Libro kan Biblia Numero 55—2 Timoteo

Kagsurat: Pablo

Kun Saen Isinurat: Roma

Natapos an Pagsurat: Mga 65 C.E.

BILANGGO giraray si Pablo sa Roma. Minsan siring, an mga kamugtakan kan ikaduwang pagkabilanggo na ini mas grabe nanggad kisa kan enot. Mga 65 C.E. kaidto. Nagkaigwa nin dakulang kasolo sa bilog na Roma kan Hulyo 64 C.E., na dakula an nagin danyos sa 10 sa 14 rehion kan siudad. Sono sa Romanong istoryador na si Tacito, ‘dai nahale ni Emperador Nero an nakakaraot na paniniwala na an mahiwas na kasolo nangyari huli ta may nagboot kaiyan. Bilang resulta, tangani na mahale an baretang iyan, pinagsahotan asin pinapagdusa ni Nero kan pinakagrabeng mga pasakit an sarong grupo na ikinakaongis huli sa saindang makababaldeng mga gibo-gibo, an inaapod kan namamanwaan na mga Kristiano. Kadakoldakol kan sinentensiahan, bakong gayo huli sa krimen na pagsolo sa siudad, kundi huli sa pagkaongis tumang sa katawohan. Dinagdagan pa nin gabos na klaseng pagtuya an saindang kagadanan. Sinda ginubingan nin anit nin mga hayop, rinotang nin mga ayam asin nagadan, o ipinako sa mga krus, o sinolo, tanganing magserbing ilawan sa banggi, kun madiklom na. Ipinagamit ni Nero an saiyang mga hardin para sa pagheling kaiyan . . . Nakapukaw ini nin pakamate nin pagmalasakit; huli ta garo bako man para sa ikakarahay kan publiko an paggadan sa sainda, kundi tangani na painggustohan an karingisan nin sarong tawo.’a

² Posibleng marhay na sa panahon kan biglang pag-abot na ini nin madahas na pagpersegir na si Pablo nabilanggo giraray sa Roma. Sa panahon na ini sia nakakadena. Dai sia naglaom na paluwason kundi naghalat na sana nin pinal na desisyon asin paggadan. Pipira sana an nagbibisita. Sa katunayan, an siisay man na hayag na magpamidbid bilang Kristiano namemeligrong arestaron asin gadanon paagi sa pagpasakit. Huli kaini, may pag-apresyar na nagsurat si Pablo manongod sa saiyang bisita na taga Efeso: “Kaherakan logod kan Kagurangnan an kasararo sa harong ni Onesiforo, huli ta parate nia akong pinaginhawa, asin dai nia ikinasupog an sakong mga kadena. Sa kabaliktaran, kan mangyaring sia yaon sa Roma, maigot nia akong hinanap asin nanompongan ako.” (2 Tim. 1:​16, 17) Sa pagsurat ni Pablo kan madali na siang magadan, inapod nia an saiyang sadiri na “apostol ni Cristo Jesus paagi sa kabotan nin Dios sono sa panugang buhay kasaro ni Cristo Jesus.” (1:⁠1) Aram ni Pablo na nakatagama sa saiya an buhay na kasaro ni Cristo. Naghulit sia sa kadaklan kan pangenot na mga siudad kan kinaban kan panahon na idto, poon sa Jerusalem sagkod sa Roma, asin tibaad sagkod pa ngani sa España. (Roma 15:​24, 28) Maimbod niang natapos an paorumbasan.​—⁠2 Tim. 4:​6-8.

³ An surat posibleng ginibo kaidtong mga 65 C.E., kan madali nang gadanon si Pablo bilang martir. Si Timoteo posibleng yaon pa sa Efeso, huli ta dinagka sia ni Pablo na magdanay duman. (1 Tim. 1:⁠3) Ngonyan, duwang beses na sinadol ni Pablo si Timoteo na dumuman tolos sa saiya, asin sinabi ni Pablo sa saiya na iiba nia si Marcos, patin darahon nia an alikboy saka an mga rolyo na nawalat ni Pablo sa Troas. (2 Tim. 4:​9, 11, 13, 21) Ginibo sa delikadong gayo na panahon, an surat na ini igwa nin mapuersang pagparigon sa boot para ki Timoteo, asin poon kaidto iyan padagos na nagtatao nin kapakipakinabang na pagparigon sa boot para sa tunay na mga Kristiano sa gabos na panahon.

⁴ An libro nin Ikaduwang Timoteo totoo asin kabtang kan Biblia huli sa mga rason na ipinaliwanag na sa Enot na Timoteo. Iyan inako asin ginamit kan enot na mga parasurat asin komentarista, kabale na si Policarpo kaidtong ikaduwang siglo C.E.

KUN TAANO TA KAPAKIPAKINABANG

¹⁰ “An gabos na Kasuratan ipinasabong nin Dios asin kapakipakinabang.” Kapakipakinabang para sa ano? Si Pablo nagsabi sa sato sa ikaduwang surat nia ki Timoteo: “Para sa pagtokdo, sa pagsagwe, sa paghusay kan mga bagay, sa pagdisiplina sa katanosan, tanganing an tawo nin Dios magin lubos na may kakayahan, biyong nasangkapan para sa gabos na marahay na gibo.” (3:​16, 17) Sa siring, idinodoon sa surat na ini an pakinabang nin “pagtokdo.” Bobooton kan gabos na namomoot sa katanosan ngonyan na himateon an madonong na hatol kan surat na ini na magmaigot na magin mga paratokdo kan Tataramon asin na gibohon an saindang bilog na makakaya na magin mga trabahador na inooyonan nin Dios, “na ginagamit an tataramon kan katotoohan sa tamang paagi.” Siring sa Efeso kan panahon ni Timoteo, sa presenteng panahon man na ini, igwa nin mga nakikisale sa “lolong asin ignoranteng pagparakuestion,” na “danay na nag-aadal alagad ta dai noarin man nakakaabot sa tamang kaaraman kan katotoohan,” saka habo ninda kan “ikakarahay na katokdoan” ta an gusto ninda iyo an mga paratokdo na nagpapagirok kan saindang mga talinga sa maimot na paagi na gusto ninda. (2:​15, 23; 3:7; 4:​3, 4) Tanganing malikayan an nakakaolakit na impluwensiang ini kan kinaban, kaipuhan na ‘padagos na pangaptan an arogan nin ikakarahay na mga tataramon’ na may pagtubod asin pagkamoot. Dugang pa, kaipuhan na marhay an dakol pang tawo na magin “biyong kualipikado na magtokdo sa iba” sa laog sagkod sa luwas kan kongregasyon, arog ni Timoteo, “an tawo nin Dios.” Maogma an gabos na nagsasaabaga kan paninimbagan na ini, na nagin ‘kualipikadong magtokdo na may kahoyoan,’ asin naghuhulit kan tataramon na may “bilog na pakatios asin abilidad sa pagtotokdo”!​—⁠1:13; 2:​2, 24, 25; 4:⁠2.

¹¹ Siring kan sinabi ni Pablo, naaraman ni Timoteo an banal na mga kasuratan “poon sa pagkaomboy” huli sa mamomoton na pagtotokdo ni Loida asin ni Eunice. An pananaram na “poon sa pagkaomboy” nagpaparisa man kan panahon na dapat na ponan an pagtotokdo sa Biblia sa mga aki ngonyan. Alagad paano kun, pakalihis nin mga taon, magpoon nang maparong an arog sa kalayong kaigotan kan enot? An sadol ni Pablo iyo na palaadon giraray an kalayong iyan paagi sa espiritu nin “puersa asin nin pagkamoot patin nin toltol na isip,” na pinapagdadanay an pagtubod na dai nin pagsaginsagin. “Sa huring mga aldaw,” an sabi nia, magkakaigwa nin delikadong mga panahon, na may mga problema dapit sa delingkuensia asin falsong mga katokdoan. Iyan an dahelan kun taano ta kaipuhan na marhay nangorogna kan mga hoben, asin kan gabos na iba pa, na ‘papagdanayon na toltol an saindang pag-iisip sa gabos na bagay, asin lubos na otobon an saindang ministeryo.’​—⁠3:15; 1:​5-7; 3:​1-5; 4:⁠5.

¹² Bawi man an pakikipaglaban tanganing makamtan an premyo. (2:​3-7) May koneksion digdi, dinara ni Pablo an atension sa Banhi kan Kahadean, na nagsasabi: “Girumdoma na si Jesu-Cristo binuhay liwat hale sa mga gadan asin banhi ni David, sono sa maogmang bareta.” Naglalaom si Pablo na magdanay na kasaro kan Banhing iyan. Nagpahayag pa sia nin mga tataramon nin kapangganahan dapit sa nagdadangadang na paggadan sa saiya: “Poon ngonyan igwa na nin nakatagama para sa sako na korona nin katanosan, na itatao sa sako kan Kagurangnan, an matanos na hokom, bilang balos sa aldaw na iyan, pero bako sanang sa sako, kundi siring man sa gabos na namoot sa saiyang pagkahayag.” (2:8; 4:⁠8) Maogma nanggad an gabos na makakagirumdom kan saindang dakol na taon nin maimbod na paglilingkod asin makakapagsabi man kaiyan! Minsan siring, ini nagkakaipo nin paglilingkod ngonyan na may integridad, na may pagkamoot sa pagkahayag ni Jesu-Cristo, asin pagpaheling kan kaparehong kompiansa ni Pablo kan sia magsurat: “An Kagurangnan ililikay ako sa gabos na maraot na gibo asin ililigtas ako para sa saiyang langitnon na kahadean. Mapasaiya logod an kamurawayan sagkod pa man. Amen.”​—⁠4:⁠18.

[Nota sa Ibaba]