Pagmamasid sa Kinaban
Mga Ilo Huli sa AIDS
An mga ampunan sa probinsia nin Manicaland, Zimbabwe, nagigin surusuan huli sa dakol na bilang nin mga ilo huli sa AIDS. Sa probinsia sanang ini, ‘mga 47,000 na kaakian na dai pang 14 an edad an nailo bilang resulta kan pagkagadan kan saindang mga magurang huli sa mga helang na konektado sa AIDS,’ an report kan The Star kan Johannesburg, Aprika del Sur. Sa mga aking ini, mga 10 porsiento an nawaran nin ama asin ina. An diaryo nagbareta na sono sa pagsiyasat na ginibo kan Ministri sa Salud, ‘sa 294 pamilya na basta sana pinili sa probinsia, 29.9 porsiento an may mga ilo huli sa AIDS.’
Nalalangkag sa Libreng Panahon
Sono sa pagsiyasat kan BAT Leisure Research Institute, an iba sa Alemania paorog nang paorog na nasasakitan sa pagdesisyon kun ano an gigibohon sa saindang libreng panahon. Naaraman sa pagsiyasat na an dakol na namumuhay sa kaginhawahan asin may dakol na libreng panahon nakalilingaw kun paano maggagayagaya sa buhay. Dakol an nalalangkag asin naaadikto sa abentura. An iba nagin labi-labi kaagresibo, o madahas pa ngani. An klaseng ini nin tawo parateng napapalabot sa dai kinakaipuhan na mga peligro sa saiyang paghanap nin kaogmahan asin kagayagayahan. Narisa kan mga parasiyasat na an isyu kun paano gagamiton nin tama an libreng panahon magigin saro sa mayor na problema sa masunod na dekada.
Peligrosong Pagkaatraso
An mga nag-oopisina na nagtotorohok sa laog nin nagkapirang oras aroaldaw sa atubangan nin komputer “sarong peligro sa sainda mismo asin sa iba kun nagmamaneho kun banggi,” an sabi ni Propesor Paul Cook kan Unibersidad nin Brunel sa Londres. An The Daily Telegraph kan Londres nagbareta na pakatapos nin sampulong-taon na pagsiyasat sa pagkabuta kun banggi, nanompongan ni Propesor Cook na an mga mata nin tawo na nagtotorohok nin dirediretso sa mga komputer sa laog nin dakol na oras nangangaipo nin 120 milisegundo tanganing ihatod an impormasyon sa hotok. Iyan siyam na beses na mas halawig kisa sa normal! Maski ngani an dugang na pagkaatrasong ini nagpoprotehir sa hotok sa ano man na pagsobra nin impormasyon na naheheling sa komputer, kun banggi, na dikit an liwanag, puwede iyan na magpaluya sa reaksion nin nagmamaneho.
Kapangganahan sa mga Insekto
Sa laog nin pitong bulan, dakol na eroplano an naglupad sa Libya, binuksan an mga bugtakan nin kargamento kaiyan, asin nagpaluwas nin mapuwersang biolohikong armas: an baog na lalaking mga langaw na screwworm. Idto “pan-emerhensiang kampanya tanganing paraon an New World Screwworm, sarong peste na naghuhuma sa mga hayop asin tawo sa Aprika asin sa luwas kaiyan,” an sabi kan magasin na New African. Ngonyan, pakabutasi sa 1.3 bilyones na langaw, nagpahayag nin kapangganahan an Food and Agriculture Organization kan Naciones Unidas, sa kantidad na $65 milyones—labing kabanga kan orihinal na kinarkulo. Kun an mga babaeng langaw makidorog sa baog na lalaki, daing ibinubunga. Bilang resulta, sa katapustapusi nagagadan an mga langaw. Magpapadagos an pagsiyasat sagkod sa tig-init nin 1992.
Paarkilahan na Pamilya
May makukua na ngonyan na serbisyo sa Hapon na magtatao nin palsipikadong mga pamilya para sa mga gurang na napupungaw. An diaryong Asahi Shimbun nagbareta na sarong ahensia sa pag-aling-aling an nagpapadara nin mga artista na, huli sa bayad, nagsasagin mga miembro nin pamilya. An mga artista may ranggong magpoon sa ikapito sagkod sa primera klase, depende sa abilidad ninda sa pag-arte. May mas dakulang pangangaipo para sa mga artistang babae na magsagin mga aking babae kisa sa mga artistang lalaki na magsagin mga aking lalaki. Ipinaliwanag kan diaryo na an rason kaini iyo na an mga gurang nagmamawot na “may sumunod sa saindang kapritso asin magdangog sa saindang reklamo.” An tolong oras na pagbisita nin bakong tunay na mga miembro nin pamilya, kaiba an tolong taon an edad na makoapong babae, may kantidad na sagkod sa 150,000 yen ($1,200, E.U.).
Pagkalangkag sa Eskuwelahan
An The Toronto Star nagbareta na sa pambilog na nasyon na surbey sa mga 9,000 na nag-ontok sa haiskul sa Canada, “tolo sa kada 10 an nag-ontok sa pag-eskuwela huli sa pagkalangkag.” An marahay na grado bakong tanda na an mga estudyante magdadanay sa eskuwelahan, huli ta labing 30 porsiento sa mga sinurbey an may haralangkaw na grado. Si Jim Livermore, bise presidente kan Ontario Secondary School Teachers’ Federation dai nagngalas. Sinabi nia: “An pagkalangkag mas dakulang elemento ngonyan kisa kan nakaaging 20 taon huli sa telebisyon. Tanganing makainteres sa mga aki an gabos ngonyan dapat na nagkikilyab, moderno an teknolohiya asin makangangalas.” Sa paghona ni Mr. Livermore an iba sa pinakamadodonong na kaisipan dai naaangat sa eskuwelahan. Idinugang nia na an “dating paagi nin pagtotokdo bako nang epektibo. Imbes na pagtotokdo sa estilong lektura, dapat tang ilabot pa nin orog an mga estudyante sa pag-adal.”
An Kaakian na Napapalabot sa mga Aksidente
Sa enot na pangyayari, an mga parasiyasat sa Argentina nakatipon nin impormasyon manongod sa mga aksidente sa tahaw nin kaakian sa nasyon na iyan. An pagsiyasat nagpaheling na an 41 porsiento kan gabos na naospital na kaakian sa Argentina naaksidente sa sainda mismong harong. Dakol an naaksidente sa pagkaholog. Pakatapos na iladawan an peligrosong kamugtakan na manonompongan sa dakol na harong, inapod kan diaryo sa Buenos Aires na Clarín an tipikong harong sa Argentina na “litag sa kaakian.” An saro pang lugar na nangyayari an dakol na aksidenteng ini iyo an kotse. Idinugang kan diaryo na sa kadaklan na kaso an mga adulto an may paninimbagan sa makaturotriste, asin parate nakagagadan, na mga aksidenteng ini.
Paglikay sa mga Aksidente Paagi sa Ilaw
Sa Finlandia, Denmark, asin Sweden, an gabos na nagmamaneho hinahagadan na gamiton an mga pan-aldaw na ilaw kan saindang mga kotse bilang paagi tanganing malikayan an mga aksidente. An pagmamaan na ini nangorognang epektibo sa mga kadagaan na madiklom kun aldaw durante kan mga bulan nin tiglipot. An pagsiyasat sa Finlandia kasuarin pa sana nagpaheling na durante kan anom na tiglipot, an pagmaneho na may ilaw kun aldaw nakaina nin 21 porsiento sa mga banggaan kun aldaw. An ibang estado sa Estados Unidos inaprobaran an mga ley na naghahagad nin paggamit nin mga ilaw sa enotan kun maluya an liwanag, siring baga kun bago magsolnop an aldaw asin sa pagsirang pa sana kan aldaw, asin kun nag-ooran. Kan 1990 labing 44,000 an nagadan asin 5,000,000 an nakolgan na konektado sa mga banggaan nin kotse sa Estados Unidos sana.
Peligrosong Dugo
Sa Hapon an mga tawong nagpasalin nin dugo kan nakaagi bako nang kuwalipikado na magdonar nin dugo para sa pagsasalin. Taano? An Red Cross Society kan Hapon nagsitar sa “halangkaw na porsiento nin impeksion kan klaseng C nin virus sa hepatitis” bilang rason, an bareta kan The Daily Yomiuri. Sono sa diaryo, an bilang nin pagkaolakit sa klaseng C nin hepatitis hale sa mga tawong sinalinan nin dugo 8.31 porsiento, mga 12 beses na mas halangkaw kisa sa mga dai pa lamang nag-ako nin dugo. Sa siring an Hapon an nagin enot na nasyon na nagpaotob sa palakaw na pagsayuma sa dugo bilang peligroso huli sana ta iyan naghale sa dati nang sinalinan na mga tawo.
Hinigotan kan Singapore an Pagpogol sa Gum
An mga bisita sa islang republika nin Singapore dapat na magdeklarar ngonyan sa saindang mga porma sa adwana kan ano man na chewing gum na dara ninda. Minsan ngani itinotogot an nagkapirang pidaso para sa personal na gamit, kinukompiskar an darakulang bilang. Sa pagpoon kan taon, ibinawal kan gobyerno an paggibo, pagpabakal, asin pag-importar nin chewing gum. An mga nagpapabakal magmumulta nin sagkod sa $1,200, mantang an mga nag-iimportar puwedeng mabilanggo nin sarong taon asin magmulta nin $6,100. Sagkod ngonyan, bako pang kasalan an pagkakaigwa kaiyan. An gum “nakaaati sa satong pampublikong mga pasilidad,” an sabi kan tagapagtaram kan gobyerno. An mga subway train napaontok nin nagkapirang beses kan nakaaging taon kan an mga gum nagpangyaring maguot an mga pinto asin dai magsirra. An benta kaidto sa gum $5 milyones kada taon, maski ngani ibinawal an pag-anunsio nin gum sa Singapore magpoon pa kan 1984. Sono sa Asiaweek, an gobyerno nag-anunsio man nin mga plano “na gibohon na ley na an mga madakop na nag-aati maglinig sa pampublikong mga lugar.”
Espesyal na mga Putaheng Babiloniko
An Pranses na magasin na Science Illustrée nagbareta na pakatapos nin sampulong taon na trabaho, an grupo nin mga parasiyasat hale sa Unibersidad nin Yale nakadiskobre kan garo pinakadaan na mga resipe sa kinaban. An mga resipe kabtang nin tekstong cuneiform na nakasurat sa nagkapirang tablang laboy na nadiskobre sa lugar kan suanoy na siudad nin Babilonya. An mga tabla may mga menu asin 25 resipe nin mga putahe na irinireserba para sa mga kapiyestahan asin espesyal na mga okasyon. Maski ngani an pan-aroaldaw na pagkakan simple sana, an mga resipe nagpaheling na an pagnamit sa pagkakan kan suanoy na mga Babilonio kun minsan kabilang an gabos na klase nin karne asin mga rekado asin may mga “piling pagkakan” siring kan karnero na may bawang asin sibuyas, na ilinuto sa taba, kurtadong gatas, asin dugo.
Mga Hugador sa Tinampo kan Alemania
An mga kotse nin pulisya nagpapatrolya kasuarin pa sana sa mga tinampo kan Berlin, Alemania, na nag-aanunsio nin pambihirang mensahe sa mikropono: “Dai kamo makikabtang sa Hütchenspiel. Dai kamo manggagana. Bako iyan sadiosan.” Sa Hütchenspiel, na literal na nangangahulogan na “kawat nin sadit na kopya” (haloy na man na inaapod bilang kawat nin buskay), totoodan kan nagkakawat kun arin sa tolong saradit na tasa an igwa kan dais, mantang marikas na minamaniobra kan manlolokong may alistong mga moro an mga tasa. Sarong sekretong kaiba an perming nag-eengganyar sa kadaklan paagi sa pagpapaheling na garo nanggagana, mantang an ibang kagrupo nagbabantay kun may pulis. Naghohona an mga pulis na an siring na mga grupo puwedeng gumanar nin sagkod sa DM10,000 ($6,000, E.U.) kada aldaw. Sagkod ngonyan dikit pa sana an kapangganahan kan ley sa pagpapondo kaiyan. An diaryong Nürnberger Nachrichten nagbareta na sa enot na kabangaan kan 1991, 1,500 na hugador sa tinampo an naarestar, pero huli sa kakulangan nin makosog na ebidensia, 25 sana an idinemanda nin pandadaya.