Mga Reperensiya Para sa Workbook sa Pagtiripon na Pamumuhay Asin Ministeryo
NOBYEMBRE 7-13
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | 2 HADI 5-6
“Mas Dakul an Kaiba Ta Kisa sa mga Kaiba Ninda”
it-1-TG 685 ¶1
Eliseo
Iniligtas ang Israel Mula sa Sirya. Noong panahon ng paghahari ni Haring Jehoram ng Israel, nagplano ang Sirya ng isang biglaang pagsalakay sa Israel. Ang mga pagmamaniobra ni Ben-hadad II ay di-miminsang binigo ni Eliseo, na nagsiwalat kay Haring Jehoram ng bawat galaw ng mga Siryano. Sa pasimula ay inakala ni Ben-hadad na may traidor sa kaniyang kampo. Ngunit nang matuklasan niya ang tunay na dahilan ng kaniyang suliranin, nagpadala siya ng isang hukbong militar sa Dotan, anupat pinalibutan ito ng mga kabayo at mga karong pandigma upang kunin si Eliseo. (LARAWAN, Tomo 1, p. 950) Takót na takót ang tagapaglingkod ni Eliseo, kaya nanalangin si Eliseo sa Diyos na idilat ang mga mata ng tagapaglingkod, “at, narito! ang bulubunduking pook ay punô ng mga kabayo at mga pandigmang karo ng apoy sa buong palibot ni Eliseo.” Pagkatapos, habang papalapit ang mga hukbong Siryano, ipinanalangin ni Eliseo ang kabaligtarang uri ng himala, “Pakisuyo, bulagin mo ang bansang ito.” Sinabi ni Eliseo sa mga Siryano, “Sundan ninyo ako,” ngunit hindi niya kinailangang akayin sila sa kamay, na nagpapahiwatig na ang pagkabulag na iyon ay mental at hindi pisikal. Hindi nila nakilala si Eliseo, na pinuntahan nila upang dakpin, ni nalaman man nila kung saan niya sila dinadala.—2Ha 6:8-19.
Nahiling ni Eliseo an Nagkakalayong mga Karwahe—Nahihiling Mo Man daw Iyan?
Dawa napapalibutan an Dotan nin mga kaiwal, nagdanay na kalmado si Eliseo. Taano? Huling napatalubo niya an makusog na pagtubod ki Jehova. Kaipuhan man niyato an siring na pagtubod. Kun siring, mamibi kita para sa banal na espiritu nin Diyos tanganing ikapahiling ta an pagtubod asin an iba pang aspekto kan bunga kan espiritu.—Luc. 11:13; Gal. 5:22, 23.
it-2-TG 633 ¶1
Pagkabulag
Maliwanag na ang pagkabulag na sumapit sa hukbong militar ng mga Siryano dahil sa salita ni Eliseo ay mental na pagkabulag. Kung pisikal na pagkabulag ang pinasapit sa buong hukbo, lahat sana sila ay kinailangang akayin sa kamay. Ngunit inilalahad lamang ng ulat na sinabihan sila ni Eliseo: “Hindi ito ang daan, at hindi ito ang lunsod. Sundan ninyo ako.” Hinggil sa penomenong ito, sinabi ni William James sa kaniyang Principles of Psychology (1981, Tomo 1, p. 59): “Ang isang lubhang nakatatawag-pansing epekto ng diperensiya sa ‘cortex’ ay ang mental na pagkabulag. Hindi naman ito pagkabulag sa mga nakikita ng mata, kundi ang kawalan ng kakayahang maunawaan ang mga iyon. Sa sikolohiya, ito ay maaaring tukuyin bilang ang pagkawala ng mga ugnayan sa pagitan ng mga nakikita ng mata at ng kahulugan ng mga ito; at nangyayari ito kapag naharangan ang mga daanan sa pagitan ng mga sentro ng paningin at ng mga sentro para sa ibang mga ideya.” Lumilitaw na ito ang uri ng pagkabulag na inalis ni Jehova nang makarating sa Samaria ang hukbong Siryano. (2Ha 6:18-20) Maaaring mental na pagkabulag din ang dinanas ng mga lalaki ng Sodoma, yamang ipinakikita ng ulat na, sa halip na mabagabag sila dahil nawala ang kakayahan nilang makakita, pilit pa rin nilang hinahanap ang pinto ng bahay ni Lot.—Gen 19:11.
Espirituwal na Kayamanan
Tampok na mga Kabtang sa Libro nin Ikaduwang Hade
5:15, 16—Taano ta dai inako ni Eliseo an regalo ni Naaman? Sinayumahan ni Eliseo an regalo huling aram nia na an milagro nin pagpaomay ki Naaman ginibo paagi sa kapangyarihan ni Jehova, bakong hale sa saiya mismo. Dai nia lamang pepensaron na makinabang sa saiyang katongdan na nombrado nin Dios. An tunay na mga parasamba ngonyan dai naghihingoang magkua nin personal na pakinabang sa paglilingkod ki Jehova. Isinasapuso ninda an konseho ni Jesus: “Inako nindong daing bayad, itao man nindong daing bayad.”—Mateo 10:8.
NOBYEMBRE 14-20
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | 2 HADI 7-8
“Pinapangyari ni Jehova an mga Bagay na Dai Inaasahan”
it-1-TG 685
Eliseo
Gayunman, nang maglaon ay sumalakay si Ben-hadad II, hindi upang mandambong paminsan-minsan, kundi upang kubkubin ang Samaria. Napakatindi ng isinagawa niyang pagkubkob anupat iniulat sa hari na isang babae ang kumain sa sarili nitong anak. Bilang supling ni Ahab, ‘anak ng isang mamamaslang,’ si Haring Jehoram ay sumumpa na papatayin niya si Eliseo. Ngunit ang padalus-dalos na sumpang ito ay hindi naisagawa. Pagdating ni Jehoram sa bahay ng propeta kasama ang kaniyang ayudante, sinabi niya na wala na siyang kapag-a-pag-asang tutulungan siya ni Jehova. Tiniyak ni Eliseo sa hari na magkakaroon ng saganang pagkain sa susunod na araw. Tinuya ng ayudante ng hari ang hulang ito, kung kaya sinabi ni Eliseo sa kaniya: “Narito, makikita mo iyon ng iyong sariling mga mata, ngunit mula roon ay hindi ka kakain.” Sa pamamagitan ng ingay na ipinarinig ni Jehova sa kampo ng mga Siryano, napaniwala sila na isang malaking hukbo ng magkakaanib na mga bansa ang papalapit laban sa kanila, at tumakas sila, anupat iniwan ang kampo pati na ang lahat ng panustos na pagkain doon. Nang matuklasan ng hari ang paglisan ng mga Siryano, inatasan niya ang ayudante upang mangasiwa sa pagbabantay sa pintuang-daan ng Samaria, at doon ay nayurakan ito at namatay nang dumaluhong ang gutóm na pulutong ng mga Israelita upang mandambong sa kampo. Nakita niya ang pagkain ngunit hindi siya nakakain mula roon.—2Ha 6:24–7:20.
Espirituwal na Kayamanan
it-2-TG 170 ¶1
Lampara
Ang mga Hari sa Linya ni David. Itinatag ng Diyos na Jehova si Haring David sa trono ng Israel, at sa ilalim ng patnubay ng Diyos, si David ay napatunayang isang marunong na tagapatnubay at lider ng bansa. Dahil dito, tinawag siyang “lampara ng Israel.” (2Sa 21:17) Sa kaniyang tipan kay David ukol sa kaharian, nangako si Jehova: “Ang iyo mismong trono ay magiging isa na itinatag nang matibay hanggang sa panahong walang takda.” (2Sa 7:11-16) Alinsunod dito, ang dinastiya, o linya ng pamilya, ng mga tagapamahala mula kay David sa pamamagitan ng kaniyang anak na si Solomon ay naging gaya ng isang “lampara” sa Israel.—1Ha 11:36; 15:4; 2Ha 8:19; 2Cr 21:7.
NOBYEMBRE 21-27
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | 2 HADI 9-10
“Huminiro Siya na May Kusog nin Buot, Determinasyon, Asin Kaigutan”
Si Jehu Parasuportar kan Dalisay na Pagsamba
May isinugo ki Jehu kan nasa maraot na kamugtakan an nasyon nin Israel. Iyan nasa impluwensia kan maraot na si Jezabel, an nabalong agom ni Achab asin ina kan namamahalang hade na si Joram. Pinalakop nia an pagsamba ki Baal imbes na an pagsamba ki Jehova, ginadan an mga propeta nin Dios, asin rinaot an moralidad kan banwaan paagi sa saiyang “pagparapasangbay” asin “pangraratak” (NW). (2 Ha. 9:22; 1 Ha. 18:4, 13) Ipinagboot ni Jehova na pohoon an bilog na kamag-anakan ni Achab, kaiba na si Joram asin Jezabel. Si Jehu an mangengenot sa pagpohong iyan.
Si Jehu Parasuportar kan Dalisay na Pagsamba
Pagkatapos na dai magtaram nin ano man sa duwang mensahero na isinugo ki Jehu, dinumanan nia si Hadeng Joram asin an kaalyado kaining si Ochozias, an hade kan Juda, sa kanya-kanyang karuwahe. An hapot ni Joram na “Igua nin katoninogñan, Jehu?” anggot na sinimbag kaini: “Anong katoninogñan, kan magña pagparapasangbay ni Jezabel na saimong ina, asin an saiyang dakol na magña tagahupa [“pangraratak,” NW]?” Huling si Joram natakot sa simbag na ini, sia nagdulag. Alagad mas marikas si Jehu kisa sa saiya! Kinua ni Jehu an sarong busog, pinana si Joram sa saiyang puso, kaya nagadan an hade sa karuwahe nia. Minsan ngani nakadulag si Ochozias, kan huri nahanap sia ni Jehu dangan ipinagadan man sia.—2 Ha. 9:22-24, 27.
An sunod na miembro kan kamag-anakan ni Achab na gagadanon iyo an maraot na si Reyna Jezabel. Sia tama sanang apodon ni Jehu na “babaeng pinanumpaan.” Mantang si Jehu nangangabayo pasiring sa Jezreel, naheling nia an reyna na nakadungaw sa bintana kan palasyo. Tolos na pinagbotan ni Jehu an mga opisyal kan palasyo na ihulog si Jezabel hale sa bintana. Dangan, pinatimaktimakan ni Jehu sa saiyang mga kabayo an maraoton na impluwensiang ini sa bilog na Israel. Pagkatapos kaiyan, ginadan ni Jehu an gabos na iba pang miembro kan kamag-anakan kan maraot na si Achab.—2 Ha. 9:30-34; 10:1-14.
Si Jehu Parasuportar kan Dalisay na Pagsamba
Totoong dakol na dugo an pinabolos ni Jehu. Pero, ilinaladawan sia sa Kasuratan bilang tawong makosog an boot na pinatalingkas an Israel sa mapang-aping pagdominar ni Jezabel asin kan pamilya kaini. Tanganing mapangganang magibo ini nin siisay man na lider sa Israel, sia kaipuhan na may kosog nin boot, determinasyon, asin kaigotan. “Iyan depisil na katongdan asin dapat na gibohon nin lubos saka dai minasuko,” an komento nin sarong diksionaryo sa Biblia. “Tibaad dai nahale an pagsamba ki Baal sa Israel kun daing gayo nagin estrikto an paggibo kaiyan.”
Mayong duda na nasasabotan mo na huli sa mga situwasyon na inaatubang nin mga Kristiano ngonyan, kaipuhan nindang ipaheling an partikular na mga kualidad ni Jehu. Halimbawa, ano an maninigong magin reaksion niato kun nasusugotan kitang makikabtang sa ano man na aktibidad na kinokondenar ni Jehova? Maninigo kitang magin listo, makosog an boot, asin maigot sa pagsikwal kaiyan. Kun dapit sa satong diosnon na debosyon, dai niato itotogot na may makaribal si Jehova.
Espirituwal na Kayamanan
Si Jehu Parasuportar kan Dalisay na Pagsamba
Tibaad an paniniwala ni Jehu iyo na huling independiente sa Juda an kahadean kan Israel, kaipuhan na magkasuhay sa pagsamba an duwang kahadean na iyan. Huli kaini, arog kan mga naenot na hade sa Israel, prinobaran nia na sinda magdanay na suhay paagi sa pagtogot na ipadagos an pagsamba sa ogbon na baka. Alagad ipinapaheling kaini na dai sia nagtiwala ki Jehova, na naggibo sa saiya na magin hade.
Tinawan ni Jehova nin komendasyon si Jehu huling ‘naggibo sia nin marahay sa atubangan kan mga mata nin Dios.’ Minsan siring, si Jehu “dai maingat na naglakaw sa ley ni Jehova na Dios nin Israel sa bilog niang puso. [NW]” (2 Ha. 10:30, 31) Kun iisipon an gabos na naenot na ginibo ni Jehu, tibaad mabigla asin mamondo kamo huli kaini. Pero, nagtatao iyan nin leksion sa sato. Nungka tang pagbaliwalaon an relasyon niato ki Jehova. Aroaldaw, kaipuhan tang pataluboon an kaimbodan sa Dios paagi sa pag-adal kan Tataramon nia, paghorophorop dian, asin odok sa pusong pamimibi sa satong langitnon na Ama. Kun siring, magin maingat kitang marhay tanganing padagos na makalakaw sa ley ni Jehova sa bilog tang puso.—1 Cor. 10:12.
NOBYEMBRE 28–DISYEMBRE 4
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | 2 HADI 11-12
“Papadusahan Nanggad an Sarong Ambisyosa Asin Maraot na Babayi”
it-1-TG 246
Athalia
Gaya ng kaniyang inang si Jezebel, ibinuyo ni Athalia ang kaniyang asawang si Jehoram na gawin ang masama sa paningin ni Jehova noong panahon ng walong-taóng paghahari nito. (1Ha 21:25; 2Cr 21:4-6) At gaya ng kaniyang ina, walang-patumanggang nagbubo ng dugo ng mga inosente si Athalia. Nang mamatay ang kaniyang balakyot na anak na si Ahazias pagkaraan ng isang-taóng paghahari nito, pinatay niya ang lahat ng iba pang nasa maharlikang linya, maliban sa sanggol na si Jehoas, na itinago ng mataas na saserdote at ng asawa nito, na tiya ni Jehoas. Pagkatapos ay ginawang reyna ni Athalia ang kaniyang sarili sa loob ng anim na taon, mga 905 hanggang 899 B.C.E. (2Cr 22:11, 12) Ninakaw ng kaniyang mga anak ang mga banal na bagay sa templo ni Jehova at inihandog ang mga iyon kay Baal.—2Cr 24:7.
it-1-TG 246
Athalia
Nang sumapit si Jehoas sa edad na pitong taóng gulang, inilabas siya ng may-takot sa Diyos na mataas na saserdoteng si Jehoiada at kinoronahan siya bilang ang lehitimong tagapagmana ng trono. Nang marinig ni Athalia ang kaguluhan, sumugod siya sa templo at nang makita niya ang nangyayari ay nagsisigaw siya, “Sabuwatan! Sabuwatan!” Iniutos ng mataas na saserdoteng si Jehoiada na ilabas si Athalia mula sa bakuran ng templo upang patayin ito sa may pintuang-daan ng kabayo ng palasyo; maaaring siya ang kahuli-hulihang miyembro ng kasuklam-suklam na sambahayan ni Ahab. (2Ha 11:1-20; 2Cr 22:1–23:21) Nagkatotoo nga ang pananalitang ito: “Walang isa man sa salita ni Jehova ang mahuhulog sa lupa nang di-natutupad na sinalita ni Jehova laban sa sambahayan ni Ahab”!—2Ha 10:10, 11; 1Ha 21:20-24.
Espirituwal na Kayamanan
it-1-TG 1137
Jehoas
Pagkatapos nito, hangga’t nabubuhay ang mataas na saserdoteng si Jehoiada at gumaganap bilang ama at tagapayo ni Jehoas, ang batang monarka ay umuunlad. Palibhasa’y may asawa na siya sa edad na 21 taon, nagkaroon siya ng dalawang asawa, na ang isa sa kanila ay nagngangalang Jehoadan, at sa mga ito ay nagkaanak si Jehoas ng mga lalaki at mga babae. Sa ganitong paraan, ang linya ni David na umaakay tungo sa Mesiyas, na muntik nang lubusang maputol, ay muling tumibay.—2Ha 12:1-3; 2Cr 24:1-3; 25:1.
DISYEMBRE 5-11
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | 2 HADI 13-15
“An Bilog na Pusong Paghihinguwa Minaresulta sa Dakul na Bendisyon”
Lubos daw Nindong Sinusunod an Cristo?
11 Tanganing iilustrar an kahalagahan kan pagigin maigot sa paglilingkod sa Dios, mangnohon an sarong pangyayari sa buhay ni Hadeng Joas nin Israel. Huling naghahadit sa posibleng mangyari sa Israel sa kamot kan Siria, si Joas naghihibing nagduman ki Eliseo. Pinagbotan sia kan propeta na, mantang nasa may bintana, magpana pasiring sa Siria, na nangangahulogan nin kapangganahan tumang sa nasyon na iyan paagi ki Jehova. Dapat na napakosog kutana kaini an hade. Sunod, sinabi ni Eliseo ki Joas na kuanon an saiyang mga pana asin ipana iyan sa daga. Tolong beses na pinana ni Joas an daga. Ikinaanggot na gayo ini ni Eliseo, huling an lima o anom na beses na pagpana sa daga mangangahulogan kutana na ‘mapapabagsak nia an Siria sagkod na matapos.’ Huli kaiyan, tolong bakong lubos na kapangganahan sana an makakamtan ni Joas. Huling huminiro sia nin daing kaigotan, limitadong kapangganahan sana an nakamtan ni Joas. (2 Ha. 13:14-19) Anong leksion an manonodan niato sa pagkasaysay na iyan? Bebendisyonan kita nin abunda ni Jehova solamente kun bilog na puso asin maigot niatong inootob an saiyang gibohon.
‘An Parabalos sa mga Naghahanap Saiya’
Siisay an tinatawan ni Jehova nin balos? An mga “naghahanap saiya,” an sabi ni Pablo. An sarong reperensiya para sa mga paratradusir kan Bibliya nagsasabi na an Griegong tataramon na trinadusir digdi na “naghahanap” dai nangangahulugan na literal na “paghanap” kundi nanunungod sa pagrani sa Diyos “sa pagsamba.” Ipinaliwanag man nin saro pang reperensiya na an Griegong pandiwang ini nagpapahiling nin kaigutan saka pagigin pursigido. Iyo, binabalusan ni Jehova an mga tawong napapahiro kan pagtubod ninda na sambahon siya nin may kaigutan asin bilog na puso.—Mateo 22:37.
Paano binabalusan ni Jehova an maimbod na mga nagsasamba sa saiya? Nangangako siya nin daing kapantay na balos—an buhay na daing katapusan sa Paraiso digdi sa daga—na nagpapahiling kun gurano siya kamatinao asin kamamumuton. (Kapahayagan 21:3, 4) Ngunyan pa sana, dakul nang bendisyon an nakakamtan kan mga maigot na naghahanap ki Jehova. Sa tabang kan saiyang banal na espiritu asin kadunungan na nasa Tataramon niya, maugma asin nakakakontento an buhay ninda.—Salmo 144:15; Mateo 5:3.
Espirituwal na Kayamanan
Tampok na mga Kabtang sa Libro nin Ikaduwang Hade
13:20, 21—Sinusuportaran daw kan milagrong ini an pagsamba sa relihiosong mga relikya? Dai nanggad. Dai ipinapaheling sa Biblia na an mga tolang ni Eliseo sinamba kasuarin man. An kapangyarihan nin Dios an nagpangyari na magin posible an milagrong ini, na kapareho kan gabos na milagrong ginibo ni Eliseo kan sia buhay pa.
DISYEMBRE 12-18
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | 2 HADI 16-17
“May Sagkudan an Pagpapasensiya ni Jehova”
it-2-TG 1059 ¶3
Salmaneser
Panunupil sa Israel. Noong panahon ng paghahari ni Haring Hosea ng Israel (mga 758-740 B.C.E.), lumusob si Salmaneser V sa Palestina at si Hosea ay naging kaniyang basalyo na pinatawan ng taunang tributo. (2Ha 17:1-3) Gayunman, nang maglaon ay hindi nagbayad si Hosea ng tributo at natuklasang nakikipagsabuwatan kay Haring So ng Ehipto. (Tingnan ang SO.) Dahil dito, ikinulong ni Salmaneser si Hosea at pagkatapos nito ay kinubkob ang Samaria sa loob ng tatlong taon, anupat nang dakong huli ay bumagsak ang lubhang nakukutaang lunsod, at ang mga Israelita ay dinala sa pagkatapon.—2Ha 17:4-6; 18:9-12; ihambing ang Os 7:11; Eze 23:4-10.
it-2-TG 614-615
Pagkabihag
Kapuwa sa hilagang sampung-tribong kaharian ng Israel at sa timugang dalawang-tribong kaharian ng Juda, iisa ang pinakasanhi na humantong sa pagkabihag: ang pag-iwan sa tunay na pagsamba kay Jehova upang bumaling sa pagsamba sa huwad na mga diyos. (Deu 28:15, 62-68; 2Ha 17:7-18; 21:10-15) Sa bahagi naman ni Jehova, patuloy niyang isinugo ang kaniyang mga propeta upang babalaan ang dalawang bansa ngunit walang nangyari. (2Ha 17:13) Walang isa man sa mga hari ng sampung-tribong kaharian ng Israel ang lubusang lumipol sa huwad na pagsambang pinasimulan ng unang hari ng bansang iyon, si Jeroboam. Ang Juda naman, na kaniyang kapatid na kaharian sa T, ay hindi nagbigay-pansin kapuwa sa tahasang mga babala ni Jehova at sa pagkabihag na dinanas ng Israel. (Jer 3:6-10) Nang maglaon, ang mga tumatahan sa dalawang kahariang iyon ay dinala sa pagkatapon, anupat bawat bansa ay nakaranas ng mahigit sa isang lansakang pagpapatapon.
Espirituwal na Kayamanan
it-2-TG 1065
Samaritano
Ang terminong “mga Samaritano” ay unang lumitaw sa Kasulatan pagkatapos na malupig ang sampung-tribong kaharian ng Samaria noong 740 B.C.E.; ikinapit ito sa mga naninirahan sa hilagang kaharian bago ang panlulupig na iyon upang mapaiba sila sa mga banyagang dinala roon nang dakong huli mula sa ibang mga bahagi ng Imperyo ng Asirya. (2Ha 17:29) Waring hindi inalis ng mga Asiryano ang lahat ng mga Israelitang naninirahan sa Samaria, sapagkat ipinahihiwatig ng ulat sa 2 Cronica 34:6-9 (ihambing ang 2Ha 23:19, 20) na noong panahon ng paghahari ni Haring Josias ay may mga Israelita pa rin sa lupaing ito. Sa kalaunan, ang terminong “mga Samaritano” ay nangahulugang mga inapo ng mga naiwan sa Samaria at ng mga dinala roon ng mga Asiryano. Kaya naman tiyak na ang ilan sa mga ito’y mga anak sa pakikipag-asawa sa banyaga. Nang maglaon pa, ang pangalang ito’y mas nagkaroon ng relihiyosong kahulugan. Ang “Samaritano” ay tumukoy sa isang miyembro ng sektang lumaganap sa sinaunang Sikem at Samaria at nanghahawakan sa mga paniniwalang ibang-iba sa Judaismo.—Ju 4:9.
DISYEMBRE 19-25
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | 2 HADI 18-19
“Kun Paano Kita Pinapaluya kan mga Nagkokontra sa Sato”
Tampok na mga Kabtang sa Libro nin Ikaduwang Hade
18:19-21, 25—Nakipag-alyansa daw si Ezequias sa Egipto? Dai. Bakong totoo an akusasyon ni Rabsaces, siring kan hinihingako nia na sia nagdatong na may “autorisasyon hale ki Jehova.” An maimbod na si Hadeng Ezequias nagsarig solamente ki Jehova.
“Dai Ka Matakot. Ako Mismo an Matabang sa Saimo”
Si Rabsaces naggamit nin tusong pangangatanosan tanganing papagduwaduwahon an banwaan. Sia nagsabi: “Bako daw na [ki Jehova] an haralangkaw na lugar asin an mga altar na hinale ni Ezequias? . . . Si Jehova mismo nagsabi sa sako, ‘Tumukad ka tumang sa dagang ini, asin laglagon mo iyan.’” (2 Ha. 18:22, 25) Sa siring, ginibong argumento ni Rabsaces na dai makikipaglaban si Jehova para sa Saiyang banwaan huling anggot Sia sa sainda. Alagad kabaliktaran kaiyan an totoo. Si Jehova naogma ki Ezequias asin sa mga Judio na nagbalik sa tunay na pagsamba.—2 Ha. 18:3-7.
Pitong Pastor, Walong Duke—Kun Ano an Kahulugan Kaiyan Para sa Sato Ngunyan
14 Nagkampo an hadi nin Asiria sa Lakis, na nasa timog-sulnupan nin Jerusalem. Hali duman, paagi sa tulong representante, pinagbutan niya an siyudad na sumuko. Naggamit nin lain-lain na taktika an saiyang representante sa pagtaram, na an opisyal na titulo Rabsake. Paagi sa pagtaram sa lengguwaheng Hebreo, pinurbaran niyang kumbinsiron an banwaan na talikdan an hadi asin magpasakop sa mga Asiriano, na putik na nanuga na dadarahon sinda sa lugar na makakapamuhay sinda nin komportable. (Basahon an 2 Hadi 18:31, 32.) Dangan mapuwersang sinabi ni Rabsake na kun paanong dai naprotektaran kan mga diyos nin mga nasyon an mga nagsasamba sa sainda, dai man kayang iligtas ni Jehova sa mga Asiriano an mga Judio. May kadunungan na dai nagsimbag an banwaan sa mapagpakaraot na propagandang iyan, na parati man na ginigibo kan mga lingkod ni Jehova sa panahon ta.—Basahon an 2 Hadi 18:35, 36.
yb74-E 177 ¶1
Part 2—Germany
It is interesting that the SS, who often used the dirtiest tricks to try to get someone to sign the declaration, frequently turned against them once they had actually signed and harassed them more afterward than they had before. Karl Kirscht confirms this: “More than anyone else Jehovah’s witnesses were the victims of chicanery in the concentration camps. It was thought that in this way they could be persuaded to sign the declaration. We were repeatedly asked to do so. Some did sign, but, in most cases, they had to wait more than a year before they were released. During this time they were often publicly reviled by the SS as being hypocrites and cowards and were forced to take a so-called ‘honor walk’ around their brothers before being permitted to leave the camp.”
Espirituwal na Kayamanan
it-1-TG 199 ¶2
Arkeolohiya
Bilang ilustrasyon, sinasabi sa rekord ng Bibliya na si Haring Senakerib ng Asirya ay pinatay ng kaniyang dalawang anak, sina Adramelec at Sarezer, at hinalinhan sa trono ng isa pa niyang anak, si Esar-hadon. (2Ha 19:36, 37) Gayunman, isang kronikang Babilonyo ang nagsabi na, noong ika-20 ng Tebet, pinatay si Senakerib ng kaniyang anak sa isang paghihimagsik. Gayundin ang sinasabi ng ulat ni Berossus, isang Babilonyong saserdote noong ikatlong siglo B.C.E., at ni Nabonido, hari ng Babilonya noong ikaanim na siglo B.C.E., anupat sa wari’y isa lamang sa mga anak ni Senakerib ang pumaslang sa kaniya. Gayunman, sa isang mas bagong-tuklas na piraso ng Prisma ni Esar-hadon, ang anak na humalili kay Senakerib, malinaw na sinasabi ni Esar-hadon na ang kaniyang mga kapatid (anyong pangmaramihan) ay naghimagsik at pinatay ng mga ito ang kanilang ama at pagkatapos ay tumakas. Bilang komento rito, si Philip Biberfeld, sa Universal Jewish History (1948, Tomo I, p. 27), ay nagsabi: “Ang Babylonian Chronicle, si Nabonid, at si Berossus ay mali; ang ulat ng Bibliya lamang ang napatunayang tama. Ito’y napatotohanan sa lahat ng maliliit na detalye sa pamamagitan ng inskripsiyon ni Esarhaddon at napatunayang mas tumpak may kinalaman sa pangyayaring ito sa kasaysayan ng Babilonya at Asirya kaysa sa mismong impormasyon mula sa mga Babilonyo. Napakahalagang kilalanin ang bagay na ito sa pagsusuri maging ng magkakapanahong mga mapagkukunan ng impormasyon na hindi kaayon ng sinasabi ng Bibliya.”
DISYEMBRE 26–ENERO 1
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | 2 HADI 20-21
“Napapahiro si Jehova kan Pamibi na Mag-interbenir”
Binalosan an Pagtubod nin Sarong Hade
23 Sa panahon na si Senaquerib enot na nagdatong tumang sa Juda, si Ezequias nagkahelang nin grabe. Sinabi sa saiya ni Isaias na sia magagadan. (Isaias 38:1) An 39 anyos na hade nalunosan. Nahahadit sia bako sana sa saiyang kapakanan kundi siring man sa ngapit kan saiyang banwaan. An Jerusalem asin an Juda namemeligrong sakyadahon kan mga Asirio. Kun si Ezequias magadan, siisay an mangengenot sa pakikilaban? Kan panahon na idto, si Ezequias mayo nin aking lalaki na maasumir kan pamamahala. Sa odok na pamibi si Ezequias nakimaherak ki Jehova na pahelingan sia nin pagkaherak.—Isaias 38:2, 3.
Maglingkod ki Jehova nin Bilog na Puso!
16 Pag-abot nin panahon, nagkahilang nin grabe si Hezekias asin haros magadan na. Nakimahirak siya ki Jehova na girumdumon kun paano siya nagin maimbod sa Saiya. (Basahon an 2 Hade 20:1-3.) Aram niyato na uyon sa Bibliya, dai na kita nabubuhay sa panahon na malalauman tang milagroso kitang papaumayan nin Diyos o papalawigon an satong buhay. Pero arog ni Hezekias, lambang saro sa sato puwedeng sabihon ki Jehova sa pamibi: “Ako maimbod asin bilog na puso na naglakaw sa atubangan mo.” Nagtutubod ka daw na kaya asin gusto ni Jehova na atamanon ka dawa sa panahon na may hilang ka?—Sal. 41:3.
g01-TG 7/22 13 ¶4
Paano Ako Matutulungan ng Panalangin?
Noong panahon ng Bibliya ang mga taong may pananampalataya ay tumanggap ng tuwiran—makahimala pa nga—na mga sagot sa kanilang mga panalangin. Halimbawa, nang malaman ni Haring Hezekias na mayroon siyang nakamamatay na sakit, nagsumamo siya sa Diyos na tulungan siya. Tumugon ang Diyos: “Narinig ko ang iyong panalangin. Nakita ko ang iyong mga luha. Narito, pagagalingin kita.” (2 Hari 20:1-6) Naranasan din ng iba pang mga lalaki’t babae na may takot sa Diyos ang pamamagitan ng Diyos alang-alang sa kanila.—1 Samuel 1:1-20; Daniel 10:2-12; Gawa 4:24-31; 10:1-7.
Espirituwal na Kayamanan
it-2-TG 836 ¶4
Pangnibel, Kasangkapang
Maaaring gamitin ang kasangkapang pangnibel upang maitayo nang wasto ang isang gusali o upang masuri ang tibay nito at kung karapat-dapat pa itong panatilihin. Inihula ni Jehova na gagamitin niya sa suwail na Jerusalem “ang pising panukat na ginamit sa Samaria at gayundin ang kasangkapang pangnibel na ginamit sa sambahayan ni Ahab.” Sinukat ng Diyos ang Samaria at ang sambahayan ni Haring Ahab at nasumpungan niyang ang mga ito ay masama o liko sa moral, anupat humantong iyon sa kanilang pagkapuksa. Sa katulad na paraan, hahatulan ng Diyos ang Jerusalem at ang mga tagapamahala nito, anupat ilalantad niya ang kanilang kabalakyutan at pasasapitin niya ang pagkapuksa ng lunsod na iyon. Aktuwal na naganap ang mga pangyayaring ito noong 607 B.C.E. (2Ha 21:10-13; 10:11) Sa pamamagitan ni Isaias, ipinagbigay-alam sa balakyot na mayayabang at sa mga tagapamahala ng bayan na nasa Jerusalem ang kanilang dumarating na kapahamakan at ang kapahayagan ni Jehova: “Katarungan ang gagawin kong pising panukat at katuwiran ang kasangkapang pangnibel.” Isisiwalat ng mga pamantayan ng tunay na katarungan at katuwiran kung sino talaga ang mga lingkod ng Diyos at kung sino ang hindi, anupat alinman sa kaligtasan o pagkapuksa ang ibubunga nito.—Isa 28:14-19.