Kapahayagan—An Mamuraway na Kulminasyon Kaiyan Harani Na

Kapitulo 18: Mga Linog sa Aldaw kan Kagurangnan

1, 2. (a) Paano an pakaeksperyensia nin grabeng linog? (b) Ano an ilinaladawan ni Juan kan bukasan an ikaanom na tatak?

Nakaeksperyensia na daw kamo nin grabeng linog? Bako ining marahay na eksperyensia. An makosog na linog puwedeng magpoon sa nakalululang pagpoaypoay asin ragobrob. An pagpoaypoay puwedeng maggrabe nin abot-abot mantang kamo minadalagan tanganing makaligtas​—tibaad sa sirong nin lamesa. O puwede ining mag-abot bilang bigla, nakapapasang pagtanyog, na sinusundan kan pagbagsak nin mga mapapasaon, kasangkapan, pati mga edipisyo. An danyos puwedeng magin grabe, na may kasunod pang mga pagyugyog na nagdadara nin orog pang danyos asin nagdadagdag sa kasakitan.

² Nasa isip ini, konsideraron an ilinadawan ni Juan sa pagbubukas kan ikaanom na tatak: “Asin naheling ko kan bukasan nia an ikaanom na tatak, asin nangyari an sarong makosog na linog.” (Kapahayagan 6:​12a) Maninigo ining mangyari sa kaparehong panahon kan pagbubukas kan ibang tatak. Noarin sa aldaw kan Kagurangnan mangyayari an linog na ini, asin anong klase nin linog ini?​—Kapahayagan 1:10.

3. (a) Anong mga pangyayari an ihinula ni Jesus sa hula manongod sa tanda kan saiyang presensia? (b) Ano an koneksion kan literal na mga linog sa makosog na simbolikong linog sa Kapahayagan 6:12?

³ Sinambit nin nagkapirang beses sa Biblia an literal asin piguratibong mga linog sa daga. Sa saiyang dakulang hula dapit sa tanda kan saiyang presensia sa kapangyarihan sa Kahadean, ihinula ni Jesus an “mga linog sa surunodsunod na lugar.” Magigin kabtang ini kan “kapinonan nin kolog nin kasakitan.” Magpoon kan 1914, sa pagputok kan populasyon sa daga na nagin rinibong milyones, an literal na mga linog nakakontribuwir na gayo sa mga kasakitan kan satong panahon. (Mateo 24:​3, 7, 8) Alagad, minsan nangaootob kaini an hula, an mga linog na ini natural, pisikal na mga kalamidad. An mga ini naeenot sa makosog na simbolikong linog sa Kapahayagan 6:12. Ini, sa katotoohan, maabot bilang an mapanlaglag na pantapos sa serye nin patienot na mga linog na tuminanyog sa sa-tawong daganon na sistema nin mga bagay ni Satanas sagkod sa mga pundasyon kaini.a

Mga Linog sa Sosyedad nin Tawo

4. (a) Poon kasuarin linaoman kan banwaan ni Jehova na an kapahapahamak na mga pangyayari mapoon kan 1914? (b) Anong kapanahonan an tatandaan kan 1914 na katapusan kaiyan?

⁴ Magpoon kan kabangaan kan mga taon nin 1870, hinahalat na kan banwaan ni Jehova na may kapahapahamak na mga pangyayaring mapoon kan 1914 asin magtatanda kan katapusan kan Panahon nin mga Hentil. Ini an peryodo kan “pitong panahon” (2,520 taon) magpoon kan pagpabagsak sa Davidikong kahadean sa Jerusalem kan 607 B.C.E. sagkod sa pagpatukaw sa trono ki Jesus sa langitnon na Jerusalem kan 1914 C.E.​—Daniel 4:​24, 25; Lucas 21:​24, King James Version.b

5. (a) Anong paisi an ipinahayag kan enot na presidente kan Sosyedad kan Oktubre 2, 1914? (b) Anong grabeng kariribokan sa politika an nangyari magpoon kan 1914?

⁵ Kaya, kan si C. T. Russell, an enot na presidente kan Watch Tower Society, magluwas para sa pan-agang pagsamba kairiba kan pamilyang Bethel sa Brooklyn, Nueva York, kan aga nin Oktubre 2, 1914, ipinahayag nia an dramatikong paisi: “An Panahon nin mga Hentil natapos na; tapos na an kaaldawan kan saindang mga hade.” Iyo nanggad, lakop na marhay an pambilog na dagang karibokan na nagpoon kan 1914 kaya an haloy nang mga monarkiya nagkawarara. An pagpabagsak sa mga czar sa rebolusyon kan mga Bolshevik kan 1917 naggiya sa presenteng komprontasyon sa pag-oltanan kan Marxismo asin kapitalismo. An mga pagyugyog nin politikal na pagbago nagpapadagos na ribokon an sosyedad nin tawo sa bilog na daga. Ngonyan, an kadakol na gobyerno dai na nalawig nin labi sa saro o duwang taon. An kakulangan nin karigonan sa kinaban nin politika iiniilustrar kan kamugtakan sa Italia, na nagkaigwa nin 47 bagong gobyerno sa laog sana nin 42 na taon pakalihis kan Guerra Mundial II. Alagad an siring na naenot na mga pagyugyog patienot sana sa pantapos na kariribokan sa gobyerno. An resulta? Masalida an Kahadean nin Dios na solamenteng mamamahala sa bilog na daga.​—Isaias 9:​6, 7.

6. (a) Paano ilinadawan ni H. G. Wells an bago asin makasaysayan na kapanahonan? (b) Ano an isinurat nin sarong pilosopo asin estadista manongod sa kapanahonan poon kan 1914?

⁶ An mga historyador, pilosopo, asin politikal na mga lider nagtokdo sa taon na 1914 bilang kapinonan nin bago asin makasaysayan na panahon. Pakalihis nin desisieteng taon kan panahon na iyan, an historyador na si H. G. Wells nagkomento: “An propeta maoogma kutanang maghula nin marahay na mga bagay. Alagad an saiyang katongdan iyo an pagtaram kan saiyang naheheling. Naheheling nia an kinaban na marigon pa man giraray na nakokontrol nin mga soldados, patriota, usurero, asin pinansial na mga abenturero; sarong kinaban na pano nin pagduda asin pagkaongis, na marikas na gayong nawawara an natada sa pribadong mga libertad, na mangmang na minalaog sa mapait na mga ralaban nin magkakalaen na klase, asin nag-aandam para sa bagong mga guerra.” Kan 1953 an pilosopong si Bertrand Russell nagsurat: “Magpoon kan 1914, an gabos na nakaaaram sa mga kamugtakan sa kinaban napurisaw na gayo kan garo baga kapaladan na asin dati nang dineterminaran na pagmartsa pasiring sa mas dakulang kapahamakan. . . . Naheheling ninda an rasa nin tawo, siring kan eroe sa Griegong trahedya, na kinokontrol kan anggot na mga dios asin bako nang an kagurangnan kan sadiri niang kapaladan.” Kan 1980 an estadistang si Harold Macmillan, sa paghorophorop kan matoninong na pagpoon kan satong ika-20 siglo, nagsabi: “An gabos marahay nin marahay. Ini an kinaban na namundagan ko. . . . Biglang-bigla, sa dai linalaoman, sarong aga kan 1914 an gabos na bagay natapos.”

7-9. (a) Anong grabeng kariribokan an tuminanyog sa sosyedad nin tawo poon kan 1914? (b) Paano ilinadawan kan hula ni Jesus sa Lucas kapitulo 21 an grabeng kariribokan sa sosyedad nin tawo asin an mga epekto kaini?

⁷ An Guerra Mundial II nagdara nin saro pang balod nin grabeng kariribokan. Asin an mas saradit na mga guerra padagos na nagtatanyog sa daga mantang nagdadangadang kita sa katapusan kan siglong ini. Alagad makaaabot daw an presenteng sistema sa katapusan kaiyan? Kadakol kan nag-iisip-isip huli sa makatatakot na mga uma nin nuklear na pagkatunaw. Makaoogma nanggad, an simbag mayo sa tawo kundi sa saiyang Kaglalang.​—Jeremias 17:5.

⁸ Pero may iba pang bagay apuwera sa guerra na tuminanyog sa sosyedad nin tawo sagkod sa mga pundasyon kaini magpoon kan 1914. An saro kan pinakamakasusustong kariribokan huli sa pagbagsak kan stockmarket sa E.U. kan Oktubre 29, 1929. Ini an nagdara kan Grabeng Krisis, na nakaapektar sa gabos na kapitalistang nasyon. An krisis na iyan sa ekonomiya nakaabot sa pinakagrabe dangan nakabawi sa pag-oltanan kan 1932 asin 1934, alagad namamatean pa niato an mga epekto kaini. Magpoon kan 1929 an kinaban na nagsasakit sa ekonomiya riniremedyohan nin temporaryong mga pakana. An mga gobyerno nawiwili sa pangungutang. An krisis sa asayte kan 1973 asin an pagbaba kan stock market kan 1987 nakadagdag sa mga pagtanyog sa pinansial na imperyo. Mientras tanto, minilyon na tawo an nagbabakal na kadaklan utang. An dai mabilang na tawo nabibiktima nin pinansial na mga pandadaya, mga pakanang pyramid, asin mga loteriya asin iba pang mapandayang sugal, na an kadaklan kaiyan sinusuportaran kan mga gobyerno na maninigo kutanang magprotehir sa mga tawo. Minsan an mga ebanghelista sa telebisyon kan Kakristianohan naghahagad man kan saindang hiras na milyon-milyon na dolyar!​—Ikomparar an Jeremias 5:​26-31.

⁹ Mas amay pa kaini, an mga kasakitan sa ekonomiya nagbukas kan dalan tanganing magkaigwa nin kapangyarihan si Mussolini asin si Hitler. An Dakulang Babilonya dai nagsayang nin panahon sa pagmamaigot na makua an saindang pabor, asin an Batikano naglaog sa pakipagtipan sa Italia kan 1929 asin sa Alemania kan 1933. (Kapahayagan 17:5) An madiklom na mga aldaw na suminunod sierto nanggad na kabtang kan kaotoban kan hula ni Jesus na kairiba sa tanda kan saiyang presensia an “kahandalan kan mga nasyon, na dai naaaraman an gigibohon . . . mantang an mga tawo nalulunosan huli sa takot asin paghalat sa mga bagay na maabot sa inierokan na daga.” (Lucas 21:​7-9, 25-31)c Iyo, nagpadagos an mga linog na nagpoon na tumanyog sa sosyedad nin tawo kan 1914, na may makokosog na kasunod na pagyugyog.

Si Jehova an Nagyuyugyog

10. (a) Taano ta nagkaigwa nin kadakol na gayong linog sa mga palakaw nin tawo? (b) Ano an ginigibo ni Jehova, bilang pag-andam para sa ano?

¹⁰ An siring na mga linog sa palakaw nin tawo resulta kan pagkadaing kakayahan nin tawo na giyahan an saiyang mga lakad. (Jeremias 10:23) Dugang pa, an gurang na Halas, si Satanas, “na nandadaya sa bilog na inierokan na daga,” nagdadara nin mga kasakitan sa saiyang pangultimong pagmamaigot na irayo an bilog na katawohan sa pagsamba ki Jehova. An modernong teknolohiya an nagin dahelan tanganing an daga magin garo saro na sanang komunidad, kun saen tinatanyog kan nasyonalistiko asin rasyal na mga pagkaongis an sosyedad nin tawo sagkod sa mga pundasyon kaini, asin an inaapod na Naciones Unidas dai nakanonompong nin epektibong solusyon. Orog kisa kasuarin pa man, an tawo nagsasakop sa tawo sa saiyang ikararaot. (Kapahayagan 12:​9, 12; Eclesiastes 8:9) Minsan siring, an Soberanong Kagurangnan na Jehova, an Kaggibo kan langit asin kan daga, naggigibo kan saiyang sadiring pagyugyog sa nakaaging 70 taon, sa pag-andam sa lubos na pagresolber sa mga problema nin tawo. Paano?

11. (a) Anong pagyugyog an ilinadawan sa Haggeo 2:6, 7? (b) Paano naootob an hula ni Haggeo?

¹¹ Sa Haggeo 2:​6, 7 satong mababasa: “Huli ta iyo ini an isinabi ni Jehova kan mga hukbo, ‘Sarong beses pa​—kadikit na sanang panahon—​asin papagkukunogkunogon ko an kalangitan asin an daga asin an dagat patin an mamarang daga. Asin yuyugyugon ko an gabos na nasyon, asin an mga kawiliwiling bagay kan gabos na nasyon dapat na maglaog; asin papanoon ko nin kamurawayan an harong na ini,’ si Jehova nin mga hukbo nagsabi.” Magpoon partikularmente kan taon nin 1919, ipinabalangibog ni Jehova sa saiyang mga saksi an saiyang mga paghokom sa tahaw kan gabos na elemento kan sosyedad nin tawo sa daga. An pankinaban na sistema ni Satanas nayugyog asin natanyog kan panglobong patanid na ini.d Mantang nagkokosog an patanid, an natatakot sa Dios na mga tawo, “an mga kawiliwiling bagay,” napahiro na isiblag an saindang sadiri sa mga nasyon. Dai boot sabihon na sinda nayugyog paluwas huli kan paglinog sa organisasyon ni Satanas. Kundi mantang namamansayan ninda an kamugtakan, ginibo ninda an saindang sadiring desisyon na makikabtang sa linahidan na grupong Juan sa pagpano sa harong nin pagsamba ki Jehova nin kamurawayan. Paano ini nagibo? Paagi kan maigot na gibohon nin paghuhulit kan maogmang bareta kan naestablisar nang Kahadean nin Dios. (Mateo 24:14) An Kahadean na ini, na binibilog ni Jesus asin kan saiyang linahidan na mga parasunod, padagos na magdadanay sa kamurawayan ni Jehova bilang “an kahadean na dai matatanyog.”​—Hebreo 12:​26-29.

12. Kun nagpoon na kamong maghimate sa paghuhulit na ihinula sa Mateo 24:14, ano an maninigo nindong gibohon bago mangyari an makosog na linog kan Kapahayagan 6:12?

¹² Saro daw kamo sa nagpoon nang maghimate sa paghuhulit na iyan? Kairiba daw kamo sa minilyon na sa nakaagi pa sanang mga taon nag-atender sa selebrasyon kan Memorial kan kagadanan ni Jesus? Kun iyo, padagos na mag-oswag sa pag-adal nindo kan katotoohan kan Biblia. (2 Timoteo 2:​15; 3:​16, 17) Bayaan nin lubos an maating estilo nin buhay kan malalaglag na daganon na sosyedad ni Satanas! Maglaog mismo sa Kristianong bagong kinaban na sosyedad asin makikabtang nin lubos sa mga gibohon kaini bago an ultimong mapanlaglag na “linog” ronoton sagkod na magkapiridaso an bilog na kinaban ni Satanas. Alagad ano an dakulang linog na iyan? Helingon niato ngonyan.

An Makosog na Linog!

13. Sa anong paagi bago nanggad sa eksperyensia nin tawo an makosog na linog?

¹³ Iyo, an delikadong mga panahon na ini nagin panahon nin mga linog​—literal asin piguratibo. (2 Timoteo 3:1) Alagad mayo sa mga linog na ini an pankatapusan na dakulang pagtanyog na naheling ni Juan sa pagbukas kan ikaanom na tatak. Natapos na an panahon nin patienot na mga linog. Nag-abot na ngonyan an makosog na linog na bago nanggad sa eksperyensia nin tawo. Makosogon nanggad na linog iyan mala ta an mga pagyugyog asin pagkunogkunog na dara kaiyan dai masosokol sa Richter scale o paagi sa iba pang pansokol nin tawo. Bako ining ordinaryo sanang linog kundi kapahapahamak na pagtanyog na nakalalaglag nin biyo sa bilog na “daga,” an boot sabihon, an bilog na marigsok na sosyedad nin tawo.

14. (a) Anong hula an naghuhula nin makosog na linog asin kan mga resulta kaini? (b) Ano man nanggad an itinotokdo kan hula ni Joel asin kan Kapahayagan 6:​12, 13?

¹⁴ Ihinula kan ibang propeta ni Jehova an linog na iyan asin an mapanlaglag na bunga kaini. Halimbawa, kan mga 820 B.C.E., nagtaram si Joel manongod sa “pagdatong kan dakula asin makatatakot na aldaw ni Jehova,” na sinasabing sa panahon na iyan “an aldaw magigin kadikloman, asin an bulan magigin dugo.” Pakatapos, idinugang nia an mga tataramon na ini: “Igwa nin mga kadaklan, kadaklan, sa hababang kaplanodohan kan desisyon, ta an aldaw ni Jehova harani na sa hababang kaplanodohan nin desisyon. An aldaw asin bulan siertong madiklom, asin an mismong mga bitoon tunay na hahaleon an saindang liwanag. Asin hale sa Sion si Jehova mismo mag-uungal, asin hale sa Jerusalem ipadadangog nia an saiyang tingog. Asin magkukunogkunog nanggad an langit asin daga; alagad ta si Jehova magigin pailihan kan saiyang banwaan, asin kuta para sa mga aki ni Israel.” (Joel 2:​31; 3:​14-16) An pagkunogkunog na ini puwedeng iaplikar sana sa paghokom ni Jehova sa dakulang kahorasaan. (Mateo 24:21) Kaya an kaparehong tala sa Kapahayagan 6:​12, 13 tama sanang magkaigwa nin kaparehong aplikasyon.​—Helingon man an Jeremias 10:​10; Sofonias 1:​14, 15.

15. Anong makosogon na pagyugyog an ihinula ni propeta Habacuc?

¹⁵ Mga 200 na taon pakalihis ni Joel, si propeta Habacuc nagsabi sa pamibi sa saiyang Dios: “O Jehova, nadangog ko an bareta manongod sa saimo. Natakot ako, O Jehova, sa saimong ginibo. Sa tahaw kan mga taon O buhaya iyan! Sa tahaw kan mga taon ipamidbid mo logod iyan. Sa panahon nin kariribokan, magirumdoman mo logod na magpaheling nin pagkaherak.” Magigin ano daw an “kariribokan” na iyan? Nagtao si Habacuc nin malinaw na pagladawan kan dakulang kahorasaan, na sinasabi manongod ki Jehova: “Sia nagtindog nin tanos, tanganing mayugyog nia an daga. Sia nagheling, dangan pinalukso nia an mga nasyon. . . . Ika nagmartsa na may pagdenunsiar sa bilog na daga. Huli sa kaanggotan saimong gininikan an mga nasyon. Minsan siring, ako mag-oogmang gayo dian ki Jehova; maggagayagaya ako sa Dios nin sakong kaligtasan.” (Habacuc 3:​1, 2, 6, 12, 18) Makosogon nanggad na pagyugyog an gigibohon ni Jehova sa bilog na daga kun saiya nang ginikan an mga nasyon!

16. (a) Ano an ihinula ni propeta Ezequiel dapit sa panahon na gibohon na ni Satanas an saiyang pangultimong pag-atake sa banwaan nin Dios? (b) Ano an magigin resulta kan makosog na linog sa Kapahayagan 6:12?

¹⁶ Naghula man si Ezequiel na kun si Gog kan Magog (an pinababa nang si Satanas) maggibo na kan saiyang pangultimong pag-atake sa banwaan nin Dios, magpapangyari si Jehova nin “dakulang linog” “sa daga nin Israel.” (Ezequiel 38:​18, 19) Minsan tibaad magkaigwa nin literal na mga linog, kaipuhan niatong girumdomon na an Kapahayagan iinatubang paagi sa mga tanda. An hulang ini asin an iba pang hula na sinitar simbolikong gayo. Kaya, an pagbukas kan ikaanom na tatak garo nagpapahayag kan kulminasyon kan gabos na pagyugyog sa daganon na sistemang ini nin mga bagay​—an makosog na linog na dian lalaglagon an gabos na tawong tumang sa soberaniya ni Jehova Dios.

An Panahon nin Kadikloman

17. Paano maaapektaran kan makosog na linog an aldaw, bulan, asin mga bitoon?

¹⁷ Siring kan padagos na ipinaheheling ni Juan, an dakulang linog sinusundan nin makatatakot na mga pangyayari na kalabot pati an langit. Sinabi nia: “Asin an aldaw uminitom na siring sa sakong balukag, asin an bilog na bulan nagin siring sa dugo, asin an mga bitoon sa langit nagkahorolog sa daga, kun paanong an higuerra na nayugyog nin makosog na doros nararakdagan nin hilaw na higos.” (Kapahayagan 6:​12b, 13) Pambihirang pangyayari nanggad! Nagrirepresentar ini sa kulminasyon kan kamugtakan nin biyong kalaglagan na mas enot na ihinula ni Jesus sa Mateo 24:29. Maiimahinar daw nindo an makatatakot na kadikloman na magigin resulta kun literal na maotob an hula? Mayo na nin mahimbong, nakagiginhawang sinag kan saldang kun aldaw! Mayo na nin makikatood, garo pirak na liwanag kan bulan kun banggi! Asin an minilyon na bitoon dai na masilyab sa garo pelus na langit. Imbes, magkakaigwa nin malipot, daing ontok na kadikloman.

18. Sa anong paagi na ‘an kalangitan tunay na duminiklom’ para sa Jerusalem kan 607 B.C.E.?

¹⁸ Sa espirituwal na sentido, an siring na kadikloman ihinula para sa suanoy na Israel. Nagpatanid si Jeremias: “Magigin kagabaan na daing laog an bilog na daga, asin dai daw ako magibo nin biyong pagpoho? Huli kaini an daga magmomondo, asin an kalangitan sa itaas tunay na madiklom.” (Jeremias 4:​27, 28) Kan 607 B.C.E. kan maotob an hulang iyan, tunay nanggad na madiklom an mga bagay para sa banwaan ni Jehova. An kabiserang siudad ninda, an Jerusalem, nasakop kan mga taga-Babilonya. Naraot an saindang templo, asin pinabayaan an saindang kadagaan. Para sa sainda, mayo nin nakararangang liwanag hale sa langit. Imbes, idto siring kan mamondong sinabi ni Jeremias ki Jehova: “Guminadan ka; dai ka nagpaheling nin pagkaherak. Inolang mo nin panganoron an pagdolok sa saimo, tanganing dai makaagi an pamibi.” (Lamentacion 3:​43, 44) Para sa Jerusalem, an kadikloman na iyan sa langit nangahulogan nin kagadanan asin kalaglagan.

19. (a) Paano ilinadawan kan propeta nin Dios na si Isaias an kadikloman sa kalangitan mapadapit sa suanoy na Babilonya? (b) Kasuarin asin paano naotob an hula ni Isaias?

¹⁹ Dai naghaloy, an kaagid na kadikloman sa kalangitan nangahulogan nin kalamidad para sa suanoy na Babilonya. Dapit kaini, an propeta nin Dios pinasabngan na sumurat: “Uya! An aldaw ni Jehova madatong, na maisog kapwa sa kabangisan asin sa naglalaad na kaanggotan, tanganing gibohon an daga na pagngangalasan, asin tanganing paraon kaiyan an mga parakasala sa daga. Huli ta an mismong mga bitoon kan kalangitan asin an saindang mga konstelasyon nin Kesil dai magtatao kan saindang liwanag; an aldaw madiklom sa pagsubang kaiyan, asin an bulan dai pasisirangon an liwanag kaiyan. Asin pababalikon ko an karatan kaiyan sa mabungang daga, asin an saindang kaliwagan sa mga maraot.” (Isaias 13:​9-11) An hulang ini naotob kan 539 B.C.E. kan an Babilonya masakop kan mga taga-Media asin Persia. Ilinadawan nin marahay kaini an kadikloman, an pagkadaing paglaom, an kadaihan nin ano man na nakararangang liwanag para sa Babilonya mantang sia nawara na sa saiyang posisyon sagkod lamang bilang an pangenot na kapangyarihan sa kinaban.

20. Anong makatatakot na kaaabtan an naghahalat sa sistemang ini nin mga bagay kun mangyari na an makosog na linog?

²⁰ Sa kaagid na paagi, kun mangyari na an makosog na linog, an bilog na sistemang ini nin mga bagay sa kinaban mapalilibotan nin pagkadesesperar sa biyong kadikloman. An maliwanag, nagkikintab na mga ilaw kan daganon na sistema ni Satanas dai magtatao nin sinag nin paglaom. Ngonyan pa, an politikal na mga lider kan kinaban, espesyalmente sa Kakristianohan, midbid nang gayo huli sa saindang karatan, pagputik, asin inmoral na estilo nin buhay. (Isaias 28:​14-19) Dai na sinda puwedeng pagtiwalaan. An saindang nagkikimatkimat na liwanag pasiring sa biyong kadikloman kun isagibo na ni Jehova an saiyang paghokom. An saindang arog sa bulan na impluwensia sa mga palakaw kan kinaban ihahayag bilang madugo, nakagagadan. An saindang kinabanon na mga artista mapaparong siring sa nahoholog na mga meteorite asin magkakawararak siring kan hilaw na mga higos sa makosogon na bagyo. An satong bilog na globo mayuyugyog sa “dakulang kahorasaan na dai pa nangyari poon sa kapinonan kan kinaban sagkod ngonyan, dai pa, ni mangyayari pa giraray.” (Mateo 24:21) Makatatakot nanggad na paglaom!

(Ipagpapadagos sa masunod na luwas.)

[Mga Nota sa Ibaba]

[Kahon sa pahina 28]

Patienot na Naheling an 1914

“Kaidtong B.C. 606, na an kahadean nin Dios natapos, hinale an diadema, asin itinao an bilog na daga sa mga Hentil. Matatapos an 2520 taon poon kan B.C. 606 sa A.D. 1914.”e​—The Three Worlds, na ipinublikar kan 1877, pahina 83.

“An ebidensia kan Biblia malinaw asin makosog na an ‘Panahon kan mga Hentil’ peryodo nin 2520 taon, poon sa taon B.C. 606 sagkod sa asin kaiba an A.D. 1914.”​—Studies in the Scriptures, Tomo 2, isinurat ni C.T. Russell asin ipinublikar kan 1889, pahina 79.

Si Charles Taze Russell asin an saiyang mga kapwa estudyante sa Biblia narealisar mga dekada bago pa na an 1914 magtatanda kan katapusan kan mga Panahon kan mga Hentil, o an itinalaan na panahon kan mga nasyon. (Lucas 21:24) Minsan dai ninda lubos na nasasabotan kan enot na mga aldaw na idto kun ano an magigin kahulogan kaini, kombensido sinda na an 1914 magigin petsa nin pagbabago sa kasaysayan kan kinaban, asin tama sinda. Mangnoha an minasunod na kotasyon sa diaryo:

“An makatatakot na pagputok nin guerra sa Europa nakaotob sa pambihirang hula. Sa nakalihis na beinte singkong taon, paagi sa mga parahulit asin babasahon, an ‘Internasyonal na mga Estudyante sa Biblia,’ na midbid marhay bilang ‘Millennial Dawners,’ nagpahayag sa kinaban na an Aldaw nin Kabangisan na ihinula sa Biblia masirang sa 1914. ‘Mag-antabay para sa 1914!’ an nagin kurahaw kan ginatos na nagbibiyaheng ebanghelisador.”​—The World, sarong diaryo sa Nueva York, Agosto 30, 1914.

[Nota sa Ibaba]

[Kahon sa pahina 28]

1914​—Sarong Panahon nin Pagbabago

An librong Politikens Verdenshistorie​—Historiens Magt og Mening (Pankinaban na Kasaysayan kan Politiken​—An Kapangharihan Asin Kahulogan kan Kasaysayan), na ipinublikar kan 1987 sa Copenhagen, ginibo an minasunod na obserbasyon sa pahina 40:

“An pagtubod kan ika-19 siglo sa pag-oswag nakaresibi nin nakagagadan na tama kan 1914. Kan taon bago pumutok an guerra, pano nin paglaom na nagsurat an historyador asin politikong Danes na si Peter Munch: ‘An gabos na ebidensia tumang sa posibilidad na magkaguerra sa pag-oltanan kan dakulang mga kapangyarihan kan Europa. “An peligro nin guerra” mawawara man sa ngapit, arog kan paorootrong nangyari poon kan 1871.’

“Sa kabaliktaran, mababasa niato sa saiyang nahuring biograpiya: ‘An pagputok kan guerra kan 1914 iyo an dakulang panahon nin pagbabago sa kasaysayan nin katawohan. Hale sa maliwanag na kapanahonan nin pag-oswag, kun saen an mga pangarap mapagmamaigotan na maotob na may igong katiwasayan, naglaog kita sa panahon nin kapahamakan, makuring takot, asin pagkaongis, na daing kasegurohan saen man. Mayo nin siisay man na makapagsabi, asin minsan ngonyan mayo nin makapagsasabi, kun baga an kadikloman na uminabot sa sato kan panahon na idto mangangahulogan nin permanenteng kalaglagan kan bilog na kultura na ginibo kan tawo para sa saiyang sadiri sa laog nin ribo-ribong taon.’”