Makuyog daw Kamo sa Hatol nin Doktor?
PAG-ABOT sa paninigarilyo, ano an paninimbagan nin doktor? An pagbolong sana daw sa mga may helang na gikan sa paninigarilyo? Para ki Dr. Louis Sullivan, sekretaryo kan Department of Health and Human Services sa E.U., an mga doktor maninigong gumibo nin labi pa dian. Sia nagsurat kasuarin pa sana sa The Journal of the American Medical Association: “An mga doktor may paninimbagan na ipaaram sa mga pasyente an mga ibubunga sa salud nin paninigarilyo, tabangan an mga pasyenteng dai naninigarilyo na dai pumoon, asin tabangan an mga naninigarilyo na ipondo an bisyo.”
Taano ta maninigong makilabot nin marhay an mga doktor sa buhay asin pagdedesisyon kan saindang mga pasyente? Inaadmitir ni Dr. Sullivan: “An paninigarilyo sarong desisyon, pero iyan maraot na desisyon.” Nagtatao sia nin mapuwersang pruweba: “Taon-taon, an paninigarilyo minagadan sa haros 400 000 na Amerikano; iyan labing 1000 katawo aroaldaw, na dahelan kan labi sa saro kada anom na nagagadan sa satong nasyon. An kabilangan nin mga Amerikano na nagagadan taon-taon huli sa mga helang na gikan sa paninigarilyo labi sa kabilangan nin mga Amerikano na nagadan kan Guerra Mundial II.”
Sa pagsentro kan atension sa mga babae, sinisitar ni Sullivan an dugang pang nakariribok sa isip na mga nadiskobre: “An kanser sa pulmon nalabihan na an kanser sa suso bilang an pinakalakop na causa nin kagadanan huli sa kanser sa mga babae. An mga babaeng naninigarilyo tolong dobleng mas posibleng atakihon sa puso kisa mga babae na nungka na nanigarilyo, asin an mga babaeng parasigarilyo namemeligro sa maluyang salud asin pagkagadan huli sa emphysema asin iba pang helang na konektado sa paninigarilyo. An mga babae na naninigarilyo kun bados mas posibleng makuanan, mangaki nin kulang sa pisada, asin magkaaki na nagagadan mantang omboy pa.”
Sa atubang kan makatatakot na mga katunayan na ini, sinabi ni Dr. Sullivan na sagkod ngonyan grabe an pag-impluwensia sa mga tawo na manigarilyo. Sinasabi niang “daing kuwenta” an mga anunsio nin sigarilyo na pinupunteriya an mga minoriya. Nagpapahayag man sia nin pagkatakot sa tusong paggamit nin hoben, magagayon na modelo sa maliwanag, masaldang na mga lugar tanganing isuherir sa mga hobenes na an paninigarilyo marahay sa salud asin nakaaakit. An totoo, kun dai maliliwat an kabilangan nin mga naninigarilyo, an limang milyon na aki na buhay ngonyan puwedeng magadan gikan sa mga helang na konektado sa paninigarilyo. “Iyan,” an sadol ni Dr. Sullivan sa mga kapwa nia doktor, “sarong kapahamakan na dapat na olangon niato.”
Duda kita kun baga talagang oolangon nin mga doktor an kapahamakan na ini. Arog kan sabi ni Dr. Sullivan: “Makamomondo, an ibang doktor padagos na naninigarilyo, na nagtatao nin maraot na halimbawa sa saindang mga pasyente asin katrabaho saka nagtatao nin kontra-sa-salud na mensahe sa gabos na nakamimidbid sainda.”