Mga Reperensiya Para sa Workbook sa Pagtiripon na Pamumuhay Asin Ministeryo
SETYEMBRE 5-11
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | 1 HADI 9-10
“Umawon si Jehova Huli sa Saiyang Kadunungan”
Sarong Pagsongko na Binalosan nin Igo
Kan makanuparan si Salomon, an reyna nagpoon na baloon sia nin “nakariribong na mga hapot.” (1 Hade 10:1) An termino sa Hebreo na ginamit digdi puedeng tradusiron na “mga patood.” Alagad ini dai nangangahulogan na an reyna inagi si Salomon sa daing halagang mga kawat. Interesante nanggad, sa Salmo 49:4, an iyo man sanang termino sa Hebreo ginamit sa paglaladawan nin magabat na mga hapot mapadapit sa kasalan, kagadanan, asin pagkabalukat. Kun siring, posibleng marhay na an reyna nin Seba nakipag-olay ki Salomon dapit sa harararom na topiko na buminalo sa rarom kan saiyang kadonongan. Sinasabi kan Biblia na “pinonan [nia] na sabihon sa saiya an gabos na harani sa saiyang puso.” “Sinabi man ni Salomon sa saiya an gabos na bagay-bagay nia. Mayong bagay na natatago sa hade na dai nia sinabi sa saiya.”—1 Hade 10:2b, 3.
Kun Magin Abunda an Pagigin Buka an Palad
Napangalas nin labi-labi sa saiyang nadangog asin naheling, an reyna mapakumbabang nagsimbag: “Maogma an saimong mga lingkod na danay na nagtitindog sa atubangan mo, na naghihinanyog sa saimong kadonongan!” (1 Hade 10:4-8) Dai nia sinabi na maogma an mga lingkod ni Salomon huli ta sinda napalilibotan nin kayamanan—minsan ngani totoo. Imbes, an mga lingkod ni Salomon maogma huli ta sinda puedeng dayaday na maghinanyog sa tao nin Dios na kadonongan ni Salomon. Marahayon nanggad na halimbawa an reyna nin Seba para sa banwaan ni Jehova ngonyan, na naggayagaya sa kadonongan kan mismong Kaglalang asin kan saiyang Aki, si Jesu-Cristo!
Sarong Pagsongko na Binalosan nin Igo
Nagulat na marhay an reyna nin Seba sa kadonongan ni Salomon asin sa prosperidad kan saiyang kahadean kaya “nawaran na sia nin espiritu.” (1 Hade 10:4, 5) An pagkasabot nin nagkapira sa kahulogan kan fraseng ini iyo na an reyna “dai na makahangos.” Isinusuherir pa ngani nin sarong intelektuwal na sia nadismayo! Ano man an nangyari, an reyna nagngalas sa saiyang naheling asin nadangog. Sinabi nia na maogma an mga lingkod ni Salomon huli ta nadadangog ninda an kadonongan kan hadeng ini, asin inomaw nia si Jehova huli sa pagbugtak ki Salomon sa trono. Dangan tinawan nia an hade nin mga regalo na halangkaw an presyo, na an bulawan sana minaabot, sa kantidad sa presenteng panahon, nin mga $40,000,000. Si Salomon nagregalo man, na itinatao sa reyna “an gabos niang ikinaoogmang marhay na hinagad nia.”—1 Hade 10:6-13.
Espirituwal na Kayamanan
w08-TG 11/1 22 ¶4-6
Alam Mo Ba?
Gaano karaming ginto ang pag-aari ni Haring Solomon?
Sinasabi ng Kasulatan na nagpadala si Hiram, hari ng Tiro, ng apat na toneladang ginto kay Solomon, nagbigay ang reyna ng Sheba kay Solomon ng ganoon din karaming ginto, at ang pangkat ng mga barko ni Solomon ay nagdala nang mahigit 15 toneladang ginto mula sa Opir. “Ang timbang ng ginto na dumarating kay Solomon sa isang taon,” ang sabi ng ulat, “ay nagkakahalaga ng anim na raan at animnapu’t anim na talento na ginto,” o mahigit 25 tonelada. (1 Hari 9:14, 28; 10:10, 14) Posible ba ito? Gaano ba karaming ginto ang pag-aari ng mga hari noong panahong iyon?
Sa isang sinaunang inskripsiyon, na sinasabi ng mga iskolar na mapananaligan, mababasa na si Paraon Thutmose III ng Ehipto (mga 3,500 taon na ang nakalipas) ay nagbigay ng mga 13.5 toneladang ginto sa templo ni Amun-Ra sa Karnak. Noong ikawalong siglo B.C.E., tumanggap ang hari ng Asirya na si Tiglat-pileser III ng mahigit 4 na toneladang ginto na tributo mula sa Tiro, at si Sargon II ay nagbigay ng ganoon din karaming ginto bilang kaloob sa mga diyos ng Babilonya. Si Haring Felipe II ng Macedonia (359-336 B.C.E.) ay iniulat na nakakakuha ng mahigit 28 toneladang ginto taun-taon mula sa mga minahan ng Pangaeum sa Tracia.
Nang sakupin ng anak ni Felipe na si Alejandrong Dakila (336-323 B.C.E.) ang Persianong lunsod ng Susa, sinasabing nakakuha siya ng mga 1,180 toneladang ginto mula rito at halos 7,000 tonelada mula sa buong Persia. Kaya kapag inihambing sa mga ulat na ito, hindi pagmamalabis ang paglalarawan ng Bibliya sa mga ginto ni Haring Solomon.
SETYEMBRE 12-18
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | 1 HADI 11-12
“Madunong na Pilion an Saimong Magigin Agom”
‘Siisay an Kampi ki Jehova?’
7 Dakul kitang puwedeng manudan sa halimbawa ni Hading Solomon. Kan siya hoben pa, nagtiwala si Solomon ki Jehova para sa paggiya. Tinawan siya nin Diyos nin dakulang kadunungan asin ipinagkatiwala sa saiya an pagtugdok kan kahanga-hangang templo sa Jerusalem. Pero naiwara ni Solomon an saiyang haraning relasyon ki Jehova. (1 Ha. 3:12; 11:1, 2) Espesipikong ipinagbabawal sa Katugunan nin Diyos na magkua an hadi kan mga Hebreo nin ‘dakul na [agom], tanganing an saiyang puso dai malagalag.’ (Deut. 17:17) Dai nagsunod si Solomon, asin pag-abot nin panahon nagkua siya nin 700 na agom. Dangan nagkua pa siya nin 300 na sekondaryong agom. (1 Ha. 11:3) Dakul sa mga agom niya bakong Israelita, asin nagsasamba sa ibang mga diyos. Kaya binalga man ni Solomon an pagbuot nin Diyos na dai mag-agom nin dayuhan na mga babayi.—Deut. 7:3, 4.
Paano Mo Maiingatan an Saimong Puso?
6 Gusto ni Satanas na kita magin arog niya—sarong rebelde na binabaliwala an mga pamantayan ni Jehova asin sadiri sanang interes an iniisip. Dai kaya ni Satanas na piriton kitang mag-isip asin gumawi nin arog sa saiya. Para mangyari an katuyuhan niya, naggagamit siya nin ibang mga paagi. Halimbawa, pinapalibutan niya kita nin mga tawong kontaminado na kan saiyang kaisipan. (1 Juan 5:19) Gusto niya na pilion tang makiibanan sa sainda, dawa aram niyatong an maraot na pag-iriba ‘makakaraot’ kan satong kaisipan asin paggawi. (1 Cor. 15:33) Nag-aser ki Hading Solomon an taktikang iyan. Nag-agom siya nin dakul na paganong babayi, asin pag-abot nin panahon, makusog an nagin impluwensiya ninda sa saiya asin ‘irinayo ninda [ki Jehova] an puso’ niya.—1 Ha. 11:3, NW.
‘Siisay an Kampi ki Jehova?’
9 Alagad nungkang pinapalampas ni Jehova an maraot na gibo. Sinasabi kan Bibliya: ‘Naanggot si Jehova tumang ki Solomon, huli ta an saiyang puso suminuhay ki Jehova, na nagpahiling saiya nin makaduwa asin pinagbutan siya kaini na dai magsunod sa ibang mga diyos. Pero dai siya nagkuyog kan itinugon sa saiya ni Jehova.’ Bilang resulta, dai na siya inuyunan asin sinuportaran nin Diyos. An mga tagapagmana kan trono ni Solomon dai na nakapamahala sa bilog na kahadian nin Israel asin nakaeksperyensiya sinda nin dakul na problema pag-abot nin panahon.—1 Ha. 11:9-13.
Espirituwal na Kayamanan
Nakua Niya Kuta an Pag-uyon nin Diyos
Tanganing maatubang an rebelyon, tinipon ni Rehoboam an saiyang hukbo. Pero nag-interbenir si Jehova paagi ki propeta Semaias. Sinabi ni Jehova: ‘Dai kamo magdagos, dai man kamo makipag-iwal tumang sa saindong mga tugang na lalaki na mga aki ni Israel. Magbaralik kamo an balang saro sa saiyang [harong] huli ta ako an naggibo kan bagay na ini.’—1 Ha. 12:21-24.
Dai makilaban? Isip-isipa na sana kun gurano iyan nakapurisaw ki Rehoboam! Ano na sana an iisipon kan mga tawo sa hadi na naghumang papadusahan an saiyang mga nasasakupan paagi sa latigong may tarom sa puro tapos dai nahaloy mayo man sanang ginibo sa hayagan na rebelyon na ini? (Ikumparar an 2 Cronica 13:7.) Sa ibong kaiyan, an hadi asin an saiyang hukbo ‘nagdangog sa tataramon ni Jehova asin nagbaralik sinda [sa saindang harong] siring sa tataramon ni Jehova.’
Ano an manunudan ta digdi? Madunong na magsunod sa Diyos dawa kun magin dahilan iyan na tuyaon kita kan iba. Kun magigin makinuyog kita sa Diyos, uuyunan asin bebendisyunan niya kita.—Deut. 28:2.
Ano an nagin resulta kaiyan para ki Rehoboam? Pagkatapos niyang talikdan an plano niyang makipaglaban sa bagong maestablisar na nasyon, nagpokus siya sa pagbilog nin mga siyudad sa mga teritoryo kan tribo nin Juda asin Benjamin na nasa irarom pa kan pamamahala niya. Pinakusog niya “nin labi-labi” an nagkapirang siyudad. (2 Cron. 11:5-12) An mas mahalaga, may panahon na nagsunod siya sa mga katugunan ni Jehova. Mantang nag-uurog an idolatriya sa sampulong tribong kahadian nin Israel sa pamamahala ni Jeroboam, dakul sa mga tawo diyan an nagsuportar ki Rehoboam paagi sa pagpasiring sa Jerusalem tanganing manindugan para sa tunay na pagsamba. (2 Cron. 11:16, 17) Kaya, naparigon kan pagkuyog ni Rehoboam an saiyang pamamahala bilang hadi.
SETYEMBRE 19-25
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | 1 HADI 13-14
“Taano ta Dapat Magin Kontento Asin Hababa an Buot?”
Papagdanayon an Kaimbodan na May Bilog na Puso
4 Dangan nagsabi si Jeroboam sa lalaki na lingkod kan tunay na Dios: “Mag-iba ka sa sako sa harong asin magkakan ka, asin tatawan taka nin regalo.” (1 Ha. 13:7) Ano an gigibohon ngonyan kan propeta? Maninigo daw niang akoon an pag-istimar kan hade pagkatapos na ipaabot nia sa saiya an mensahe nin pagkondenar? (Sal. 119:113) O maninigo daw niang sayumahan an imbitasyon kan hade, minsan ngani garo baga nagbabasol an hade? Si Jeroboam siertong igwa nin kakayahan na magtao nin mamahalon na mga regalo sa saiyang mga katood. Kun an propeta nin Dios igwa nin ano man na itinatagong kamawotan para sa materyal na mga bagay, posibleng marhay na magigin dakulang sugot an alok kan hade. Minsan siring, pinagbotan ni Jehova an propeta: “Dai ka magkakan nin tinapay o mag-inom nin tubig, asin dai ka magbalik sa dalan na inagihan mo.” Kaya an propeta marigon asin malinaw na nagsimbag: “Dawa itao mo sa sako an kabanga kan saimong harong dai ako maiba sa saimo asin dai ako makakan nin tinapay o mainom nin tubig sa lugar na ini.” Asin an propeta naghale sa Betel asin nag-agi sa ibang dalan. (1 Ha. 13:8-10) Anong leksion manongod sa odok sa pusong kaimbodan an itinotokdo sa sato kan nagin desisyon kan propeta?—Roma 15:4.
Papagdanayon an Kaimbodan na May Bilog na Puso
15 Ano pa an manonodan niato sa sala kan propeta hale sa Juda? An Talinhaga 3:5 nagsasabi: “Magtiwala ka ki Jehova sa bilog mong puso asin dai ka manarig sa saimong sadiring pakasabot.” Imbes na padagos na magsarig ki Jehova siring kan nakaagi, sa pangyayaring ini an propeta hale sa Juda nagtiwala sa sadiri niang paghusgar. An saiyang sala nangahulogan kan pagkawara kan saiyang buhay asin kan saiyang marahay na ngaran sa atubangan nin Dios. An saiyang eksperyensia mapuersa nanggad na nagdodoon sa halaga kan paglilingkod ki Jehova na may hababang boot asin kaimbodan!
Papagdanayon an Kaimbodan na May Bilog na Puso
10 Maninigo kutanang narisa kan propeta hale sa Juda an panloloko kan gurang na propeta. Puede kutana siang naghapot sa saiyang sadiri, ‘Taano ta sa ibang tawo pa nagsugo nin anghel si Jehova sa pagtao nin bagong mga instruksion sa sako?’ An propeta puede kutanang nakiolay ki Jehova na linawon an instruksion, alagad dai ipinaparisa kan Kasuratan na ginibo nia iyan. Imbes, “nagbalik siang kaiba [an gurang na lalaki] tanganing sia makakakan nin tinapay sa saiyang harong asin makainom nin tubig.” Dai naogma si Jehova huli kaiyan. Kan an nadayang propeta sa katapustapusi pabalik na sa Juda, nakatupar sia nin leon asin ginadan sia kaini. Kanigoan kamakamomondong katapusan kan saiyang pagigin propeta!—1 Ha. 13:19-25.
Espirituwal na Kayamanan
Hinahanap Nia an Marahay sa mga Tawo
Pinakamahalaga, an mga tataramon kan 1 Hade 14:13 may magayon na itinotokdo sa sato manongod ki Jehova asin kun ano an hinahanap nia sa sato. Tandaan na may sarong bagay na marahay na “nakua” ki Abias. Minalataw na siniyasat ni Jehova an puso ni Abias sagkod na may nakua Siang kadikit na karahayan. Kun ikokomparar sa pamilya nia, sinabi nin sarong parasurat na si Abias an nagsosolong perlas sa “tambak nin saradit na gapo.” Pinahalagahan ni Jehova an karahayan na ini asin binalosan iyan, na kinaherakan minsan paano an sarong miembrong ini nin maraoton na pamilya.
SETYEMBRE 26–OKTUBRE 2
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | 1 HADI 15-16
“Huminiro si Asa na May Kusog nin Buot—Iyo Ka Man Daw?”
‘Babalosan an Gibo Nindo’
Kan suminunod na 20 taon pagkabanga kan Israel sa duwang kahadean, an Juda biyong naimpluwensiahan nin paganong mga kaugalean. Kan magin hade si Asa kan 977 B.C.E., pati an palasyo kan hade naolakitan na nin pagsamba sa mga Cananeong dios nin pagigin mainaki. Alagad an ipinasabong na pagkasaysay kan paghade ni Asa nagsasabi na sia ‘naggibo kan marahay asin matanos sa mata ni Jehova na saiyang Dios.’ ‘Hinale ni Asa an mga altar na pinagsasambahan sa iba asin an halangkaw na kamugtakan; pinarasâ nia an mga ladawan [“sagradong mga harigi,” NW] asin pinolak [pinalod] an mga kadlagan [“sagradong mga palo,” NW].’ (2 Cron. 14:2, 3) Pinahale man ni Asa sa kahadean nin Juda an ‘mga sodomita’ sa templo na naggigibo nin grabeng imoralidad sa ngaran nin relihion. Bako sana ini an paglinig na ginibo ni Asa. Sinadol man nia an banwaan na ‘hanapon si Jehova na Dios kan saindang mga magurang’ asin gibohon an ‘pagboot asin togon’ nin Dios.—1 Ha. 15:12, 13; 2 Cron. 14:4.
Maglingkod ki Jehova nin Bilog na Puso!
7 Puwede niyatong siyasaton an satong puso para aramon kun baga lubos an debosyon kaiyan sa Diyos. Haputon an sadiri, ‘Determinado daw akong paugmahon si Jehova, idepensa an tunay na pagsamba, asin protektaran an saiyang banwaan sa ano man na nakakaraot na impluwensiya?’ Grabeng kusog nin buot an kinaipuhan ni Asa tanganing manindugan laban ki Maaca, an “inang-reyna” kan Juda! Totoo, posibleng mayo ka man bistong arog karaot ni Maaca, pero tibaad may mga sitwasyon na diyan puwede mong maarog an kaigutan ni Asa. Halimbawa, paano kun an sarong kapamilya o amigo makagibo nin magabat na kasalan, dai magsulsol, asin kaipuhan na itiwalag? Magigin determinado ka daw na dai makiiba-iba sa saiya? Papahiruon ka daw kan puso mo na gibuhon an tama?
it-1-TG 216
Asa
Bagaman kung minsan ay nagpapamalas siya ng kakulangan ng karunungan at espirituwal na kaunawaan, maliwanag na ang mabubuting katangian ni Asa at ang pagiging malaya niya sa apostasya ay mas matimbang kaysa sa kaniyang mga kamalian, kung kaya itinuturing siya bilang isa sa tapat na mga hari sa linya ni Juda. (2Cr 15:17) Ang 41-taóng paghahari ni Asa ay nagpang-abot o sumaklaw sa mga paghahari ng walong hari ng Israel: sina Jeroboam, Nadab, Baasa, Elah, Zimri, Omri, Tibni (na namahala sa isang bahagi ng Israel bilang katunggali ni Omri), at Ahab. (1Ha 15:9, 25, 33; 16:8, 15, 16, 21, 23, 29) Pagkamatay ni Asa, ang kaniyang anak na si Jehosapat ang naging hari.—1Ha 15:24.
Espirituwal na Kayamanan
An Dios daw Tunay Para sa Saindo?
Halimbawa, basahon nindo an hula manongod sa penalidad sa pagtogdok liwat kan Jerico dangan estudyaran nindo an kaotoban kaiyan. An Josue 6:26 nagsasabi: “Ipinasabi ni Josue an sarong sumpa kan panahon na idto, na sinasabi: ‘Sumpaon logod sa atubangan ni Jehova an tawo na tumindog asin itogdok an siudad na ini, an Jerico. Sa pagkaremate kan saiyang panganay ibugtak nia an pundasyon kaiyan, asin sa pagkaremate kan saiyang kangodhan patindogon nia an mga tata kaiyan.’” Naotob iyan pakalihis nin mga 500 na taon, huli ta satong mababasa sa 1 Hade 16:34: “Kaidtong . . . kaaldawan [ni Hadeng Acab] an Jerico itinogdok ni Hiel na taga Betel. Sa pagkaremate ni Abiram na saiyang panganay ibinugtak nia an pundasyon kaiyan, asin sa pagkaremate ni Segub na saiyang kangodhan tinindog nia an mga tata kaiyan, sono sa tataramon ni Jehova na saiyang itinaram paagi ki Josue na aki ni Nun.” Solamente an tunay na Dios an makakapasabong kan siring na mga hula asin seguradohon na maootob iyan.
OKTUBRE 3-9
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | 1 HADI 17-18
“Sagkod Nuarin Kamo Magdadanay na Nagkikiang-kiang sa Duwang Magkalain na Opinyon?”
Magpahiling nin Pagtubod—Gumibo nin Madunong na mga Desisyon!
6 Kan nakaistar na an suanoy na mga Israelita sa Dagang Panuga, kinaipuhan nindang gumibo nin sarong simple pero mahalagang marhay na desisyon: Sambahon si Jehova o maglingkod sa ibang mga diyos. (Basahon an Josue 24:15.) Garo pasil man sanang pagdesisyon iyan. Pero buhay ninda an nakataya diyan. Kan panahon kan mga Hukom, pauruutrong dai nagin madunong an mga Israelita sa paggibo nin desisyon. Tinalikdan ninda si Jehova asin nagsamba sa palsong mga diyos. (Hok. 2:3, 11-23) Pag-isipan man an sarong pangyayari kan panahon ni propeta Elias na diyan inobligar an banwaan nin Diyos na gumibo nin desisyon. Pinapili sinda kan propeta: Maglingkod ki Jehova o maglingkod sa palsong diyos na si Baal. (1 Ha. 18:21, NW) Sinaway ni Elias an banwaan huling dai sinda makapagdesisyon. Tibaad maisip mo na pasil man sanang desisyon iyan huling an paglilingkod ki Jehova an pirming pinakamarahay asin kapaki-pakinabang na gibuhon. Sa katunayan, mayong madunong na tawo an gugustuhon na maglingkod ki Baal. Pero an mga Israelitang idto, ‘nagkikiang-kiang sa duwang magkalain na opinyon.’ Kaya tama sanang dinagka sinda ni Elias na pilion na sambahon an tunay na Diyos, si Jehova.
Nanindugan Siya Para sa Dalisay na Pagsamba
15 Lalo pa lugod na nataranta an mga saserdote ni Baal, na ‘nagkukururahaw sa halangkaw na tingog, asin nagrurulugad nin mga kutsilyo asin mga lanseta siring sa saindang kinaugalian, sagkod na nagtuturawis an dugo ninda.’ Gabos iyan dai nag-aser! ‘Mayo nin tingog, saka mayo man nin nagsisimbag asin nagdadangog.’ (1 Ha. 18:28, 29) Talagang mayo nin Baal. Imbento sana siya ni Satanas tanganing irayo ki Jehova an mga tawo. An totoo, an pagpili nin ibang kagurangnan apuwera ki Jehova nagreresulta sa pagkadisganar, kasusupgan pa ngani.—Basahon an Salmo 25:3; 115:4-8.
Nanindugan Siya Para sa Dalisay na Pagsamba
18 Bago mamibi si Elias, tibaad iniisip kan mga tawo duman kun baga palso man si Jehova, arog ki Baal. Pero pakapamibi, dai na ninda kaipuhan mag-isip. An Bibliya nagsasabi: ‘Dangan nahulog an kalayo na hali ki Jehova, na idto uminubos kan dulot na pinagtututong, asin kan sungo, asin kan mga gapo, asin kan kabo-kabo, asin dinila pa an tubig na idtuon sa kali.’ (1 Ha. 18:38) Pambihira nanggad na simbag! Asin ano an reaksiyon kan mga tawo?
Espirituwal na Kayamanan
w08 4/1 19, kahon
Sia Nagbantay, Asin Sia Naghalat
Gurano Kalawig an Tigmara kan Panahon ni Elias?
An propeta ni Jehova na si Elias nagsabi ki Hadeng Acab na an halawig na tigmara madali nang matapos. Nangyari iyan “kan ikatolong taon”—na minalataw na nagpoon kan aldaw na enot na ipinaisi ni Elias an tigmara. (1 Hade 18:1) Pinaoran ni Jehova dai nahaloy pagkatapos na sabihon ni Elias na gigibohon Nia iyan. Kun siring, puedeng magkongklusyon an nagkapira na natapos an tigmara durante kan ikatolong taon kaiyan asin sa siring mayo pang tolong taon an ilinawig kaiyan. Minsan siring, sinasabi sa sato ni Jesus sagkod ni Santiago na an tigmara naglawig nin “tolong taon asin anom na bulan.” (Lucas 4:25; Santiago 5:17) May pagkakakontrahan daw ini?
Mayo nanggad. Aram nindo, medyo halawig an panahon nin tigmara sa suanoy na Israel, na minasagkod sa anom na bulan. Daing duda na nagduman si Elias ki Acab tanganing ipaisi an tigmara kan nagigin nang pambihira kalawig asin kagrabe kan tigmara. Sa katunayan, nagpoon an tigmara haros kabangang taon na an nakaagi. Sa siring, kan ipaisi ni Elias an katapusan kan tigmara “kan ikatolong taon” poon kan enot niang pagpaisi, an tigmara naglawig na nin haros tolo may kabangang taon. Natapos na an bilog na “tolong taon asin anom na bulan” kan an gabos na tawo magkatiripon tanganing maheling an dakulang pagbalo sa Bukid nin Carmelo.
Isip-isipon kun siring an epekto kan enot na pagdalaw ni Elias ki Acab. An mga tawo naniniwala na si Baal iyo an “nakasakay sa mga panganoron,” an dios na matao nin oran tanganing taposon an tigmara. Kun pambihira an lawig kan tigmara kaidto, posibleng marhay na nag-isip-isip an mga tawo: ‘Haen si Baal? Noarin sia mapaoran?’ Siertong nakakapanluya sa boot para sa mga parasambang idto ki Baal an pagpaisi ni Elias na dai magkakaigwa nin oran ni ambon sagkod na sabihon nia iyan.—1 Hade 17:1.
OKTUBRE 10-16
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | 1 HADI 19-20
“Magsarig ki Jehova Para sa Karangahan”
Manarig ki Jehova Pag Napapaatubang sa Stress
5 Basahon an 1 Hade 19:1-4. Alagad, natakot si Elias kan maghuma si Reyna Jezebel na gagadanon siya. Kaya nagdulag siya pa-Beer-sheba. Sa grabeng pangluluya nin buot, ‘nagmawot siyang magadan.’ Taano ta nakamati siya nin arog kaiyan? Si Elias bakong perpekto, “tawo man na an mga pagmati kapareho niyato.” (Sant. 5:17) Posibleng nakamati siya nin grabeng stress asin kapagalan. Minalataw na garo baga naisip ni Elias na sayang sana an mga paghihinguwa niyang suportaran an dalisay na pagsamba, na mayong positibong pagbabago sa Israel, asin na siya na sana an naglilingkod ki Jehova. (1 Ha. 18:3, 4, 13; 19:10, 14) Tibaad mabigla kita sa namatian kan maimbod na propetang ini. Pero nasabutan ni Jehova an namatian ni Elias.
Nag-ako Siya nin Karangahan sa Saiyang Diyos
13 Ano sa paghuna nindo an namatian ni Jehova kan mahiling niya hali sa langit an saiyang namumutan na propeta na nakahigda sa sirong kan puon nin kahoy sa kaawagan asin nakikimahirak na lugod magadan na siya? Aram ta na an simbag. Kan makaturog si Elias, nagsugo si Jehova nin anghel. Mabuot na pinukaw kan anghel si Elias paagi sa pagtikwil sa saiya dangan nagsabi: ‘Magbangon ka, kumakan ka.’ Iyan an ginibo ni Elias, huling may kabuutan na pighandaan siya kan anghel nin simpleng kakanon—mainit asin bagong lutong tinapay saka tubig. Nakapagpasalamat daw siya sa anghel? An sabi sana kan Bibliya an propeta nagkakan saka nag-inom dangan nagturog giraray. Huli daw sa grabeng kamunduan kaya dai na siya nakapagpasalamat? Ano man an dahilan, pinukaw giraray siya kan anghel, na posibleng kan mag-aagahon na. Sinabi niya giraray ki Elias, ‘Magbangon ka, kumakan ka,’ asin idinagdag pa niya an pambihirang mga tataramon na ini, ‘huli ta halawig pa an [lalakawon] mo.’—1 Ha. 19:5-7.
Nag-ako Siya nin Karangahan sa Saiyang Diyos
21 Sa kada pangyayari, ipinapagirumdom sa sato na mayo si Jehova sa pambihirang mga puwersang iyan nin naturalesa. Aram ni Elias na si Jehova bakong uruistorya sanang diyos kan naturalesa arog ni Baal, na sinasamba kan nadayang mga parasamba kaini bilang “an nakasakay sa mga panganuron,” o an paratao nin uran. Si Jehova an tunay na Gikanan nin gabos na makangangalas na puwersa nin naturalesa, pero mas dakula siya kisa sa ano man na ginibo niya. Dai siya magkakaigo dawa sa pisikal na kalangitan! (1 Ha. 8:27) Paano nakatabang ki Elias an gabos na ini? Girumdumon na natakot siya. Mayong dapat ikatakot si Elias ki Ahab asin Jezebel ta si Jehova an kakampi niya, an Diyos na makusugon an kapangyarihan!—Basahon an Salmo 118:6.
Nag-ako Siya nin Karangahan sa Saiyang Diyos
22 Kan mawara an kalayo, nagtuninong dangan nakadangog si Elias nin kalmado asin “maluway na tingog.” (BPV) Inagda siya kaiyan na ipahayag giraray an nasa buot niya, kaya sinabi niya sa ikaduwang beses an saiyang mga ikinakahadit. Tibaad lalo siyang nakaginhawa. Pero, siguradong mas naranga pa ngani si Elias sa sunod na sinabi sa saiya kan kalmado asin “maluway na tingog.” Siniyerto giraray ni Jehova ki Elias na siya mahalaga. Paano man? Dakul an ihinayag nin Diyos dapit sa gigibuhon pa niya tanganing halion sa Israel an pagsamba ki Baal. Malinaw na bakong sayang an ginibo ni Elias, huli ta siyertong mangyayari an katuyuhan nin Diyos. Apuwera kaini, may kabtang pa man giraray si Elias sa katuyuhan na iyan, huling pinabalik siya ni Jehova para gibuhon an nagkapirang espesipikong instruksiyon.—1 Ha. 19:12-17.
Espirituwal na Kayamanan
Sarong Halimbawa nin Pagsakripisyo sa Sadiri Asin Kaimbodan
An dakol sa mga lingkod nin Dios ngonyan nagpapaheling nin kaagid na espiritu nin pagsakripisyo sa sadiri. May mga nagbaya kan saindang “mga oma,” kan saindang mga pagbuhay, tangani na maghulit kan maogmang bareta sa hararayong teritoryo o maglingkod bilang mga miembro nin sarong pamilyang Bethel. An iba nagbiahe pasiring sa ibang kadagaan tangani na magtrabaho sa mga proyektong konstruksion kan Sosyedad. Dakol an nag-ako nin tibaad ibinibilang na hamak na mga gibohon. Alagad ta mayo ni saro na nagpapaoripon ki Jehova na naggigibo nin bakong mahalagang paglilingkod. Inaapresyar ni Jehova an gabos na naglilingkod sa saiya nin gikan sa boot, asin bebendisyonan nia an saindang espiritu nin pagsakripisyo sa sadiri.—Marcos 10:29, 30.
OKTUBRE 17-23
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | 1 HADI 21-22
“Arugon an Paggamit ni Jehova nin Awtoridad”
it-1-TG 1164
Jehova ng mga Hukbo
Nang makita ni Josue ang isang panauhing anghel malapit sa Jerico at tanungin niya ito kung ito’y panig sa Israel o sa kalaban, sumagot ito, “Hindi, kundi ako—bilang prinsipe ng hukbo ni Jehova ang pagparito ko ngayon.” (Jos 5:13-15) Sinabi ng propetang si Micaias sa mga haring sina Ahab at Jehosapat, “Nakikita ko nga si Jehova na nakaupo sa kaniyang trono at ang buong hukbo ng langit na nakatayo sa tabi niya, sa kaniyang kanan at sa kaniyang kaliwa,” maliwanag na ang tinutukoy ay ang mga espiritung anak ni Jehova. (1Ha 22:19-21) Angkop na gamitin ang anyong pangmaramihan sa pananalitang “Jehova ng mga hukbo,” yamang ang mga anghelikong hukbo ay hindi lamang inilalarawan na pangkat-pangkat bilang mga kerubin, mga serapin, at mga anghel (Isa 6:2, 3; Gen 3:24; Apo 5:11) kundi inilalarawan din bilang organisadong mga grupo, anupat masasabi ni Jesu-Kristo na maaari siyang tumawag ng “mahigit sa labindalawang hukbo ng mga anghel.” (Mat 26:53) Nang magsumamo si Hezekias na tulungan siya ni Jehova, tinawag niya siyang “Jehova ng mga hukbo, na Diyos ng Israel, na nakaupo sa mga kerubin,” anupat maliwanag na tinutukoy ang kaban ng tipan at ang mga pigura ng mga kerubin na nasa takip nito, na sumasagisag sa makalangit na trono ni Jehova. (Isa 37:16; ihambing ang 1Sa 4:4; 2Sa 6:2.) Ang matatakuting lingkod ni Eliseo ay napatibay-loob ng isang makahimalang pangitain kung saan nakita niyang ang mga bundok sa palibot ng kinubkob na lunsod na tinatahanan ni Eliseo ay “punô ng mga kabayo at mga pandigmang karo ng apoy,” na isang bahagi ng mga anghelikong hukbo ni Jehova.—2Ha 6:15-17.
“An Payo kan Lambang Lalaki Iyo an Cristo”
9 Kapakumbabaan. Si Jehova an pinakamadunong na Persona pero dinadangog niya an opinyon kan saiyang mga lingkod. (Gen. 18:23, 24, 32) Tinugutan niya an mga nasa awtoridad niya na magtao nin mga suhestiyon. (1 Ha. 22:19-22) Perpekto si Jehova, pero dai siya naglalaom nin pagkaperpekto sato ngunyan. Imbes, tinatabangan niya an bakong perpektong mga lingkod niya na magin mapanggana. (Sal. 113:6, 7) Sa katunayan, sinasabi pa ngani kan Bibliya na si Jehova “paratabang.” (Sal. 27:9; Heb. 13:6) Sinabi ni Hading David na natapos niya an dakulang trabaho na itinao sa saiya dahil sana sa kapakumbabaan ni Jehova.—2 Sam. 22:36.
it-2-TG 27
Kasinungalingan
Hinahayaan ng Diyos na Jehova na “ang pagkilos ng kamalian” ay mapasa mga taong mas pumipili sa kabulaanan “upang mapaniwalaan nila ang kasinungalingan” sa halip na ang mabuting balita tungkol kay Jesu-Kristo. (2Te 2:9-12) Ang simulaing ito ay inilalarawan ng pangyayari may kinalaman sa Israelitang si Haring Ahab maraming siglo bago nito. Tiniyak ng nagsisinungaling na mga propeta kay Ahab na magtatagumpay siya sa digmaan laban sa Ramot-gilead, samantalang ang propeta ni Jehova na si Micaias ay humula naman ng kasakunaan. Gaya ng isiniwalat kay Micaias sa pangitain, pinahintulutan ni Jehova ang isang espiritung nilalang na maging isang “espiritung mapanlinlang” sa bibig ng mga propeta ni Ahab. Samakatuwid nga, ginamit ng espiritung nilalang na ito ang kaniyang kapangyarihan sa kanila upang kanilang salitain, hindi ang katotohanan, kundi ang nais nilang sabihin at ang nais ni Ahab na marinig mula sa kanila. Bagaman binabalaan na, mas pinili ni Ahab na magpalinlang sa kanilang mga kasinungalingan, at buhay niya ang naging kabayaran nito.—1Ha 22:1-38; 2Cr 18.
Espirituwal na Kayamanan
Ano an Tunay na Pagsulsol?
4 Sa katapos-tapusi, kinaipuhan na ni Jehova na gumibo nin aksiyon. Isinugo niya si propeta Elias para sabihon ki Ahab asin Jezebel an padusang itatao niya sainda. Pupuhuon an bilog nindang pamilya. Grabe nanggad an nagin epekto ki Ahab kan sinabi ni Elias! Makangangalas ta an aroganteng lalaking iyan “nagpakumbaba.”—1 Ha. 21:19-29.
5 Maski ngani nagpakumbaba si Ahab kan pagkakataon na idto, an mga ginibo niya pagkatapos kaiyan nagpapahiling na bakong tunay an saiyang pagsulsol. Dai niya hininguwang halion sa saiyang kahadian an pagsamba ki Baal. Saka dai niya sinuportaran an pagsamba ki Jehova. May mga ginibo pa si Ahab na nagpapahiling na dai siya nagsusulsol.
6 Kan agdahon ni Ahab an marahay na hading si Jehosafat kan Juda na umiba sa saiya sa pakikigiyera sa mga Siriano, sinabi ni Jehosafat na maghapot nguna sinda sa sarong propeta ni Jehova. Kan primero, dai uyon si Ahab sa ideyang iyan. Sinabi niya: “May saro pa na mahahaputan ta kun ano an sasabihon ni Jehova; pero anggot ako saiya ta mayo man lamang siyang pigpropesiyang marahay na mga bagay manungod sa sako, puro sana maraot.” Pero naghapot man giraray sinda ki propeta Micaias. Tama si Ahab, an propeta nin Diyos may maraot na bareta ki Ahab. Imbes na may pagsulsol na maghagad nin kapatawadan ki Jehova, an propeta ipinapreso kan maraot na si Ahab. (1 Ha. 22:7-9, 23, 27) Dawa ngani nagibo kan hadi na ipapreso an propeta ni Jehova, dai niya mapupugulan na mautob an propesiya. Sa suminunod na ralaban, nagadan si Ahab.—1 Ha. 22:34-38.
OKTUBRE 24-30
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | 2 HADI 1-2
“Sarong Marahayon na Halimbawa nin Pagsasanay”
Kun Paano Sasanayon nin mga Elder an Iba na Magin Kuwalipikado
15 Ipinapahiling man kan istoryang ini dapit ki Eliseo kun paano ikakapahiling nin mga brother ngunyan an maninigong paggalang sa eksperyensiyadong mga elder. Pagkatapos na bisitahon an sarong grupo nin mga propeta sa Jerico, si Elias asin Eliseo naglakaw pasiring sa Salog nin Jordan. Pag-abot duman, ‘kinua ni Elias an saiyang [opisyal na gubing], tinipig niya idto, asin hinampak niya an katubigan, asin iyan nagbuka sa mag-ibong-ibong.’ Pagkabalyo sa marang salog, padagos sindang ‘naglakaw asin nag-ulay-ulay.’ Malinaw nanggad na dai inisip ni Eliseo na sa puntong idto aram na niya an gabos. Sagkod sa paghali ni Elias, isinapuso ni Eliseo an lambang tataramon na sinabi kan saiyang tagasanay. Dangan si Elias ilinayog na paitaas kan bagyong duros. Pagkatapos, pagbalik ni Eliseo sa Jordan, hinampak niya kan gubing ni Elias an tubig, asin nagsabi: ‘Hain si Jehova na Diyos ni Elias?’ Nabanga giraray an tubig sa salog.—2 Ha. 2:8-14.
Kun Paano Sasanayon nin mga Elder an Iba na Magin Kuwalipikado
16 Narisa mo daw na an inot na milagro ni Eliseo eksaktong kapareho kan huring milagro ni Elias? Ano an itinutukdo kaiyan sa sato? Minalataw na dai inisip ni Eliseo na huling siya na an nanginginot, babaguhon na niya tulos an pagpadalagan kan mga bagay-bagay. Imbes, paagi sa pag-arog ni Eliseo sa pamamaagi nin pag-utob ni Elias kan ministeryo, ipinahiling niya na itinatao niya an maninigong paggalang sa saiyang tagasanay, na nakatabang tanganing magtiwala sa saiya an mga kapwa niya propeta. (2 Ha. 2:15) Pero pagkatapos kaiyan, durante kan 60 taon na ministeryo ni Eliseo bilang propeta, tinawan siya ni Jehova nin kapangyarihan na makagibo nin mga milagro na mas dakul pa sa ginibo ni Elias. Ano an manunudan digdi kan mga sinasanay ngunyan?
Espirituwal na Kayamanan
Tampok na mga Kabtang sa Libro nin Ikaduwang Hade
2:11—Ano an “kalangitan” na ‘sinakatan ni Elias sa ariporos’? Ini bakong an harayong kabtang kan pisikal na uniberso ni an espirituwal na lugar na erokan nin Dios asin kan saiyang mga aking anghel. (Deuteronomio 4:19; Salmo 11:4; Mateo 6:9; 18:10) An “kalangitan” na sinakatan ni Elias iyo an kalangitan na kompuesto kan atmospera. (Salmo 78:26; Mateo 6:26) Huling nagdadalagan sa atmospera kan daga, minalataw na si Elias ibinalyo kan kalayong karuwahe sa ibang parte kan daga, kun saen sia padagos na nabuhay sa laog nin kadikit na panahon. Sa katunayan, pakalihis nin mga taon si Elias nagsurat ki Joram, an hade kan Juda.—2 Cronica 21:1, 12-15.
OKTUBRE 31–NOBYEMBRE 6
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | 2 HADI 3-4
“Kargaha Na an Aki Mo”
“Aram Kong Mabangon Siya”
7 An ikaduwang pagbuhay liwat na mababasa sa Bibliya ginibo kan kasalihid ni Elias na si propeta Eliseo. Sa siyudad nin Sunem, may sarong prominenteng Israelitang babayi na daing aki an nagpahiling nin pambihirang pagkamapag-istimar ki Eliseo. Paagi sa propeta, binalusan ni Jehova nin sarong aking lalaki an babaying ini asin an saiyang may edad nang agom. Pero pakalihis nin pirang taon, nagadan an aki. Isipa na sana an grabeng kamunduan kan saiyang ina. Tinugutan siya kan saiyang agom na magpasiring ki Eliseo sa Bukid nin Carmel na mga 30 kilometros an rayo. Isinugo kan propeta an saiyang suruguon na si Gehazi na mag-inot na sa Sunem. Pero dai nabuhay ni Gehazi an aki. Dangan nag-abot na an nagmumundong ina saka si Eliseo.—2 Ha. 4:8-31.
“Aram Kong Mabangon Siya”
8 Naglaog si Eliseo sa harong kun sain yaon an bangkay kan aki, dangan namibi siya. Milagrosong nabuhay an aki. Kan mahiling siya kan saiyang ina, ugmahon ining marhay! (Basahon an 2 Hade 4:32-37.) Posibleng nagirumduman niya an pamibi kan dating baog na si Hana kan ihatod na kaini si Samuel para maglingkod sa tabernakulo: ‘Si Jehova an minapahilig sa Lulubngan, asin siya an minapabangon.’ (1 Sam. 2:6) Literal na ibinangon nin Diyos sa kagadanan an aking lalaki sa Sunem, na nagpapatunay na may kakayahan Siyang bumuhay nin mga gadan.
Espirituwal na Kayamanan
it-2-TG 975 ¶1
Propeta
“Mga Anak ng mga Propeta.” Ayon sa Gesenius’ Hebrew Grammar (Oxford, 1952, p. 418), ang Hebreong ben (anak ng) o benehʹ (mga anak ng) ay maaaring tumukoy sa “pagiging miyembro ng isang samahan o kapisanan (o ng isang tribo, o anumang partikular na grupo).” (Ihambing ang Ne 3:8, kung saan ang pananalitang “isang miyembro ng mga tagapaghalo ng ungguento” sa literal na Hebreo ay “isang anak ng mga tagapaghalo ng ungguento.”) Kaya naman, malamang na “ang mga anak ng mga propeta” ay tumutukoy sa isang samahang naglalaan ng pagsasanay sa mga tinawag sa bokasyong ito, o isang asosasyon ng mga propeta. Iniulat na may gayong pangkat ng mga propeta sa Bethel, Jerico, at Gilgal. (2Ha 2:3, 5; 4:38; ihambing ang 1Sa 10:5, 10.) Pinangasiwaan ni Samuel ang pangkat na nasa Rama (1Sa 19:19, 20), at waring ganito rin ang katayuan ni Eliseo noong panahon niya. (2Ha 4:38; 6:1-3; ihambing ang 1Ha 18:13.) Binanggit ng ulat na nagtayo sila ng kanilang sariling tahanan at gumamit ng isang kasangkapang hiniram, na nagpapahiwatig na namuhay sila nang simple. Bagaman kadalasa’y sama-sama sila sa iisang tirahan at magkakasalo sa pagkain, maaaring mayroon silang kani-kaniyang atas na maglingkod sa ibang mga lugar bilang mga propeta.—1Ha 20:35-42; 2Ha 4:1, 2, 39; 6:1-7; 9:1, 2.