Pagpaogma sa Saindong Buhay Pampamilya
Kasumpay kan Kapitulo 2: Pagbugtak nin Marahay na Pundasyon Para sa Saindong Pag-agom
17-19. Taano an pinaghalean na pamilya ta may koneksion sa pagigin magkabagay nin mag-agom?
17 Parate na mas magkabagay an duwang tawo na magkapareho an pinaghalean. An librong Aid to Bible Understanding, pahina 1114, nagsasabi dapit sa pag-agom kan mga panahon kan Biblia:
“Minalataw na kaugalean nin kadaklan na an lalaki humanap nin maaagom sa mga paryentes o katribo nia. An prinsipyong ini ipinaririsa kan sinabi ni Laban ki Jacob: ‘Marahay pang itao ko saimo [an sakong aking babae] kisa sa itao ko sia sa ibang lalaki.’ (Gen. 29:19) Ini orog nang naheheling sa mga parasamba ki Jehova, arog ki Abraham, na nagsugo sa mga paryentes nia sa sadiri niang daga tanganing kumua nin agom para sa saiyang aking si Isaac imbes na kumua nin saro hale sa mga aking babae kan mga Cananeo na sa tahaw ninda sia nag-eerok. (Gen. 24:3, 4)”
18 Natural, dai boot sabihon kaini na marahay na an saro ngonyan mag-agom sa haraning marhay na paryente, ta ini puedeng magbunga nin henetikong mga problema na tibaad magresulta sa aking may depekto. Alagad an pinaghalean na pamilya tunay na may dakulang epekto sa mga pagpapahalaga nin tawo. Sa pagkaaki asin pagkabarobata an ugale asin mga saboot nin saro natural sanang maimpluwensiahan kan pamilya. Kun magkapareho an pinaghalean kan duwa, parate na mas pasil para sa sainda na ‘magtalubo sa parehong daga asin magin matubang sa parehong klima.’ Minsan siring, an mga may magkalaen na pinaghalean asin ginikanan puede man na gumibo nin mga pagliliwat kun may agom na, orog na kun an duwa pareho maygurang sa emosyonal.
19 Malinaw na kapakipakinabang kun mamidbid nindo an pamilya kan saindong maaagom. Alagad helingon man kun paano sia nakikiiba sa pamilya—sa mga magurang asin sa mga tugang. Paano nia tinatratar an mga gurang, o pinakikiibanan an mga aki?
20, 21. Sa pagpili nin maaagom, ano an maninigong magin pagheling sa indibiduwal na mga pagkukulang?
20 Sa ibong kan gabos na pag-iingat, dapat pa man giraray nindong girumdomon ini: An pagkabagay nin duwang tawo noarin man dai magigin sangkap. An duwa pareho may magigibong mga pagkukulang. An iba tibaad marisa ninda bago an kasal; an iba man maririsa ninda pagkatapos na. Ano na?
21 Bakong mga pagkukulang mismo an nagigin dahelan kan pagkalaglag nin mga pag-agoman, kundi an saboot kan agom dapit dian. Naheheling daw nindo na an marahay mas matimbang kisa sa mga diperensia, o pinagheheling sana daw nindo an maraot asin iyan an perming sinasabi? Kamo daw andam na magpasensia, kun paanong kamo man nangangaipo asin gustong pagpasensiahan? Si apostol Pedro nagsabi, “An pagkamoot nakatatahob sa dakol na kasalan.” (1 Pedro 4:8) Igwa daw kamo kan arog kaining pagkamoot para sa pinaplano nindong agomon? Kun mayo, marahay pa na dai na sia nindo pag-agomon.
‘Mapapabakle Ko Sia’
22-24. Taano ta bakong madonong na agomon an saro basado sa saiyang panuga na magbakle o sa intension na bakleon an tawong iyan?
22 Nagsasabi daw kamong, ‘Mapapabakle ko sia’? Alagad kiisay kamo namomoot? Sa saiyang pagkatawo ngonyan, o sa magigin pagkatawo nia pakatapos kan saindong paghirahay sa saiya? Depisil an pagbakle sa satong sadiri, orog na an pagbakle sa iba. Minsan siring, an mapuersang mga katotoohan hale sa Tataramon nin Dios puedeng magpabakle sa tawo. Puedeng “haleon an daan na pagkatawo” nin saro, na nababago sa puersa na nagpapahiro sa isip. (Efeso 4:22, 23) Alagad dai tolos kamo magtubod sa panuga nin saindong maaagom na sia magibo nin biglang pagbakle para sa saindo! Minsan ngani puedeng itanos o liwaton an maraot na mga ugale, ini tibaad mangaipo nin halawig na panahon, mga taon pa ngani. Dai man niato puedeng lingawan an bagay na an minanang mga ugale asin pinaghalean nagtao sato nin espisipikong mga ugale asin nagmolde sa sato sa nagkapirang paagi tangani kitang magin sarong indibiduwal na laen sa iba. An tunay na pagkamoot nakapahihiro sa sato na magtinabangan sa pagpakarhay asin sa paghale sa mga kaluyahan, alagad dai iyan mapahiro sato na piriton an satong agom na sumunod sa bago asin bakong natural na molde na malaglag sa saiyang pagkatawo.
23 An iba may nasa isip na ladawan kan saindang gusto, asin pinagmamaigotan nindang itama sa ladawan na ini an lambang magustohan ninda. Natural, mayo nin siisay man na makaootob sa sarong imposibleng pangarap, alagad an sarong may nagugustohan nangangapot dian asin pinipirit an ibang tawo na otobon iyan. Kun ini dai nangyayari, nabibigo sia asin naghahanap nin iba na makaootob sa saiyang pangarap. Alagad an mga siring dai noarin man nakanonompong kan saindang gusto. Hinahanap ninda an tawo na sa sainda sanang pangarap nabubuhay. An mga tawo na may siring na kaisipan bakong marahay na maagom.
24 Tibaad nagkaigwa man kamo nin siring na mga pangarap. An kadaklan sa sato nagkaigwa kaiyan sa sarong panahon sa satong buhay; an kadaklan na barobata igwa kaiyan. Alagad mantang nag-oorog an emosyonal na pagkamaygurang namimidbid niato na bakong praktikal an siring na mga pangarap. Sa pag-agom an mahalaga iyo an katunayan, bakong imahinasyon sana.
25. Ano an pagkakalaen nin tunay na pagkamoot asin pagkagusto?
25 An tunay na pagkamoot bakong buta arog kan pinaghohona nin dakol. Tatahoban kaiyan an dakol na pagkukulang, alagad an tunay na pagkamoot dai nagbubutabutahan dian. An buta iyo an pagkagusto, bakong an pagkamoot, na nagsasayumang helingon an mga problema na patienot nang naheheling nin iba. Tinatahoban ngani kaiyan an sadiring mga pagduwaduwa; alagad laoman nindo na iyan malataw sa huri. Pirongon nindo an saindong mga mata sa maraot na mga katunayan sa panahon kan saindong pag-ilusyonan asin seguradong aatubangon nindo iyan pagkatapos kan kasal. An satong natural na tendensia iyo na ipaheling an pinakamarahay niatong ugale sa saro na boot niatong paogmahon o akiton, alagad pag-abot nin panahon naheheling man giraray an bilog asin tunay na ladawan. Tawan nindo nin panahon an saindong sadiri na maheling an tunay niang pagkatawo, asin magin kamong sadiosan sa pagpaheling kan tunay nindong pagkatawo. An sadol kan apostol sa 1 Corinto 14:20 puede man na iaplikar sa paghanap nin aagomon: “Dai kamo magin saradit na aki . . . magin maygurang sa mga kapangyarihan nin pagsabot.”
Mga Kapanugaan na Ginigibo sa Pag-agom
26. Sono sa Kasuratan, gurano kakosog an bogkos nin pag-agoman? (Roma 7:2, 3)
26 Maninigong horophoropon nin saro an mga kapanugaan na ginigibo sa pag-agom. Kun an kapanugaan kan siisay man sa duwa bakong makosog asin marigon, magigin maluya an pundasyon kan pag-agoman. Sa dakol na parte kan kinaban ngonyan, an mga pag-agoman ginigibo dangan madaling pinuputol. Iyan parateng huli ta an mga nag-agom dai ibinilang na nagtatao nin moral na obligasyon an kapanugaan, imbes nag-iisip na ‘kun dai iyan magin mapanggana, tatapuson ko iyan.’ Kun igwa nin siring na punto-de-vista, an pag-agoman haros nakatalaga nang malaglag poon sa kapinonan asin, imbes na magdara nin kaogmahan, iyan sa kadaklan nagbubunga sana nin kakologan sa puso. Kabaliktaran kaiyan, ipinaheheling kan Biblia na an pag-agoman maninigong magin relasyon sagkod na nabubuhay. An Dios nagsabi, dapit sa enot na mag-agom, na an duwa “kaipuhan na magin sarong laman.” (Genesis 2:18, 23, 24) Dai dapat na magkaigwa nin ibang babae para sa lalaki, asin ibang lalaki para sa babae. Pinatunayan ining totoo kan Aki nin Dios, na an sabi: “Bako na sindang duwa, kundi sarong laman. Kun siring, an pinagsaro nin Dios dai puedeng pagsuwayon nin siisay man.” Solamente seksuwal na pagtraydor an magigin makatanosan na basihan sa pagputol sa bogkos nin pag-agoman.—Mateo 19:3-9.
27-29. (a) Ano an marahay na hanapon nin sarong babae sa makakaagom sa saiya? (b) Ano an madonong na hahanapon nin sarong lalaki sa saiyang aagomon?
27 Huli sa pagigin seryoso nin pag-agom, an babae na boot na magin mapanggana dian marahay na magpaagom sana sa lalaki na saiyang ikagagalang—saro na marigon asin timbang, may marahay na paghusgar, nakapagkakapot nin paninimbagan asin may igong pagkamaygurang na umako nin nakatatabang na pagkritika. Hapota an saindong sadiri: Sia daw magigin marahay na padre de pamilya, marahay na ama sa ano man na aki na bendisyon sa pag-agoman? Halangkaw daw an mga pamantayan nia sa moral tanganing kamong duwa marigon na makapagdesisyon na papagdanayon an higdaan na kagalanggalang asin daing digta? Sia daw nagpapaheling nin kapakumbabaan asin hababang boot o sia daw maabhaw asin halangkawon an pagheling sa sadiri, saro na inaabuso an saiyang pagkapayo, na naghohonang permi siang tama asin habong makipagkatanosan sa mga bagay? Paagi sa pakikiibaiba sa lalaki sa laog nin supisyenteng panahon bago magpakasal, an mga bagay na ini mamamansayan, orog na kun mga prinsipyo sa Biblia an pagbabasaran sa paghusgar.
28 Siring man, an lalaki na boot na gayong magin mapanggana an saiyang pag-agom maghahanap nin babae na saiyang mamomotan nin siring sa saiyang sadiring laman. An babae maninigong magin katabang nia sa pagtogdok nin harong. (Genesis 2:18) An pagigin marahay na ina nin pamilya sarong magabat na karera na may laen-laen na paninimbagan. Iyan nangangaipo nin mga abilidad bilang paraluto, paradekorar, matibay magkapot nin kuarta, ina, paratokdo, asin dakol pang iba. An saiyang kabtang puedeng magin mapag-imbento asin mapan-angat, na nagtatao nin dakol na oportunidad para sa personal na pagtalubo asin pagkakontento. An marahay na agom na babae, kapareho nin kabagay na agom na lalaki, sarong trabahador: “Pinagheheling nia an mga nangyayari sa saiyang pamilya, asin dai sia nagkakakan kan tinapay nin kahugakan.”—Talinhaga 31:27.
29 Iyo, marahay na pag-isipan kan duwa an saindang naheheling—an ebidensia nin personal na kalinigan asin kahusayan o kadaihan kaiyan; nin kahigosan o, imbes, kahugakan; nin pagkamakatanosan asin konsiderasyon na kabaliktaran nin katagasan nin payo asin sobrang pagpapahalaga sa sadiri; nin pagkamaekonomiya o nin pagkagastador; nin kakayahan sa pag-isip na nagbubunga nin maogmang orolay asin espirituwal na pag-oswag na kabaliktaran nin kahugakan sa isip na minagibo sa buhay na magin nakasusumong rutina nin pag-asikaso sa aroaldaw na mga pangangaipo sa pisikal asin dai na nin iba.
30, 31. Taano an inmoral na gawe sa panahon nin pag-ilusyonan ta puedeng makaolang sa pagkaigwa nin saro nin marahay na pag-agoman?
30 An odok na paggalang sa lambang saro sarong mahalagang kaipuhan sa mapangganang pag-agoman. Asin ini minaaplikar man sa mga kapahayagan nin pagpadangat sa panahon nin pag-ilusyonan. An dai maninigong pagkadayupot o daing pagpopogol na horot makakapababa sa klase kan relasyon bago pumoon an pag-agoman. An seksuwal na inmoralidad bakong marahay na pundasyon sa pag-agoman. Iyan nagpapaheling nin paslong dai pag-intindi sa maabot na kaogmahan nin iba. An malaad na horot na sa kadikit na panahon garo baga nagbubunga nin dai mapapatod na bogkos madali sanang lumipot asin, sa laog nin pirang semana o aldaw pa ngani, an pag-agoman puedeng magin abo.—Ikomparar an kasaysayan kan horot ni Amnon para ki Tamar sa 2 Samuel 13:1-19.
31 An mga kapahayagan nin horot sa panahon nin pag-ilusyonan puedeng magsabwag nin mga banhi nin pagduda na sa huri nagpapalataw sa dai pakaseguro sa kun ano an tunay na motibo sa pag-agom. Idto daw tangani sanang magkaigwa nin mapagpapahayagan nin horot, o idto daw tanganing ihiras an buhay sa saro na talagang inaapresyar asin namomotan bilang persona? An kakulangan nin pagpopogol sa sadiri bago an kasal parateng nanganganino nin kakulangan kaiyan pagkatapos, na nagbubunga nin pagkadaing kaimbodan asin nin kamondoan. (Galacia 5:22, 23) An maraot na mga inagihan huli sa inmoralidad bago an kasal puedeng makaolang sa husay na emosyonal na pagkasanay sa pag-agoman sa enot na mga taon kaiyan.
32. Paano an inmoral na gawe sa panahon nin pag-ilusyonan nakaaapektar sa relasyon nin saro sa Dios?
32 Orog pang magabat, an siring na inmoralidad nakalalaglag sa relasyon nin saro sa satong Kaglalang, na an tabang kaipuhan na gayo niato. “Huli ta iyo ini an boot nin Dios, an pagpakangbanal sa saindo, na kamo lumikay sa pakikisaro; . . . na mayo nin siisay man na sumagkod sa punto na madanyaran asin lapason an mga diretso kan saiyang tugang [na lalaki o, makatanosan sana, kan saiyang tugang na babae] sa bagay na ini . . . Kun siring, an tawong nagbabasangbasang binabasangbasang, bakong tawo, kundi an Dios, na nagbubugtak kan saiyang banal na espiritu sa saindo.”—1 Tesalonica 4:3-8.
Pundasyon na Gapo
33, 34. Sa pagpili nin magigin agom, anong mga kualidad an ipinaheheling kan Kasuratan na mas importante kisa sa pisikal na itsura?
33 An saindo daw na harong, an saindong pamilya, matotogdok sa pundasyon na gapo o baybay? Iyan sa sarong kabtang depende sa kun guranong kadonongan an ginamit sa pagpili nin maaagom. An kagayonan asin sekso bakong igo. Dai kaiyan napapara an mental asin espirituwal na dai pagkakabagay. An hatol sa Tataramon nin Dios an nagtatao nin pundasyon na gapo sa pag-agoman.
34 Ipinaheheling kan Biblia na an pagkatawo sa laog an mas mahalaga kisa sa panluwas na itsura. “An pan-akit tibaad falso, asin an kagayonan basang sana,” sabi kan ipinasabong na talinhaga, “alagad an babae na natatakot ki Jehova iyo an nag-aako nin kaomawan para sa saiya man sana.” (Talinhaga 31:30) Si apostol Pedro, na may agom, nagtataram dapit sa “natatagong persona kan puso” asin “mahoyo asin maboot na espiritu” bilang “may dakulang halaga sa mga mata nin Dios.” (1 Pedro 3:4) An Dios ‘dai naghuhusgar basado sa panluwas na itsura nin tawo,’ asin puede kitang makinabang sa saiyang halimbawa paagi sa pagmamaan na daing gayo maimpluwensiahan kan panluwas sanang itsura kan pinaplano niatong agomon.—1 Samuel 16:7.
35, 36. (a) Taano ta mahalaga na agomon an saro na may pagtubod sa Dios asin sa saiyang Tataramon? (b) Guranong kapahayagan kan pagtubod na iyan an lalaoman nindo sa saindong aagomon?
35 An madonong na si Hadeng Salomon naghorophorop sa buhay asin nakaabot sa konklusyon na ini: “Matakot ka sa tunay na Dios asin otobon mo an saiyang mga pagboot. Huli ta ini iyo an bilog na katongdan nin tawo.” (Eclesiastes 12:13) An mga Israelita, na nakipagtipan na kumuyog sa pagboot nin Dios, espesipikong pinagbotan na dai mag-agom nin mga tawo na bako nindang kapareho sa pagsamba, ta tibaad irayo sinda kaiyan sa tunay na Dios. “Dai ka makipagbalae sa sainda. Dai mo ipagtao an saimong aking babae sa saiyang aking lalaki, asin dai mo pagkuanon an saiyang aking babae para sa saimong aking lalaki. Huli ta patatalikodon nia an saimong aking lalaki sa pagsunod sa sako, asin sinda siertong maglilingkod sa ibang mga dios.”—Deuteronomio 7:3, 4.
36 Sa kaparehong mga dahelan sinadol man an mga nasa “bagong tipan” nin Dios, an mga nasa Kristianong kongregasyon, na mag-agom sana “sa Kagurangnan.” (Jeremias 31:31-33; 1 Corinto 7:39) Imbes na ini pagpaheling nin bakong makatanosan na pangangapot sa sadiring opinyon, ini gikan sa kadonongan asin pagkamoot. Mayo nin makatatao nin orog na kosog sa mga bogkos nin pag-agoman kisa sa parehong debosyon sa Kaglalang. Kun maagom kamo nin saro na may pagtubod sa Dios asin sa saiyang Tataramon, asin nakasasabot kaiyan nin siring sa saindong pakasabot, kun siring magkakaigwa kamo nin sarong autoridad na pagkukuanan nin hatol. Tibaad dai nindo honaon na ini mahalaga, alagad “dai kamo madayaan. An maraot na pag-iriba nakararaot sa marahay na mga ugale.” (1 Corinto 15:33) Minsan siring, maski sa laog kan Kristianong kongregasyon, marahay na seguradohon nin saro na an saiyang maaagom talagang bilog na pusong lingkod nin Dios, bakong saro na namumuhay sa gilid nin Kristianismo mantang gustong-gusto man sa mga kaisipan asin gawe kan kinaban. Dai kamo puedeng maglakaw sa kaibanan nin Dios asin magdalagan sa kaibanan kan kinaban.—Santiago 4:4.
37, 38. (a) Taano an saro ta maninigong lumikay sa pag-apretar sa pag-ilusyon o pag-agom? (b) Kiisay na hatol an marahay na hinanyogon nin mga nagpaplanong mag-agom?
37 “Siisay sa saindo na boot na magtogdok nin torre,” an hapot ni Jesus, “an dai nguna minatukaw asin kinukuenta an gastos, tanganing helingon kun igwa sia nin igo tanganing iyan matapos? Ta kun dai, tibaad ikabugtak nia an pundasyon kaiyan alagad dai iyan matapos.” (Lucas 14:28, 29) An prinsipyong ini aplikado man sa pag-agom. Mantang ibinibilang nin Dios na an pag-agom sarong bogkos sagkod na kamo nabubuhay, an pagpili nin maaagom maninigo nanggad na dai apretaran. Asin siertohon nindo na kamo mismo andam nang tapuson an saindong pinonan. Minsan an pag-ilusyon bakong soba-soba sana, na garo kawat. An pagkawat sa pagkamoot nin iba sarong maringis na kawat asin an emosyonal na mga lugad asin kakologan sa puso na dinadara kaiyan puedeng lumawig nin halawig na panahon.—Talinhaga 10:23; 13:12.
38 An madonong na mga barobata na nagpaplanong mag-agom marahay na maghinanyog sa hatol nin mga gurang, orog na idtong mga nagpaheling na nasa puso ninda an saindong ikararahay. An Job 12:12 nagpapagirumdom sato kan halaga kaini sa paghapot: “Bako daw na igwa nin kadonongan sa mga gurang asin nin pakasabot sa lawig nin mga aldaw?” Maghinanyog kamo sa mga tingog na ini nin kabatidan. Orog sa gabos, “manarig ka ki Jehova sa bilog mong puso asin dai ka manarig sa saimong sadiring pakasabot. Sa gabos mong dalan girumdomon mo sia, asin itatanos nia an saimong mga dana.”—Talinhaga 3:5, 6.
39. Paano makatatabang an Biblia sa mga tawo na dati nang may agom?
39 Tibaad may agom na an dakol na nagbabasa kan mga tataramon na ini. Minsan ngani ikinabugtak na an saindong pundasyon, an Biblia makatatabang saindo na gumibo nin mga pagliliwat kun saen kaipuhan, na may kapakipakinabang na mga resulta. Ano man an kamugtakan kan saindong pag-agoman, mapakakarhay iyan nin dugang pang paghorophorop sa hatol kan Kaglalang dapit sa kaogmahan kan pamilya.