“Nán maan e sa sin bubu ye”

“Nán maan e sa sin bubu ye sa kpa yolɛ’n nun.”​—GAL. 6:9.

?AMÚN TƐ́ SU SƐ?

?Ngue yɛ Ɲanmiɛn yo man e naan y’a kwla su i juejue su titi ɔ?

?Sɛ e wun sa cinnjin kpa nga ti yɛ e kɔ aɲia’m be bo i wlɛ’n, ngue yɛ e su yoman ɔn?

?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e mian e ɲin e yo naan e sa sin w’a bubuman e naan y’a su Ɲanmiɛn juejue su titi ɔ?

1, 2. ?Ngue yɛ aolia nun sa nga Ezekiɛli nin Daniɛli be wunnin i’n, ɔ wla e fanngan kɛ e yo ɔ?

KƐ E si kɛ e ti Zoova i anuannzɛ m’ɔ ti dan’n i nunfuɛ wie’n, ɔ yo e fɛ kpa. Aolia nun sa nga Ezekiɛl ndɛ tre 1 nin Daniɛl ndɛ tre 7 kan be ndɛ’n, be yi ninnge nga Zoova yo naan i klun sa’n w’a kpɛn su’n, be nglo klanman. Zezi yɛ ɔ sie Zoova i anuannzɛ’n i bue ng’ɔ o asiɛ’n su wa’n niɔn. Anuannzɛ sɔ’n fɛ i ɲin sie jasin fɛ’n bolɛ junman’n su. Asa ekun’n, ɔ kle be nga be bo jasin fɛ’n be like, ɔ wla be fanngan naan b’a kwla uka sran uflɛ mun naan b’a su Zoova wie. I kwlaa sɔ’n ti’n, e lafi Zoova i anuannzɛ’n su.​—Mat. 24:45.

² ?Wafa nga Zoova i anuannzɛ’n di junman juejue su’n, i sɔ wie yɛ amun yo ɔ? ?Annzɛ kusu amun sa sin su bubu amun? Sɛ amun sa sin su bubu amun’n, maan ɔ kpɛn amun klun kɛ akoto Pɔlu blɛ su’n, Klistfuɛ wie’m be sa sin bubuli be. I sɔ ti’n, Pɔlu kannin wafa nga Zezi dili Ɲanmiɛn i junman’n i juejue su’n, i ndɛ kleli be. Ɔ yoli sɔ naan ‘be sa sin a bubu-man be naan b’a kpɔnzɔ-man.’ (Ebr. 12:3) Ndɛ sɔ’n wlali Klistfuɛ sɔ’m be fanngan dan. Like suanlɛ ng’ɔ sinnin nun’n, e kannin junman dan nga Zoova i anuannzɛ’n di’n, i ndɛ. Kɛ e bu ndɛ sɔ’m be akunndan’n, ɔ wla e fanngan wie naan y’a di Zoova i junman’n i juejue su titi.

3. ?Sɛ e kunndɛman kɛ e sa sin bubu e’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo ɔ? ?Ngue yɛ é wá kán be ndɛ like suanlɛ nga nun ɔn?

³ Sɛ e kunndɛman kɛ e sa sin bubu e’n, nán junman mɔ Zoova i anuannzɛ’n di’n i ngunmin i akunndan yɛ ɔ fata kɛ e bu ɔ. Sanngɛ ɔ fata kɛ e ‘yo sa kpa.’ I sɔ yɛ Pɔlu waan e yo ɔ. (Gal. 6:9) Like suanlɛ nga nun’n, é wá kán ninnge nnun m’ɔ fata kɛ e yo naan y’a kwla su Ɲanmiɛn juejue su titi’n, naan e nin Zoova i anuannzɛ’n y’a tu ajalɛ kunngba’n, be ndɛ. Kpɛkun sɛ ɔ fata kɛ e bɔbɔ annzɛ e nin e awlobo’n e kaci e sa ninnge wie’m be yolɛ nun’n, maan e fa be wun ajalɛ.

MAAN E YIA E SU ƝANMIƐN YƐ E WLA E WUN FANNGAN

4. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ aɲia’m be yolɛ’n ti Zoova i sufuɛ’m be cinnjin kpa naan ɔ ti be nzuɛn ɔn?

⁴ Aɲia’m be yolɛ’n ti Zoova i sufuɛ’m be cinnjin kpa, yɛ ɔ ti be nzuɛn. Kɛ i blɛ ju’n, anzi’m be yia Zoova i ɲrun. (1 Fam. 22:19; Zɔb 1:6; 2:1; Dan. 7:10) Izraɛlifuɛ’m be blɛ su’n, nvlefuɛ’m be yia be tie Ɲanmiɛn ndɛ’n. (Mml. 31:10-12) Zezi blɛ su’n, Zuifu’m be yia be Ɲanmiɛn ndɛ suanlɛ nin i srɛlɛ sua’m be nun be kanngan Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun. (Lik 4:16; Yol. 15:21) Akoto’m be blɛ su’n, Klistfuɛ’m be yiali wie. Andɛ kusu’n, i kunngba’n niɔn. E yia “e bu e wiengu’m be akunndan e wla be fanngan naan be klo be wun yɛ be yo sran ye.” Ɔ fata kɛ ‘siɛn’n bɔ e wun kɛ e Min’n i cɛn’n su mantan’n, e yo i sɔ tra su.’​—Ebr. 10:24, 25.

5. ?Ngue yɛ é yó naan y’a wla e wiengu fanngan aɲia’m be bo ɔ?

⁵ Like ng’ɔ ti cinnjin kɛ e yo naan y’a wla e wiengu fanngan aɲia’m be bo lɔ’n, yɛle kɛ maan e tɛ kosan’m be su. Wie liɛ’n, e kwla nian ndɛ nga be klɛli’n su e tɛ kosan’m be su trele. Annzɛ wafa nga e kwla nanti Ɲanmiɛn Ndɛ’n su’n, e kɛn i ndɛ. Annzɛ kusu e kwla fa sa kun e yiyi like nga ti yɛ Ɲanmiɛn Ndɛ’n i su nantilɛ’n ti kpa’n, i nun. (Jue. 22:23; 40:10) Be nga be sɔ aɲia’m be bo balɛ w’a cɛ’n, ɔ nin be nga blɛ li yɛ be su ba be bo’n, be sie i nzɔliɛ kɛ wafa nga bakanngan nin kpɛnngbɛn’m be tɛ kosan’m be su’n, ɔ wla fanngan dan.

6. ?Wafa sɛ yɛ aɲia’m be bo tranlɛ’n uka e ɔ?

⁶ Aɲia’m be bo tranlɛ’n uka e kpa liɛ su. Wie liɛ’n, e jasin fɛ bowlɛ nun’n, sran’m be yo e finfin annzɛ be buman e wie. Sanngɛ kɛ e tran aɲia kanngan nin dandan’m be bo’n, e ɲan wunmiɛn naan y’a bo jasin fɛ’n yakpa su titi. (Yol. 4:23, 31) Asa’n, ndɛ fanunfanun nga be kɛn i lɔ m’ɔ taka Ɲanmiɛn Ndɛ’n su’n ti’n, e lafi Ɲanmiɛn su kpa ekun. (Yol. 15:32; Rɔm. 1:11, 12) Asa ekun’n, kɛ e nin aniaan mun e tran’n, e di aklunjuɛ. Ɔ maan kannzɛ ‘nyrɛnnɛn’n tɔ e su’n, e akunndan’n sanngan-man.’ (Jue. 94:12, 13) Zoova i Lalofuɛ’m be anuannzɛ’n i ɲrun dinfuɛ’m be akpasua ng’ɔ nian like klelɛ’n su’n, be yɛ be siesie Ɲanmiɛn ndɛ nga be kɛn i aɲia’m be bo lɔ’n niɔn. Nanwlɛ, ngwlɛlɛ nga be kle e le mɔcuɛ kwlaa nun e aɲia’m be bo lɔ’n ti’n, é lá be ase!

7, 8. (a) ?Like cinnjin kpa nga ti yɛ e kɔ aɲia’m be bo’n yɛle benin? (b) ?Wafa sɛ yɛ aɲia’m be bo tranlɛ’n yo amun ye ɔ?

⁷ Aɲia’m be bo tranlɛ’n yo e ye sɔ. Sanngɛ like cinnjin kpafuɛ nga ti yɛ e kɔ be bo’n, yɛle kɛ e kɔ Zoova sulɛ. (An kanngan Jue Mun 95:6 nun.) Ɔ maan kɛ e to jue e manman Zoova’n, e cenjele nun ɔn. (Kol. 3:16) Asa ekun’n, kosan nga e tɛ be su’n, be mɛnmɛn i wie. Ninnge kwlaa sɔ mɔ e yo be e aɲia’m be bo lɔ’n, be nin Zoova fata. (Ngl. 4:11) I ti’n, Ɲanmiɛn ndɛ’n se kɛ: “Nán maan e yaci yialɛ’n kɛ sran wie’m be yo’n sa.”​—Ebr. 10:25.

⁸ Kwlaa naan Zoova w’a nunnun mɛn tɛ nga’n, ɔ siesieli aɲia mun naan be ti’n, y’a kwla tra e awlɛn y’a su i titi. ?Kɛ amun wun i sɔ wie ɔ? Sɛ ɔ ti sɔ’n, maan aɲia’m be bo tranlɛ’n yo amun nzuɛn. (Fil. 1:10) Nanwlɛ, sɛ w’a yoman sa kekle wie ti’n, nán maan e kpɛ e aɲia’m be nun cɛn.

MAAN E BO JASIN FƐ’N I JUEJUE SU

9. ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e bo jasin fɛ’n niɔn?

⁹ Jasin fɛ’n i bolɛ juejue su’n uka e wie naan e nin Zoova i anuannzɛ’n y’a tu ajalɛ kunngba’n. I nun nga Zezi o asiɛ’n su wa’n, yɛ ɔ kpɛli jasin fɛ bolɛ’n i ba ɔ. (Mat. 28:19, 20) Kɛ ɔ fin i lɛ’n, junman cinnjin kpafuɛ nga Zoova i anuannzɛ’n di’n, yɛle jasin fɛ’n i bolɛ nin sran’m be like klelɛ naan be kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ. E blɛ nga nun’n, sa kpanngban kpa be kle kɛ anzi’m be uka e junman sɔ’n i dilɛ nun naan y’a to “sran kpa” mun. (Mat. 10:11; Ngl. 14:6, 7) Zoova takali i anuannzɛ’n i bue asiɛ’n su naan ɔ nian jasin fɛ’n bolɛ junman’n su naan ɔ di wie. ?Ɲanmiɛn junman sɔ’n i dilɛ’n, ɔ ti amun cinnjin?

10. (a) ?Ndɛ benin yɛ aniaan kun kannin m’ɔ kle kɛ ɔ klo Ɲanmiɛn sulɛ ɔ? (b) ?Wafa sɛ yɛ jasin fɛ’n bolɛ’n ti’n, amun sa sin w’a bubuman amun ɔn?

¹⁰ Kɛ e bo jasin fɛ’n i juejue su’n, i sɔ’n uka e naan y’a klo Ɲanmiɛn ndɛ’n i kpa. I wie yɛle aniaan bian Misɛli i liɛ’n. Nán andɛ sa yɛ ɔ ti asɔnun kpɛnngbɛn ɔn, yɛ ɔ ti titi atin bofuɛ. Ɔ seli kɛ, kɛ ɔ klo Ɲanmiɛn ndɛ’n i kanlɛ. Kɛ ɔ kanngan Sasafuɛ Tranwlɛ’n annzɛ e fluwa uflɛ nun m’ɔ wun ngwlɛlɛ ndɛ nga be o be nun’n, ɔ di aklunjuɛ. Kɛ ɔ yo sɔ’n, i wun blibli i kɛ ɔ ko kan kle sran uflɛ. Nanwlɛ, ɔ kunndɛ kɛ ndɛ’n wluwlu be wun wie. Asa ekun’n, jasin fɛ’n m’ɔ bo’n ti’n, i wla gua ase. I sɔ’n ti’n, kannzɛ i sa mian sɛ’n, blɛ ng’ɔ sieli i kɛ ɔ́ fá bó jasin fɛ’n, ɔ kacimɛn i. Kɛ aniaan sɔ’n sa’n, e Min’n i junman’n mɔ e di i kpa e kɔ e ɲrun titi’n ti’n, e tra e awlɛn mɛn’n i blɛ kasiɛn nga nun.​—An kanngan 1 Korɛntfuɛ Mun 15:58 nun.

MAAN E KANNGAN E FLUWA’M BE NUN

11. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e kanngan e fluwa’m be kwlaa be nun naan e bu be su akunndan ɔn?

¹¹ Zoova i anuannzɛ’n yi fluwa mun fa man e naan be wla e fanngan. Kɛ aniaan wie’m bé kánngan be nun mɔ be wun ndɛ ng’ɔ ti be cinnjin’n, be se kɛ: ‘Nanwlɛ, Zoova si min klun! Nga n kunndɛ’n bɔbɔ cɛ, yɛ ɔ o yɛ. Be flɛ i kɛ min ti yɛ be klɛli fluwa nga ɔ!’ Atrɛkpa’n, amun a kan sɔ wie le. Ɔ ti kɛ flɛlɛ nin srolɛ yɛ b’a yia nun sa. Nanwlɛ, Zoova fa fluwa sɔ mun kle e ngwlɛlɛ, ɔ bo e ɲrun atin. I bɔbɔ seli kɛ: “Ń wá klé wɔ like, yɛ ń wá klé wɔ atin ng’ɔ ti bɔ a fa su’n.” (Jue. 32:8) ?E kplin e ɲin e kanngan fluwa nga Zoova i anuannzɛ’n yi man e’n be kwlaa be nun, yɛ e bu be su akunndan? Sɛ e yo sɔ’n, é kwlá trá e awlɛn mɛn kekle nga nun, yɛ é sú Ɲanmiɛn juejue su titi.​—An kanngan Jue Mun 1:1-3 nin Ju 35:28 ɔ nin Ju 119:97 nun.

12. ?Junman benin yɛ aniaan’m be di mɔ i ti’n, ɔ fata kɛ e yɛyɛ e fluwa mun ɔn?

¹² Sɛ e si junman nga aniaan’m be di i lele naan y’a kwla ɲan e fluwa mun’n, é yɛ́yɛ́ e fluwa mun. E ɲrun dinfuɛ’m be anuannzɛ’n i nunfuɛ nga be nian like klelɛ’n su’n, be yɛ be nian fluwa’m be yilɛ junman’n su ɔ. Ka naan b’a yi fluwa kun annzɛ b’a fa fluwa kun b’a sie i ɛntɛnɛti su’n, be nian nun kpa be kunndɛ ndɛ nga bé klɛ́’n. Kɛ be ko wie i klɛ’n, be kanngan nun flan nun kpa. Be nian, sɛ i nun ndɛ’n yo fɛ o. Asa ekun’n, be kunndɛ foto nga bé fá síe be nun’n. I sin’n, fluwa kacifuɛ’m be kaci fluwa sɔ’m be kwlaa kpan. Kɛ be ko wie be kaci’n, be fa man Betɛli wie mun naan be yi be. I sin’n, nn be su fa ko man asɔnun mun mɛn wunmuan’n nun. ?Ngue ti yɛ be yo i kwlaa sɔ’n niɔn? Be yo sɔ naan sɛ é kwlá sé’n, Zoova i sulɛ nun y’a ɲan aliɛ kpa y’a di. (Eza. 65:13) I sɔ’n ti’n, maan e kanngan fluwa nga Zoova i anuannzɛ’n yi fa man e’n be nun, naan e bu su akunndan!​—Jue. 119:27.

MAAN E SUAN ZOOVA I ANUANNZƐ’N I BO

13, 14. ?Ɲanmiɛn su lɔ’n, wan mun yɛ be suan Zezi bo ɔ? ?Wafa sɛ yɛ e kwla nian be liɛ’n su ɔ?

¹³ Aolia nun’n, Zan wunnin kɛ Zezi ti nnɛn kpanngɔ ufue kun su naan ɔ su ko kwla Zoova i kpɔfuɛ mun. (Ngl. 19:11-15) Ɔ wunnin be nga be kpali be sieli be ngunmin mɔ b’a ɔ ɲanmiɛn su lɔ mun wie. Be nin anzi’m be ti nnɛn kpanngɔ’m be su yɛ be nin Zezi be kɔ ɔ. I sɔ’n kle kɛ be suan Zezi i bo. (Ngl. 2:26-28) Maan e nian be ajalɛ’n su. Yɛle kɛ maan e suan be nga be dun Zoova i anuannzɛ’n i ɲrun’n, be bo.

¹⁴ Be nga bé wá ká asiɛ’n su wa mɔ be ti sran kpanngban kpa’n, be suan Klist i niaan nga be te o asiɛ’n su wa’n be bo be di junman juejue su. (An kanngan Zakari 8:23 nun.) ?Sanngɛ wafa sɛ yɛ e tinuntinun e kwla kle kɛ e suan Zoova i anuannzɛ’n i bo ɔ? I kun yɛle kɛ maan e ɲin yi asɔnun kpɛnngbɛn mun. (Ebr. 13:7, 17) Maan e kan asɔnun kpɛnngbɛn’m be wun ndɛ kpa naan aniaan’m be ɲin yi be, naan be bu junman nga be di’n i like dan. Asa ekun’n, maan e kle e mma mun kɛ be ɲin yi e niaan kpa sɔ mun naan afɔtuɛ nga be fa Ɲanmiɛn Ndɛ’n man be’n, be fa su. Like kun ekun nga e kwla yo’n, yɛle kɛ sika nga é fá súan mɛn wunmuan’n nun jasin fɛ’n bolɛ junman’n i bo’n, maan e nin e awlobo’n e nuan sɛ su naan e fa man. (Nya. 3:9; 1 Kor. 16:2; 2 Kor. 8:12) Ɔ fata kɛ e asɔnun sua’n i yɛinyɛin yolɛ’n nin i ye siesielɛ’n, be yo e cinnjin wie. Kɛ Zoova wun kɛ e yo ninnge fanunfanun sɔ mun e suan i anuannzɛ’n i bo’n, ɔ fɛ i wawɛ’n man e. Ɔ maan mɛn’n i blɛ kasiɛn nga nun’n, e ɲan wunmiɛn titi.​—Eza. 40:29-31.

MAAN E YO SA NG’Ɔ JƆ ƝANMIƐN KLUN’N

15. ?Ngue ti yɛ sa ng’ɔ ti kpa’n i yolɛ’n timan pɔpɔ ɔ?

¹⁵ Sɛ e waan é jrán kekle naan e nin Zoova i anuannzɛ’n é tú ajalɛ kunngba’n titi’n, ɔ fata kɛ e “yo sa ng’ɔ yo e Min’n i fɛ’n.” (Efɛ. 5:10, 11) Satan nin i mɛn tɛ’n, ɔ nin fɔ m’ɔ o e nun ti’n, sa ng’ɔ ti kpa’n i yolɛ timan pɔpɔ. E niaan kpa mun, e si kɛ amun nun wie mun’n, an mian amun ɲin cɛn kwlaa naan amun nin Zoova amun afiɛn w’a saciman. I sɔ’n yo Zoova fɛ. I sɔ’n ti’n, nán maan amun sa sin bubu amun! Afin sran kwlaa ng’ɔ yo sɔ’n, i wun jɔ i fɔuun, ɔ di aklunjuɛ kpɛkun ɔ lafi su kɛ Zoova i sulɛ ng’ɔ su i’n, ɔ timan ngbɛn.​—1 Kor. 9:24-27.

16, 17. (a) ?Sɛ e nun kun yo sa tɛ’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ ɔ yo ɔ? (b) ?Afɔtuɛ benin yɛ Ani i ndɛ’n man e ɔ?

¹⁶ ?Sɛ e nun kun yo sa tɛ wie’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ ɔ yo ɔ? Maan ɔ kunndɛ ukalɛ ndɛndɛ kpa. Sɛ ɔ fia sa tɛ’n su’n, ɔ́ yó i bɔbɔ i wun abɔlɛ. Kɛ Davidi fiali sa tɛ ng’ɔ yoli’n su’n, maan e wla kpɛn wafa nga i wun yoli i’n su. Ɔ seli kɛ: “Min wunmiɛn’n ɔ kpɛ su. Yɛ kɛ aliɛ’n ko cɛn sa’n, n kplin lele lika’n jɔ.” (Jue. 32:3) Nanwlɛ, sa tɛ mɔ be yo be fia su’n, ɔ bubu be sa sin. Kpɛkun ɔ saci sran bɔbɔ’n, ɔ nin Zoova be afiɛn mlɔnmlɔn. Sanngɛ “sran ng’ɔ kɛn i sɔ sa liɛ mun’n, b’ɔ yaci be yolɛ’n, Nyanmiɛn’n yaci i wun sa’n cɛ i.”​—Nya. 28:13.

¹⁷ Maan e kan aniaan bla kun m’ɔ suan Ania i ndɛ e nian. I nun ng’ɔ ti talua kan’n, ɔ yoli titi atin bofuɛ. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn ɔ́ fía yó sa tɛ. I sɔ’n sanngannin i akunndan’n kpa. Ɔ seli kɛ: “Min akunndan’n buli min fɔ sa trilili. Kokolɛ yɛ cɛn kwlaa n koko ɔ.” ?Ngue yɛ aniaan bla’n, ɔ wa yoli ɔ? Cɛn kun’n, be yiyili Zak 5:14, 15 nun aɲia kun bo. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Ani wunnin kɛ ɔ fata kɛ be ukɛ i. Ɔ maan, ɔ ko wunnin asɔnun kpɛnngbɛn’m be wun. Ɔ seli kɛ: “Zak 5:14, 15 i su falɛ’n w’a yoman pɔpɔ min sa nun. Sanngɛ, kɛ m’ɔ ti kɛ ayre mma sa yɛ Zoova klɛ mannin min kɛ n nɔn naan m’an yo juejue ti’n, n nɔnnin, yɛ n yoli juejue.” Kɛ é sé yɛ’n, Ani su Zoova juejue su kɛ laa sa aklunjuɛ su.

18. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e mian e ɲin e yo ɔ?

¹⁸ Zoova i anuannzɛ mɔ e o nun wie blɛ kasiɛn nga nun’n, ɔ ti e cenjele dan! Nán e fɛ i sɔ’n e tratra e sa bɛ nun. Sanngɛ maan e tinuntinun annzɛ e nin e awlobo’n e mian e ɲin e tran aɲia’m be kwlaa be bo titi. Maan e bo jasin fɛ’n i juejue su, yɛ e kanngan e fluwa’m be nun, kpɛkun e bu su akunndan. Asa ekun’n, maan e suan asɔnun kpɛnngbɛn’m be bo. Kpɛkun, maan e mian e ɲin yo sa ng’ɔ jɔ Ɲanmiɛn klun’n. I liɛ’n, e nin Zoova i anuannzɛ’n é tú ajalɛ kunngba’n. Sanngɛ nɛ́n i ngba ɔ. E sa sin su bubuman e sa kpa yolɛ’n nun le!

[Ja ngua lɛ ndɛ’n]

[Foto, bue 23]

[Foto, bue 25]

[Kuku, bue 25]

ZOOVA I ANUANNZƐ’N I BUE NG’Ɔ O ASIƐ’N SU WA’N YƐ:

1. E anuannzɛ’n i ɲrun dinfuɛ mun

2. Betɛli i komite

3. Akpasua, nin nvle nin nvlenvle’m be su nianfuɛ mun

4. Asɔnun kpɛnngbɛn mun

5. Asɔnun mun

6. Jasin bofuɛ’m be tinuntinun

[Foto]

[Foto, bue 27]

Maan e uka sran mun juejue su naan be wun i wlɛ kɛ be kwla wlu Zoova i anuannzɛ’n nun wie.