Kaogmahan—Kun Paano Iyan Manonompongan
Kapitulo 6: Mga Problema sa Kuarta—Ano an Makatatabang?
1-3. PUNTONG MAPAG-OOLAYAN: Taano ta kaipuhan an tabang manongod sa kuarta?
“An punsion nagpapaogma sa saindo asin an arak nagpapagayagaya sa saindo, alagad arin man dai mapapasaindo kun mayo nin kuarta.”—Eclesiastes 10:19, Good News Bible.
2 An kuarta sarong pangenot na pinaghahaditan sa gabos na nasyon. An sarong dahelan iyo an implasyon. Kada aldaw nagigin mas magastos an mabuhay. Dakol na tawo an dai ngani nakakabakal kan pagkakan na kaipuhan ninda. Nagdadakol an lalaking kaipuhan na magkaigwa nin duwang trabaho, asin mas dakol na babae an nagtatrabaho. Apektado an mga pamilya. Apektado an salud. An mga problema sa kuarta parateng nagdadakula kun namamakal na utang. Nagsasarig sa pangungutang, an dakol na naguguot sa utang nagpaparapamakal pa nin mga bagay na dai man talaga ninda kaipuhan. Totoo ini bako sanang sa maoswag na mga nasyon kundi siring man sa mga lugar na dikit an pinagkukuanan nin pagbuhay kan mga tawo.
3 Anong praktikal na tabang an itinatao kan Biblia? Matatabangan daw kamo kaiyan na makakua nin o magdanay sa trabaho? Maiinaan daw kaiyan an paghadit kan saindong pamilya sa kuarta, na minagiya sa mas maogmang buhay?
NAKATATABANG DAW AM PAGKASADIOSAN ASIN KAHIGOSAN?
4-6. An Biblia nag-oopresir nin anong laen asin praktikal na punto-de-vista sa trabaho? (Eclesiastes 8:12, 13)
4 “An mga tawong mahigos dai natatawan nin tamang oportunidad. Minaoyon daw kamo?” Sa sarong surbey, 85 porsiento an uminoyon. Parateng minalataw na an pag-asenso garo baga depende sa pandadaya, paghabon, pagsuhol asin maimpluwensiang mga koneksion. Pero idinodoon kan Kasuratan an halaga nin pagkasadiosan asin kahigosan. Halimbawa, an Biblia nagsasabi:
“An parahabon dai na maghabon, kundi marahay na sia magpagal, na maggibo nin marahay kan saiyang mga kamot.”—Efeso 4:28.
“An hugakon may mga minamawot, alagad mayo nin nakakamtan: an mahigos tinatawan nin dakol. Nakaheling ka na nin tawong eksperto sa saiyang trabaho? Maglilingkod sia sa mga hade.”—Talinhaga 13:4; 22:29, Moffatt.
“Magin katuyohan nindo na mamuhay na matoninong, dai makilabot sa iba, asin maghanap-buhay, siring sa ipinagboot niamo sa saindo kaidto. Sa paaging ini kakamtan nindo an paggalang kan mga dai minatubod, asin dai nindo kaipuhan na isarig sa siisay man an saindong pangangaipo.”—1 Tesalonica 4:11, 12, Good News Bible.
5 Kapwa an panahon asin mahiwas na eksperyensia nagpapatunay na praktikal an hatol na ini. A, totoo na an ibang hugakon garo nag-aasenso. Alagad sa pankagabsan asin sa kahaloyan, kun iinaaplikar nindo an hatol kan Biblia mas mapaparahay kamo kisa sa mga nag-iignoro kaiyan.
6 An mga among parateng nagrereklamo na an mga trabahador minalaog na huri, parateng naglalakwatsa, maati, asin dai mapagtitiwalaan. Kaya an saro na, sa pagsunod sa mga prinsipyo sa Biblia, nasa oras, maingat, malinig, asin mahigos sa parate makakakua nin trabaho. Asin posible na mas dakula an susueldohon, ta an mga among parateng andam na magbayad sa marahay na trabaho. Kadakol kan report kan Mga Saksi ni Jehova sa arog kaining pangyayari.
7, 8. May anong halaga an pagkasadiosan? (Roma 2:14, 15) ()
7 Alagad bako daw na haros kaipuhan an pagputik asin pandadaya sa presenteng mga aldaw? Naheling kan mga Kristiano na, huli sa pag-aplikar kan mga prinsipyo sa Biblia, habong maghabon, magputik o magdaya na epektibo an Makakasuratan na hatol.
An sarong kompanya sa Johannesburg, Aprika del Sur, na nagpapabakal nin mga kasangkapan na de koryente nalulugi. An sarong dahelan iyo na dakol na empleyado an naghahabon. Sarong aldaw tinipon kan manedyer an mga tawohan na Aprikano asin sinisante sinda gabos. Pero, kan sumunod na aga an sarong empleyado nasa saiyang linulunadan na tren asin naheling nia an sarong katrabaho. ‘Taano ta matrabaho ka?’ an hapot kaini. An saro pang empleyado nagsabi na an manedyer sinabihan sia sa pribado na, huling sadiosan sia, dai sia sisisantehon. An enot na lalaki nagsabi na kapareho kaiyan an nangyari sa saiya. Pag-abot sa trabaho naheling ninda an saro pang empleyado na sinabihan man sa pribado na magtrabaho giraray. An gabos tunay na mga Kristiano.
Si Robert nagtatrabaho sa sarong Britanong kompaniya na naggigibo nin mga tinampo. Sarong aldaw an sarong direktor nagsabi na kun may mag-apod, maninigong ipaliwanag ni Robert na mayo sia. Pero kan simbagon ni Robert an sarong apod saiyang ipinaliwanag na sibot an direktor. Kan madangog idto, tinatsaran sia kan direktor. Alagad liningawan an bagay kan ipaliwanag ni Robert na bilang saro sa Mga Saksi ni Jehova dai sia puedeng magputik. (Efeso 4:25) Kan huri, kan ilalangkaw nin puesto si Robert, an sarong mahanab na katrabaho naghingoang magpalataw nin mga pagduda manongod sa saiyang pagkasadiosan. Ngonyan an direktor nagtaram manongod sa pagkasadiosan ni Robert. Ilinangkaw sia nin puesto.
8 Puede daw na magin sadiosan kun kamo may sadiring negosyo? Sa nagkapirang kaso an pagigin sadiosan tibaad garo bakong praktikal. Alagad iyan pa giraray an pinakamarahay. Tinatabangan kamo kaiyan na magkaigwa nin malinig na konsensia sa Dios asin nin katoninongan nin isip. Dugang pa, dakol na tawo an mas gustong makitransaksion sa saro na hinohona nindang dai mandadaya. Siring nanggad iyan kan sinasabi kan Biblia—saindong ‘nakakamtan an paggalang kan mga dai minatubod.’
TABANG SA HARONG
9-11. Paano makatatabang sa paghanap nin harong an pag-aplikar kan Biblia.
9 An paghanap nin disenteng harong saro pang dakulang problema. Sa ibang kadagaan an bilog na mga pamilya napipiritan na magsurusuan sa sarong kuarto. O, an problema tibaad paghanap nin malinig na harong na abot kan kaya nin saro. Makatatabang daw an Biblia sa mga problemang ini?
10 Kun arkilado (o arendado) nindo an harong, an iniistaran nindo rogaring nin iba. Mahalagang mangnohon na sinadol nin Dios an mga Israelita na igalang asin ingatan an rogaring nin iba. (Deuteronomio 22:1-4) Isinadol man nia na magin malinig sa pisikal. (Deuteronomio 23:12-14; Exodo 30:18-21) Huli kaiyan, an maingat na mga Kristiano naghihingoang lumikay na makaraot nin rogaring asin pinagdadanay nindang malinig an arin man na harong na saindang inaarkila. Sa dahelan na ini, asin huling sinda ‘namumuhay na matoninong,’ minsan saen sinda inaapresyar bilang mga tumatawo asin mas napapasilan na makakua nin harong.
An sarong Kristianong pamilya nag-arkila nin harong sa dating alkalde nin sarong kabisera sa Aprika. Pinapagdanay nindang malinig an saiyang harong asin binabayadan an arkila sa tamang panahon. (Roma 13:8) Kan sinda mahale na ipinamidbid ninda an kagsadiri sa saro pang pamilya hale sa kongregasyon. Nasambitan kan kagsadiri na kutana “lalangkawan” an arkila, na nangangahulogan na iyan dodoblehon. Alagad huling aram nia na an mga Kristianong ini mananarigan, malinig an mga tawo, dai na nia linangkawan an arkila, na mga kabanga kan singil sa kaparehong mga harong duman.
11 Dawa kun an mga kamugtakan na mayo sa kontrol nin saro nakaoolang sa saiya na makakua nin mas marahay na harong, sia nakikinabang pa giraray. Papagdadanayon niang malinig asin areglado an saiyang harong. Iyan nakakokontribwir sa mas marahay an salud, mas maogmang buhay.
Halaton tabi an paisi sa ngapit
[Kahon sa pahina 31]
SARONG NEGOSYANTENG BABAE SA AMERIKA DEL SUR
Sa Georgetown, Guyana, an 48-anyos na si Norma may mga puesto sa saro kan pinakadakulang sadan. Nandadaya sia sa paggamit kan saiyang mga timbangan. Kun may nagbakal nin 4 na onsa nin badil, ibinubugtak nia an timbangan sa 3, asin iba pa. Siring man, bakong husto an batbat na mga pagabat sa timbangan. Huli kaini an saiyang mga parokyano nungkang nakakakua nin tama sa timbang.
Sarong Domingo an sarong paryente tinawan sia nin kopya kan “An Torrengbantayan” na nagpapaliwanag kan mga prinsipyo sa Biblia dapit sa negosyo. An sinabi kaiyan manongod sa madayang mga gibo garo patama mismo sa saiya. (Talinhaga 20:23; Levitico 19:35, 36) Pag-abot nin Lunes iinapon ni Norma an saiyang salang mga timbangan asin nagkua nin tama. Nagpoon siang umatender sa mga pagtiripon sa Kingdom Hall kan Mga Saksi ni Jehova asin makipag-adal sa Biblia. Sa ibong kan pagtuya nin pamilya, orog siang nakombensir na tama an ginibo nia.
Kumusta an saiyang negosyo? Mayo siang madedelihensia sa nagkapirang bagay kun dai mandadaya, kaya kaipuhan na haleon nia an mga iyan. Alagad sa mga natada an mga parokyano nakaheling nin pagbabago asin nagsarabi, ‘Poon kan ika magin Kristiano mas dakol na an itinatao mo sa samuya para sa samong ibinabayad.’ Bilang resulta, an negosyo aktuwal na nagrahay. Sa sadiosan na pagdelihensia, si Norma nakabayad na sa pagkasangra kan saiyang harong, nakadeposito na sa bangko asin nakadodonar na sa mga institusyon sa paglimos. Asin nagrahay an saiyang salud, ta dai na sia kinokolgan nin payo sa nerbios na namatean nia kan sia natatakot na madakop na nandadaya.