tila le: “M’a bégés Yéhôva nu a nti me maéba.Mahoñol mem ma kétékété ma niiga me yak juu.” (Tjémbi 16:7) Kii hala a nkobla? Bibuk bini bi nsômbôl ndik kal le maéba ma Yéhôva ma bé tihba ñem u David, ni mahoñol mé ma kétékété. Hala a bé tinde nye i héñha. Nlélém jam won u nla pémél bés ibale, i ngéda di añ Lipôdôl li Djob, di tinak Yéhôva mayéga, di nôglak yak i lôk kéé i ñéga bés ikété makoda. Di ga unda ki le di nigle David i ngéda di nwas le mahoñol ma, ma jôp ikété ñem wés. Ibale di mbat Yéhôva le a pubus bés hiki ngéda, i ga bane bés jam li ntomb le di tééda libak jés li nginsohi.
w04 1/12 15 § 12-13
Di tééda libak jés li ngi nsohi
12 I ngéda David a bé ôt mahoñol inyu yi imbe njel ipe a bé le a gwélél inyu tééda libak jé li nginsohi, a bi kal le: “Me nkiha bé ni bôt ba malôga, me nkeñgle ki ba ba nsôô i yom ba yé toi. Me ñoo lôñ i baboñbéba, me ntjél ki kiha ni bibéba bi bôt.” (Tjémbi 26:4, 5) David a bé tjél kiha ni bibéba bi bôt. A bé oo lôñ i baboñbéba.
13 Kii di nla kal inyu yés? Baa di ntjél kiha ni baboñbéba i ngéda di mbéñge télé, tole bividéô, bisinima, tole internet? Baa di nkeñgle toi i bôt ba ba nsôô i yom ba yé toi? To di yé i suklu to di yé i homa bôlô. Ngandak bôt I nla boñkiki bo le i yé mawanda més, ndi ki le ba gwé mahoñol mabe. Baa di gwé toi ngôñ i ba mawanda ni i bôt ba nkil bé ikété maliga? Ibale di nyoñ bé yihe, di nla ki kwo I hiañdi hi batjañbene maliga baba ngwés le di waa gwélél Yéhôva. Baa bôt ba bihéñgba ba yé mu likoda joñ? Baa ba nsôô i yom ba yé toi. Jayson a bééna mintén mi mawanda mi i ngéda a bé mange wanda. A kal le: “Kel yada, i mam momasôna di mboñ ha nano, ma gwé bé nseñ inyule i ngéda paradis i ga loo, di mba di ma wo, ibale di nke ni bisu i noñ matiñ ma Djob, bebek d’a les ngim mam. Bibuk gwé bi bé ndik kiki bo le ba mbép me hama i ño. Me kal le me gwé bé ngôñ i wo ilole mbok yondo i nlo.” Jayson a bi bana pék i pala tjôô mawanda ma. Ñôma Paul a bi ti mana maéba le: “Bilôñ bibe bi ñôbôs bilem bilam.” (1 Korintô 15:33) Hala a yé njel pék i keñgle bilôñ bibe!
w04 1/12 16 § 17-18
Di tééda libak jés li ngi nsohi
17 Lap i Nyambe i het juu li bisesema li bééne, li bé i homa bon ba Israel ba bé lo i bégés Yéhôva. Inyu unda lelaa i homa nu a bé lémél nye, David a bi gwélél bibuk bini ikété masoohe: “A Yéhôva, me ngwés ndap i het u nyééne, i homa lipém joñ li nyééne.”—Tjémbi 26:8.
18 Baa di ngwés di nkodba i bahoma ba bibégés i het di nigil i yi Yéhôva? I ndap Ane nyen di nla ke ni bisu i kôhna bijek bi mbuu.Hiki nwii, di gwé ki makoda maa. Makoda ima ma makiiña, ni likoda li ndôn jada. Mu makoda ma, di nkôhna “mabéhna” ma Yéhôva. Ibale di “nlôôha ki gwés mo,” di ga bana ngôñ i ke makoda hiki ngéda, di emblege ki mo. (Tjémbi 119:167) Baa i ta bé loñge i ba ni lôk kéé i i nhôla bés i téñbe i sélél Yéhôva?—Lôk Héber 10:24, 25.
Tik ngok i mbuu
w06 15/7 28 § 15
Yéhôva a ntohol i bet ba nok ndutu
15 David a bi kal le: “To ibale pua yem ni mama yem ba ntjôô me, Yéhôva nyemede a’ leege me.” (Tjémbi 27:10) Kinje hogbe di nôgda i ngéda di nok le gwéha i Yéhôva i nloo gwéha bagwal ba gwé inyu bon bap. To hala kiki hala a nôgha ndutu ngandak i ngéda bagwal ba tjôô non bap. Ndi hala a nkéñ bé le Yéhôva a kee ni bisu i gwés bo. (Rôma 8:38, 39) Di hôya bañ le Yéhôva a ñôt i bôt a ngwés. (Yôhanes 3:16; 6:44) Ni yi le to bôt ba binam ba mboñ kii bé, Yéhôva nye a nke ni bisu i gwés bé!
15-21 MATÔP
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | TJÉMBI 29-31
Bikodlene: yimbne i gwéha i Djob
it-1 863 § 10
Su
Bibuk bini le ‘i sôô su wé’ bi nla bana ngandak ndoñi inoñnaga ni lelaa mam ma yé. I ngéda Yéhôva a nsôô su wé, hala a nla kobla le a nhéya mbuu wé i ngii mut tole i ngii ngim litén. Kiki bo litén li Israel i ngéda li bé ndogbene nye. (Hiôb 34:29; Ps 30:5-8; Yésaya 54:8; 59:2) Ngim mangéda, a ntjél timbhe bés i ngéda di mbat nye ngim jam. Tole a mbem i ngéda nyemede a ntéé inyu timbhe bés. (Tjémbi 13:1-3) I ngéda David a bé soohe Djob, a bi kal le, “u béñge bañ bibéba gwem,” a bé bat ndik Yéhôva lea nwéhél maboñok mé mabe ni le a sas momasôna.—Tjémbi 51:9; hégha ni Tjémbi 10:11.
w07 1/3 19 § 1
Di ba maséé i bem Yéhôva
Kiki litam li nyoñ ngéda ilole li nhôlôl, hala nyen di nhéhga nseñ di ñôt i bikodlene Yéhôva a nti bés. Inyu pôdôl bikodlene, Bibel i nkal le: “Ndi i mbus ngéda, bi num litam li telepsép, hala wee nsañ inyu i bôt bi niiga.” (Lôk Héber 12:11) Nlélém kiki i mbéda ngéda inyu boñ le litam li hôlôl, yak bés, i mbéda bés ngéda inyu boñ le di héñha, di kahal tehe mam kiki Yéhôva. Kiki hihéga, ibale di nimis minson nwés ikété likoda inyule di bi boñ jam libe, gwéha yés inyu Yéhôva i ga kéñ bés le di somol bañ. Tole di tjôô mam ma mbuu. Mu mangéda ma, di bigda bibuk bi makénd bi David bini le: “Inyule a [Djob] ñunbene mut inyu ndék ngéda ndigi, ndi a ñunda nye loñge yé ñem niñ yé yosôna. Nlénd u nla ba kôkôa, ndi maséé ma ba kegla.” (Tjémbi 30:5) Ibale di mbem Yéhôva, di biak Lipôdôl li Djob i bisélél, ngéda ya kola le di kôhna “maséé.”
Kii i ñunda le mut a ntam toi béba yé?
18 Inyu éba le a ntam toi béba yé, i mut ba mpémés i ntôñ a nlama bé tôl makoda, a nlama ki noñ maéba mimañ mi nti nye le a kee ni bisu i soohe ni i nigil Bibel. A nlama ki jo sañ inyu boñ le a boñ ha bañ i mam ma bi tinde nye i kwo i béba. Ibale a njo sañ inyu témbna maada malam ni Yéhôva, Yéhôva a ga nwéhél nye bibéba gwé gwobisôna, mimañ mi ga timbis ki nye i likoda. Ndi i ngéda mimañ mi nkéés hop, mi nlama yi le libak li mankéé wada li ta bé nlélém ni li mankéé numpe, jon ba nlama tibil wan, ba nlama bé to kéés lôk kéé ni ñem mbe.
Tik ngok i mbuu
w06 15/5 19 § 13
Balôm ba matode ba kaat Tjémbi
31:23—Lelaa Yéhôva a mbep kogse i bôt ba ngôgôp? Nsaa béba mut u mbem u yé kogse. I ngéda mut a téé sép a mboñ béba ngi kôôba, Yéhôva a nkodol nye. Hiki ngéda mut ngôk a nke ni bisu i boñ béba, ndi a tam bé yo, a nkôhna kogse i ngui.—Bingéngén 11:31; 1 Pétrô 4:18.
22-28 MATÔP
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | TJÉMBI 32-33
Inyuki di nlama yelel i béba ikeñi di mboñ?
w93 15/3 9 § 7
Konañgoo i Yéhôva i nti bés botñem inyu dilo di nlo
7 Ibale di mbôk mambén ma Yéhôva, hala a nla bane bés ndutu i kal Yéhôva i yom di mboñ. Ha i ngéda i, kii i nla bôna? I kaat Tjémbi 32, David a bi kal le: “I ngéda me bi yip nyo, [a bé gwés yelel béba yé] ha nyen bihés gwem bi bi nkoñg inyule me bé siida kel yosôna. Inyule juu ni njamuha, woo woñ [Yéhôva] u bé yidil me. Ngui yem i bi num kiki malép ma nsa i ngéda sép.” (Minlôñ 3, 4) I ngéda David a bi boñ béba, a bi noode sôô béba yé, a noode ki boñ le kiññem i kéés bañ nye, nduña i bé boñ le a nimis maséé mé kiki hiañgaa hi nla kudus e inyule i gwé ha bé malép? Di nla kal le a bééna kon u mahoñol, yak mbôô wé a nimis. Di nla kal le a bi nimis maséé mé.
cl 262 § 8
Djob a yé “bebee i nwéhél”
8 David nu a bi tam bibéba gwé a bi kal le: “Sôk i nsôk, me bi pahlene we béba yem; me sôô bé hihôha hiem. . . . Ha nyen u bi nwéhél hihôha hiem ni bibéba gwem.” (Tjémbi 32:5) I buk ini le “nwéhél” ni hop Lôk Héber I nkobla le “i paa” tole i “begee.” I kena. Ba nla ki kobol yo le i héya nduña mut a gwé i ngéda a mboñ béba.” Inyu David, i bé kiki bo le Yéhôva a begee bibéba gwé a kena gwo. Di nok inyuki i ngéda Yéhôva a bi nwéhél David, hala a bi lona nye hogbe. (Tjémbi 32:3) Di bôdôl Djob ñem nu a mbegel bibéba bi bet ba nyéñ nwéhél yé inoñnaga ni hémle ba gwé inyu binoñ bi Yésu.—Matéô 20:28.
w01 1/6 30 § 1
I pahal bibéba i nlona hogbe
I ngéda David a bi tam béba yé, a bi nwas bé le kiññem yé i kahal ki yuu nye. I ngéda a mpot i jam lini le i tam bibéba, di nok toi le a bi kôhna hogbe. Ni le i ngéda a bi mal tam béba yé, a bi yoñ makidik ma ngui i ke ni bisu i sélél Yéhôva. Di béñge i yom Tjémbi 32 a nkal bés. I nlôñ 1, di ñañ le: “Maséé ni nu Nyambe a nwéhél liboñok jé libe, a sas ki béba yé.” To ibale mut a mboñ imbe ntén béba, a nla ba nkwoog nkaa le ibale a ntam toi yo, a nla témb a bana maséé mé. Njel yada mut a nla gwélél inyu éba le a ntam toi béba yé i yé le a neebe le a mboñ béba kiki David a bi boñ. (2 Samuel 12:13) A bi noode bé Kaaba i bisu bi Yéhôva tole a kal le bôt bape bon ba gwé njom. I nlôñ 5 di añ le: “Sôk i nsôk, me bi pahlene we béba yem; me sôô bé hihôha hiem. Me bi kal le: “M’a pahlene Yéhôva maboñok mem mabe.” Ha nyen u bi nwéhél hihôha hiem ni bibéba gwem.” I ngéda mut a ntam toi béba yé, a nkôhna hogbe, kiññem yé i nkéés ha bé nye.
Tik ngo mbuu
w06 15/5 20 § 1
Balôm ba matode ba kaat Tjémbi
33:6; buk isi lipep—Kii i yé “nhébék,” tole “mbu,” u nyo u Yéhôva? Mbuu u, u yé ngui Djob tole i ngui a bi gwélél i ngéda a bé hek ngii. (Bibôdle 1:1, 2) Ba nsébél wo le nhébék u nyo wé inyule kiki mbuu, ba nla ep wo haa inyu yônôs ngim mam.
29 MATÔP – 5 MPUYE
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | TJÉMBI 34-35
“Bégés Yéhôva ngéda yosôna”
w07 1/3 22 § 11
Di bégés jôl li Yéhôva ntôñ
11 “M’a bégés Yéhôva ngéda yosôna; bibégés gwé bi ga ba mu bibép gwem hiki ngéda.” (Tjémbi 34:1) Mu kiki a bé so, bebek David a bi yiñba ngim gwom inyu niñ. Ndi to hala, mandutu ma momasôna ma bi tômbôs bé nye. A bi ke ni bisu i bégés Yéhôva. Hala a yé loñge ndémbél di nla nigle i ngéda di nok ndutu. Too di yé i suklu, i bôlô tole ni lôk kéé yés, tole i likalô, njômbi yés i bisu i nlama ba le di bégés Yéhôva. Baa di gwé bé ngandak manjom ma ma ntinde bés i boñ hala? Kiki hihéga, di nla bé waa memle i gwom Yéhôva a bi hek, di bégés ki nye inyu gwom bi. Di hoñol ki i mam Yéhôva a mboñ ni njel ntôñ wé, u u yé hana ’isi. I le nini, Yéhôva a ngwélél bôt ba binam ba ba yé bikwéha! Baa di nla hégha i gwom Yéhôva a bi hek ni i gwom bôt ba binam ba mbañ, ba béghak? Baa ni ntehe bé mam kiki David nu a bi tila le: “A to nson wo ki wo u ta bé kiki nson woñ”?—Tjémbi 86:8.
w07 1/3 22 § 13
Di bégés jôl li Yéhôva ntôñ
13 “M’a kadba inyu Yéhôva; bôt ba suhulnyuu ba ga nok hala, ba kon ki maséé.” (Tjémbi 34:2) David a bé kadba bé inyule a bi boñ ngim mam i tôbôtôbô, kiki hihéga, a bi kadba bé le a nlôk kiñe i Gat, a bé yi le Yéhôva nyen a bi tat nye i ngéda a bé yak Gat, ni le nyen a bi hôla nye i pamba. (Bingéngén 21:1) I pot mbale, David a bé kadba bé inyu yé nyemede, ndi a bé kadba inyu Yéhôva. Hala a bé boñ le bôt ba suhulnyuu ba bé lo yak Yéhôva. Mu nson wé, Yésu a bi bégés jôl li Yéhôva. Hala a bi boñ le bôt ba suhulnyuu ba ba bééna ngôñ i nok biniigana gwé ba loo ipañ yé. I len ini, bôt ba suhulnyuu ba ba nlôl i biloñ gwobisôna, ba njôp i ntôñ u Yéhôva u Yésu a ñéga. (Kôlôsé 1:18) I ngéda i bôt ba, ba ntehe lelaa bagwélél ba Djob ba mbégés jôl li Yéhôva ni suhulnyuu, ba nkon ki maséé i emble ñañ nlam mbuu mpubi u ntinde bo i nok.—Yôhanes 6:44; Minson mi baôma 16:14.
w07 1/3 23 § 15
Di bégés jôl li Yéhôva ntôñ
15 “Me bi soohe Yéhôva, a timbhe me. A sôñ me mu mam momasôna ma bé kônha me woñi.” (Tjémbi 34:4) I ngéda Yéhôva a bi sôñ David, hala a bi tihba nye ngandak. Jon a bi kônde le: “Yañga mut i bi sébél, yak Yéhôva a emble nye. A tohol nye mu bikuu gwé gwobisôna.” (Tjémbi 34:6) I ngéda di nkodba ni lôk kéé, di gwé pôla i anal miñañ mi mi nlédhana, miñañ mi, mi ñéba bés lelaa Yéhôva a bi hôla bés i yémbél mandutu més. I ya miñañ i, i nlédés hémle i lôk kéé i bôlôm ni i bôda. Nlélém kiki bibañga bi David bi bi lédés hémle i solôñ yé. Ba bi ‘nun [Yéhôva], masu map ma bi bai; kekikel, ba bé bé le ba wo nyuu.’ (Tjémbi 34:5) To hala kiki ba bé ke kiñe Saulô ngwé, ba bé wo bé nyuu. Ba bé nkwoog nkaa le Djob a bé lama nit David, ni le yom i bé lama bé héñél bo. I len ini, i bet ba mbôdôl gwélél Yéhôva ni i bet ba ngwélél nye i bôdôl behee, ba mbat Yéhôva mahôla mé. Masu map ma mbai. Hala a ñéba le ba nke ni bisu i gwélél Yéhôva.
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL
w06 15/5 20 § 2
Balôm ba matode ba kaat Tjémbi
35:19—Kii David a bé sômbôl ka i ngéda a bi kal Yéhôva le a neebe bañ le baoo bé ba nigna ni mis? Kiki ba bi nikna ni mis, bao ba David ba bé le ba éba le ba yé maséé le ba nyémbél nye. David a bé soohe le hala a bôña bañ.