?Afuɛ benin nun yɛ Ɲanmiɛn boli i Sielɛ’n bo-ɔ?—AKPASUA KLIKLI’N

“KUNNDƐ I LELELE” NAAN WUN I WLƐ

Luku: Nanwlɛ, kɛ e nin wɔ e koko Biblu’n nun ndɛ’n su yalɛ’n, ɔ yo min fɛ dan.a Acɛnnin sin’n, a usali min Ɲanmiɛn Sielɛ’n i su kosan kun. A usali min kɛ: “?Ngue ti yɛ Zoova i Lalofuɛ’m be bu i kɛ Ɲanmiɛn boli i Sielɛ’n i bo afuɛ 1914 nun-ɔn?”

Atɔwla: Ɛn-ɛɛn! Amun fluwa kun nun’n, be klɛli i kɛ Ɲanmiɛn boli i Sielɛ’n i bo afuɛ 1914 nun. Nanwlɛ, i sɔ’n boli min nuan. Afin amun waan ndɛ kwlaa nga amun kan’n, ɔ taka Biblu’n su.

Luku: Ɛɛn-ɛn, ɔ ti sɔ.

Atɔwla: Nanwlɛ, n kanngannin Biblu wunmuan’n nun. Sanngɛ m’an wunman Biblu’n nun ndɛ mma kun sa m’ɔ kan afuɛ 1914 i ndɛ-ɔ. I sɔ’n ti’n, n ɔli ɛntɛnɛti su naan ń nían sɛ Biblu wie o lɔ m’ɔ kan afuɛ 1914 i ndɛ-o. Sanngɛ m’an wunman like fi.

Luku: Nja Atɔwla, ń yó wɔ mo. Kɛ a kannin kɛ a kanngannin Biblu wunmuan’n nun’n, i sɔ’n yoli min fɛ dan. I sɔ’n kle kɛ a klo Ɲanmiɛn ndɛ’n sakpasakpa.

Atɔwla: Ɲanmiɛn ndɛ’n fuɛ’n, n klo i dan. Afin n bu i kɛ fluwa uflɛ fi tomɛn i.

Luku: Kɛ n bu i sɔ wie-ɔ. Asa ekun’n, kɛ a usali ɔ wun kosan’n, Biblu’n nun yɛ a ko kunndɛli i su tɛlɛ’n niɔn. I lɛ nun’n, ń yó wɔ mo ekun. Afin i sɔ yɛ Biblu’n wla e fanngan kɛ e yo-ɔ. Ɔ se kɛ: “Kunndɛ i lelele” naan wun i wlɛ.b Ɔ maan kɛ a mian ɔ ɲin kɛ ngalɛ’n sa’n, i sɔ’n ti kpa dan.

Atɔwla: Nja mo! N kunndɛ kpa kɛ ń súan like titi. I kpa bɔbɔ’n, n kunndɛli sa sɔ’n i su ndɛ fluwa nga n suan nun like’n i nun. Yɛ n wunnin afuɛ 1914 i su ndɛ wie mun. Fluwa sɔ’n nun’n, be kan famiɛn kun m’ɔ cɛnnin waka dan gbendengble kun i su laliɛ’n i ndɛ. Waka sɔ’n, be buli i. Kpɛkun ɔ wa fɛfɛli ekun. N bu i kɛ laliɛ ng’ɔ cɛnnin’n yɛle ngalɛ’n.

Luku: I-ɔ. Ndɛ sɔ’n wo Daniɛli ndɛ tre 4 nun. Ɔ kan laliɛ nga Nebikadnezaa m’ɔ ti Babilɔnin famiɛn’n cɛnnin’n i ndɛ.

Atɔwla: Ɛɛn-ɛn, ndɛ sɔ’n niɔn. N kɛnngɛnnin i lelele, sanngɛ nanwlɛ ti kpa, n wunman kɛ be kan Ɲanmiɛn Sielɛ’n annzɛ afuɛ 1914 i ndɛ.

Luku: Atɔwla, nán ɔ kunngba-ɔ. Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Daniɛli bɔbɔ’n w’a wunman ndɛ nga Ɲanmiɛn maan ɔ klɛli’n i kwlaa i bo.

Atɔwla: ?Sakpa?

Luku: Ɛɛn-ɛn. Nian, Daniɛli 12:8 nun’n, ɔ seli kɛ: “Min liɛ’n, n tili, sanngɛ m’an wunmɛn i wlɛ.”

Atɔwla: Yoo nán min kunngba-ɔ. Min wla w’a gua ase siɛn’n.

Luku: Daniɛli w’a wunman ndɛ sɔ’n i wlɛ. Afin nán blɛ sɔ’n nun yɛ Ɲanmiɛn tíke sran’m be ɲin naan b’a wun ndɛ nga Daniɛli klɛli be’n be wlɛ-ɔ. Sanngɛ e blɛ liɛ nga nun’n, e kwla wun ndɛ sɔ’m be wlɛ weiin.

Atɔwla: ?Ngue ti yɛ a se sɔ-ɔ?

Luku: Nian ndɛ ng’ɔ o Daniɛli 12:9 nun’n. Ɔ se kɛ: “Ɔ fata kɛ be fia ndɛ sɔ’m be su kpa, yɛ be kata be su lele fa ju blɛ’n i awieliɛ.” Ɔ maan “blɛ’n i awieliɛ” yɛ bé wún ndɛ nga Ɲanmiɛn maan Daniɛli klɛli be’n be wlɛ-ɔ. Sa nga be ju andɛ’n be kle kɛ e o blɛ sɔ’n nun. Kɛ é wá súan like é jú e ɲrun lɔ’n, é wá kókó i sɔ’n i su yalɛ.c

Atɔwla: ?Yɛ a kwla yiyi ndɛ nga Ɲanmiɛn maan Daniɛli klɛli’n nun kle min?

Luku: Ń má mían min ɲin ń yíyí nun.

LALIƐ NGA NEBIKADNEZAA CƐNNIN’N

Luku: Maan n dun mmua n bo laliɛ nga Famiɛn Nebikadnezaa cɛnnin’n i kpɔlɛ kan, i sin naan m’an yiyi nun.

Atɔwla: Yoo, n tili.

Luku: Laliɛ sɔ’n nun’n, Nebikadnezaa wunnin waka dan gbendengble kun, i ti’n to ɲanmiɛn’n. Kpɛkun ɔ tili Ɲanmiɛn i sran kun i ngan. Ɔ seli kɛ maan be bu waka’n. Sanngɛ Ɲanmiɛn seli kɛ maan i bo’n fuɛ’n ka asiɛ’n nun. Kpɛkun kɛ “blɛ nso” ko sin’n, waka’n fɛ́fɛ́ ekun.d Sa ng’ɔ́ wá jú Famiɛn Nebikadnezaa su’n yɛ be yili i nglo laliɛ sɔ’n nun-ɔn. Famiɛn sɔ’n yoli kɛ waka mɔ i ti’n to ɲanmiɛn’n sa. Yɛle kɛ ɔ ɲannin ɲrun dan. Sanngɛ i sin’n, i aɲrunɲan sɔ’n wa fili i sa lele “blɛ nso.” ?Ɔ wla kpɛn sa ng’ɔ juli i su’n i su?

Atɔwla: Cɛcɛ, min wla kpɛnman su.

Luku: Biblu’n kle kɛ Nebikadnezaa wa kacili kɛ fiaunfuɛ wie sa. Yɛ ɔ kali sɔ lele afuɛ nso. Blɛ sɔ’n nun’n w’a kwlá diman famiɛn. Sanngɛ kɛ afuɛ nso sɔ’m be sinnin’n, Nebikadnezaa i ngwlɛlɛ’n wa sɛli i sin i wun, kpɛkun ɔ kacili famiɛn ekun.e

Atɔwla: Kɛ a sɔli ndɛ’n i nun yiyilɛ lele mɔ w’a fa ju yɛ’n n wun i wlɛ. Sanngɛ n wunman kɛ be kan Ɲanmiɛn Sielɛ’n nin afuɛ 1914 be ndɛ.

Luku: Sɛ min waan ń kpɛ́ i kpe’n, ń sé kɛ ndɛ sɔ’n i su kpɛnlɛ’n yoli wafa nɲɔn. I klikli’n yɛle blɛ mɔ Nebikadnezaa yacili famiɛn dilɛ’n. Yɛ i nɲɔn su’n, yɛle blɛ mɔ Ɲanmiɛn yacili sran’m be sielɛ’n. Ndɛ sɔ’n i su kpɛnlɛ nɲɔn sufuɛ’n, yɛ ɔ kan Ɲanmiɛn Sielɛ’n niɔn.

Atɔwla: ?Sanngɛ ngue yɛ ɔ kle wɔ kɛ ndɛ sɔ’n fa e ɲin sie i Ɲanmiɛn Sielɛ’n su wie-ɔ?

Luku: Sa klikli ng’ɔ kle sɔ’n, yɛle ndɛ bɔbɔ ba nga be kannin’n. Daniɛli ndɛ tre 4, i mma 17 se kɛ be yili sa sɔ’n i nglo naan ‘sran nga be ɲin o su’n be si kɛ Ɲanmiɛn m’ɔ o Like Kwlaa Ti Su’n yɛ ɔ sie klɔ sran’m be famiɛn diwlɛ’n niɔn, naan sran kwlaa ng’ɔ klo kɛ ɔ́ fá mɛ́n i’n, ɔ fa mɛn i.” Ndɛ sɔ’n nun’n, be kannin “klɔ sran’m be famiɛn diwlɛ’n” i ndɛ. ?A sieli i sɔ liɛ’n i nzɔliɛ?

Atɔwla: Ɛɛn-ɛn. Be seli kɛ: “Ɲanmiɛn m’ɔ o Like Kwlaa Ti Su’n yɛ ɔ sie klɔ sran’m be afiɛn diwlɛ’n niɔn.”

Luku: I-ɔ. I sɔ’n kle kɛ nán famiɛn Nebikadnezaa i ngunmin i ndɛ yɛ be kɛn i wa-ɔ. Sanngɛ be kan “klɔ sran’m be famiɛn diwlɛ’n,” yɛle kɛ Sielɛ mɔ Ɲanmiɛn sie klɔ sran mun’n i ndɛ wie. I kpa bɔbɔ’n, kɛ e fa e ɲin e sie i ndɛ’n i wunmuan’n su’n, i sɔ liɛ’n i ɲin fite weiin.

Atɔwla: Yiyi nun kan maan n nian.

DANIƐLI FLUWA’N I NUN NDƐ CINNJIN’N

Luku: Daniɛli fluwa’n fa e ɲin sie i ndɛ cinnjin kun su kpɛ sunman. Ndɛ sɔ’n yɛle Ɲanmiɛn Sielɛ’n mɔ Ɲanmiɛn i Wa Zezi yɛ ɔ ti su famiɛn’n i takalɛ. Maan e fa e ɲin sie i Daniɛli 2:44 su. ?Yaci, a kwla kanngan nun?

Atɔwla: Ɛɛn-ɛn. Be klɛli i kɛ: “Famiɛn sɔ’m be blɛ su’n, Ɲanmiɛn m’ɔ o nglo lɔ’n, ɔ́ táka sielɛ kun mɔ be su nunnunmɛn i le-ɔ. Yɛ sielɛ sɔ’n su yoman nvle uflɛ fi i liɛ. Ɔ́ núnkun famiɛn diwlɛ kwlaa sɔ mun, yɛ ɔ́ yó maan be su tranman lɛ kun, kpɛkun i ngunmin ká lɛ tititi.”

Luku: Nja mo nin kannganlɛ. ?Wa’n, ngue yɛ ɔ kle kɛ Ɲanmiɛn Sielɛ’n i ndɛ yɛ be kan-ɔn, naan nán klɔ sran’m be famiɛn diwlɛ’n niɔn?

Atɔwla: Nnn, ngalɛfuɛ’n i wunmɛn i.

Luku: Nian, be seli kɛ Sielɛ sɔ’n “ká lɛ tititi.” E si kɛ Ɲanmiɛn Sielɛ’n ɔ́ ká lɛ tititi. ?Sanngɛ e kwla se kɛ klɔ sran’m be famiɛn diwlɛ kun ká lɛ tititi wie?

Atɔwla: Cɛcɛ, n bumɛn i sɔ.

Luku: Ɲanmiɛn i nuan ndɛ kun ekun o Daniɛli fluwa’n nun m’ɔ fa e ɲin sie i Ɲanmiɛn Sielɛ’n su-ɔ. Ɔ o Daniɛli 7:13, 14 nun. Yɛ ɔ kan sran kun mɔ bé wá síe i famiɛn’n i ndɛ. Ɔ se kɛ: “Be mɛnnin i kwlalɛ, nin aɲrunɲan, nin famiɛn diwlɛ kun naan sran wafawafa kwlaa, nin nvlenvle mun, nin sran mɔ be aniɛn’n ti fanunfanun’n, be kwlaa be su i. I kwlalɛ liɛ’n wo lɛ tititi, ɔ su wieman le. Yɛ i famiɛn diwlɛ’n su nunnunman le.” ?Ndɛ cinnjin benin yɛ i ɲin fite wa ekun-ɔn?

Atɔwla: Be kan famiɛn diwlɛ kun i ndɛ.

Luku: I-ɔ. Kpɛkun sielɛ sɔ’n timan kɛ famiɛn diwlɛ onga’m be sa. Afin i su famiɛn’n síe “sran wafawafa kwlaa, nin nvlenvle mun, nin sran mɔ be aniɛn ti fanunfanun’n.” Yɛle kɛ ɔ́ síe asiɛ wunmuan’n.

Atɔwla: M’an wunman i sɔ liɛ’n i wlɛ laa. Sanngɛ ɔ ndɛ yo fɛ. Ndɛ nga be klɛli’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ.

Luku: Asa ekun’n, sie ndɛ kun ekun i nzɔliɛ. Be klɛli i kɛ: “I kwlalɛ liɛ’n wo lɛ tititi, ɔ su wieman le. Yɛ i famiɛn diwlɛ’n su nunnunman le.” ?A wunman kɛ ndɛ sɔ’n nin ndɛ nga be kɛn i Daniɛli 2:44 nun’n be ti kun?

Atɔwla: I-ɔ, ndɛ kunngba’n niɔn.

Luku: Maan e bo ndɛ kwlaa nga y’a wun i’n i kpɔlɛ kan. Ɲanmiɛn yili sa ng’ɔ o Daniɛli ndɛ tre 4 nun’n i nglo naan sran’m be si kɛ “Ɲanmiɛn m’ɔ o Like Kwlaa Ti Su’n yɛ ɔ sie klɔ sran’m be famiɛn diwlɛ’n niɔn.” I sɔ’n kle kɛ wafa nga ndɛ sɔ’n wá kpɛ́n su’n, i dan trá sa ng’ɔ juli Famiɛn Nebikadnezaa su’n. Asa ekun’n, Daniɛli fluwa’n i lika sunman nun’n, Ɲanmiɛn maan be kannin Ɲanmiɛn Sielɛ’n mɔ i Wa’n yɛ ɔ ti i su famiɛn’n i takalɛ’n i ndɛ. ?Ɔ maan sɛ e se kɛ ndɛ ng’ɔ o Daniɛli ndɛ tre 4 nun’n ɔ kan Ɲanmiɛn Sielɛ’n wie’n, i sɔ’n timan su?

Atɔwla: I sɔ’n ti su. Sanngɛ n nin-a wunman kɛ be kan afuɛ 1914 i ndɛ.

“MAAN BLƐ NSO SIN”

Luku: Maan e sa e sin e kan Famiɛn Nebikadnezaa i ndɛ. Daniɛli i ndɛ’n i su kpɛnlɛ klikli’n nun’n, waka’n ti Nebikadnezaa i famiɛn dilɛ’n i nzɔliɛ. Yɛ waka sɔ’n i bulɛ mɔ be buli i’n, ɔ ti i famiɛn dilɛ m’ɔ jrɛnnin i kan’n i nzɔliɛ. Yɛ ɔ yoli sɔ lele blɛ nso. Blɛ sɔ’n nun’n, Nebikadnezaa kacili kɛ fiaunfuɛ sa. Kɛ blɛ nso sɔ’n sinnin’n, i ngwlɛlɛ’n wa sɛli i sin i wun ekun. Kpɛkun ɔ wa dili famiɛn ekun. Sanngɛ Daniɛli i ndɛ sɔ’n i su kpɛnlɛ kasiɛn’n nun’n, Ɲanmiɛn yacili sran’m be sielɛ blɛ wie nun. Sanngɛ nán kɛ ɔ yoli sa wie m’ɔ timan su ti-ɔ.

Atɔwla: ?A kwla yiyi ndɛ sɔ’n nun kpa?

Luku: Ɛɛn-ɛn, Biblu’n kle kɛ Izraɛlifuɛ’m be blɛ su’n, be nga be dili famiɛn Zerizalɛmun lɔ’n, be trannin “Zoova i famiɛn bia’n” su.f Ɔ maan Ɲanmiɛn i dunman nun yɛ famiɛn sɔ’m be sieli i nvle’n niɔn. I sɔ’n kle kɛ be famiɛn dilɛ’n ti Ɲanmiɛn i famiɛn dilɛ’n i nzɔliɛ. Sanngɛ kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, famiɛn sɔ’m be nun sunman be ɲin w’a yiman Ɲanmiɛn. Izraɛlifuɛ’m be kusu be nun sunman be niannin be ayeliɛ tɛ’n su. I sɔ’n ti’n, Ɲanmiɛn yacili be lɛ maan Babilɔninfuɛ’m be wa kwlali be afuɛ 607 K.N.K nun. Kɛ ɔ fɛ i lɛ’n, famiɛn uflɛ fi w’a sieman Izraɛlifuɛ mun Zerizalɛmun lɔ Zoova i dunman nun kun. I lɛ nun yɛ Ɲanmiɛn i klɔ sran’m be sielɛ’n jrannin kan-ɔn. ?A wun i wlɛ?

Atɔwla: Ɛɛn-ɛn, n wun i wlɛ kanngan.

Luku: Ɔ maan afuɛ 607 K.N.K nun yɛ blɛ nso’n boli i bo. Yɛ blɛ sɔ’n nun yɛ Ɲanmiɛn i sran’m be sielɛ’n jrannin kan-ɔn. Sanngɛ kɛ blɛ sɔ’n ko wie’n, Ɲanmiɛn wá síe famiɛn uflɛ kun ɲanmiɛn su lɔ m’ɔ́ wá síe sran mun i dunman nun-ɔn. Ɔ maan Daniɛli fluwa’n i nun ndɛ onga nga e kanngannin be nun lɛ’n, bé kpɛ́n su. I sɔ’n ti’n kosan cinnjin ng’ɔ fata kɛ e tɛ su’n yɛle kɛ: ?Blɛ benin yɛ blɛ nso sɔ’n wíe-ɔ? Sɛ e tɛ kosan sɔ’n su’n, é wún blɛ nga i nun yɛ Ɲanmiɛn Sielɛ’n boli i bo’n.

Atɔwla: Nnn, n wun i siɛn’n! ?Ɔ maan blɛ nso sɔ’n wieli afuɛ 1914 nun?

Luku: W’a wun ndɛ’n i wlɛ siɛn’n.

Atɔwla: ?Sanngɛ ngue yɛ ɔ kle sɔ-ɔ?

Luku: Kɛ Zezi bali asiɛ’n su’n, ɔ seli kɛ i blɛ su’n, nn blɛ nso sɔ’n nin-a wieman.g I sɔ’n kle kɛ blɛ sɔ’n cɛ́ kpa liɛ su. Blɛ nso’n boli i bo afuɛ kpanngban kpa ka naan Zezi w’a ba asiɛ’n su. Yɛ kɛ Zezi sɛli i sin ɲanmiɛn su lɔ’n, nn blɛ sɔ’n nin-a wieman. Asa ekun’n, nán ɔ wla fi ndɛ kun su. Yɛle kɛ “blɛ’n i awieliɛ” yɛ Ɲanmiɛn tíke sran’m be ɲin naan b’a wun ndɛ nga Daniɛli klɛli be’n be bo-ɔ.h Sa kun m’ɔ yo ɲɛnmɛn’n yɛle kɛ, kɛ afuɛ 1870 sinnin’n, Biblu’n nun like suanfuɛ wie’m be boli be ɲin ase kpa be suannin ndɛ sɔ’n nin Biblu’n nun ndɛ wie mun ekun be su like kpa. Kpɛkun be wunnin i wlɛ kɛ afuɛ 1914 nun yɛ blɛ nso sɔ’n wíe-ɔ. Sa cinnjin nga be juli afuɛ 1914 nun’n, be kle kɛ afuɛ sɔ’n nun yɛ Ɲanmiɛn boli i Sielɛ’n i bo ɲanmiɛn su lɔ-ɔ. Afuɛ sɔ’n nun yɛ mɛn’n i awieliɛ’n mɔ be flɛ i ekun kɛ blɛ’n i awieliɛ’n boli i bo-ɔ. Nanwlɛ, n si kɛ ndɛ uflɛuflɛ’m be su sɔn dan. Ɔ maan a kwlá kaman lɛ wunman be wlɛ.

Atɔwla: Ɛɛn-ɛn! Sanngɛ n má fá blɛ ń súan ndɛ sɔ’n i su like kpa.

Luku: Nán srɛ kun wɔ. Min bɔbɔ n cɛli kan naan m’an wun ndɛ sɔ mɔ Ɲanmiɛn maan be klɛli’n, ɔ nin wafa nga be kpɛnnin su’n be wlɛ. N lafi su kɛ yalɛ nga y’a koko i yɛ’n, ɔ ukali maan a wunnin i wlɛ kɛ Ɲanmiɛn Sielɛ’n i su like nga Zoova i Lalofuɛ’m be kle’n, ɔ taka Biblu’n su sakpasakpa.

Atɔwla: Ɛɛn-ɛn! Nanwlɛ, kɛ n wun kɛ amun jran Biblu’n su titi naan amun a yiyi ndɛ’m be nun’n, i sɔ’n yo min ɲɛnmɛn dan.

Luku: Min kusu n wun kɛ a kunndɛ kɛ á yó sɔ wie. Kɛ nga n fa kannin’n sa’n, andɛ ndɛ liɛ’n w’a sɔn dan. Ɔ maan i wlɛ wunlɛ kwla yo kekle. Atrɛkpa’n a kunndɛ kɛ á úsa kosan wie mun. Afin e wunnin kɛ blɛ nso’n boli i bo afuɛ 607 K.N.K. nun naan kɛ blɛ sɔ’n ko wie’n, bé táka Ɲanmiɛn Sielɛ’n. ?Sanngɛ ngue ti yɛ maan e si kɛ blɛ nso’n wieli afuɛ 1914 nun-ɔn?i

Atɔwla: Ɛɛn, n usa min wun sɔ wie.

Luku: Yoo, Biblu’n bɔbɔ uka e naan y’a si afuɛ nga blɛ nso sɔ’n di’n. ?A kunndɛ kɛ cɛn uflɛ’n e koko su yalɛ?

Atɔwla: Ɛɛn-ɛn! Ɔ́ wá yó min fɛ kpa.