Pagkaligtas Pasiring sa Bagong Daga
Kapitulo 5: Masasarigan na mga Patanaw sa Ngapit nin Katawohan
1. Taano ta perming tama an hula sa Biblia?
IGWA kita nin marigon na mga dahelan sa pagsarig sa sinasabi kan Biblia manongod sa ngapit. An mga hula kaiyan bakong basado sa mga pagkarkulo nin mga tawo na nag-adal sa mga dalagan nin mga pangyayari dangan naggibo nin prediksion. “Daing hula nin Kasuratan na hale sa ano man na sadiring pakahulogan. Huli ta an hula nagdatong bakong sa kabotan nin tawo, kundi an mga tawo nagtaram hale sa Dios huling pinasabngan sinda kan banal na espiritu.” (2 Pedro 1:20, 21) Huli kaiyan, an hula kan Biblia napatunayan na tama sa gabos na detalye.
2. Tumao nin mga halimbawa nin hula manongod sa mga pangyayari sa kinaban.
2 Ihinula kaiyan na nginaranan pa an pagtindog asin pagbagsak nin mga imperyo sa kinaban—Babilonya, Medo-Persia asin Grecia. Ipinaisi kaiyan nin haros duwang siglo bago pa kun paano an Babilonya mabagsak asin an ngaran kan madaog dian. Ini naotob nin detalyado. Ihinula kaiyan na an siudad nin Babilonya sa katapustapusi magigin kagabaan, na noarin man dai na iistaran. An kamugtakan na iyan nagpapadagos sa satong aldaw. (Daniel 7:3-8, 20-22; Isaias 44:27–45:2; 13:1, 17-20) An ibang nasyon na dai nginaranan sa Biblia ilinadawan nin patienot sa detalyadong gayong paagi na an may pakaaram na mga tawo madaling mamimidbid iyan.
3. Igwa daw nin mga hula na dai sinasabi sa pormang prediksion?
3 Alagad kaipuhan na marealisar na bako sanang sarong klase nin makahulang impormasyon an yaon sa Biblia. Ini naheling na niato may koneksion sa mga milagro ni Jesus, na nagserbing anino kan maeeksperyensiahan nin katawohan sa pagsakop kan Kahadean nin Dios. An ibang kabtang kan Kasuratan na tibaad garo bakong hula an pananaram igwa man nin propetikong mga elemento.
Makawiwiling mga Propetikong Arogan
4. Paano ipinaaaram sato an makahulang kahulogan kan Pagboot ni Moises?
4 Halimbawa, an libro sa Biblia na Mga Hebreo binubukasan an satong mata sa makahulang kahulogan nin mga bagay na tibaad isipon nin sarong kaswal na nagbabasa na kasaysayan sana. Iyan nagsasabi na “an Pagboot [ni Moises] igwa nin anino kan marahay na mga bagay na madatong.”—Hebreo 10:1.
5. Ano an nag-iilustrar na an mga bagay puwedeng manganino nin bagay na mas dakula?
5 Kun beses an mga bagay ginamit sa pagtao nin propetikong mga arogan. Halimbawa, mapadapit sa sagradong tolda, o tabernakulo, na itinogdok ni Moises sa paggiya ni Jehova, kaiba an mga serbisyong ginigibo dian, an pinasabngan nin Dios na kagsurat kan Mga Hebreo nagpapaliwanag na iyan “tipikong representasyon asin anino kan langitnon na mga bagay.” Iyan nagladawan sa dakulang espirituwal na templo ni Jehova, na an Kabanalbanale yaon sa kalangitan. Kaya, “kan si Cristo dumatong bilang halangkaw na saserdote kan marahay na mga bagay na nangyari, paagi sa orog kadakula asin orog kasangkap na tolda na bakong gibo nin mga kamot, na an boot sabihon, bakong sa kinaban na ini, sia luminaog na dara, bako, bakong an dugo nin mga kanding asin nin mga ogbon na baka, kundi an sadiri niang dugo, nin makasaro manongod sa gabos na panahon sa banal na lugar asin nakakua nin daing katapusan na kaligtasan para sa sato. . . . Si Cristo naglaog, bakong sa banal na lugar na ginibo nin mga kamot, na inarog sa tunay, kundi sa langit mismo, tanganing tumindog sa atubang nin Dios para sa sato.” (Hebreo 8:1-5; 9:1-14, 24-28) Dakulang mga pakinabang an nakakamtan nin mga Kristiano gikan sa espirituwal na mga katunayan na ilinaladawan digdi, asin an apresasyon digdi maninigong marisa sa satong pamumuhay.—Hebreo 9:14; 10:19-29; 13:11-16.
6. Anong makahulang kahulogan an itinatao sa mga tawo sa (a) Galacia 4:21-31? (b) Mateo 17:10-13?
6 An mga tawo na sinasabi sa Kasuratan nagserbi man na propetikong mga ladawan. Sa Galacia 4:21-31 an detalyadong halimbawa kaini ipinaliliwanag sa kaso kan agom ni Abraham na si Sara (na sinasabing katimbang kan “Jerusalem sa itaas”) asin kan oripon na si Agar (na katimbang kan daganon na “Jerusalem ngonyan”) asin kan saindang mga aki. Sa saro pang kaso tinabangan ni Jesus an saiyang mga disipulo na mamansayan na si Elias na propeta katimbang ni Juan Bautista, na, kapareho ni Elias, daing takot sa pagbuyagyag kan mapagsaginsagin na mga gaweng relihiyoso.—Mateo 17:10-13.
7. Sa anong mga paagi na si Jesu-Cristo ipinanganino ni (a) Salomon? (b) Melquisedec?
7 Si Salomon, na bantog huli sa saiyang kadonongan asin sa prosperidad saka katoninongan kan saiyang paghade, tamang nagladawan ki Jesu-Cristo. (1 Hade 3:28; 4:25; Lucas 11:31; Colosas 2:3) Minsan ngani an tala kan Genesis manongod sa pakipag-olay ni Abraham ki Melquisedec halipoton, ipinaririsa kan Salmo 110:1-4 na iyan pano man nin kahulogan, ta an Mesiyas magigin “saserdote sagkod lamang sono sa orden ni Melquisedec,” an boot sabihon, aakoon nia an saiyang pagkasaserdote paagi sa direktang pagnombra nin Dios, bakong huli sa pamilyang mamumundagan nia. Sa huri, orog pa ining ipinaliliwanag kan surat sa mga Hebreo asin iinaasosyar an pakasabot sa mga katotoohan na iyan sa Kristianong pagkamaygurang, sarong mahalagang kuwalidad para sa mga naghihingoang makapaogma sa Dios.—Hebreo 5:10-14; 7:1-17.
8. (a) Anong halimbawa an nagpapaheling na an mga eksperyensia sa buhay puwedeng makahula? (b) An gabos daw na kabtang kan eksperyensia perming may katimbang sa kaotoban?
8 Malinaw na an kalabot sa propetikong mga katimbang bako sanang an katongdan o posisyon nin mga tawo. Kaiba man dian an saindang mga eksperyensia sa buhay. Sarong beses kan ipaheling nin Judiong mga namomoon sa relihiyon an saindang kadaihan nin pagtubod, sinabihan sinda ni Jesus: “An maraot asin parasambay na kapag-arakian padagos na naghahanap nin tanda, alagad mayo nin ibang tanda na itatao dian kundi an tanda ni Jonas na propeta. Huli ta kun paanong si Jonas yaon sa laog kan tulak kan dakulang sira nin tolong aldaw asin tolong banggi, siring man an Aki nin tawo mamumugtak sa puso kan daga sa laog nin tolong aldaw asin tolong banggi.” (Mateo 12:38-40; Jonas 1:17; 2:10) Minsan siring, dai sinabi ni Jesus na an gabos sa buhay ni Jonas nanganino sa maeeksperyensiahan nia mismo. Kan tawan nin asignasyon ni Jehova, si Jesus dai nagdulag, arog kan pagdulag ni Jonas pasiring sa Tarsis. Alagad arog kan ipinarisa ni Jesus, an eksperyensia ni Jonas sa tulak kan dakulang sira ibinugtak sa Biblia ta iyan nakapagtao nin propetikong mga detalye manongod sa kagadanan asin pagkabuhay liwat ni Jesus.—Mateo 16:4, 21.
9. (a) Anong makahulang mga bagay an isinabi ni Jesus sa duwang panahon sa kasaysayan? (b) Sa irarom nin pasabong, ano pang dugang na makahulogan na mga bagay an sinabi ni Pedro?
9 An nagkapirang panahon sa kasaysayan nagtatao man nin propetikong mga patanaw na may partikular na interes sa sato. Kan nagtataram manongod sa panahon na magiya pasiring sa pagkahayag nia sa kapangyarihan kan Kahadean, ibinaing iyan ni Jesus sa duwang okasyon na an banal na paghokom ginibo sa maraot na mga tawo. Sia nagtaram manongod sa “mga aldaw ni Noe” asin “mga aldaw ni Lot” bilang makahulogan, na espesyalmenteng idinodoon an kasibotan nin mga tawo kaidto sa mga pan-aroaldaw na gibo sa buhay. Sinadol nia kita na humiro tolos asin dai magsalingoy na may pagkapungaw sa mga bagay na binayaan na, arog kan ginibo kan agom ni Lot. (Lucas 17:26-32) Sa ikaduwang ipinasabong na surat ni apostol Pedro nasasabihan an dugang pang makahulogan na mga detalye—an kasumbikalan kan mga anghel bago an Baha, an paghuhulit ni Noe, an kasakitan na namatean ni Lot huli sa kontra sa ley na pagpangana kan mga taga-Sodoma, an bagay na sa pagpoho sa mga maraot sa itinalaan niang panahon an Dios nagtatao nin arogan sa mga bagay na maabot, asin an ebidensia na kaya nin Dios asin siertong ililigtas an saiyang maimbod na mga lingkod.—2 Pedro 2:4-9.
10. Sa pagkokomparar kan Jeremias sa Kapahayagan, ipaheling na an naotob nang mga hula puwedeng magkaigwa nin dugang pang makahulang halaga.
10 Kun naotob na an mga hula, ini dai nangangahulogan na ngonyan iyan kasaysayan na sana. An patienot na pagpaisi kan mangyayari asin an paagi nin pagkaotob kaiyan pareho parateng makahula sa mas mahiwas pang mga pangyayari sa ngapit. Ini totoo manongod sa nasusurat manongod sa suanoy na Babilonya, imperyo na relihiyosong gayo asin an impluwensia namamatean sa bilog na kinaban sagkod sa satong aldaw. Minsan ngani an Babilonya naholog sa mga Medo asin Persiano kan 539 B.C.E., an librong Kapahayagan, na isinurat sa paghinanapos kan enot na siglo C.E., inaarog an pananaram ni propeta Jeremias asin nagtotokdo sa maabot pang pag-aplikar kan mga hula, may labot sa Dakulang Babilonya, an pankinaban na imperyo nin falsong relihiyon. Bilang halimbawa kaini, ikomparar an Kapahayagan 18:4 sa Jeremias 51:6, 45; Kapahayagan 17:1, 15 asin 16:12 sa Jeremias 51:13 asin 50:38; Kapahayagan 18:21 sa Jeremias 51:63, 64.
11. Ano an makahulang kahulogan kan tala sa ginibo ni Jehova sa apostatang Israel asin sa Juda kan dai magmaimbod? Taano?
11 Kabaing kaini, makahula man an ginibo ni Jehova sa apostatang sampulong tribong kahadean nin Israel asin sa daing pagtubod na mga hade asin saserdote kan duwang tribong kahadean nin Juda. An mga hula na aplikado sa suanoy na mga kahadean na idto asin an mga kaotoban kaiyan, na nasusurat sa Kasuratan, pareho nagtatao nin buhay na paglaladawan sa gigibohon nin Dios sa modernong Kakristianohan, na naghihingako man na naglilingkod sa Dios kan Biblia alagad hayag na naglalapas sa saiyang matanos na mga pagboot.
12. Paano kita personal na nakikinabang sa mga talang iyan?
12 Kaya an gabos na kasaysayan na ini makahulogan ngonyan. Iyan nakatatabang sato na masabotan an punto-de-vista nin Dios sa mga kamugtakan ngonyan asin an dapat niatong gibohon tanganing makaligtas sa nagdadangadang na dakulang kahorasaan. Sa siring natatabangan kita na orog na masabotan an bagay na “an gabos na Kasuratan . . . kapakipakinabang para sa pagtokdo, sa pagsagwe, sa paghusay kan mga bagay, sa pagdisiplina sa katanosan.”—2 Timoteo 3:16, 17.
Idto daw Gabos Itinalaga?
13. Paano niato naaaraman na dai itinulod nin Dios an mga tawo na magkasala tanganing magibo an makahulang mga arogan?
13 Sasaboton daw niato digdi gabos na an iginawe nin mga tawo asin nasyon na nasusurat sa Biblia gabos itinalaga nin Dios tanganing iyan magkaigwa nin makahulang halaga? Malinaw na an Dios mismo trinatar an saiyang mga lingkod kan nakaagi sa sarong paagi tanganing magtao nin arogan sa mas darakulang bagay na nasa isip nia para sa ngapit. Alagad ano man an ginibo nin mga tawo? An iba sa sainda nakaginibo nin magagabat na kasalan. Itinulod daw sinda nin Dios na gibohon ini tanganing mabilog an rekord sa Biblia? An Kristianong parasurat sa Biblia na si Santiago minasimbag: “Paagi sa maraot na mga bagay an Dios dai puwedeng baloon ni binabalo man nia an siisay man.” (Santiago 1:13) Dai sinda pinagibo nin Dios nin sala tanganing magibo an propetikong mga arogan.
14. (a) Paano naaaraman ni Jehova kun ano an gigibohon sa ngapit nin mga tawo, o pati ni Satanas? (b) Sa anong mga paagi na an kaaraman ni Jehova manongod sa saiya man sana asin sa saiyang katuyohan napapalabot sa hula sa Biblia?
14 Dai paglingawan na si Jehova an Kaglalang nin tawo. Aram nia kun paano kita ginibo asin kun ano an dahelan kan hiro nin mga tawo. (Genesis 6:5; Deuteronomio 31:21) Ikahuhula nia nin tama an resulta para sa mga namumuhay kaoyon sa saiyang matanos na mga prinsipyo asin an ibubunga para sa mga nagpapalimanliman sa saindang pangangaipo sa Dios o rinaraot an saiyang mga dalan. (Galacia 6:7, 8) Aram nia na an Diablo magamit nin mga taktika na kapareho kan ginamit nia kan nakaagi. Aram man ni Jehova kun ano an gigibohon nia sa irarom nin mga kamugtakan, na sia mahiro kaoyon sa banal na mga kuwalidad nin hustisya, dai pagpaorog, pagkamoot asin pagkaherak, na permi niang ipinaheheling. (Malaquias 3:6) Mantang an mga katuyohan ni Jehova seguradong maootob, puwede niang ihula an mga resulta asin an mga gigibohon nia tanganing maotob iyan. (Isaias 14:24, 27) Kaya puwede siang pumili nin mga pangyayari sa buhay nin mga indibiduwal asin nasyon asin ipabugtak ini sa Biblia tanganing itao an mga patanaw sa natatagama sa ngapit.
15. Paano idinoon ni apostol Pablo na an mga tala sa Biblia bako sanang kasaysayan?
15 Kaya tama nanggad, pakasaysayan kan mga pangyayari sa kasaysayan nin Israel, si apostol Pablo nagsabi sa kapwa mga Kristiano: “Ngonyan an mga bagay na ini nangyari sainda bilang mga halimbawa, asin an mga iyan isinurat para sa pagpatanid sato na inabotan kan mga katapusan kan mga palakaw nin mga bagay.” (1 Corinto 10:11) Asin sa Kristianong kongregasyon sa Roma sia nagsurat: “An gabos na mga bagay na isinurat kaidto isinurat sa pagtokdo sato, tanganing paagi sa satong pakatagal asin sa karangahan hale sa Kasuratan magkaigwa kita nin paglaom.” (Roma 15:4) Kun nasasabotan niato na an mga tala sa Biblia bako sanang kasaysayan, makakukua kita sa mga iyan nin makangangalas na mga patanaw sa ngapit nin katawohan.