Kapahayagan—An Mamuraway na Kulminasyon Kaiyan Harani Na
Kasumpay kan Kapitulo 16: Nagpapadalagan an Apat na Nangangabayo!
Uminentra an Maitom na Kabayo
20. Ano an kasarigan niato na aatubangon kan Nakasakay sa maputing kabayo an ano man na kapahapahamak na situwasyon?
20 Binuksan ngonyan ni Jesus an ikatolong tatak! Juan, ano an naheheling mo? “Asin kan bukasan nia an ikatolong tatak, nadangog ko an ikatolong buhay na linalang na nagsabi: ‘Madia!’” (Kapahayagan 6:5a) Makaoogma, an ikatolong kerubin na ini “may lalauogon na kabaing nin sa tawo,” na ilinaladawan an kuwalidad na pagkamoot. An may prinsipyong pagkamoot magigin lakop sa bagong kinaban nin Dios, kun paanong an marahay na kuwalidad na iyan lakop sa bilog na organisasyon ni Jehova ngonyan. (Kapahayagan 4:7; 1 Juan 4:16) Makasisierto kita na an Nakasakay sa maputing kabayo, na “kaipuhan na maghade sagkod na ikinabugtak na nin Dios an gabos na kaiwal sa irarom kan saiyang mga bitis,” mamomoton na hahaleon an kapahapahamak na situwasyon na sumunod na ipinaheling ki Juan.—1 Corinto 15:25.
21. (a) Ano an ilinaladawan kan maitom na kabayo asin kan nangangabayo dian? (b) Ano an nagpapatunay na an maitom na kabayo nagdadalagan pa ngonyan?
21 Kun siring, ano an naheling ni Juan kan simbagon an ikatolong “Madia!”? “Asin ako nagheling, asin, uya! sarong maitom na kabayo; asin an nangangabayo dian igwa nin timbangan sa saiyang kamot.” (Kapahayagan 6:5b) Makuring gutom! Iyan an makamomondong mensahe kan makahulang eksenang ini. Iyan nagtotokdo sa mga kamugtakan sa pagpopoon kan aldaw kan Kagurangnan na an kakanon kaipuhan na irasyon paagi sa timbangan. Poon kan 1914 an gutom dai na nawawarang problema sa kinaban. An modernong guerra sinusundan nin gutom, huli ta an kayamanan na sa normal ginagamit sa pagpakakan sa mga nagugutom parateng ginagamit sa pagsuplay nin mga armas sa guerra. An mga trabahador sa oma pinapagsosoldados, asin an mga omang rinaot nin guerra asin an mga palakaw na nagbubunga nin pagkatotong kan daga nakaoolang sa pagprodukto nin kakanon. Ini totoong gayo kan enot na guerra mundial, kan minilyon an nagutom asin nagadan! Dugang pa, an nakasakay sa maitom na kabayo nin gutom dai nainaan an kaisogan kan matapos an guerra. Kan mga taon nin 1930, limang milyon an nagadan sa saro sanang gutom sa Ukraine. An ikaduwang guerra mundial sinundan nin mas grabeng kakulangan nin kakanon asin gutom. Mantang padagos sa pagdalagan an maitom na kabayo, An World Food Council nagbareta kan kabangaan nin 1987 na 512 milyones katawo an nagugutom asin na 40,000 na aki an nagagadan huli sa mga causang konektado sa gutom aroaldaw.
22. (a) Ano an sinasabi nin sarong tingog, na nagpapahayag nin anong pangangaipo? (b) Ano an ipinaririsa kan halaga nin sarong takad na trigo asin tolong takad na sebada?
22 May sinasabi pa sato si Juan: “Asin nakadangog ako nin tingog na garo baga nasa tahaw kan apat na buhay na linalang na nagsabi: ‘An sarong takad na trigo sa halaga nin sarong denario, asin tolong takad na sebada sa halaga nin sarong denario; asin dai mo pagratakan an lana nin oliba asin an arak.’” (Kapahayagan 6:6) An apat na kerubin gabos oroyon sa pagpahayag nin pangangaipo na bantayan nin maingat an suplay na kakanon—kun paanong an banwaan kinaipuhan na ‘magkakan nin tinapay na tinimbang asin may dakulang pag-iingat’ bago an kalaglagan kan Jerusalem kan 607 B.C.E. (Ezequiel 4:16) Kan panahon ni Juan, an sarong takad na trigo ibinibilang na rasyon sa sarong aldaw nin sarong soldado. Gurano an siring na rasyon? Sarong denario—suweldo sa bilog na aldaw! (Mateo 20:2)a Ano kun may pamilya an lalaki? Bueno, puwedeng an bakalon nia tolong takad nin binayong sebada. Minsan iyan sadit sanang pamilya an mapakakakan. Asin an sebada dai ibinibilang na de kuwalidad na kakanon arog nin trigo.
23. Ano an ipinaririsa kan mga tataramon na, “Dai mo pagratakan an lana nin oliba asin an arak”?
23 Ano an ipinaririsa kan mga tataramon na, “Dai mo pagratakan an lana nin oliba asin an arak”? An iba pinaghona na iyan nangangahulogan na mantang an dakol kulang sa kakanon asin nagugutom pa ngani, dai maaano an mga luho kan mayayaman. Pero sa Tahaw na Sirangan, an lana asin arak bako man talagang luho. Kan mga panahon kan Biblia, an tinapay, lana, asin arak ibinilang na mayor na kakanon. (Ikomparar an Genesis 14:18; Salmo 104:14, 15.) An tubig bakong perming masiram, kaya an arak ginagamit nin dakol na inomon asin kun beses bolong. (1 Timoteo 5:23) Mapadapit sa lana, kan aldaw ni Elias an balo na taga-Sarepta, minsan nagtitios na, igwa pa man giraray nin natatadang lana na lulutuan kan saiyang natatadang harina. (1 Hade 17:12) Kun siring, an pagboot na “dai mo pagratakan an lana nin oliba asin an arak” minalataw na hatol na dai tolos pag-uboson an pundamental na mga pangangaipong ini kundi mag-ekonomiya sa paggamit kaiyan. Ta kun dai, iyan ‘mararatakan,’ an boot sabihon, mauubos iyan bago matapos an gutom.
24. Taano ta dai na mahahaloy an pagdalagan kan maitom na kabayo?
24 Maoogma nanggad kita na an Nakasakay sa maputing kabayo madali nang papondohon an nagdadalagan na maitom na kabayo! Huli ta nasusurat manongod sa Saiyang mamomoton na probisyon para sa bagong kinaban: “Sa saiyang mga aldaw an matanos mamumurak, asin an kadakulan nin katoninongan sagkod na mayo na nin bulan. . . . Magkakaigwa nin kadakoldakol na tipasi sa ibabaw kan daga; magkakaigwa nin abundansia sa alitoktok kan kabukidan.”—Salmo 72:7, 16; helingon man an Isaias 25:6-8.
An Malungsing Kabayo Asin an Nangangabayo Dian
25. Kan bukasan ni Jesus an ikaapat na tatak, kiisay na tingog an nadangog ni Juan, asin ano an ipinaririsa kaini?
25 Dai pa kompleto an estorya. Binukasan ni Jesus an ikaapat na tatak, asin sinasabi sato ni Juan an resulta: “Asin kan bukasan nia an ikaapat na tatak, nadangog ko an tingog kan ikaapat na buhay na linalang na nagsabi: ‘Madia!’” (Kapahayagan 6:7) Ini an tingog kan kerubin na nakaaagid sa naglalayog na agila. Ipinaririsa an kadonongan na harayo an pananaw, asin tunay na si Juan, an grupong Juan, asin an gabos na iba pang daganon na lingkod nin Dios kinaipuhan na magmasid asin gumaweng may pagmansay huli sa ilinaladawan digdi. Sa paggibo nin siring, puwede kitang makanompong nin kadikit na proteksion sa mga damat na nagpapasakit sa mga madodonong sa kinaban sa maabhaw, inmoral na kapag-arakian ngonyan.—1 Corinto 1:20, 21.
26. (a) Siisay an ikaapat na nangangabayo, asin taano ta tamang-tama an kolor kan saiyang kabayo? (b) Siisay an nagsusunod sa ikaapat na nangangabayo, asin ano an nangyayari sa saiyang mga biktima?
26 Kun siring, anong bagong makatatakot na mga bagay an nagluwas sa pagsimbag kan ikaapat na nangangabayo sa pag-apod? Sinasabi sa sato ni Juan: “Ako nagheling, asin, uya! an sarong malungsing kabayo; asin an nangangabayo dian may ngaran na Kagadanan. Asin an Hades nagsusunod sa saiya.” (Kapahayagan 6:8a) An nangangabayo sa huring kabayo may ngaran: Kagadanan. Sia sana sa apat na nangangabayo sa Apocalipsis an direktang nagpamidbid. Tamang-tama, an Kagadanan nakasakay sa sarong kabayo na malungsi, ta an terminong malungsi (Griego, khlo·rosʹ) ginagamit sa literaturang Griego sa paglaladawan sa mga lalauogon na madarag, na garo may helang. Tamang-tama man, an Kagadanan haranihon na sinusundan sa dai ipinaliwanag na paagi nin Hades (lolobngan), ta riniresibi kan Hades an dakol sa nabibiktima kan ikaapat na nangangabayo. Makaoogma, para sa mga ini magkakaigwa nin pagkabuhay liwat, kun ‘itao na kan kagadanan asin kan Hades an mga gadan na yaon dian.’ (Kapahayagan 20:13) Alagad ta paano kinukua kan Kagadanan an mga biktimang iyan?
27. (a) Paano kinukua kan nakasakay na Kagadanan an saiyang mga biktima? (b) Ano an boot sabihon kan “ikaapat na kabtang kan daga” na dian may kapangyarihan an Kagadanan?
27 Sinasarosaro kan bisyon an pira sa mga paaging iyan: “Asin itinao sa sainda an kapangyarihan sa ikaapat na kabtang kan daga, tanganing mangadan paagi sa halabang minasbad asin gutom asin nakagagadan na damat patin mabangis na mga hayop kan daga.” (Kapahayagan 6:8b) Bako man na an literal na un-kuwarto kan populasyon kan daga kundi an dakulang kabtang kan daga, baga man mahibog o bako an populasyon, maaapektaran kan pangangabayong ini. Inaani kan nangangabayong ini an biktima kan dakulang minasbad kan ikaduwang nangangabayo asin kan mga gutom saka kakulangan nin kakanon kan ikatolo. May sadiri man siang inaani, gikan sa nakagagadan na damat asin siring man sa mga linog, arog kan sinasabi sa Lucas 21:10, 11.
28. (a) Paano naotob an hula manongod sa “nakagagadan na damat”? (b) Paano naprotehiran an banwaan ni Jehova sa dakol na helang ngonyan?
28 May presenteng halaga digdi an “nakagagadan na damat.” Kasunod kan panlaglag kan Guerra Mundial I, inani kan trangkaso Española an labi sa 20 milyones na buhay nin tawo sa laog sana nin pirang bulan kan 1918-19. An solamenteng lugar sa daga na nakaligtas sa damat na ini iyo an sadit na isla nin St. Helena. Sa mga lugar na kadakol kan nagadan, ginatongan an mga taluhong tanganing soloon an natatambak na mga bangkay. Asin ngonyan yaon an makatatakot na pagdakol nin helang sa puso asin kanser, na an dakol gikan sa polusyon nin tabako. Sa inaapod na “makanos na dekada” nin mga taon nin 1980, an sarong pamumuhay na tampalasan sono sa pamantayan kan Biblia idinagdag an damat na AIDS sa “nakagagadan na damat.” Sagkod sa panahon na ini isinurat, an gabos na nagkakahelang kaini nagagadan, asin kinakarkulo na sa Estados Unidos sana 270,000 an magkakahelang nin AIDS pag-abot nin 1991; minilyon an minalataw na magagadan sa Aprika. Nagpapasalamat nanggad an banwaan ni Jehova na an madonong na hatol kan saiyang Tataramon irinarayo sinda sa pakikisaro asin salang paggamit nin dugo, na paagi kaiyan ikinaoolakit ngonyan an dakol na helang!—Gibo 15:28, 29; ikomparar an 1 Corinto 6:9-11.
29, 30. (a) Ano an aplikasyon ngonyan kan “apat na mapanraot na mga gibo” sa Ezequiel 14:21? (b) Ano an puwede niatong saboton sa “mabangis na mga hayop” kan Kapahayagan 6:8? (c) Ano an minalataw na pangenot na punto kan makahulang eksena?
29 An bisyon ni Juan may nasasambitan na mabangis na mga hayop bilang ikaapat na causa nin mayo pa sa panahon na kagadanan. Tunay nanggad, an apat na bagay na natatampok sa pagbukas kan ikaapat na tatak—an ralaban, gutom, helang, asin mababangis na hayop—ibinibilang kan suanoy na mga panahon na pangenot na mga causa nin mayo pa sa panahon na kagadanan. Kaya iyan nanganganino sa gabos na causa nin mayo pa sa panahon na kagadanan ngonyan. Arog iyan sa ipinatanid ni Jehova sa Israel: “Magigin siring man kun mangyari na an sakuyang apat na mapanraot na mga gibo nin paghokom—an minasbad asin gutom asin nangongolog na mabangis na hayop saka damat—na sakuyang isusugo sa Jerusalem tanganing pohoon dian an daganon na tawo asin magarong hayop.”—Ezequiel 14:21.
30 An pagkagadan huli sa mababangis na hayop bihirang mabareta sa modernong mga panahon, minsan ngani sa tropikal na mga nasyon an mababangis na hayop padagos na nambibiktima sa bilog na ika-20 siglo. Sa ngapit, tibaad mas dakol pa an mabiktima ninda kun an kadagaan orog na mararaot huli sa guerra o an mga tawo maluyahon na huli sa gutom tanganing malabanan an gutom na mga hayop na ini. Dugang pa, kadakol kan tawo ngonyan na, kapareho nin daing isip na mga hayop, nagpapaheling nin sa hayop na ugale na kontra sa ilinaladawan sa Isaias 11:6-9. An mga tawong ini iyo an may dakulang paninimbagan sa paglakop sa kinaban nin mga krimen na konektado sa sekso, paggadan, terorismo, asin pagbomba sa modernong kinaban. (Ikomparar an Ezequiel 21:31; Roma 1:28-31; 2 Pedro 2:12.) Inaani man kan ikaapat na nangangabayo an saindang biktima. An totoo, an pangenot na punto kan makahulang eksenang ini garo baga na an nakasakay sa malungsing kabayo inaani an mayo pa sa panahon na kagadanan nin katawohan sa dakol na paagi.
31. Sa ibong kan mga kalamidad na dinara kan mga nakasakay sa mapula, maitom, asin malungsing mga kabayo, taano ta puwedeng mapakosog an satong boot?
31 An impormasyon na ihinahayag kan pagbukas sa enot na apat na tatak nagpapasarig sa satong boot ta tinotokdoan kita kaiyan na dai madesesperar sa guerra, gutom, helang, asin iba pang causa nin mayo pa sa panahon na kagadanan na lakop na gayo ngonyan; ni mawaran man kita nin paglaom ta dai naresolberan nin mga namomoon na tawo an presenteng mga problema. Kun ipinaririsa kan mga kamugtakan sa kinaban na an mga nakasakay sa mapula, maitom, asin malungsing mga kabayo yaon, dai paglingawan na an Nakasakay sa maputing kabayo iyo an enot na nagpoon sa saiyang pangangabayo. Si Jesus nagin nang Hade, asin sia nandaog na sagkod sa punto na iinapon si Satanas hale sa kalangitan. Kaiba sa dugang pa niang pandadaog an pagtipon nia sa mga natatada sa mga aki nin espirituwal na Israel asin sa internasyonal na dakulang kadaklan, na minilyon na an kabilangan, tanganing maligtas sa dakulang kahorasaan. (Kapahayagan 7:4, 9, 14) Kaipuhan na magpadagos an saiyang pangangabayo sagkod na matapos nia an saiyang pandadaog.
32. Ano an yaon permi sa pagbubukas sa kada saro kan enot na apat na tatak?
32 An pagbukas sa kada saro sa enot na apat na tatak sinundan kan pagsabing: “Madia!” Sa kada pag-apod, minaluwas an sarong kabayo asin an nakasakay dian. Poon sa ikalimang tatak, dai na niato madadangog an siring na pag-apod. Pero an mga nangangabayong ini nagpapadalagan pa, asin sinda magpapadagos sa pagpadalagan sa bilog na panahon kan pagtatapos kan palakaw nin mga bagay. (Ikomparar an Mateo 28:20.) Ano pang ibang mahahalagang pangyayari an ihinahayag ni Jesus sa pagbukas nia sa natatadang tolong tatak? An ibang pangyayari dai naheheling kan mga mata nin tawo. An iba, minsan naheheling, sa ngapit pa. Minsan siring, segurado an kaotoban kaiyan. Helingon niato kun ano iyan.
[Nota sa Ibaba]
a Helingon an New World Translation Reference Bible, nota sa ibaba.