‘An mga Aki Mahalaga, Pero an mga Aking Lalaki Kaipuhan’

May populasyon na labing 850 milyones asin may ipinangangaking 31 kada 1,000, mga 26 milyones an bagong ipangaki sa India kada taon, na katimbang kan populasyon sa Canada. Bakong makangangalas na an saro sa pinakaapretadong proyekto kan gobyerno pogolan an marikas na pagdakol kan populasyon kaiyan. Gurano iyan kamapanggana? Ano an pira sa mga kaolangan na inaatubang kaiyan?

“BAGO Magbeinte, Dai! Pagtongtong nin 30, Dai Na Nanggad! Duwa Sanang Aki​—Marahay!” an hatol kan saro sa de kolor na mga nakapaskil sa mga lanob pasiring sa opisina prinsipal kan pagpaplano nin pamilya sa Bombay, India. An saro man may retrato nin sarong problemadong ina na napalilibotan nin limang aki. Iyan nagpapatanid: “Dai Magbasol sa Huri!” An mensahe makosog asin klaro: Tama na an duwang aki kada pamilya. Pero an pagkombensir sa mga tawo na akoon asin sunodon an rekomendasyon kan gobyerno na duwang aki kada pamilya bakong pasil.

“Sinosokol nin mga Hindu an kaogmahan nin sarong tawo sono sa kun pira an aki nia. An totoo, sa sainda, an mga aki ibinibilang na iyo an bendisyon sa harong. “Minsan pa gurano kadakol kan pamilya nin sarong tawo, nungka na sia napondo sa pagdolot nin mga pamibi para sa pagdakol kaiyan,” sabi kan librong Hindu Manners, Customs and Ceremonies. Pero, sa relihiyosong punto-de-vista, an aking lalaki an may mas dakulang halaga sa patriarka kan pamilya. “Mayo nin kadimalasan na makapapantay sa dai pakawalat nin aking lalaki o makoapong lalaki na maotob kan ultimong mga katongdan may koneksion sa saiyang lobong,” an padagos na paliwanag kan libro. “An siring na kadaihan ibinibilang na puwedeng makaolang sa pakalaog sa Erokan nin Kaogmahan pagkagadan.”

Kaipuhan man an mga aking lalaki para sa rituwal nin pagsamba sa apoon, o sraddha. “Kisuerra sarong aking lalaki an kaipuhan,” an isinurat ni A. L. Basham sa The Wonder That Was India. “An malaad na pampamilyang pagmate nin Hindung India nakapakosog sa pagmawot nin mga aking lalaki, na kun mayo mapapara an linahe.”

Kaiba nin relihiyosong mga paniniwala, an sarong kultural na bagay na nakaiimpluwensia sa pagmawot nin mga aking lalaki iyo an tradisyonal na iriba, o pinahiwas, na areglo nin pamilya sa India, na dian an may agom nang mga aking lalaki nagdadanay na kasaro kan saindang mga magurang. “An mga aking babae napaagom asin minaistar sa harong kan saindang mga panugangan, pero an mga aking lalaki nagdadanay na kasaro sa harong kan saindang mga magurang; asin linalaoman kan mga magurang na atamanon sinda kan saindang mga aking lalaki paggurang ninda,” an paliwanag ni Dr. Lalita S. Chopra kan Bombay Municipal Corporation Health and Family Welfare Division. “Ini an seguridad ninda. An mga magurang nakamamate nin kasegurohan sa duwang aking lalaki. Kaya natural sana na kun naabot na nin mag-agom an isinusuherir na sagkod sana sa duwang aki asin pareho babae an aki, dakula an posibilidad na dai sinda maontok sa pagprobar na mangaki nin lalaki.”

Minsan ngani sa teoriya an gabos na aki ibinibilang na itinao nin Dios, laen man an idinidikta kan mga katunayan sa pan-aroaldaw na buhay. “Risa an medikal na kapabayaan sa mga aking babae,” an bareta kan Indian Express. “An saindang buhay dai ibinibilang na tunay na mahalaga para sa buhay kan pamilya.” Sinitar kan bareta an surbey sa Bombay na nagpaheling na sa 8,000 na aki sa matris na ipinakua pakalihis nin eksaminasyon na nagdedeterminar kun anong tawo, 7,999 an babae.

Masakit na Paghihingoa

“Sa pamilya, an lalaki iyo an sa kadaklan nagdedesisyon kun pira an magigin aki asin kun gurano kadakula an pamilya,” an paliwanag ni Dr. S. S. Sabnis, an poon na opisyal sa salud kan Bombay Municipal Corporation, sa sarong interbio. Dawa kun boot nin babae na tawan nin pag-oltanan an saiyang mga aki o limitaran an saiyang pamilya, nasa irarom sia kan pangigipit kan saiyang agom na tibaad tumang dian. “Ini an dahelan na an isinusugo mi padis-padis na lalaki asin babae sa kada harong sa mga iskuwater sa paglaom na makakaolay kan lalaking tawohan mi sa salud an ama kan pamilya asin masadol na limitaran an bilang kan pamilya, na tinatabangan siang marealisar na matatawan nia nin mas marahay na pangataman an mas kadikit na aki.” Pero arog kan naheling niato, dakol an kaolangan.

“Sa mga pobre, halangkaw an bilang nin nagagadan na mga omboy huli sa dukhang kamugtakan sa buhay,” sabi ni Dr. Sabnis. “Kaya talagang yaon an kamawotan na magkaigwa nin dakol na aki, sa pakaaram na an iba magagadan.” Pero kakadikit man an ginigibo sa pag-ataman sa mga aki. Nagbabararagbarag sinda na daing nag-aasikaso, nakililimos o tibaad naghahanap nin pagkakan sa basura. Asin an mga magurang? “Dai ninda aram kun saen an saindang mga aki,” an agrangay ni Dr. Sabnis.

An mga anunsio sa India parateng nagpapaheling nin maogma, medyo may kayang mag-agom na maogma an buhay kaiba kan duwa nindang aki, parateng sarong lalaki asin sarong babae, na malinaw na naaataman nin marhay. Sa kabtang na ini kan sosyedad​—an mga medyo may kaya—​na sa kadaklan minaako kan ideyang duwang aki. Pero iyan harayoon sa isip kan mga pobre, na nangangatanosan, ‘Kun an samong mga magurang o apoon nagkaigwa nin 10 o 12 aki, taano ta dai kami puwede? Taano ta lilimitaran kami sa duwa?’ Digdi sa pobreng mayoriya nin India na masakit an labanan sa pagkontrol sa populasyon. “An populasyon hoben pa ngonyan asin nasa edad nin pangangaki,” an paghorophorop ni Dr. Chopra. “Garo iyan daing ganahan. Dakulaon an trabaho na inaatubang niamo.”