IBUUKU LYA KUBALILAPO ILYA ISHAMFUMU
1 Nomba Imfumu Davidi yalikotele+ sana, kabili nangu baleifimba ifya kufimbana, tayaleumfwa ukukaba. 2 E ico ababomfi ba iko bayebele abati: “Mwe shikulu mwe mfumu, lekeni bamufwaile umukashana nacisungu, pa kuti alemubombela kabili alemusakamana. Akalalaala na imwe pa busanshi, lyena mukalakaba.” 3 Baile mu kufwaya umukashana uwayemba mu calo conse ica Israele, kabili basangile Abishagi+ umwina Shunemu,+ e lyo bamuleta ku mfumu. 4 Umukashana ali uwayemba nga nshi, kabili atendeke ukusakamana imfumu kabili aleibombela, lelo imfumu tayalepanga nankwe icupo.
5 Pali ilya ine nshita Adoniya+ umwana wa kwa Hagiti aleituntumba, aleti: “Nine nkaba imfumu!” Apangiishe iceleta, afwaile aba kunina pali bakabalwe e lyo na baume 50 aba kuti balebutuka pa ntanshi yakwe.+ 6 Lelo wishi tatalile amulungikapo* pantu tamwipwishepo ati: “Cinshi wacitila ifi?” Na o wine ali umusuma sana, kabili e o nyina akonkeshe pali Abishalomu. 7 Atampile ukumfwana na Yoabu umwana wa kwa Seruya na Abiatari+ shimapepo. Aba baishileba ku lubali lwa kwa Adoniya kabili balemwafwa.+ 8 Lelo Sadoke+ shimapepo, Benaya+ umwana wa kwa Yehoyada, Natani+ kasesema, Shimei,+ Rei na bashilika+ ba maka aba kwa Davidi, bena tabaletungilila Adoniya.
9 Adoniya asukile atuula ilambo+ lya mpaanga, ing’ombe ne nama ishaina mu mbali ye libwe lya Sohelete, ilyali mupepi na Ene-rogele, kabili alitile bamunyina bonse abana ba mfumu abaume na baume bonse aba mu Yuda abali ababomfi ba mfumu. 10 Lelo taitileko Natani kasesema, Benaya na bashilika ba maka, kabili taitileko Solomone munyina. 11 Lyena Natani+ aebele Bati-sheba,+ nyina+ wa kwa Solomone ati: “Bushe taumfwile ukuti Adoniya+ umwana wa kwa Hagiti nomba e mfumu, kabili shikulwifwe Davidi teshibe nangu cimo? 12 Nomba palama nkupandeko amano, pa kuti uipusushe, upusushe no mwana obe* Solomone.+ 13 Kabiye ku Mfumu Davidi, kabili uyeyeba auti, ‘Bushe te imwe, mwe shikulu mwe mfumu yandi mwalapile kuli ine ne mubomfi wenu amuti: “Solomone umwana obe e ukampyana pa bufumu, kabili e ukekala pa cipuna candi ica bufumu”?+ Nomba cinshi Adoniya abela imfumu?’ 14 Ilyo ucili ulelanda ne mfumu, ndeisaingila kabili nalaisalanda ukuti ifyo ulelanda fya cine.”
15 E ico Bati-sheba aileingila mu muputule wa mu kati umwali imfumu. Imfumu yalikotele sana, kabili Abishagi+ umwina Shunemu e walebombela imfumu. 16 Lyena Bati-sheba akontamiine imfumu, afisha ne mpumi panshi, kabili imfumu yamwipwishe aiti: “Cinshi ulefwaya?” 17 Na o ayaswike ati: “Mwe shikulu, nimwe mwalapile mwi shina lya kwa Yehova Lesa wenu kuli ne mubomfi wenu amuti, ‘Solomone umwana obe e ukampyana pa bufumu, kabili e ukekala pa cipuna candi ica bufumu.’+ 18 Nomba moneni! Adoniya naba imfumu, lelo shikulu mwe mfumu tamwishibe nangu cimo.+ 19 Natuula ilambo lya ng’ombe ishingi, inama ishaina ishingi ne mpaanga ishingi, kabili naita na bana ba mfumu bonse abaume na Abiatari shimapepo na Yoabu umukalamba wa bashilika;+ lelo umubomfi wenu Solomone+ ena tamwitileko. 20 Nomba mwe shikulu mwe mfumu yandi, abena Israele bonse nimwe balelolela ukuti mubebe uukapyana imfumu kabili uukekala pa cipuna ca iko. 21 Pantu nga tamwabebe, ilyo mwe shikulu imfumu mukafwa nge fyafwa ifikolwe fyenu, ine no mwana wandi Solomone bakatumona kwati tuli basangu.”
22 Kabili ilyo acili alelanda ne mfumu, Natani kasesema alingiile.+ 23 Ilyo line baebele imfumu abati: “Natani kasesema aisa!” Lyena Natani apaleme ku mfumu e lyo aikontamina, afisha ne mpumi panshi. 24 Lyena Natani alandile ati: “Mwe shikulu imfumu, bushe mwatile Adoniya e ukamupyana pa bufumu kabili e ukekala pa cipuna cenu ica bufumu?+ 25 Pantu lelo Adoniya naya mu kutuula+ ing’ombe ishingi, inama ishaina ishingi ne mpaanga ishingi, kabili naita abana ba mfumu bonse abaume, abakalamba ba bashilika na Abiatari shimapepo.+ Bali uko balelya nankwe kabili balenwa, balelanda no kuti, ‘Kalebalika mwe Mfumu Adoniya!’ 26 Lelo ine ne mubomfi wenu, Sadoke shimapepo, Benaya+ umwana wa kwa Yehoyada na Solomone umubomfi wenu, tatwitileko. 27 Bushe mwe shikulu imfumu yandi, namusuminisha ifi ukwabula ukwebako ne mubomfi wenu umuntu uufwile ukumupyana?”
28 Nomba Imfumu Davidi ya-aswike aiti: “Njitileni Bati-sheba.” E lyo Bati-sheba aingile aiminina na pa ntanshi ya mfumu. 29 Lyena imfumu yalapile aiti: “Na pali Yehova uwampuswishe* mu macushi yonse,+ 30 filya fine nalapiile mwi shina lya kwa Yehova Lesa wa kwa Israele nati, ‘Solomone umwana obe e ukampyana pa bufumu, kabili e ukekala pa cipuna candi ica bufumu!’ e fyo nalacita lelo.” 31 Lyena Bati-sheba akontamiine imfumu afisha ne mpumi panshi e lyo alanda ati: “Mwe shikulu Davidi mwe Mfumu yandi mukekale inshiku ishingi!”
32 Ilyo line Imfumu Davidi yatile: “Njitileniko Sadoke shimapepo, Natani kasesema na Benaya+ umwana wa kwa Yehoyada.”+ E ico balingiile umwali imfumu. 33 Imfumu yabebele aiti: “Sendeni ababomfi ba kwa shikulwinwe, kabili muninike Solomone umwana wandi pa mfalashi yandi,*+ mumutwale ku Gihone.+ 34 Kulya kwine e ko Sadoke shimapepo na Natani kasesema bayemusubila+ pa kuti abe imfumu ya bena Israele. Lyena muyelisha intandala no kubilikisha amuti, ‘Kalebalika mwe Mfumu Solomone!’+ 35 E lyo mwise mulemukonka pa numa, kabili ese engile ekale pa cipuna candi ica bufumu. Alaisa ampyane pa bufumu, lyena nalaisa imupeele amaka ya kuba intungulushi ya bena Israele na bena Yuda.” 36 Ilyo line Benaya umwana wa kwa Yehoyada ayaswike imfumu ati: “Ameni! Yehova Lesa wa kwa shikulu imfumu nasuminishe ukuti ifi ficitike. 37 Filya fine Yehova ali na imwe mwe shikulu imfumu, e fyo abe na Solomone,+ kabili nalenge icipuna cakwe ica bufumu cicindame ukucila icipuna ca bufumu ica kwa shikulu Imfumu Davidi.”+
38 Lyena Sadoke shimapepo, Natani kasesema, Benaya umwana wa kwa Yehoyada+ na bena Kerete na bena Pelete+ baileninika Solomone pa mfalashi ya Mfumu Davidi,+ kabili bamutwele ku Gihone.+ 39 Nomba Sadoke shimapepo abuulile ulusengo lwa mafuta+ mwi tenti+ e lyo asuba Solomone,+ kabili batendeke ukulisha intandala, na bantu bonse balebilikisha abati: “Kalebalika mwe Mfumu Solomone!” 40 Lyena abantu bonse balemukonka pa numa balelisha ifimpeeta ninshi balesekelela nga nshi, ica kuti icongo+ ico balepanga calengele isonde lyatenta.
41 Adoniya na bonse abo aitile baumfwile icongo ninshi nabapwisha ukulya.+ Ilyo Yoabu aumfwile fye intandala shilelila, alandile ati: “Cinshi mu musumba mubelele icongo ca musango yu?” 42 Ilyo acili alelanda, Yonatani+ umwana wa kwa Abiatari shimapepo alishile. Lyena Adoniya amwebele ati: “Ingila pantu iwe uli mwaume umusuma, ufwile waleta imbila nsuma.” 43 Lelo Yonatani ayaswike Adoniya ati: “Awe te mbila nsuma! Shikulwifwe Imfumu Davidi nabika Solomone pa bufumu. 44 Imfumu yaceba Sadoke shimapepo, Natani kasesema, Benaya umwana wa kwa Yehoyada, abena Kerete na bena Pelete ukuti baye na Solomone, kabili bacimuninika pa mfalashi ya mfumu.+ 45 Lyena Sadoke shimapepo na Natani kasesema bacimusubila mu Gihone pa kuti abe imfumu. Pa numa bacibwelako ninshi balesekelela, kabili mu musumba mukabile na se. E cilya icongo mumfwile. 46 Kabili Solomone naikala na pa cipuna ca bufumu. 47 Na babomfi ba mfumu baciyatasha shikulu Imfumu Davidi abati, ‘Lesa wenu nalenge ishina lya kwa Solomone lilumbuke ukucila ishina lyenu, kabili nalenge icipuna cakwe ica bufumu cicindame ukucila icipuna cenu ica bufumu!’ E lyo imfumu yacikontamina pa busanshi bwa iko. 48 Kabili imfumu yacilanda no kuti, ‘Acindikwe Yehova Lesa wa bena Israele, uwasuminisha umo ukwikala pa cipuna candi ica bufumu buno bushiku, kabili uwalenga ukuti njimwene!’”
49 Kabili bonse abo Adoniya aitile balitiinine sana, kabili bonse balimine basalangana umo umo. 50 Adoniya na o ali no mwenso pa mulandu wa kwa Solomone. E ico alimine ayaikatilila insengo sha ciipailo.+ 51 Kwali abaile-eba Solomone abati: “Adoniya natiina Imfumu Solomone; kabili naikatilila insengo sha ciipailo aleti, ‘Nshafume ku ciipailo mpaka Imfumu Solomone ilape kuli ine ukuti tayaipaye ne mubomfi wa iko ku lupanga.’” 52 E lyo Solomone alandile ati: “Nga ca kuti alaba umuntu umusuma, tapabe umushishi wakwe nangu umo uuleponena panshi; nomba nga alacita ifyabipa,+ alafwa.” 53 E ico Imfumu Solomone yatumine aba kuyamufumya pa ciipailo. Lyena aishilekontamina Imfumu Solomone. Pa numa Solomone amwebele ati: “Kabiye ku mobe.”
2 Ilyo inshita ya kuti Davidi afwe yapaleme, aebele umwana wakwe Solomone ati: 2 “Ine ndi mu kufwa.* E ico ukose+ kabili ushipe.+ 3 Ulingile ukulakonka amafunde ya kwa Yehova Lesa obe, ubupingushi bwakwe ne fyo atwibukishako ifyalembwa mu Mafunde ya kwa Mose+ pa kuti ule-enda mu nshila shakwe. Lyena fyonse ifyo ukalacita fikalakwendela bwino* konse uko ukalaya. 4 Kabili Yehova akafikilisha ifyo andaile, atile: ‘Nga ca kuti abana bobe bakaba ne mibele iisuma pa kuti bakaleba ne cishinka kuli ine ne mitima yabo yonse ne myeo*+ yabo yonse, abakatuntuka muli iwe e bakalaikala pa cipuna ca bufumu ica kwa Israele.’+
5 “Walishiba ne fyo Yoabu umwana wa kwa Seruya ancitile, e kutila ifyo acitile Abnere+ umwana wa kwa Nere na Amasa+ umwana wa kwa Yetere abali abakalamba ba bashilika ba bena Israele. Abepeye+ mu nshita ya mutende, kabili ashingile umulopa wabo ku mushipi wakwe mu musana na ku ndyato shakwe. 6 Ufwile ukubomfya amano yobe, kabili wikaleka uyu umukote akaifwile.*+
7 “Lelo ukalange abana ba kwa Barsilai+ umwina Gileadi ukutemwa ukushipwa, kabili bakabe pa bantu abo ukalalya nabo pe tebulo limo, pantu balintungilile+ ilyo nabutwike munonko Abishalomu.+
8 “Na kabili kuli na Shimei umwana wa kwa Gera umwina Benjamini uwa ku Bahurimu. E wandapishe sana+ pa bushiku naleya ku Mahanaimu;+ lelo ilyo aishile ku Yordani mu kunsengela, nalapile kuli ena mwi shina lya kwa Yehova nati, ‘Nshakwipaye ku lupanga.’+ 9 Nomba wikamuleka fye ukwabula ukumukanda,+ pantu uli muntu wa mano kabili nawishiba ifyo ufwile ukumucita. Taufwile ukuleka uyu umukote akaifwile.”*+
10 Lyena Davidi alifwile nga filya fine ne fikolwe fyakwe fyafwile kabili bamushiikile mu Musumba wa kwa Davidi.+ 11 Davidi atekele abena Israele pa myaka 40. Mu Hebrone+ atekelemo imyaka 7, e lyo mu Yerusalemu atekelemo imyaka 33.+
12 Lyena Solomone aikele pa cipuna ca bufumu ica kwa Davidi wishi, kabili ubufumu bwakwe bwaile bulekoselako.+
13 Mu kupita kwa nshita Adoniya umwana wa kwa Hagiti aile kuli Bati-sheba nyina wa kwa Solomone. Bati-sheba amwipwishe ati: “Bushe ukwisa kobe kuli fye bwino?” Na o ayaswike ati: “Kuli fye bwino.” 14 Lyena atile: “Pali ico ndefwaya ukumweba.” Na o amwebele ati: “Landa.” 15 Lyena amwebele ati: “Mwalishiba ukuti nine nali no kupyana pa bufumu,+ kabili abena Israele bonse bale-enekela ukuti nine nkaba imfumu. Lelo munyinane e o baishilepeela ubufumu, pantu Yehova e wafwaile ukuti e o abe pa bufumu.+ 16 Nomba ndelombako fye icintu cimo kuli imwe. Mwikaana.” E lyo amwebele ati: “Lomba.” 17 Lyena alandile ati: “Napaapaata ebeni imfumu Solomone impeele Abishagi+ umwina Shunemu pa kuti abe umukashi wandi, pantu imwe te kuti imukaanine.” 18 E lyo Bati-sheba amwebele ati: “Cisuma! Nalayakulandilako ku mfumu.”
19 E ico Bati-sheba aile ku mfumu Solomone mu kulandilako Adoniya. Ilyo line imfumu yalimine pa kuti imusengele kabili yalimukontamine. Lyena yaikele pa cipuna ca iko ica bufumu, kabili yaebele abakuleta icipuna ca kwa nyina wa mfumu pa kuti ekale ku kwa kulyo kwa mfumu. 20 Lyena atile: “Kuli akantu kamo ako ndefwaya ukulomba kuli iwe. Winkaanina.” E ico imfumu yamwebele aiti: “Lombeni mayo; pantu nshamukaanine.” 21 Na o amwebele ati: “Peela Adoniya munonko Abishagi umwina Shunemu pa kuti abe umukashi wakwe.” 22 E lyo Imfumu Solomone ya-aswike nyina aiti: “Cinshi mulefwaila mpeele Adoniya, Abishagi umwina Shunemu pa kuti abe umukashi wakwe? Ifi kuti mwamulombela+ no bufumu pantu e mukalamba pali ine,+ kabili Abiatari shimapepo na Yoabu+ umwana wa kwa Seruya+ baba ku lubali lwakwe.”
23 E ico Imfumu Solomone yalapiile mwi shina lya kwa Yehova aiti: “Lesa ankande nga nshi, nga ca kuti Adoniya tailetelele fye umwine* pa kulomba Abishagi. 24 Kabili ndelapa na pali Yehova uwalenga njikale+ pa cipuna ca bufumu ica kwa Davidi tata, kabili uwalenga ubufumu bwandi bukose kabili uwapeele ine na bana bandi+ ubufumu* nga fintu alaile. Adoniya alefwa+ buno bushiku.” 25 Ilyo line Imfumu Solomone yatumine Benaya+ umwana wa kwa Yehoyada ukuyaipaya Adoniya kabili alilemwipaya.
26 Abiatari+ shimapepo ena imfumu yamwebele aiti: “Kabiye ku Anatote+ ku mpanga yobe! Ufwile ukufwa, lelo nshakwipaye buno bushiku pantu walesenda Icipao ca kwa Shikulu Mulopwe Yehova ilyo wali na Davidi tata,+ kabili waculile pamo na tata pa nshita yonse iyo alecula.”+ 27 E ico Solomone afumishe Abiatari pali bushimapepo bwa kwa Yehova, pa kuti ifyo Yehova alandile pa ba mu ng’anda ya kwa Eli+ mu Shilo,+ fifikilishiwe.
28 Ilyo Yoabu aumfwile ili lyashi, pantu Yoabu ali ku lubali lwa kwa Adoniya+ lelo tatungililepo Abishalomu,+ afulumukile kwi tenti lya kwa Yehova,+ kabili aileikatilila insengo sha ciipailo. 29 Lyena kwali abaebele Imfumu Solomone ukuti: “Yoabu nafulumukila kwi tenti lya kwa Yehova, kabili ali ku mbali ya ciipailo.” E ico Solomone aebele Benaya umwana wa kwa Yehoyada, ati: “Kabiye kamwipaye!” 30 E ico Benaya aile kwi tenti lya kwa Yehova kabili aebele Yoabu ati: “Imfumu yatila, “Fuma muno!” Lelo atile: “Awe! Ndefwila muno mwine.” Benaya aile-eba imfumu ati: “Ifi e fyo Yoabu acilanda, kabili ifi e fyo acinjasuka.” 31 Lyena imfumu yamwebele aiti: “Kacite ifyo fine umwine alandile; kamwipaye kabili umushiike pa kuti umulopa uo Yoabu asuumishe apabula umulandu+ ufume pali ine na pa ba mu ng’anda ya kwa tata. 32 Yehova akabwesesha umulopa wakwe pa mutwe wakwe, pantu aipeye abaume babili abali abalungama kabili abali abasuma ukumucila ku lupanga kabili Davidi tata taishibe. Abo aipeye ni Abnere+ umwana wa kwa Nere umukalamba wa bashilika ba bena Israele+ na Amasa+ umwana wa kwa Yetere umukalamba wa bashilika ba bena Yuda.+ 33 Umulopa wabo ukabwelela pa mutwe wa kwa Yoabu na pa mitwe ya bana bakwe* umuyayaya;+ lelo Yehova akalenga Davidi, abana bakwe,* aba mu ng’anda yakwe bakabe no mutende umuyayaya kabili akalenga mu bufumu bwakwe mukabe umutende umuyayaya.” 34 Lyena Benaya umwana wa kwa Yehoyada aileipaya Yoabu, kabili bamushiikile pa ng’anda yakwe mu matololo. 35 Lyena imfumu yasontele Benaya+ umwana wa kwa Yehoyada ukuba umukalamba wa bashilika pa kuti apyane Yoabu, kabili imfumu yasontele Sadoke+ pali bushimapepo pa kuti apyane Abiatari.
36 E lyo imfumu yatumine abakuyaita Shimei,+ kabili yamwebele aiti: “Kuula ing’anda mu Yerusalemu, e mo uleikala; taufwile ukulafuma mu Yerusalemu ukuya kumbi. 37 Ubushiku ukafumamo no kwabuka Umupokapoka+ wa Kidrone, ukeshibe fye ukuti ukafwa. Umulopa obe ukaba pa mutwe obe.” 38 Shimei ayaswike imfumu ati: “Ifyo mwalanda fyawama. Ne mubomfi wenu nalacita ifyo mwe mfumu mwalanda.” E ico Shimei aikele mu Yerusalemu inshiku ishingi.
39 Nomba ilyo papitile imyaka itatu, abasha ba kwa Shimei babili babutukile kuli Akishi+ umwana wa kwa Maaka imfumu ya ku Gati. Ilyo bamo baebele Shimei abati: “Mona! Abasha bobe bali ku Gati,” 40 ilyo line Shimei aninine pa mpunda yakwe aya ku Gati kuli Akishi mu kufwaya abasha bakwe. Ilyo Shimei abwelele ku Gati na basha bakwe, 41 kwali abaebele Solomone abati: “Shimei acifuma mu Yerusalemu aya ku Gati, kabili nabwela.” 42 E lyo imfumu yatumine abakuyaita Shimei, kabili yaishilemweba aiti: “Bushe nshakwebele ukuti ulape mwi shina lya kwa Yehova kabili nshakusokele nati: ‘Ubushiku ukafuma no kuya kumbi ukeshibe fye ukuti ukafwa? Kabili bushe tawanjebele auti, ‘Ifyo mwalanda fyawama; nalakonka’?+ 43 Nomba cinshi ushasungiile umulapo walapiile mwi shina lya kwa Yehova kabili cinshi ushakonkeele ifunde nakupeele?” 44 Lyena imfumu yaebele Shimei aiti: “Walishiba bwino bwino ifyabipa ifyo wacitile Davidi tata,+ kabili Yehova alabwesesha ifyabipa ifyo wacitile pa mutwe obe.+ 45 Lelo Yehova akapaala+ Imfumu Solomone kabili akalenga ubufumu bwa kwa Davidi bukakose umuyayaya.” 46 Lyena imfumu yaebele Benaya umwana wa kwa Yehoyada ukuti ayeipaya Shimei kabili alimwipeye.+
E fyo ubufumu bwa kwa Solomone+ bwakosele.
3 Solomone apangene icipangano ca cupo na Farao imfumu ya ku Egupti. Aupile umwana+ wa kwa Farao amuleta na ku Musumba wa kwa Davidi+ mpaka apwisha ukukuula ing’anda yakwe,+ ing’anda ya kwa Yehova+ ne linga lya Yerusalemu.+ 2 Lelo na pali ilya ine nshita abantu baletuulila amalambo pa fifulo fya kupepelapo,+ pantu ninshi tabalakuula+ ing’anda iya kulenga ishina lya kwa Yehova lyacindikwa. 3 Solomone alitwalilile ukutemwa Yehova pantu alekonka amafunde ayo Davidi wishi amwebele nangu ca kuti aletuulila amalambo pa fifulo fya kupepelapo+ kabili apa pene e po aleyocela.
4 Imfumu yaile ku Gibeone mu kutuula amalambo pantu e kwali icifulo ca kupepelapo+ icaishibikwe sana.* Solomone atuulile amalambo ya koca 1,000 pa ciipailo.+ 5 Mu Gibeone Solomone amwene Yehova mu ciloto ubushiku, kabili amwebele ati: “Lomba ifyo ulefwaya nkupeele.”+ 6 E lyo Solomone amwebele ati: “Mwalilangile sana umubomfi wenu Davidi tata ukutemwa ukushipwa ilyo ali ne cishinka kuli imwe, ilyo ali umulungami kabili ilyo ali no mutima uwabula akalema. Mwalitwalilila ukumulanga sana uku ukutemwa ukushipwa ukufika na lelo ica kuti mwalimupeela umwana uwa kwikala pa cipuna cakwe ica bufumu.+ 7 Nomba mwe Yehova Lesa wandi, mwalisonta ne mubomfi wenu ukuba imfumu ya kupyana Davidi tata, nangu ca kuti ndi mwaice* kabili nshaishiba ne fya kuteka.+ 8 Umubomfi wenu ali pa bantu benu abo mwasala,+ abantu abengi nga nshi abashingapendwa no kupendwa. 9 E ico peeleni umubomfi wenu umutima wa cumfwila pa kuti alepingula abantu benu,+ na pa kuti aleiluka icisuma ne cibi,+ pantu nani engapingula aba bantu benu abafula* ifi?”
10 Yehova alitemenwe ifi Solomone amulombele.+ 11 Lyena Lesa amwebele ati: “Apo walomba ifi kabili taulombele ukwikala inshiku ishingi nangu ifyuma nelyo ukuti abalwani bobe bafwe,* lelo walomba ukuti ube na mano ya kulapingula bwino imilandu,+ 12 nalakupeela ifyo walomba.+ Nalakupeela umutima+ wa mano kabili uwa kwishiba ifintu, kabili ifi fine kushatala akuba uwaba nga iwe, e fyo kushakatale akuba uukaba nga iwe.+ 13 Kabili ndekupeela ne fyo ushilombele,+ ifyuma no bucindami,+ ica kuti takwakatale akuba imfumu iikaba nga iwe inshiku shonse+ isho ukaba no mweo. 14 Kabili nga wakulakonka ifyo nakulakweba na mafunde yandi pa kuti ule-enda mu nshila shandi, nga filya fine wiso Davidi ale-enda+ mu nshila shandi, nkalenga ukekale inshiku ishingi.”*+
15 Ilyo Solomone ashibwike, ailwike ukuti alelota fye. Lyena aile ku Yerusalemu e lyo aiminina pa ntanshi ya cipao ca cipangano ica kwa Yehova. Atuulile amalambo ya koca ne mituulo ya mutende+ kabili apekanishishe ababomfi bakwe bonse umutebeto.
16 Pali ilya inshita abanakashi babili bacilende baishile ku mfumu baiminina na pa ntanshi ya iko. 17 Umwanakashi wa kubalilapo atile: “Mwe shikulu, ine no yu mwanakashi twikala ing’anda imo, kabili ilyo napaapile na o ali mu ng’anda. 18 Pa bushiku bwalenga shitatu ukutula apo napaapiile, uyu mwanakashi na o alipaapile. Twali fye babili mu ng’anda; tamwali umuntu umbi. 19 Ubushiku umwana wa uyu mwanakashi alifwile pantu alimwilikiishe. 20 E ico alimine pa kati ka bushiku abuula umwana wandi apo naleele nankwe, ninshi ne mubomfi wenu ndi mu tulo, amulaalika apo aleele,* e lyo abuula umwana wakwe uwafwile e o aisalaalika apo naleele. 21 Ilyo nashibwike ulucelo pa kuti ng’onshe umwana wandi, nasangile ukuti nafwa. E ico nalimulolekeshe bwino bwino, kabili namwene ukuti tali mwana wandi uo napaapile.” 22 Lelo umwanakashi umbi atile: “Awe, umutuntulu e mwana wandi, uwafwa e mwana obe!” Nomba umwanakashi wa kubalilapo aleti: “Awe, uwafwa e mwana obe, umutuntulu e mwana wandi.” Ifi fine e fyo baletalikana pa ntanshi ya mfumu.
23 Imfumu yasukile yalanda aiti, ‘Uyu aleti, umutuntulu e mwana wandi, uwafwa e mwana obe!’ Uyu na o aleti, ‘Uwafwa e mwana obe, umutuntulu e mwana wandi!’” 24 E lyo imfumu yatile: “Ndeteleni ulupanga.” E ico batwaliile imfumu ulupanga. 25 Lyena imfumu yatile: “Akanyeni umwana umutuntulu pa kati, icipimfya cimo mupeele umwanakashi umo ne cipimfya cimbi mupeele umwanakashi umbi.” 26 Ilyo line umwanakashi umwine wa mwana umutuntulu apaapeete imfumu pantu alyumfwilile umwana wakwe uluse. Alandile ati: “Napaapaata mwe shikulu! Mupeeleni umwana umutuntulu! Mwimwipaya!” Lelo umwanakashi umbi ena aleti: “Tabe umwana wandi kabili tabe umwana obe. Leka fye bamwakanye pa kati!” 27 E lyo imfumu yalandile aiti: “Peeleni umwanakashi wa kubalilapo umwana umutuntulu pantu e nyina! Mwimwipaya.”
28 E ico abena Israele bonse balyumfwile ifyo imfumu yapingwile umulandu, kabili balitiinine imfumu,+ pantu balimwene ukuti Lesa ali-ipeele amano ya kupingula umulandu.+
4 Imfumu Solomone yaleteka icalo ca Israele+ conse. 2 Aba e bali bacilolo ba iko: Asaria umwana wa kwa Sadoke,+ e wali shimapepo; 3 Elihorefe na Ahiya abana ba kwa Shisha, e bali bakalemba;+ Yehoshafati+ umwana wa kwa Ahiludi, e walelembela imfumu ifyebo; 4 Benaya+ umwana wa kwa Yehoyada e wali umukalamba wa bashilika, Sadoke na Abiatari+ e bali bashimapepo; 5 Asaria umwana wa kwa Natani+ e waleangalila bakapitao, Sabudi umwana wa kwa Natani ali shimapepo kabili cibusa wa mfumu;+ 6 Ahishari e waleangalila isano; kabili Adoniramu+ umwana wa kwa Abda, e waleangalila abo bapeele umulimo wa kulaya mu kubombela imfumu.+
7 Solomone ali na bakapitao 12 mu Israele monse, abaletwalila imfumu na ba mu ng’anda ya iko ifya kulya. Cila kapitao aletwala ifya kulya pa mweshi umo cila mwaka.+ 8 Aba e bali bakapitao: Umwana wa kwa Huri, uwaleangalila icitungu ca mpili ica kwa Efraimu; 9 umwana wa kwa Dekere, uwaleangalila incende ya Makasi, umusumba wa Shaalibimu,+ uwa Bete-shemeshe no wa Elone-betehanani; 10 umwana wa kwa Hesede, uwaleangalila Arubote (aleangalila na Soko ne citungu conse ica kwa Hefere); 11 umwana wa kwa Abinadabu, uwaleangalila imitentemuko yonse iya Dore (Tafati, umwana wa kwa Solomone e wali umukashi wakwe); 12 Baana umwana wa kwa Ahiludi, uwaleangalila Taanaki, Megido,+ na Bete-sheani+ yonse, iyaba mupepi na Saretani mwi samba lya Yesreele, ukufuma ku Bete-sheani ukufika ku Abele-mehola, ukuyafika fye na ku citungu ca Yokemeamu;+ 13 umwana wa kwa Gebere, uwaleangalila Ramote-gileadi+ (ali ne mishi ya matenti iya kwa Yairi+ umwana wa kwa Manase, iyaba mu Gileadi.+ Alikwete ne citungu ca Argobe+ icaba mu Bashani:+ imisumba iikalamba 60 iyali na malinga ne mipindo ya mukuba); 14 Ahinadabu umwana wa kwa Ido, uwaleangalila Mahanaimu;+ 15 Ahimaasi, uwaleangalila icitungu ca kwa Naftali (aupile Basemati umwana umbi uwa kwa Solomone); 16 Baana umwana wa kwa Hushai, uwaleangalila icitungu ca kwa Ashere ne ncende ya Bealote; 17 Yehoshafati umwana wa kwa Parua, uwaleangalila icitungu ca kwa Isakari; 18 Shimei+ umwana wa kwa Ela, uwaleangalila icitungu ca kwa Benjamini;+ 19 Gebere umwana wa kwa Uri, uwaleangalila icitungu ca Gileadi,+ icalo ca kwa Sihone+ imfumu ya bena Amore, ne calo ca kwa Oge+ imfumu ya Bashani. Kwali na kapitao umo uwaleangalila bakapitao bonse mu calo.
20 AbaYuda na bena Israele bali abengi nga nshi kwati mucanga wa mu lulamba lwa bemba;+ balelya, balenwa kabili balesekelela.+
21 Solomone aleteka amabufumu yonse ukutendekela pa Mumana+ wa Yufrate ukufika na ku calo ca baPelishiti na ku mupaka wa Egupti. Baleletela Solomone imituulo kabili balemubombela inshiku shonse isho ali no mweo.+
22 Ifya kulya fya kwa Solomone pa bushiku bumo fyaleba ubuunga ubwapeleka bwino amadalamu* 30, e lyo no buunga bumbi amadalamu 60, 23 ing’ombe ishaina 10, ing’ombe isho baleliisha umulemfwe 20, impaanga 100, insebula, impombo, basele ne fyuni ifyaina. 24 Alikwete amaka pali fyonse ifyali kuno lubali lwa Mumana+ wa Yufrate, ukubikako fye ne mfumu shonse ishali kuno lubali lwa uyu Umumana, ukufuma ku Tifisa ukufika ku Gasa;+ kabili mu fitungu fyonse+ mwali umutende. 25 AbaYuda na bena Israele baikele mu mutelelwe, cila muntu aleikala mwi samba lya mwangashi wakwe na mwi samba lya mukunyu wakwe, ukufuma ku Dani ukufika ku Beere-sheba, inshiku shonse isho Solomone ali no mweo.
26 Kabili Solomone akwete amatanga 4,000* aya bakabalwe aba kutinta amaceleta yakwe na bakabalwe+ 12,000.*
27 Aba bakapitao baleletela Imfumu Solomone ifya kulya na bonse abo yalelya nabo pe tebula limo. Cila muntu aleleta ifya mu mweshi uo bamupeele kabili aleshininkisha ukuti tapali ifibulile.+ 28 Baleleta na barle ne mpimbili ifyo bakabalwe balelya ne fyo bakabalwe abaletinta amaceleta balelya. Cila muntu aleleta ukulingana ne fyo bamwebele.
29 Kabili Lesa apeele Solomone amano kabili alengele aleiluka sana ifintu. Amupeele amano ayengi* ngo mucanga wa mu lulamba lwa bemba.+ 30 Amano ayo Solomone akwete yalicilile amano ayo aba ku Kabanga bonse na bena Egupti+ bonse bakwete. 31 Alicilile abantu bonse amano, alicilile Etani+ umwina Esera, Hemani,+ Kalikole+ na Darda abana ba kwa Mahole. Ululumbi lwakwe lwalifikile mu nko+ shonse ishali mupepi. 32 Alembele* amapinda+ 3,000 kabili ashikile inyimbo+ 1,005. 33 Alelanda pa fimuti, ukutendekela pa cimuti ca mukedari ica mu Lebanone ukufika kuli husope+ iimena pa cibumba; alelanda pa nama,+ pa fyuni,*+ pa fikulika+ na pe sabi. 34 Abantu aba mu nko shonse baleisa mu kumfwa amano ya kwa Solomone, kumo ne mfumu isha mwi sonde lyonse ishaumfwile pa mano yakwe.+
5 Ilyo Hiramu imfumu ya ku Turi+ aumfwile ukuti Solomone balimusubile ukuba imfumu pa kuti apyane wishi, atumine ababomfi bakwe kuli Solomone, pantu Hiramu ali ni cibusa wa kwa Davidi.*+ 2 Solomone na o atumine amashiwi kuli Hiramu+ aya kuti: 3 “Walishiba bwino bwino ukuti Davidi tata alifililwe ukukuula ing’anda iya kulenga ishina lya kwa Yehova Lesa wakwe lyacindikwa, pantu abalwani abalekanalekana balelwa nankwe inkondo, mpaka Yehova alenga abalwani bakwe baba apa kunyanta amakasa yakwe.+ 4 Nomba Yehova Lesa wandi nalenga natuusha ku balwani bandi bonse.+ Takuli uulendwisha, kabili tuleikala ku matwi tondolo.+ 5 E ico ndefwaya ukukuula ing’anda iikalenga ishina lya kwa Yehova Lesa wandi likacindikwe, nga filya fine Yehova alaile Davidi tata ati: ‘Umwana obe uo nkabika pa cipuna cobe ica bufumu pa kuti akakupyane, e ukakuula ing’anda iikalenga ishina lyandi likacindikwe.’+ 6 Nomba eba abantu bobe bantemene ifimuti fya mikedari ifya ku Lebanone.+ Ababomfi bandi bakalabombela pamo na babomfi bobe, kabili nkalipila ababomfi bobe ukulingana ne fyo ukampingula, pantu walishiba ukuti ifwe tatwaishiba ukutema ifimuti nge fyo abena Sidone+ baishiba.”
7 Ilyo Hiramu aumfwile ifyo Solomone alandile, alisekelele nga nshi kabili alandile ati: “Acindikwe Yehova buno bushiku pantu napeela Davidi umwana wa mano uwa kuteka aba abantu abengi nga nshi!”+ 8 E ico Hiramu atumine amashiwi kuli Solomone aya kuti: “Ning’umfwa amashiwi ayo wantumiine. Nkacita ifyo ulefwaya, nkakupekanishisha imbao sha mukedari ne mbao sha mukupri.+ 9 Ababomfi bandi bakafumya imbao ku Lebanone bakashitwale kuli bemba. Nkashikaka kabili shikesa shile-elela pali bemba mpaka shikafike ku cifulo ico ukanjeba. Nkashikakwila kulya kwine, e lyo ukeseshisenda. Na iwe ukalampeela ifya kulya ifyo nkalapeela aba mu ng’anda yandi.”+
10 E ico Hiramu apeele Solomone imbao sha mukedari ne mbao sha mukupri isho alefwaya. 11 Solomone na o apeele Hiramu ingano amadalamu* 20,000 isha kulya aba mu ng’anda yakwe. Amupeele na madalamu 20 aya mafuta ya miolife ayasuma nga nshi.* Ifi e fyo Solomone alepeela Hiramu cila mwaka.+ 12 Kabili Yehova apeele Solomone amano nga filya fine amulaile.+ Hiramu na Solomone baleumfwana kabili balipangene icipangano.
13 Solomone imfumu ya Israele apeele abaume abena Israele 30,000 umulimo wa kulaya mu kumubombela.+ 14 Cila mweshi aletuma abaume 10,000 ku Lebanone. Ku Lebanone baleikalako umweshi umo, e lyo ku mayanda yabo baleikalako imyeshi ibili; kabili Adoniramu+ e walebangalila. 15 Solomone alikwete abalebomba imilimo yalekanalekana* abali 70,000 na baleputula amabwe+ mu mpili+ abali 80,000, 16 e lyo na bakapitao+ 3,300 abaleangalila abalebomba. 17 Balimbile amabwe ayakalamba, aya mutengo+ ayo imfumu yabebele, kabili baliyaputwile+ pa kuti bayabomfye pa kupanga umufula+ wa ng’anda. 18 E ico bakakuula ba kwa Solomone na ba kwa Hiramu na bena Gebali+ baliputwile amabwe, kabili balipekenye imbao na mabwe ifya kukuulila ing’anda.
6 Mu mwaka walenga 480 ukutula apo abena Israele* bafumiine mu calo ca Egupti,+ mu mwaka walenga 4 ukufuma apo Solomone abelele imfumu ya bena Israele, mu mweshi wa Sivu,*+ (e kutila umweshi wa bubili), Solomone atendeke ukukuulila Yehova*+ ing’anda. 2 Ing’anda iyo Solomone akuuliile Yehova yali imikono* 60 mu butali, imikono 20 mu bwipi, kabili yasanseme+ imikono 30. 3 Umuputule wa kwingililapo+ mwi tempele* uwali pa ntanshi wali imikono 20 mu butali,* nge fyo ing’anda yalepele mu bwipi. Wali imikono 10 mu bwipi, ku ntanshi ya ng’anda.
4 Ku ng’anda apangiileko amawindo ayakwete amafulemu+ ayalecepa kunse nga baisula, lelo ayalekula mu kati. 5 Kabili ku mbali ya ng’anda akuuliileko icikuulwa icashingulwike ing’anda yonse, ne fibumba fye tempele no muputule wa mu kati sana.+ Kabili mu mbali apangilemo imiputule ukushinguluka icikuulwa conse.+ 6 Umuputule wa mu mbali uwa panshi sana wakulile imikono 5, uwa pa kati wakulile imikono 6, no walenga butatu wakulile imikono 7, pantu ku ng’anda alipangiileko apa kushintilila imbao ukushinguluka ing’anda yonse,+ pa kuti imbao tashingiile mu cibumba.
7 Bakuulile ing’anda na mabwe ya kwimba ayo baputwilile limo,+ pa kuti ilyo balekuula ing’anda, peba icongo ca sando nangu ice sembe nelyo ica fibombelo fya cela. 8 Umwinshi wa muputule wa mu mbali uwa panshi sana wali ku kapinda ka ku kulyo* aka ng’anda,+ kabili pali amatabo aya kunina pa kuya pa muputule wa pa kati, na yafumine pa muputule wa pa kati yaya pa muputule walenga butatu. 9 Atwalilile ukukuula ing’anda kabili ali-ipwishishe.+ Ilyo apwishishe, abikile imyalo ya mukedari pa ng’anda e lyo afimbapo imbao sha mukedari.+ 10 Akuulile imiputule ya mu mbali ukushinguluka ing’anda yonse.+ Cila muputule wasanseme imikono 5, kabili imbao sha mukedari eshasuntinkenye iyi imiputule ku ng’anda.
11 Pali ilya nshita, Yehova aebele Solomone ati: 12 “Nga wakulakonka+ ifyo nakulakweba, ubupingushi bwandi na mafunde yandi yonse, nkafikilisha ifyo naebele Davidi wiso+ pali iyi ing’anda iyo ulekuula, 13 kabili nkekala mu bena Israele,+ kabili nshakalekeleshe abantu bandi abena Israele.”+
14 Solomone akonkenyepo ukukuula ing’anda pa kuti aipwishe. 15 Ku fibumba fya mu kati ka ng’anda abikileko imbao sha mukedari. Abikileko imbao ukufuma panshi ya ng’anda ukufika muli palafu, kabili panshi ya ng’anda ponse abikilepo imbao sha mukupri.+ 16 Kabili ku numa ya ng’anda apangiileko umuputule wa mikono 20 uwa mbao sha mukedari, ukufuma panshi ukufika mu myalo, kabili mu kati* apangilemo umuputule wa mu kati sana,+ Uwa Mushilo Nga Nshi.+ 17 Kabili itempele,*+ e kutila ulubali ulwabelele ku ntanshi ya ng’anda lwali imikono 40. 18 Pa mbao sha mukedari mu kati ka ng’anda babashiilepo ifyaba nge fitanga menshi+ na maluba ayabalula.+ Konse kwali imbao sha mukedari; takwali ne libwe ilyalemoneka.
19 Kabili mu kati sana+ aka ng’anda apangiilemo umuputule uwa kubikamo icipao ca cipangano ica kwa Yehova.+ 20 Umuputule wa mu kati sana wali imikono 20 mu butali,+ wali imikono 20 mu bwipi kabili wasanseme imikono 20. Kabili abikileko golde iyalopololwa bwino; ku ciipailo+ abikileko imbao sha mukedari. 21 Solomone abikile golde iyalopololwa bwino+ mu kati ka ng’anda, kabili pa ntanshi ya muputule wa mu kati sana+ abikilepo amaceni ya golde, kabili mu muputule wa mu kati sana abikilemo golde. 22 Mu ng’anda yonse abikilemo golde mpaka ing’anda yonse yapwa. Ku ciipailo+ conse icabelele mupepi no muputule wa mu kati sana nako alibikileko golde.
23 Mu muputule wa mu kati sana apangiilemo bakerubi+ babili aba mbao sha fimuti fya mafuta, kabili umo umo alepele+ imikono 10. 24 Ipindo limo ilya kwa kerubi lyalepele imikono 5, ne pindo limbi lyalepele imikono 5. Ukufuma pa mpela ye pindo limo ukufika pa mpela ye pindo limbi palepele imikono 10. 25 Amapindo ya kwa kerubi umbi nayo yalepele imikono 10. Bakerubi bonse babili balilingene ubukulu kabili balemoneka cimo cine. 26 Kerubi umo alepele imikono 10, kabili ifi fine e fyo na kerubi umbi alepele. 27 Lyena abikile bakerubi+ mu muputule wa mu kati sana uwa ng’anda. Amapindo ya bakerubi baliyafungulwile ica kuti ipindo limo ilya kwa kerubi lyafikile ku cibumba cimo, ne pindo lya kwa kerubi umbi lyafikile ku cibumba cimbi, kabili amapindo yabo yalifikile pa kati ka ng’anda, kabili yalikumene. 28 Kuli bakerubi abikileko golde.
29 Kabili pa fibumba fyonse ifya mu Muputule wa Mushilo Nga Nshi ne fya mu muputule wa Mushilo alengelepo bakerubi,+ utuncindu+ na maluba ayabalula.+ 30 Panshi ya iyi miputule abikilepo golde. 31 Kabili pa mwinshi wa muputule wa mu kati sana apangiilepo ifiibi ifya mbao sha fimuti fya mafuta, inceshi sha mu mbali, ne nceshi sha pa mwinshi, nge ciputulwa calenga 5.* 32 Ifiibi fibili afipangiile ne mbao sha fimuti fya mafuta, kabili abashiilepo bakerubi, utuncindu na maluba ayabalula, abikako na golde. Kabili kuli bakerubi na ku tuncindu abikileko golde. 33 Pa mwinshi we tempele,* abikilepo inceshi sha pa mwinshi isha mbao sha fimuti fya mafuta, ishali mu ciputulwa calenga 4.* 34 Kabili apangile ifiibi fya mbao sha mukupri. Pa mwinshi umo pali ifiibi fibili ifyaleisukila ku mainceshi, kabili pa mwinshi umbi napo pali ifiibi fibili ifyaleisukila ku mainceshi.+ 35 Pa fiibi abashiilepo bakerubi, utuncindu na maluba ayabalula, kabili abikile golde ku fyo abashiilepo.
36 Apangile ulubansa lwa mu kati+ akuulilako ne cibumba ca mitande itatu iya mabwe ayaputulwa kabili pa muulu+ abikilepo imbao sha mukedari.
37 Mu mwaka walenga 4, mu mweshi wa Sivu,* Solomone alipangile+ umufula wa ng’anda ya kwa Yehova; 38 kabili mu mwaka walenga 11, mu mweshi wa Buli* (e kutila umweshi walenga 8), alipwishishe ukukuula ing’anda yonse, ukulingana ne fyo alingile ukuikuula.+ E ico akuulile ing’anda mu myaka 7.
7 Kabili Solomone akuulile ing’anda*+ yakwe mu myaka 13, mpaka yonse yapwa.+
2 Akuulile ne ng’anda iyo baleita ati Umutengo wa Lebanone+ iyali imikono* 100 mu butali, imikono 50 mu bwipi, kabili iyasanseme imikono 30. Yali pa muulu wa nceshi sha mukedari ishali mu mitande 4; kabili pa muulu wa nceshi pali imyalo+ ya mukedari. 3 Kabili pa muulu wa myalo babikilepo imbao sha mukedari. Ishi* shali 45 kabili mu mutande umo mwali 15. 4 Balibikileko na mawindo aya mafulemu ayali mu mitande itatu, kabili iwindo limo na limo lyaloshenye ne windo limbi mu mitande itatu. 5 Amafulemu ayali pa minshi yonse iyali ne nceshi yali ne mbali 4 ishalingana, nge fyo amawindo ayaloshenye muli iyi imitande itatu yalemoneka pa ntanshi.
6 Kabili akuulile Umuputule wa Nceshi sheka sheka, uwali imikono 50 mu butali, e lyo mu bwipi wali imikono 30. Ku ntanshi ya uyu muputule kwali akamuputule na kambi aka nceshi sheka sheka kabili pa muulu wa iyi miputule pali umutenge.
7 Akuulile ne Cikuulwa ca Kupingwilamo+ umo ali no kulapingwila imilandu, kabili abikileko imbao sha mukedari ukufuma panshi ukufika mu myalo.
8 Mu lubansa+ lumbi akuulilemo ing’anda iyo ali no kulaikalamo. Yalitalwike ku Cikuulwa ca Kupingwilamo kabili aikuulile nge fyo akuulile Icikuulwa ca Kupingwilamo. Na kabili Solomone akuulile ing’anda iya mwana wa kwa Farao uo aupile,+ iyapalene ne ci icikuulwa.
9 Ifi ifikuulwa fyonse afikuuliile na mabwe aya mutengo,+ ayo baputwile ukulingana ne fyo bayapimine. Bayaputwile na basoo bakuputwilako amabwe. Bayaputwile uku no ku, kabili bayabikile ukufuma pa mufula ukufika na pa muulu, kabili eyo babikile na kunse ukufika fye na mu lubansa ulukalamba.+ 10 Kabili amabwe ayo bapangiile umufula yali ayakalamba sana kabili aya mutengo. Amabwe yamo yakulile imikono 10, e lyo yambi yakulile imikono 8. 11 Kabili pa muulu wa aya mabwe pali amabwe ya mutengo ayo baputwile ukulingana ne fyo bayapimine. Balibomfeshe ne mbao sha mukedari pa kukuula. 12 Ku lubansa ulukalamba akuuliileko icibumba ica mitande itatu iya mabwe ayaputulwa kabili pa muulu abikilepo imbao sha mukedari, nga filya fine akuulile ulubansa+ lwa mu kati ulwa ng’anda ya kwa Yehova, no lwa muputule wa ng’anda.+
13 Imfumu Solomone yatumine abakuyasenda Hiramu+ ku Turi. 14 Ali mwana wa kwa mukamfwilwa uwa mu mukowa wa kwa Naftali, kabili wishi ali mwina Turi uwali kafula wa mukuba.+ Hiramu alishibe sana+ umulimo wa kufula ifyalekanalekana ifya mukuba. E ico alishile kuli Solomone kabili alibombele imilimo yakwe yonse.
15 Apangile inceshi shibili isha mukuba.+ Uluceshi lumo na lumo lwalepele imikono* 18, kabili intambo iyalepele imikono 12 e yalekumana ukushingulusha uluceshi+ lumo na lumo.* 16 Kabili apangile ifyali nge mitondo fibili ifya mukuba afibika na pa muulu wa nceshi. Cimo calepele imikono 5, cimbi naco calepele imikono 5. 17 Ku fyali nge mitondo ifyali pa muulu wa nceshi balibikileko utwa kufiyemfya utwali nga maceni+ ayo bapikula. Kuli cimo na cimo kwali utuli 7. 18 Kabili ku fyali nge mitondo ifyali pa muulu wa nceshi apangiileko ifyaba nge fisabo fya mapomegranate mu mitande ibili ukushinguluka utwa kuyemfya utwaliko. Ifi fine e fyo apangiile ku fyali nge mitondo fyonse fibili. 19 Ifyali nge mitondo ifyali pa muulu wa nceshi pa ntanshi ya muputule wa kwingililapo, afipangile kwati maluba ayabalwile, kabili fyalepele imikono 4. 20 Ifyali nge mitondo bafitekele pa muulu wa nceshi shibili, kabili uto bayemfesheko twasuntinkene ne nceshi. Ku fyali nge mitondo bapangiileko ifyali nge fisabo fya mapomegranate 200. Bafibikile mu mitande ukushingulusha cimo na cimo.+
21 Aimike inceshi sha muputule wa kwingilila mwi tempele.*+ Aimike uluceshi lwa ku kulyo,* alwinika no kuti Yakini,* kabili aimike ulwa ku kuso* alwinika no kuti Boasi.*+ 22 Ifyali nge mitondo ifyali pa muulu wa nceshi afipangile kwati maluba ayabalula. E ico umulimo wa kupanga inceshi walipwile.
23 Lyena apangile Icishiba* ca mukuba.+ Cali icabulungana kabili pa kanwa cakulile imikono 10. Casanseme imikono 5 kabili intambo iyalepele imikono 30, e yalekumana ukushingulusha conse.*+ 24 Kabili balibikile utwa kuciyemfya utwapala inkombo+ mwi samba lya milomo ya ciko ukucishingulusha. Mu mukono umo mwaleba utuli 10, ukushinguluka Icishiba conse. Utwapala inkombo twali mu mitande ibili, kabili batwengeele ku Cishiba. 25 Bacibikile pa ng’ombe ishilume 12,+ shitatu shaloseshe ku kapinda ka ku kuso, shitatu shaloseshe ku masamba, shitatu shaloseshe ku kapinda ka ku kulyo, e lyo shitatu shaloseshe ku kabanga. Icishiba bacitekele pali ishi ing’ombe kabili shonse shaloseshe inuma mu kati. 26 Catikeme ngo lupi mu bwipi;* kabili imilomo ya ciko baipangile nge milomo ya kapu, kwati liluba ilyabalula. Mwaleingila imitondo* ya menshi 2,000.
27 Lyena apangile ifya kusendelapo amenshi+ ifili 10 ifya mukuba. Cimo na cimo cali imikono 4 mu butali, imikono 4 mu bwipi, kabili casanseme imikono itatu. 28 Kabili ifi e fyo bapangile ifya kusendelapo amenshi: Fyali na mafulemu ya mukuba, kabili mu mafulemu mwali amalata ya mukuba. 29 Pa malata ayali mu mafulemu bapangiilepo inkalamo,+ ing’ombe ishilume na bakerubi,+ kabili ifi fine e fyali na pa mafulemu. Pa muulu wa ng’ombe ishilume na panshi ya nkalamo balipishishepo tumo. 30 Kabili ica kusendelapo amenshi cimo na cimo cali ne mipeto 4 iya mukuba, ne fyo baingishe mu mipeto ifya mukuba pa kuti ileshinguluka, kabili imikonso 4 iyali mu makoona e yafikeshe. Panshi ya ca kubikamo amenshi pali ifya kucikasha, ifyo baengelelepo tumo mu mbali. 31 Akanwa ka ciko kali panshi ya cali nge cilongwe kabili ica kubikamo amenshi cali umukono umo. Akanwa ka cali nge cilongwe kali akabulungana. Ica kubikamo amenshi ne cali nge cilongwe, fyonse pamo fyali umukono umo na hafu kabili mu mbali ya kanwa ka cali nge cilongwe balyengelelemo tumo. Utumalata utwali mu mbali twali utwalingana mu mbali shonse, tatwali utwabulungana. 32 Imipeto 4 yali mwi samba lya malata ayali mu mbali, kabili imikonso iyaikete imipeto yali ku ca kusendelapo amenshi. Umupeto umo na umo wakulile umukono umo na hafu. 33 Kabili imipeto baipangile nga filya fine bapanga imipeto ye celeta. Imikonso iyaikeshe imipeto, ifingelengele, amasipoko na mahabu fyonse bafipangiile no mukuba uo baengulwile. 34 Ku ca kusendelapo amenshi cimo na cimo kwali imikonso 4; imikonso yonse bayengelele ku ca kusendelapo amenshi. 35 Pa muulu wa ca kusendelapo amenshi pali icabulungana icasanseme umukono umo, kabili pa muulu wa ca kusendelapo amenshi, balyengelelepo utumafulemu no tumalata utwa mu mbali. 36 Pa tumafulemu na pa tumalata utwa mu mbali aengeelepo bakerubi, inkalamo no tuncindu ukulingana ne fyo kamo na kamo kakulile. Pa muulu na panshi ya ifi, aengeelepo tumo ukushingulusha.+ 37 Ifi e fyo apangile ifya kusendelapo amenshi+ ifili 10; fyonse afipangile cimo cine,+ fyalilingene kabili fyalemoneka cimo cine.
38 Apangile ifya kubikamo amenshi ifili 10 ifya mukuba.+ Muli cimo na cimo mwaleingila imitondo ya menshi iili 40. Na kabili ica kubikamo amenshi cimo na cimo cakulile imikono 4.* Pali fyonse ifya kusendelapo amenshi ifili 10 paleba ica kubikamo amenshi. 39 Lyena abikile ifya kusendelapo amenshi ifili 5 ku kulyo kwa ng’anda, na fimbi 5 ku kuso kwa ng’anda, kabili abikile Icishiba ku kulyo kwa ng’anda lwa ku kabanga.+
40 Hiramu+ apangile ne fya kubikamo amenshi, amafosholo+ ne mbale shafonka.+
E ico Hiramu alipwishishe imilimo yonse iyo abombeele Imfumu Solomone pa ng’anda ya kwa Yehova:+ 41 inceshi shibili+ ne fyali nge mitondo pa muulu wa nceshi shibili; utwa kuyemfya+ tubili uto babikile ku fyali nge mitondo fibili ifyali pa muulu wa nceshi; 42 ifyali nge fisabo fya mapomegranate+ 400 ifyo babikile ku twa kuyemfeshako tubili, imitande ibili iya fyali nge fisabo fya mapomegranate ifyo babikile ku twa kuyemfeshako kamo na kamo, uto babikile ku fyali nge mitondo fibili ifyali pa nceshi shibili; 43 ifya kusendelapo amenshi+ ifili 10 ne fya kubikamo amenshi+ ifili 10 ifyali pa fya kusendelapo amenshi; 44 Icishiba+ ne ng’ombe ishilume 12 isho batekelepo Icishiba; 45 ne fya kukushilapo imito, amafosholo, imbale shafonka ne fipe fyonse ifya mukuba uusuma ifyo Hiramu apangiile Imfumu Solomone ifya mu ng’anda ya kwa Yehova. 46 Imfumu yapangiile ifi mu fikombola fye bumba pa kati ka Sukote na Saretani mu citungu ca Yordani.
47 Solomone tapimine ifipe pantu fyalifulile nga nshi. Umukuba walifulile sana ica kuti tabaishibe+ ne fyo wafinine. 48 Solomone apangile ifipe fyonse ifya mu ng’anda ya kwa Yehova: iciipailo+ ca golde; itebulo+ lya golde apa kubika umukate wa mutuulo; 49 ifya kutekapo inyali+ ifya golde iyalopololwa ifili 5 ku kulyo na fimbi 5 ku kuso pa ntanshi ya muputule wa mu kati sana; na maluba ayabalula,+ inyali ne fya kumanikilako. Fyonse ifi afipangiile na golde.+ 50 Apangile ne fya kubikamo amenshi, utwa kushimishako inyali,+ imbale shafonka, amakapu+ ne fifutumwino.+ Fyonse ifi afipangiile na golde iyalopololwa. Na kabili apangile ifya kwikata ifiibi fya ku ng’anda ya mu kati,+ e kutila, ifya ku Muputule wa Mushilo Nga Nshi, ne fya ku fiibi fya mwi tempele.+ Fyonse ifi fyali ifya golde.
51 E ico Imfumu Solomone yalipwishishe imilimo yonse iyo yali no kubomba iyakumine ing’anda ya kwa Yehova. Lyena Solomone aletelemo ifintu ifyo Davidi wishi alengele fyaba ifya mushilo,+ kabili abikile silfere, golde ne fintu fimbi umwa kusungila ifipe fya mu ng’anda ya kwa Yehova.+
8 Pali ilya nshita Solomone alonganike+ abakalamba ba mu Israele, intungulushi shonse isha mikowa ne ntungulushi sha ndupwa isha bena Israele.+ Baishile ku Mfumu Solomone ku Yerusalemu pa kuti balete icipao ca cipangano ica kwa Yehova icali ku Musumba wa kwa Davidi,+ e kutila ku Sione.+ 2 Abaume bonse abena Israele balongene pa ntanshi ya Mfumu Solomone pa nshita ya mutebeto* mu mweshi wa Etanimu,* e kutila, umweshi walenga 7.+ 3 E ico abakalamba bonse aba mu Israele balishile, kabili bashimapepo basendele Icipao.+ 4 Baletele Icipao ca kwa Yehova, itenti lya kukumaninamo+ na Lesa ne fipe fyonse ifya mushilo ifyali muli ili itenti. Bashimapepo na bena Lebi e bafiletele. 5 Imfumu Solomone no lukuta lonse ulwa bena Israele abo baitile pa kuti bamonane ne mfumu, baiminine pa ntanshi ya Cipao. E ico baletuula+ impaanga ne ng’ombe ishingi nga nshi ica kuti balifililwe no kushipenda.
6 Lyena bashimapepo batwele icipao ca cipangano ica kwa Yehova apo balingile ukucibika+ mu muputule wa mu kati sana mu ng’anda, e kutila mu Muputule wa Mushilo Nga Nshi, mwi samba lya mapindo ya bakerubi.+
7 E ico babikile Icipao mwi samba lya mapindo ya bakerubi ayali ayafungululwa, ica kuti bakerubi bafimbile Icipao ne mitembo+ ya ciko. 8 Imitembo+ yali iitali sana ica kuti impela ya iyi imitembo iyali mu muputule wa mu kati sana yalemoneka mu Muputule wa Mushilo, lelo kunse kwena tayalemoneka. Kabili yaba mulya mwine ukufika na lelo. 9 Mu Cipao mwali fye amabwe yabili ayapaapaatala+ ayo Mose abikilemo+ ku Horebu ilyo Yehova apangene icipangano+ na bena Israele ilyo bafumine mu calo ca Egupti.+
10 Ilyo bashimapepo bafumine mu muputule wa mushilo, mu ng’anda ya kwa Yehova+ monse mwali ikumbi.+ 11 Bashimapepo tabatwalilile ukubomba pa mulandu we kumbi, pantu ubukata bwa kwa Yehova bwali mu ng’anda ya kwa Yehova+ monse. 12 E lyo Solomone alandile ati: “Yehova atile akekala mwi kumbi ilyafiita.+ 13 Nimukuulila ing’anda ya lulumbi, icifulo ico mukalaikalamo umuyayaya.”+
14 Lyena imfumu yalipilibwike yatendeka no kupaala ulukuta lonse ulwa bena Israele, ninshi bonse aba muli ulu ulukuta nabeminina.+ 15 Yalandile aiti: “Acindikwe Yehova Lesa wa kwa Israele, uwalaile* Davidi tata, kabili uufikilishe ifyo alaile ati, 16 ‘Ukutula pa bushiku nafumishe abantu bandi abena Israele mu Egupti, nshasalapo umusumba nangu umo mu mikowa yonse iya bena Israele umwa kukuula ing’anda iikalenga ishina lyandi likacindikwe muli uyo umusumba,+ lelo nalisala Davidi uwa kuti aletungulula abantu bandi abena Israele.’ 17 Kabili Davidi tata alefwaisha ukukuulila Yehova Lesa wa bena Israele+ ing’anda iya kulenga ishina lyakwe lilecindikwa. 18 Lelo Yehova aebele Davidi tata ati, ‘Filya walefwaisha ukukuula ing’anda iya kulenga ishina lyandi lyacindikwa, walicitile bwino. 19 Nomba te iwe ukakuula ing’anda, lelo umwana obe umwaume uo ukafyala* e ukakuula ing’anda iikalenga ishina lyandi+ likacindikwe.’ 20 Yehova nafikilisha ifyo alaile, pantu nalipyana Davidi tata kabili nalikala pa cipuna ca bufumu ica kwa Israele, nga fintu Yehova alaile. Na kabili ninkuula ing’anda iya kulenga ishina lya kwa Yehova Lesa wa bena Israele+ lilecindikwa, 21 kabili nimpekanya apa kubika Icipao umwaba icipangano+ ico Yehova apangene ne fikolwe fyesu ilyo abafumishe mu calo ca Egupti.”
22 Lyena Solomone aiminine pa ntanshi ya ciipailo ca kwa Yehova, pa ntanshi ya lukuta lonse ulwa bena Israele, kabili aimiishe amaboko yakwe mu muulu,+ 23 e lyo atila: “Mwe Yehova, Lesa wa kwa Israele, takwaba Lesa uwaba nga imwe+ mu muulu monse nelyo pano isonde ponse. Mulasunga icipangano kabili mulalanga ukutemwa ukushipwa+ ku babomfi benu abacita ifyo mufwaya ne mitima+ yabo yonse. 24 Mwalifikilisha ifyo mwalaile umubomfi wenu Davidi tata. Mwalilaile kabili buno bushiku namufikilisha ifyo mwalaile.+ 25 E ico nomba mwe Yehova Lesa wa kwa Israele, citileni umubomfi wenu Davidi tata ico mwamulaile ilyo mwatile: ‘Nga ca kuti abana bobe bakalakonka ifyo nkalabeba nge fyo ucita,+ ninshi abakatuntuka muli iwe e bakalaikala pa cipuna ca bufumu ica kwa Israele.’ 26 E ico nomba mwe Lesa wa kwa Israele, fikilisheni ifyo mwalaile umubomfi wenu Davidi tata.
27 “Lelo bushe cine cine Lesa kuti aikala pano isonde?+ Moneni! Umuulu, nangu fye muulu wa myulu te kuti umukumane;+ pali bufi ing’anda iyi iyo nkuulile!+ 28 Nomba umfweni ipepo lya mubomfi wenu ne fyo alelomba ukuti mube ne cikuuku kuli ena mwe Yehova Lesa wandi. Umfweni ne fyo umubomfi wenu alelomba ukuti mumwafwe kabili umfweni ipepo alepepa kuli imwe buno bushiku. 29 Amenso yenu nayalelinda ino ng’anda ubushiku na kasuba, pali cino cifulo ico mwatile, ‘E po ishina lyandi likaba,’+ pa kuti muleumfwa ipepo ilyo umubomfi wenu akulapepa ninshi nalosha kuli cino cifulo.+ 30 Kabili mulekutika ifyo umubomfi wenu akulalomba ukuti mube ne cikuuku kuli ena ne fyo abantu benu abena Israele bakulapepa ninshi nabalosha kuli cino cifulo. Kabili muleumfwa ku muulu+ uko mwaikala, muletubelela no luse.+
31 “Umuntu nga abembukila umunankwe, kabili uo abembukila amweba ukuti alape umulapo uwingalenga atiipwa nga alapa ubufi nelyo nga tafikilishe, e lyo aisa pa ntanshi ya ciipailo cenu muli ino ng’anda+ ninshi alilapa uyo umulapo, 32 lyena mukomfwe ku muulu kabili mukapingule ababomfi benu. Mukatile umubifi ali no mulandu* e lyo mukamukande pa fyabipa ifyo acitile, kabili mukatile umulungami wa kaele* e lyo mukamulambule pa kuba umulungami.+
33 “Abantu benu abena Israele nga babacimfya ku balwani pa mulandu wa kuti balebembukila imwe,+ kabili babwelela kuli imwe, bacindika ne shina lyenu+ kabili bapepa kuli imwe, balomba no kuti mubabelele uluse ninshi nabalosha kuli ino ng’anda,+ 34 lyena mukomfwe ku muulu kabili mukelele abantu benu abena Israele kabili mukababweseshe ku calo ico mwapeele ifikolwe fyabo.+
35 “Nga mwaisala imyulu ica kuti ne mfula+ yaleka ukuloka pa mulandu wa kuti balemubembukila,+ kabili nga bapepa kuli imwe ninshi nabalosha kuli cino cifulo, balumbanya ne shina lyenu kabili baleka ukumubembukila pantu mwalenga baicefya,*+ 36 lyena mukomfwe ku muulu kabili mukelele ababomfi benu abena Israele, pantu mukabasambilisha+ inshila iisuma iyo bafwile ukwendamo; kabili mukaloshe imfula pa calo+ cenu ico mwapeele abantu benu pa kuti cibe ubupyani bwabo.
37 “Nga ca kuti mu calo+ mwapona icipowe nelyo icikuko, amabula nga yababuka, amabula yafufuma,+ kwaba makanta nelyo amapantankolo;* nelyo abalwani babo nga babashinga mu misumba yabo, nangu nga kwapona icinkunka ca musango onse, nelyo ubulwele bwa musango onse,+ 38 umuntu onse nga apepa nelyo abantu benu bonse abena Israele nga bapepa nangu bamulomba ukuti mubabelele uluse+ (pantu cila muntu alishiba icicusha umutima wakwe),+ nga baimya amaboko yabo ninshi nabalosha kuli ino ng’anda, 39 lyena mukomfwe ku muulu, ku cifulo uko mwikala,+ mukababelele uluse+ kabili mukabafwe. Mukalambule umuntu onse ukulingana ne mibele yakwe,+ pantu mwalishiba umutima wa muntu (nimwe mweka mwaishiba bwino imitima ya bantu bonse),+ 40 pa kuti balemutiina inshiku shonse isho bali abomi mu calo ico mwapeele ifikolwe fyesu.
41 “Kabili uwa ku calo cimbi, uushili wa mu bantu benu abena Israele kabili uwafuma ku calo ca kutali pa mulandu we shina lyenu*+ 42 (pantu bakomfwa ifyo ishina lyenu lyakula+ ne fyo ukuboko kwenu kwaba ukwa maka e lyo ne fyo ukuboko kwenu kwatambalikwa), nga aisa mu kupepa ninshi nalosha kuli ino ng’anda, 43 lyena mukomfwe ku muulu ku cifulo uko mwikala,+ kabili mukacite fyonse ifyo uwa ku calo cimbi akamulomba, pa kuti abantu bonse pano isonde bakeshibe ishina lyenu kabili bakalemutiina,+ nge fyo abantu benu abena Israele bamutiina, na pa kuti bakeshibe ukuti ishina lyenu lyaba pali ino ng’anda iyo nakuula.
44 “Konse uko abantu benu bakulaya+ mu kulwa inkondo na balwani babo, kabili nga bapepa+ kuli Yehova ninshi nabalosha kuli uno musumba uo mwasala+ na kuli ino ng’anda iyo nakuula iya kulenga ishina lyenu lyacindikwa,+ 45 mukomfwe ipepo lyabo ku muulu ne fyo bakalomba ukuti mukabe ne cikuuku kuli bena, kabili mukabafwe.
46 “Nga bamubembukila (pantu takwaba umuntu uushibembuka),+ kabili mwabafulilwa, mwaleka na balwani babo babacimfya, kabili abalwani babo babasenda pa kuti bayeba bankole ku calo cabo ica kutali nelyo ica mupepi;+ 47 kabili nga bailuka ilyo bali mu calo umo bayaba bankole,+ babwelela na kuli imwe,+ kabili ilyo bacili mu calo umo bayaba bankole,+ balomba ukuti mubabelele uluse, batila, ‘Twalibembuka, twalilufyanya kabili twalicita ifyabipa,’+ 48 kabili babwelela kuli imwe ne mitima yabo yonse+ ne myeo* yabo yonse ilyo bacili mu calo ca balwani babo umo baba bankole, kabili nga bapepa kuli imwe ninshi nabalosha ku calo cabo ico mwapeele ifikolwe fyabo, na ku musumba uo mwasala kabili nabalosha na ku ng’anda iyo nakuula iya kulenga ishina lyenu lyacindikwa,+ 49 lyena mukomfwe ipepo lyabo ku muulu uko mwikala,+ kabili mukomfwe ifyo bakalomba ukuti mube ne cikuuku kuli bena, kabili mukabafwe, 50 mukelele abantu benu abamubembukiile, mukabelele imembu shonse isho bamubembukiile. Mukalenge ababasendele mu kuyaba bankole bakabomfwile uluse kabili bakababelele uluse+ 51 (pantu bantu benu kabili bupyani+ bwenu ubo mwafumishe mu calo ca Egupti,+ icali kwati lilungu lya mulilo).+ 52 Shi mulemona umubomfi wenu ilyo alelomba ukuti mube ne cikuuku+ kuli ena, kabili shi mwingalakutika lyonse ilyo abantu benu abena Israele bamulomba ukuti mubalange icikuuku.+ 53 Pantu mwe Shikulu Mulopwe Yehova nimwe mwabapaatwile ku bantu bonse aba pano isonde+ pa kuti babe abantu benu, nga filya fine mwalandile ukupitila muli Mose umubomfi wenu ilyo mwafumishe ifikolwe fyesu mu Egupti.”
54 Kabili ilyo Solomone apwishishe fye ukupepa kuli Yehova ili ipepo lyonse, ne fyo alombele ukuti aleba ne cikuuku kuli bena, alimine pa ntanshi ya ciipailo ca kwa Yehova apo afukeme ninshi naimisha na maboko mu muulu.+ 55 Lyena aliminine, alapaala ulukuta lonse ulwa bena Israele mwi shiwi ilikalamba ati: 56 “Acindikwe Yehova uwapeela abantu bakwe abena Israele icifulo ca kutuushishapo nga filya fine alaile.+ Pali fyonse ifyo alaile ukupitila mu mubomfi wakwe Mose, tapaba nangu cimo ico ashafikilisha.+ 57 Yehova abe na ifwe nge fyo ali ne fikolwe fyesu.+ Etusha kabili etulekelesha.+ 58 Alenge imitima yesu ibe kuli ena+ pa kuti tule-enda mu nshila shakwe shonse, tulekonka amafunde yakwe, tulecita ifyo atweba kabili tulekonka ubupingushi bwakwe. Ifi fyonse e fyo aebele ifikolwe fyesu ukuti filekonka. 59 Kabili akasuba no bushiku Yehova engalaibukisha aya amashiwi ayo nalanda pa kulomba ukuti Yehova Lesa wesu aleba ne cikuuku kuli ifwe, pa kuti alepingwilako umubomfi wakwe na bantu bakwe abena Israele, ukulingana ne filefwaikwa cila bushiku, 60 pa kuti abantu bonse pano isonde beshibe ukuti Yehova e Lesa wa cine.+ Takwaba na umbi!+ 61 E ico mulekonka ifyo amweba kabili mulekonka amafunde yakwe nge fyo mulecita pali buno bushiku, pa kuti mulebombela* Yehova Lesa wesu ne mitima yenu yonse.”+
62 Nomba imfumu na bena Israele bonse batuuliile Yehova+ ilambo ilikalamba. 63 Solomone atuuliile Yehova amalambo ya mutende:+ Atuulile ing’ombe 22,000 ne mpaanga 120,000. E fyo imfumu na bena Israele bonse bapeele Yehova+ ing’anda. 64 Pali bulya bushiku imfumu yasangulwile pa kati ka lubansa ulwa pa ntanshi ya ng’anda ya kwa Yehova, pantu e po yali no kutuulila amalambo ya koca, imituulo ya ngano na mafuta ya malambo ya mutende, pantu iciipailo+ ca mukuba icali pa cinso ca kwa Yehova calicepele sana ica kuti te kuti batuulilepo amalambo ya koca, imituulo ya ngano na mafuta+ ya malambo ya mutende. 65 Pali ilya nshita, Solomone na bena Israele bonse, ulukuta ulukalamba, ukufuma ku mupaka wa Lebohamati* ukufika ku mumana wa Egupti,+ bapangile umutebeto+ pa cinso ca kwa Yehova Lesa wesu pa nshiku 7, kabili balundilepo inshiku na shimbi 7. Inshiku shonse pamo shali 14. 66 Pa bushiku bwakonkelepo,* alekele abantu baya, kabili ilyo bapaalile imfumu babwelele ku mwabo ninshi balesekelela kabili bali ne nsansa pa fisuma+ fyonse ifyo Yehova acitiile Davidi umubomfi wakwe ne fyo acitiile abantu bakwe abena Israele.
9 Ilyo Solomone apwishishe fye ukukuula ing’anda ya kwa Yehova, ing’anda ya mfumu*+ na fyonse ifyo Solomone alefwaya ukukuula,+ 2 Yehova amoneke kuli Solomone pa muku walenga bubili, nga filya fine amoneke kuli ena mu Gibeone.+ 3 Yehova amwebele ati: “Ning’umfwa ipepo lyobe ne fyo wanombele ukuti imbe ne cikuuku kuli iwe. Ninenga iyi ng’anda iyo ukuulile ibe iya mushilo kabili ishina lyandi likaba pali iyi ng’anda+ umuyayaya. Amenso yandi no mutima wandi fyakulaba pali iyi ng’anda+ lyonse. 4 Kabili nga wakulacita ifyo mfwaya, nga wakulasunga+ amafunde yandi yonse, nga wakulakonka+ ifyo nakulakweba+ e lyo no bupingushi bwandi+ nga filya Davidi wiso uwali uwa cishinka kabili uwa kaele alecita,+ 5 lyena nkakosha ubufumu bobe pa bena Israele umuyayaya, nga filya fine nalaile Davidi wiso ukuti, ‘Abakatuntuka muli iwe e bakalaikala pa cipuna ca bufumu ica kwa Israele.’+ 6 Lelo imwe na bana benu nga mwaleka ukunkonka, mwaleka no kukonka amafunde yandi ne fyo namweba, kabili mwaya mu kubombela balesa bambi mwalabakontamina no kubakontamina,+ 7 nkalofya abena Israele bonse mu calo ico nabapeela,+ kabili nkafumya amenso+ pa ng’anda iyo nabikapo ishina lyandi, kabili abantu bonse+ bakalatumfya abena Israele kabili bakalabaseka. 8 Kabili iyi ng’anda ikashala icitantaala.+ Na onse uukalapitapo akalapapa nga aimona kabili akalalisha umunsoli e lyo atila, ‘Mulandu nshi Yehova aonawila ici calo ne yi ng’anda?’+ 9 Lyena bakatila, ‘Ni co balishile Yehova Lesa wabo uwafumishe ifikolwe fyabo mu calo ca Egupti, kabili baile kuli balesa bambi, e bo balakontamina kabili e bo balabombela. E mulandu wine Yehova aleteele ifyabipa fyonse ifi pali bena.’”+
10 Ilyo imyaka 20 yapwile iyo Solomone akuulilemo amayanda yabili, ing’anda ya kwa Yehova ne ng’anda ya mfumu,*+ 11 Hiramu+ imfumu ya ku Turi apeele Solomone imbao sha mukedari ne mbao sha mikupri ishingi na golde iingi ukulingana ne yo alefwaya,+ kabili Imfumu Solomone yapeele Hiramu imisumba 20 mu citungu ca Galili. 12 E ico Hiramu afumine ku Turi aya mu kumona imisumba iyo Solomone amupeele, lelo taitemenwe.* 13 Lyena amwebele ati: “Bushe iyi e misumba wingampeela munyinane?” E ico bainike iyi imisumba abati Icalo ca Kabuli,* kabili e fyo baita ukufika na lelo. 14 Hiramu atumiine imfumu amatalanti* ya golde+ 120.
15 Ili e lyashi lya bantu abo Solomone apeele umulimo wa kulaya mu kumubombela,+ abalekuula ing’anda ya kwa Yehova,+ ing’anda yakwe, Milo,*+ ilinga lya Yerusalemu, Hasore,+ Megido+ na Gesere.+ 16 (Farao imfumu ya Egupti aishilesansa umusumba wa Gesere, aupoka e lyo aoca, kabili alipeye na bena Kanaani+ abaleikalamo. E ico ilyo alebwelelamo apeele umwana wakwe+ uwali umukashi wa kwa Solomone uyu musumba.*) 17 Solomone akuulile* Gesere na Bete-horone+ ya kwi samba, 18 Baalati+ na Tamari ya mu matololo aya muli cilya calo, 19 ne misumba yonse umwali amatala ya kwa Solomone, imisumba ya maceleta,+ imisumba umwaleikala abalenina pali bakabalwe, na fyonse ifyo Solomone alefwaya ukukuula mu Yerusalemu, mu Lebanone na mu calo conse ico aleteka. 20 Nomba abantu bonse abashelepo pa bena Amore, pa bena Hiti, pa bena Perisi, pa bena Hibi na pa bena Yebusi,+ abashali bena Israele,+ 21 abatuntwike muli bena abashele mu calo, abo abena Israele bashaipeye, Solomone abapeele umulimo wa kulaya mu kumubombela kwati basha, kabili e mulimo babomba ukufika na lelo.+ 22 Lelo pa bena Israele tapali nangu umo uo Solomone atekele ubusha,+ pantu bali bashilika bakwe, ababomfi bakwe, bacilolo bakwe, intungulushi shakwe isha bashilika, kabili bali intungulushi sha bale-ensha amaceleta na balenina pali bakabalwe. 23 Abakalamba ba bakapitao abaleangalila abalebomba umulimo+ wa kwa Solomone bali 550.
24 Lelo umwana mwanakashi+ wa kwa Farao afumine ku Musumba wa kwa Davidi+ aya ku ng’anda yakwe iyo Solomone amukuuliile. Lyena Solomone akuulile Milo.*+
25 Solomone aletuula amalambo ya koca na malambo ya mutende pa ciipailo ico akuuliile Yehova+ imiku itatu mu mwaka,+ kabili alefutumuna amalambo pa ciipailo icali pa cinso ca kwa Yehova. E ico alipwishishe ukukuula ing’anda.+
26 Imfumu Solomone yalipangile na mato ayengi mu Esione-gebere,+ mupepi na Elote, iyaba mu lulamba lwa Bemba Wakashika mu calo ca Edomu.+ 27 Hiramu aletuma ababomfi bakwe abaishibe sana ukwensha amato,+ abalebombela pamo na babomfi ba kwa Solomone. 28 Bailesenda amatalanti ya golde 420 ku Ofiri+ kabili bayaletele ku Mfumu Solomone.
10 Nomba namfumu wa ku Sheba aumfwile ululumbi lwa kwa Solomone pa mulandu we shina lya kwa Yehova.+ E ico aishile mu kumwesha na mepusho ayakosa.*+ 2 Afikile ku Yerusalemu ne bumba lya bantu ilikalamba,+ ne ngamila ishasendele amafuta ya balsamu+ na golde iingi nga nshi e lyo na mabwe ayakosa umutengo. Aingile umwali Solomone kabili amwebele fyonse ifyali ku mutima wakwe. 3 Solomone alimwaswike amepusho yonse ayo amwipwishe. Takwali ico imfumu yafililwe ukumulondolwela.
4 Ilyo namfumu wa ku Sheba amwene ukuti Solomone+ ali sana na mano, amona ne ng’anda iyo akuulile,+ 5 ifya kulya fya pe tebulo lyakwe,+ ifyo ababomfi bakwe baleikala pa kulya, ifyo abalepekanya ifya kulya balebomba ne fyo balefwala, kabili ilyo amwene abalepeela Solomone ifya kunwa, na malambo ya koca ayo aletuula lyonse pa ng’anda ya kwa Yehova, alipeshiwe amano nga nshi.* 6 E ico aebele imfumu ati: “Ifyo naumfwile pa fintu ifingi ifyo wacita na pa mano ayo wakwata ilyo nali ku calo candi, fya cine. 7 Lelo nshasumiine ifyo naumfwile mpaka naisaimwena. Kabili mona! Ifyo banjebele tafifikile na kuli hafu. Amano ne fyuma ifyo wakwata naficila pa fyo naumfwile. 8 Abantu bobe balaba ne nsansa, kabili ababomfi bobe ababa na iwe lyonse nabo balaba ne nsansa pantu balomfwa ifya mano+ ifyo ulanda! 9 Yehova Lesa obe acindikwe,+ uwakubika pa cipuna ca bufumu ica kwa Israele. Pa mulandu wa kuti Yehova alitwalilila ukutemwa abena Israele, alikusonta ukuba imfumu pa kuti uleba no mulinganya pa kupingula kabili uletekela mu bulungami.”
10 Lyena apeele imfumu amatalanti* ya golde 120 na mafuta ya balsamu+ ayengi nga nshi e lyo na mabwe+ ayakosa umutengo. Takwali nangu umo uwaleteelepo Imfumu Solomone amafuta ya balsamu ayengi nga yalya ayo namfumu wa ku Sheba aleteele Solomone.
11 Amato ya kwa Hiramu ayasendele golde ku Ofiri,+ yaletele ne mbao+ sha fimuti fya mialgumi ishingi sana na mabwe+ ayakosa umutengo. 12 Mu mbao sha fimuti fya mialgumi imfumu yapangilemo ifya kushintililapo ing’anda ya kwa Yehova ne ng’anda ya mfumu,* e lyo ne nsango ne filimba fya nsale ifya bakemba.+ Imbao sha fimuti fya mialgumi isha musango yu tashatala ashisapo kabili tashatala ashimonekapo ukushinta na lelo.
13 Imfumu Solomone yapeele namfumu wa ku Sheba fyonse ifyo alefwaya na fyonse ifyo alombele, ukulunda pa fyo yamupeele pa mulandu wa bukapekape bwa iko.* Pa numa alibwelelemo ku calo cakwe pamo na babomfi bakwe.+
14 Kabili golde iyo baleletela Solomone mu mwaka umo yalefina amatalanti 666,+ 15 ukufumyako iyo abaume abaleya balecita amakwebo baleleta e lyo ne yalefuma mu cibwesha ico bashimakwebo baleleta, ne yalefuma ku mfumu shonse isha bena Arabia ne ntungulushi sha calo.
16 Imfumu Solomone yapangile inkwela ishikalamba 200 isha golde+ iyo basaakenye ne cela cimbi (pa kupanga inkwela imo na imo yabomfeshe amashekele* ya golde 600)+ 17 ne nkwela ishinono* 300 isha golde iyo basaakenye ne cela cimbi (pa kupanga inkwela imo na imo yabomfeshe ama maina* ya golde yatatu). Lyena imfumu yafibikile mu ng’anda iyo baleita ati Umutengo wa Lebanone.+
18 Imfumu yapangile ne cipuna ca bufumu+ ica meno ya nsofu, yabikako na golde+ iisuma nga nshi. 19 Pa kufika pa cipuna ca bufumu pali amatabo 6, kabili pa muulu wa cipuna pali akabulungana akapala umutenge. Icipuna calikwete ifya kushintilishapo amaboko uku no ku, kabili ku lubali lumo na lumo ulwa fya kushintilishapo amaboko kwali inkalamo+ imo imo. 20 Kabili pa matabo 6 pali inkalamo 12. Ku lubali lumo ulwa matabo kwali inkalamo 6, na ku lubali lumbi nako kwali ishili 6. Takwali ubufumu bumbi ubwapangile icipuna ca bufumu nge ci.
21 Fyonse ifyo Imfumu Solomone yalenwenamo fyali fya golde, kabili ifipe fyonse ifya mu ng’anda iyo baleita abati Umutengo wa Lebanone+ fyali fya golde iisuma nga nshi. Tamwali icipe ca silfere nangu cimo, pantu mu nshiku sha kwa Solomone+ silfere tayacindeme. 22 Pantu imfumu yalikwete amato aya ku Tarshishi+ pali bemba pamo na mato ya kwa Hiramu. Lyonse nga papita imyaka itatu, amato ya ku Tarshishi yaleleta golde na silfere, ameno ya nsofu,+ fikolwe ne fyuni beta ati bapikoko.
23 E ico Imfumu Solomone yali ne fyuma+ na mano+ ukucila imfumu shonse isha pano isonde. 24 Kabili abantu bonse pano isonde balefwaya ukumona* Solomone pa kuti bomfwe amano ayo Lesa abikile mu mutima wakwe.+ 25 Bonse abaleisa mu kumumona balemuletela ubupe. Balemuletela ifipe fya silfere, ifipe fya golde, ifya kufwala, ifyanso, amafuta ya balsamu, bakabalwe ne mfalashi. Ifi fine e fyo abantu balecita cila mwaka.
26 Kabili Solomone alelonganika fye amaceleta na bakabalwe.* Akwete amaceleta 1,400 na bakabalwe*+ 12,000, kabili afisungiile mu misumba ya maceleta, mupepi ne mfumu mu Yerusalemu.+
27 Imfumu yalengele silfere yafula nga nshi mu Yerusalemu kwati mabwe, kabili yalengele imbao sha fimuti fya mukedari shafula nga nshi kwati fimuti fya mukunyu ifya mu Shefela.+
28 Bakabalwe abo Solomone akwete babafumishe ku Egupti, kabili bashimakwebo ba mfumu baleshita bakabalwe abengi* pa mutengo umo.+ 29 Iceleta lya ku Egupti limo balelishita pa ndalama sha silfere 600, kabili kabalwe umo balemushita pa ndalama sha silfere 150. Lyena balefishitisha ku mfumu shonse isha bena Hiti+ ne mfumu sha bena Siria.
11 Lelo Imfumu Solomone yalitemenwe abanakashi+ abengi aba ku fyalo fimbi ukulunda pa mwana mwanakashi wa kwa Farao.+ Yatemenwe abanakashi abena Moabu,+ abena Amone,+ abena Edomu, abena Sidone+ na bena Hiti.+ 2 Aba abanakashi bali ba mu nko isho Yehova aebelepo abena Israele ukuti: “Tamufwile ukulaya kuli bena* kabili nabo tabafwile ukulaisa kuli imwe, pantu nangu cibe shani bakalula imitima yenu, mukatampe no kupepa balesa babo.”+ Lelo Solomone alambatile kuli bena kabili alibatemenwe. 3 Kabili aupile abanakashi 700, abali banamfumu, na bakanakashi 300, kabili abakashi bakwe basukile ba-alula umutima wakwe.* 4 Ilyo Solomone akotele,+ abakashi bakwe balyalwile umutima wakwe ica kuti alekonka balesa bambi,+ kabili talekonka Yehova Lesa wakwe no mutima wakwe onse nga fintu Davidi wishi alecita. 5 Solomone alekonka Astarte,+ lesa mwanakashi uwa bena Sidone, na Milkomu,+ lesa wa bena Amone uo Lesa wa cine alemona ukuti wa bunani. 6 Kabili Solomone alecita ifyabipa mu menso ya kwa Yehova, kabili talekonka Yehova no mutima wakwe onse nga fintu Davidi wishi alecita.+
7 Lyena Solomone akuulile ififulo fya kupepelapo+ pa lupili ulwaloshanya na Yerusalemu. Cimo cali ca kwa Kemoshe, lesa wa bena Moabu uwa bunani, e lyo cimbi cali ca kwa Moleke,+ lesa wa bena Amone+ uwa bunani. 8 Akuuliile abakashi bakwe bonse aba ku fyalo fimbi ififulo fya kupepelapo apo balefutumwina amalambo ayo baleipaila balesa babo.
9 Yehova alifuliilwe sana Solomone, pa mulandu wa kuti alilekele ukukonka Yehova Lesa wa kwa Israele+ no mutima wakwe onse, nangu ca kuti alimoneke kuli ena imiku ibili+ 10 kabili alimusokele pa kukonka balesa bambi,+ lelo takonkele ifyo Yehova amwebele. 11 Nomba Yehova aebele Solomone ati: “Pa mulandu wa kuti wacita ifi kabili tausungile icipangano candi kabili taukonkele ifyo nakwebele, nangu cibe shani nkakupoka ubufumu, inkapeele na umo pa babomfi bobe.+ 12 Lelo nshakakupoke ubufumu mu nshiku shobe pa mulandu wa kwa Davidi wiso. Nkabupoka mu minwe ya mwana obe.+ 13 Nomba nshakapoke ubufumu+ bonse. Nkapeela umwana obe+ umukowa umo, pa mulandu wa kwa Davidi umubomfi wandi na pa mulandu wa musumba wa Yerusalemu uo nasala.”+
14 Lyena Yehova aleteele Solomone+ umuntu wa kumulwisha, ishina lyakwe ali ni Hadadi umwina Edomu uwali wa ku bufumu bwa bena Edomu.+ 15 Ilyo Davidi acimfishe abena Edomu,+ Yoabu umukalamba wa bashilika aile mu kushiika abo baipeye, kabili aipeye abaume abengi mu Edomu, ni cikanga abalofye bonse. 16 (Pantu Yoabu na bashilika abena Israele bonse baikele mu Edomu pa myeshi 6, mpaka baipaya abaume bonse.) 17 Lelo Hadadi alifulumwike pamo na babomfi ba kwa wishi bamo abena Edomu, kabili baile ku Egupti. Pali ilya nshita, Hadadi ali fye akalumendo. 18 E ico bafumine ku Midiani baya ku Parani. Basendele abaume ku Parani+ baya nabo ku Egupti kuli Farao imfumu ya ku Egupti. Lyena Farao apeele Hadadi ing’anda ne mpanga, kabili alemupeela ne fya kulya. 19 Alitemenwe sana Hadadi ica kuti amupeele umwaice wa mukashi wakwe pa kuti abe umukashi wakwe. Uyu mwanakashi ali mwaice wa kwa namfumu* Tahipenese muka Farao. 20 Mu kupita kwa nshita, umwaice wa kwa Tahipenese afyaliile Hadadi umwana umwaume uo ainike ati Genubati, kabili Tahipenese amukushishe* mu ng’anda ya kwa Farao. Kabili Genubati aleikala mu ng’anda ya kwa Farao pamo na bana ba kwa Farao.
21 Ilyo Hadadi aumfwile ukuti Davidi alileele ukwaleele ifikolwe fyakwe,+ aumfwa no kuti Yoabu umukalamba wa bashilika alifwile,+ aebele Farao ati: “Lekeni mbwelelemo ku calo candi.” 22 Lelo Farao amwipwishe ati: “Finshi ubulisha kuno pa kuti ufwaye ukubwelelamo ku calo cobe?” Na o amwaswike ati: “Tapali, lekeni fye mbwelelemo.”
23 Lesa aletele na umbi uwa kulwisha+ Solomone, ishina lyakwe ali ni Resone umwana wa kwa Eliada, uwafulumwike shikulu wakwe Hadadesere,+ imfumu ya ku Soba. 24 Ilyo Davidi acimfishe*+ abena Soba, Resone alonganike abaume kabili aishileba umukalamba wa fipondo ifyalebelamina abantu. E ico baile ku Damaseke+ kabili e ko baikele, batendeka no kuteka mu Damaseke. 25 Kabili alelwisha abena Israele inshiku shonse isho Solomone aleteka, kabili pa nshita imo ine Hadadi na o alelwisha abena Israele. Ilyo Resone aleteka mu Siria, alipatile sana abena Israele.
26 Yeroboamu+ umwana wa kwa Nebati, umwina Efraimu uwa ku Sereda, uwali umubomfi wa kwa Solomone,+ umwana wa kwa Serua mukamfwilwa, na o wine atampile ukupondokela imfumu.*+ 27 Ici e calengele ukuti apondokele imfumu: Solomone akuulile Milo*+ kabili alicilike icipunda icali mwi linga lya Musumba wa kwa Davidi wishi.+ 28 Nomba Yeroboamu aali mulumendo uwakosa kabili alishibe sana imilimo. Ilyo Solomone amwene ukuti uyu mulumendo alebombesha, amusontele ukuba kangalila+ wa ba mu ng’anda ya kwa Yosefe abaleya mu kubombela imfumu. 29 Pali ilya nshita Yeroboamu afumine mu Yerusalemu, kabili Ahiya+ kasesema umwina Shilo amusangile pa musebo. Ahiya afwele ica kufwala icipya, kabili aba babili bali fye beka mu mpanga. 30 Ahiya aikete ica kufwala icipya ico afwele, acilepaula na mu fipimfya 12. 31 Lyena aebele Yeroboamu ati:
“Senda ifi fipimfya 10, pantu Yehova Lesa wa kwa Israele alandile ati: ‘Mona ndepoka Solomone ubufumu, kabili nkakupeela imikowa+ 10. 32 Lelo akashala+ fye no mukowa umo pa mulandu wa mubomfi wandi Davidi+ na pa mulandu wa Yerusalemu, umusumba uo nasala mu mikowa yonse iya bena Israele.+ 33 Ico nkacitila ifi ni co balinsha+ kabili balakontamina Astarte lesa mwanakashi uwa bena Sidone, Kemoshe lesa wa bena Moabu, na Milkomu lesa wa bena Amone. Kabili tabacita ifyalungama mu menso yandi, kabili tabakonka amafunde yandi no bupingushi bwandi pa kuti bale-enda mu nshila shandi, nga filya Davidi wishi alecita. 34 Lelo nshakamupoke ubufumu bonse, kabili nkamuleka akabe intungulushi inshiku shonse isho akaba no mweo, pa mulandu wa kwa Davidi umubomfi wandi uo nasalile,+ pantu ena alekonka amafunde yandi na fyonse ifyo nalemweba. 35 Lelo nkapoka umwana wakwe ubufumu kabili nkapeela iwe, e kutila nkakupeela imikowa+ 10. 36 Nkapeela umwana wakwe umukowa umo, pa kuti lyonse umubomfi wandi Davidi alekwata inyali mu Yerusalemu,+ umusumba uo naisalila pa kuti mbikemo ishina lyandi. 37 Niwe nkasala, ukateka icalo conse,* kabili ukaba imfumu ya bena Israele. 38 Kabili nga wakulakonka fyonse ifyo nakulakweba na mafunde yandi pa kuti ule-enda mu nshila shandi na pa kuti ulecita ifyalungama nga fintu Davidi umubomfi wandi alecita,+ na ine nkaba na iwe. Nkakukuulila ing’anda iikatwalilila ukubako, nga fintu nakuulila Davidi,+ kabili nkakupeela Israele. 39 Kabili nkaseebanya abana ba kwa Davidi pa mulandu wa kuti balinsha,+ lelo nshakabaseebanye inshiku shonse.’”+
40 E ico Solomone alefwaya ukwipaya Yeroboamu, lelo Yeroboamu abutukiile ku Egupti kuli Shishaki+ imfumu ya Egupti,+ kabili e ko aikele mpaka Solomone afwa.
41 Amalyashi yambi aya kwa Solomone, fyonse ifyo acitile na mano yakwe, bushe tabafilemba mwi buuku lya malyashi ya kwa Solomone?+ 42 Solomone atekele abena Israele mu Yerusalemu pa myaka 40. 43 Lyena Solomone alifwile nga filya fine ifikolwe fyakwe fyafwile, kabili bamushiikile mu Musumba wa kwa Davidi wishi. Umwana wakwe Rehoboamu+ e wamupyene pa bufumu.
12 Rehoboamu aile ku Shekemu,+ pantu e ko abena Israele bonse baile pa kuti bamubike pa bufumu.+ 2 Ilyo fye Yeroboamu umwana wa kwa Nebati aumfwile ifi (ninshi acili mu Egupti pantu alibutwike pa mulandu wa kuti aletiina Imfumu Solomone, kabili aleikala mu Egupti),+ 3 batumine aba kuyamwita. Pa numa Yeroboamu no lukuta lonse ulwa bena Israele baishile kuli Rehoboamu e lyo balamweba abati: 4 “Wiso alengele ikoli lyesu lyaba ilyafina.+ Nomba iwe nga watwangushishako umulimo wa kwa wiso ne koli ilyafina ilyo abikile pali ifwe, tukalakubombela.”
5 E lyo Rehoboamu abebele ati: “Kabiyeni, mukabwele pa numa ya nshiku shitatu.” E ico abantu balile.+ 6 Lyena Imfumu Rehoboamu yaipwishe abakalamba abalebombela Solomone wishi ilyo ali uwa mweo. Yabepwishe aiti: “Bushe aba bantu nkesebasuka shani?” 7 Bayaswike imfumu abati: “Buno bushiku nga mwalaba umubomfi wa aba bantu, nga mwabacitila ifyo balefwaya kabili nga mwalabasuka bwino, ninshi bakaba ababomfi benu inshiku shonse.”
8 Lelo yalisuulile amano ayo abakalamba baipandile. Yaileipusha abalumendo abo yakulile nabo abaleibombela.+ 9 Yabepwishe aiti: “Mano nshi mwalampandako pa fyo tulingile ukwasuka aba bantu abanjebele abati, ‘Twangushisheniko ikoli ilyo shinwe abikile pali ifwe’?” 10 Abalumendo abo yakulile nabo bayaswike abati: “Aba bantu abacimweba abati, ‘Shinwe alengele ikoli lyesu lyafina, lelo imwe mulyangushe,’ mukabasuke amuti, ‘Ine nkamucusha ukucila ifyo tata alemucusha.* 11 Tata abikile ikoli ilyafina pali imwe, lelo ine nkalenga likafinineko. Tata alemuma ifikoti pa kumukanda, lelo ine nkalamufopaula ifikoti ifikali sana.’”
12 Yeroboamu na bantu bonse babweleele ku Mfumu Rehoboamu pa bushiku bwalenga shitatu, nga filya fine yabebele aiti: “Mukabwele pa numa ya nshiku shitatu.”+ 13 Lelo imfumu yalandile na bantu bukali bukali, kabili yalisuulile amano ayo abakalamba baipandile. 14 Yabebele ukulingana na mano ayo abalumendo baipandile. Yabebele aiti: “Tata abikile ikoli ilyafina pali imwe, lelo ine nkalenga likafinineko. Tata alemuma ifikoti pa kumukanda, lelo ine nkalamufopaula ifikoti ifikali sana.” 15 E ico imfumu tayakutike ku bantu, pantu Yehova+ e walengele ukuti ifintu fibe ifi pa kuti Yehova afikilishe ifyo aebele Yeroboamu umwana wa kwa Nebati ukupitila muli Ahiya+ umwina Shilo.
16 Ilyo abena Israele bonse bamwene ukuti imfumu yakaana ukumfwa kuli bena, abantu baebele imfumu abati: “Tatuli bantu ba kwa Davidi, kabili tapali nangu cimo ico tukanonkelamo mu mwana wa kwa Yese. Mwe bena Israele, kabiyeni mu kupepa balesa benu. Nomba iwe Davidi, wakulaisungila ing’anda yobe!” E lyo abena Israele babwelele ku mayanda* yabo.+ 17 Lelo Rehoboamu alitwalilile ukuteka abena Israele abaleikala mu misumba ya kwa Yuda.+
18 Lyena Imfumu Rehoboamu yatumine Adoramu,+ uwaleangalila abo bapeele umulimo wa kulaya mu kubombela imfumu, lelo abena Israele bonse balimupoolele amabwe mpaka afwa. Imfumu Rehoboamu yaninine mwi celeta yafulumukila na ku Yerusalemu.+ 19 Kabili abena Israele balitwalilila ukupondokela+ aba mu ng’anda ya kwa Davidi ukufika na lelo.
20 Ilyo abena Israele bonse baumfwile fye ukuti Yeroboamu alibwelele, balilongene e lyo bamwita kabili bamubikile pa bufumu pa kuti aleteka abena Israele bonse.+ Takwali umuntu nangu umo uwalekonka aba mu ng’anda ya kwa Davidi kano fye aba mu mukowa wa kwa Yuda.+
21 Ilyo Rehoboamu afikile mu Yerusalemu, ilyo line fye alonganike aba mu ng’anda ya kwa Yuda bonse na ba mu mukowa wa kwa Benjamini. Alonganike abashilika 180,000 abasambilile ifya kulwa inkondo,* aba kuti balwe na ba mu ng’anda ya kwa Israele, pa kuti babweseshe Rehoboamu umwana wa kwa Solomone+ ubufumu. 22 Lyena Lesa wa cine aebele Shemaya+ umuntu wa kwa Lesa wa cine ati: 23 “Eba Rehoboamu umwana wa kwa Solomone imfumu ya kwa Yuda na bonse aba mu ng’anda ya kwa Yuda na ba mu ng’anda ya kwa Benjamini na bantu abashala auti, 24 ‘Yehova alanda ati: “Tamulingile ukuyalwisha bamunyinenwe abena Israele. Cila muntu abwelele ku ng’anda yakwe, pantu nine nengele ukuti ifi ficitike.”’”+ E ico balyumfwile ifyo Yehova abebele, kabili balibweleele ku mayanda yabo nga fintu Yehova abebele.
25 Lyena Yeroboamu akuulile Shekemu+ mu citungu ca mpili ica kwa Efraimu kabili e mo aikele. Ilyo afumine kulya, ailekuula Penuele.+ 26 Yeroboamu atontonkenye ati: “Nomba ubufumu buli no kubwelela ku ba mu ng’anda ya kwa Davidi.+ 27 Nga ca kuti aba bantu batwalilila ukuya mu kutuula amalambo pa ng’anda ya kwa Yehova mu Yerusalemu,+ imitima yabo nayo ikabwelela kuli shikulwibo, Rehoboamu imfumu ya kwa Yuda. Kabili bakanjipaya bakabwelele na kuli Rehoboamu imfumu ya kwa Yuda.” 28 Pa numa ya kwipushako impanda mano sha iko, imfumu yapangile abana ba ng’ombe+ babili aba golde, kabili yaebele abantu aiti: “Mulacula sana ukuya ku Yerusalemu. Uyu e Lesa wenu uwamufumishe mu calo ca Egupti+ mwe bena Israele.” 29 Lyena yabikile umwana wa ng’ombe umo mu Betele,+ e lyo umbi yamubikile mu citungu ca kwa Dani.+ 30 Ifi imfumu yacitile fyalengele abantu babembuka.+ Abantu baleya mu kupepa umwana wa ng’ombe uwali mu citungu ca kwa Dani.
31 Kabili yapangile amayanda ya tulesa pa fifulo fya kupepelapo, yasonta na bantu abashali abena Lebi+ ukuba bashimapepo. 32 Yeroboamu abikileko no mutebeto mu mweshi walenga 8 pa bushiku bwalenga 15 ubwa mweshi. Uyu umutebeto wali fye kwati mutebeto uwalebako mu Yuda.+ Pa ciipailo ico apangile mu Betele+ atuulilepo amalambo ku bana ba ng’ombe abo apangile. Kabili mu Betele abikilemo bashimapepo ba kubombela pa fifulo fya kupepelapo balesa ifyo apangile. 33 Kabili atendeke ukutuula imituulo pa ciipailo ico apangile mu Betele pa bushiku bwalenga 15, ubwa mweshi walenga 8 uo umwine asalile. Abikiileko na bena Israele umutebeto kabili aishile pa ciipailo pa kuti atuule imituulo, afutumune na malambo.
13 Kwali umuntu wa kwa Lesa+ uo Yehova atumine ukufuma ku Yuda ukuya ku Betele. Ilyo afikile asangile Yeroboamu naiminina mupepi ne ciipailo+ pa kuti afutumune ilambo. 2 Lyena nga fintu Yehova amwebele abilikishe iciipailo ati: “We ciipailo, we ciipailo! Yehova atila: ‘Mona! Umwana uo bakenika ati Yoshia+ akafyalwa mu ng’anda ya kwa Davidi! Akatuulila pali iwe bashimapepo ba pa fifulo fya kupepelapo, abafutumwina amalambo pali iwe kabili akocela amafupa ya bantu pali iwe.’”+ 3 Pali bulya bushiku apeele abantu icishibilo. Abebele ati: “Ici e cishibilo ico Yehova alanda: Moneni! Iciipailo cilelepuka, kabili imito* ya pa ciipailo ilesalangana.”
4 Ilyo Imfumu Yeroboamu yaumfwile fye ifyo umuntu wa kwa Lesa wa cine abilikishe iciipailo mu Betele, yafumishe ukuboko kwa iko pa ciipailo yasonta umuntu wa kwa Lesa wa cine, e lyo yaeba abantu ati: “Mwikateni!”+ Ilyo line fye ukuboko kwa iko kwalyumine,* kabili yafililwe ukukubwesha.+ 5 Lyena iciipailo calilepwike pa kati ne mito yalisalangene ukulingana ne cishibilo ico umuntu wa kwa Lesa wa cine apeele abantu nga fintu Yehova amwebele.
6 Nomba imfumu yaebele umuntu wa kwa Lesa wa cine aiti: “Mpaapaatilako kuli Yehova Lesa obe pa kuti ambelele uluse, kabili mpepelako pa kuti ukuboko kwandi kube nge fyo kwaciba.”+ E lyo umuntu wa kwa Lesa apaapaatileko imfumu kuli Yehova, no kuboko kwa mfumu kwalipolele, kwaba nge fyo kwali kale. 7 Lyena imfumu yaebele umuntu wa kwa Lesa wa cine aiti: “Natuleya ku mwandi, uye ulye ifya kulya, nalayakupeela no bupe.” 8 Lelo umuntu wa kwa Lesa wa cine aebele imfumu ati: “Nangu wingampeela hafu ya fyuma fyobe, te kuti nje na iwe kabili te kuti ndye ifya kulya nelyo ukunwa amenshi muli cino cifulo. 9 Pantu Yehova anjebele ati: ‘Taufwile ukulya ifya kulya nelyo ukunwa amenshi, kabili pa kubwelelamo taulingile ukupita mu nshila iyo wacipitamo.’” 10 E ico pa kubwelelamo apitile inshila imbi, tapitile mu nshila iyo apitilemo pa kuya ku Betele.
11 Mu Betele mwali kasesema umukote, kabili abana bakwe abaume bailemushimikila fyonse ifyo umuntu wa kwa Lesa wa cine acitile pali bulya bushiku mu Betele, e lyo ne fyo aebele imfumu. Ilyo bashimikiile shibo ifi fyonse, 12 shibo abepwishe ati: “Ni nshila nshi apitilemo?” E ico abana bakwe bamulangile inshila iyo umuntu wa kwa Lesa wa cine uwafumine ku Yuda apitilemo. 13 Nomba aebele abana bakwe ati: “Mpekanishisheni impunda.” Nabo bamupekanishishe impunda, e lyo aninapo.
14 Lyena akonkele umuntu wa kwa Lesa wa cine kabili amusangile naikala mwi samba lya cimuti icikalamba. E lyo amwipusha ati: “Bushe e iwe we muntu wa kwa Lesa wa cine uwacifuma ku Yuda?”+ Na o amwaswike ati: “Nine wine.” 15 E lyo amwebele ati: “Natuleya ku mwandi, uye ulye ifya kulya.” 16 Lelo amwebele ati: “Te kuti mbwelelemo na iwe kabili te kuti nsumine ukuya ku mobe, kabili te kuti ndye ifya kulya nelyo ukunwa amenshi muli cino cifulo. 17 Pantu Yehova anjebele ati, ‘Taufwile ukulya ifya kulya nelyo ukunwa amenshi muli ici cifulo. Pa kubwelelamo taulingile ukupita mu nshila iyo wacipitamo.’” 18 E lyo amwebele ati: “Na ine wine ndi kasesema nga iwe, kabili malaika acinjeba ifyo Yehova alandile, acinjeba ati: “Mubwele nankwe ku mobe pa kuti alye ifya kulya, anwe na menshi.’” (Amubepele fye.) 19 E ico alibweleelemo nankwe pa kuti alye ifya kulya no kunwa amenshi ku mwakwe.
20 Ilyo baikele pe tebulo, Yehova alandile na kasesema uwamubweseshe, 21 kabili kasesema abilikishe umuntu wa kwa Lesa wa cine uwafumine ku Yuda ati, “Yehova atila: ‘Pa mulandu wa kuti taukonkele ifyo Yehova akwebele kabili tausungile ifunde ilyo Yehova Lesa obe akupeele, 22 lelo wacibwela pa kuti ulye ifya kulya no kunwa amenshi mu cifulo umo bakwebele ukuti, “Wikalyamo ifya kulya nelyo ukunwamo amenshi,” icitumbi cobe tabakacishiike mu nshiishi sha fikolwe fyobe.’”+
23 Ilyo umuntu wa kwa Lesa wa cine apwishishe ukulya no kunwa, kasesema umukote amupekanishishe impunda.* 24 Lyena alimine alaya, lelo inkalamo yalimusangile mu musebo kabili yalimwipeye.+ Icitumbi cakwe cali mu musebo kabili impunda yaiminine mupepi na co; inkalamo nayo yaiminine mupepi ne citumbi. 25 Kwali abantu abalepita mu musebo abamwene icitumbi cili mu musebo ninshi inkalamo naiminina mupepi na co. Ilyo baingile mu musumba umwaleikala kasesema umukote, balishimikileko abantu.
26 Ilyo kasesema uwamubweseshe aumfwile ifyacitike, ilyo line alandile ati: “Muntu wa kwa Lesa wa cine uushakonkele ifyo Yehova amwebele.+ E ico Yehova alengele inkalamo yamutakaanya, yamwipaya no kumwipaya, nga fintu Yehova amwebele.”+ 27 Lyena aebele abana bakwe ati: “Mpekanishisheni impunda.” E ico balimupekanishishe impunda. 28 E lyo aimine aya kabili ailesanga icitumbi mu musebo, ninshi impunda ne nkalamo nafiminina mupepi ne citumbi. Inkalamo tayaliile icitumbi kabili tayatakeenye impunda. 29 Kasesema aimishe icitumbi ca muntu wa kwa Lesa wa cine acibika pa mpunda, kabili aciletele mu musumba umo aleikala pa kuti amulooshe no kumushiika. 30 E ico abikile icitumbi mu nshiishi yakwe, kabili balemuloosha abati: “Cabipa munyinane!” 31 Ilyo amushiikile, aebele abana bakwe ati: “Nga nafwa, mukanshiike umo nashiikile umuntu wa kwa Lesa wa cine. Mukabike amafupa yandi mupepi na mafupa yakwe.+ 32 Nangu cibe shani amashiwi ayo Yehova amwebele ukubilisha ayakumine iciipailo mu Betele, ayakumine na mayanda yonse aya kupepelapo+ balesa aya pa fifulo fya kupepelapo mu misumba ya Samaria yakafikilishiwa.”+
33 Nangu ca kuti ifi fyalicitike, Yeroboamu talekele ukucita ifyabipa, atwalilile fye ukusonta abantu yaweyawe+ ukuba bashimapepo ba pa fifulo fya kupepelapo. Alesonta umuntu onse uwafwaya ukuba shimapepo, aleti: “Mulekeni abe shimapepo wa pa cifulo ca kupepelapo.”+ 34 Ulu ulubembu aba mu ng’anda ya kwa Yeroboamu+ bacitile, lwalengele bonaulwe no kuloba.+
14 Pali ilya nshita Abiya umwana wa kwa Yeroboamu alilwele. 2 E ico Yeroboamu aebele umukashi wakwe ati: “Ima, kabili uifungushanye pa kuti abantu beishiba ukuti uli mukashi wandi, kabili uye ku Shilo. Mona! Kulya e ko walayasanga kasesema Ahiya, uwanjebele ukuti nkaba imfumu ya aba bantu.+ 3 Usende imikate 10, keke iyo basansako inseke no mutondo wa buci, uleya kuli ena. Aleyakweba ifikacitikila umwana.”
4 Umukashi wa kwa Yeroboamu alicitile ifyo umulume wakwe amwebele. Alimine aya ku Shilo+ kabili afikile ku ng’anda ya kwa Ahiya. Nomba Ahiya talemona, pantu alikotele.
5 Lelo Yehova aebele Ahiya ati: “Mona, muka Yeroboamu aleisa mu ku kwipusha pa mwana wakwe, pantu umwana wakwe nalwala. Ndeisakweba ifya kumweba.* Nga afika, aleifungushanya.”
6 Ilyo Ahiya aumfwile fye inshindo shakwe pa mwinshi, amwebele ati: “Ingila muka Yeroboamu. Cinshi ico uifungushanishishe? Lesa nanjeba ukuti nkwebe imbila ya bulanda. 7 Kabiye webe Yeroboamu auti, ‘Yehova Lesa wa kwa Israele atila: “Nakusalile pa bantu bobe pa kuti ube intungulushi ya bantu bandi abena Israele.+ 8 Lyena napokele aba mu ng’anda ya kwa Davidi ubufumu kabili niwe napeele.+ Lelo tawaba ngo mubomfi wandi Davidi, uwalesunga amafunde yandi kabili uwalenkonka no mutima wakwe onse. Alecita fye ifyalungama mu menso yandi.+ 9 Lelo iwe ifyabipa ifyo wacita fyalicila pa fyabipa ifyo abakutangilile bonse bacitile. Waipangiile ka lesa kambi ne fimpashanya ifyaengwa pa kuti unkalifye,+ kabili walimfutatila.+ 10 E mulandu wine ndeletela amacushi pa ba mu ng’anda ya kwa Yeroboamu, kabili nkepaya umwaume onse* uwa kwa Yeroboamu, nkepaila kumo no ushakwata uwa kumwafwa e lyo no mulanda mu Israele. Nkapyanga na ba mu ng’anda ya kwa Yeroboamu+ bonse, nga filya umuntu apyanga amafi ya nama mpaka yonse yapwa. 11 Umuntu onse uwa mu ng’anda ya kwa Yeroboamu uwafwila mu musumba, imbwa shikamulya; kabili onse uwafwila mu mpanga, ifyuni fya mu lwelele fikamulya, pantu Yehova nalanda.”’
12 “Nomba ima; kabiye ku mobe. Nga wafika fye mu musumba, umwana alefwa. 13 Abena Israele bonse bakamuloosha, bakamushiike no kumushiika, pantu pa ba mu lupwa lwa kwa Yeroboamu uyu e o bakashiika fye mu nshiishi; pantu pa ba mu ng’anda ya kwa Yeroboamu, uyu eka fye e o Yehova amwenemo ifisuma. 14 Yehova akaisalila imfumu iikalateka abena Israele kabili iikalofya aba mu ng’anda ya kwa Yeroboamu+ ilyo bulya bushiku bukafika, kabili nga alefwaya kuti acita ifi nomba line. 15 Yehova akakanda abena Israele, kabili bakaba nge tete ililesunkana mu menshi. Akanukula abena Israele muli cino calo icisuma ico apeele ifikolwe fyabo,+ kabili akabasalanganishisha kwi shilya lya Mumana+ wa Yufrate, pantu balikalifye Yehova ilyo baimike ifimuti fya kupepelapo.*+ 16 Kabili akasha abena Israele pa mulandu wa membu isho Yeroboamu acitile ne sho alengele abena Israele bacita.”+
17 E lyo muka Yeroboamu aimine alaya, ayafika na ku Tesa. Ilyo afikile pa mwinshi wa ng’anda yakwe, umwana alifwile. 18 E ico balimushiikile kabili abena Israele bonse balimulooseshe nga fintu Yehova alandile ukupitila mu mubomfi wakwe kasesema Ahiya.
19 Amalyashi yambi aya kwa Yeroboamu, ifyo alwile inkondo+ ne fyo atekele, balifilemba mwi buuku lya malyashi ya mfumu sha bena Israele. 20 Kabili Yeroboamu atekele imyaka 22, lyena alifwile nge fyafwile ifikolwe fyakwe;+ kabili Nadabu umwana wakwe e wamupyene pa bufumu.+
21 Pali ilya ine nshita Rehoboamu umwana wa kwa Solomone, e wali imfumu mu Yuda. Rehoboamu ali ne myaka 41 ilyo atendeke ukuteka, kabili atekele imyaka 17 mu Yerusalemu, umusumba uo Yehova asalile+ mu mikowa yonse iya bena Israele pa kuti abikemo ishina lyakwe.+ Nyina wa kwa Rehoboamu ali ni Naama umwina Amone.+ 22 Kabili aba mu mukowa wa kwa Yuda balecita ifyabipa mu menso ya kwa Yehova,+ kabili balimukalifye pa mulandu ne membu bacitile. Ifyo bamukalifye fyalicilile pa fyo ifikolwe fyabo fyamukalifye pa membu fyacitile.+ 23 Nabo baleipangila ififulo fya kupepelapo, baleimika ifimabwe ifyo balepepelapo kabili baleimika ne fimuti fya kupepelapo.*+ Ifi fyonse bafipangiile pa ka lupili konse+ na mwi samba lya fimuti fyonse ifyafumba.+ 24 Mu calo+ mwali na baume abalecita bucilende pe tempele. Abantu balecita fyonse ifyo Yehova alemona ukuti fya bunani ifyo inko isho atamfiisheko abena Israele shalecita.
25 Mu mwaka walenga 5 ukutula apo Rehoboamu atendekele ukuteka, Shishaki+ imfumu ya ku Egupti yalishile mu kulwisha Yerusalemu.+ 26 Yasendele ifipe fya mu ng’anda ya kwa Yehova ne fipe fya mu ng’anda+ ya mfumu.* Yasendele fye fyonse, kumo ne nkwela sha golde shonse isho Solomone apangile.+ 27 E ico Rehoboamu apangile inkwela sha mukuba isha kupyanika pa sha golde, kabili apeele abakalamba ba balinshi* abalelonda pa mwinshi wa ng’anda ya mfumu ukuti baleshisunga. 28 Lyonse imfumu nga yaisa ku ng’anda ya kwa Yehova, abalelonda balesenda inkwela, kabili baleshibwesesha mu muputule wa balelonda.
29 Amalyashi yambi aya kwa Rehoboamu na fyonse ifyo acitile, bushe tabafilemba mwi buuku lya malyashi ya mfumu sha kwa Yuda?+ 30 Rehoboamu na Yeroboamu+ balelwa inkondo lyonse. 31 Lyena Rehoboamu alifwile nge fyafwile ifikolwe fyakwe, kabili bamushiikile uko bashiikile ifikolwe fyakwe mu Musumba wa kwa Davidi.+ Nyina ali ni Naama umwina Amone.+ Kabili Abiyamu+ umwana wakwe e wamupyene pa bufumu.
15 Mu mwaka walenga 18 ukutula apo Imfumu Yeroboamu+ umwana wa kwa Nebati yatendekeele ukuteka, Abiyamu na o alitendeke ukuteka mu Yuda.+ 2 Atekele imyaka itatu mu Yerusalemu. Nyina ali ni Maaka+ umwishikulu wa kwa Abishalomu. 3 Alecita imembu nge sho wishi alecita, kabili talebombela Yehova Lesa wakwe no mutima wakwe onse, nga fintu Davidi icikolwe cakwe alemubombela. 4 Lelo pa mulandu wa kwa Davidi,+ Yehova Lesa wakwe apeele Abiyamu inyali mu Yerusalemu+ pantu pali ena apyanikepo umwana wakwe pa kuti Yerusalemu itwalilile ukubako. 5 Pantu Davidi alecita ifyalungama mu menso ya kwa Yehova, kabili talekele ukucita fyonse ifyo Lesa amwebele inshiku shonse isho ali uwa mweo, kano fye ifyo acitile Uria umwina Hiti.+ 6 Kabili Rehoboamu alelwa inkondo na Yeroboamu inshiku shonse isho ali no mweo.+
7 Amalyashi yambi aya kwa Abiyamu na fyonse ifyo acitile, bushe tabafilemba mwi buuku lya malyashi ya mfumu sha kwa Yuda?+ Na kabili Abiyamu alelwa inkondo na Yeroboamu.+ 8 Lyena Abiyamu alifwile nge fyafwile ifikolwe fyakwe, kabili bamushiikile mu Musumba wa kwa Davidi. Umwana wakwe Asa+ e wamupyene pa bufumu.+
9 Ilyo Yeroboamu imfumu ya Israele atekele imyaka 20, e lyo Asa atendeke ukuteka mu Yuda. 10 Atekele imyaka 41 mu Yerusalemu. Nakulu ali ni Maaka+ umwishikulu wa kwa Abishalomu. 11 Asa alecita ifyalungama mu menso ya kwa Yehova,+ nga filya Davidi icikolwe cakwe alecita. 12 Atamfishe abaume abalecita bucilende pe tempele mu calo+ kabili afumishe ne filubi fyonse ifya bunani* ifyo ifikolwe fyakwe fyapangile.+ 13 Afumishe na Maaka+ nakulu pali bunamfumu, pantu alipangile akalubi+ ka bunani aka pa cimuti ca kupepelapo.* Asa aputwile akalubi ka bunani aka kwa Maaka nakulu, akocela na mu Mupokapoka wa Kidrone.+ 14 Ififulo fya kupepelapo fyena tafyonawile.+ Lelo Asa alebombela Yehova no mutima wakwe onse inshiku shonse isho ali no mweo. 15 Kabili aletele ifipe mu ng’anda ya kwa Yehova ifyo ena na wishi bapeele Lesa,* e kutila silfere, golde ne fipe fimbi.+
16 Asa na Baasha+ imfumu ya Israele balelwa inkondo lyonse. 17 E ico Baasha imfumu ya Israele aile mu kulwisha abena Yuda kabili atendeke ukukuula* umusumba wa Rama,+ pa kuti abantu belaya kuli Asa imfumu ya bena Yuda+ kabili belafuma mu calo cakwe. 18 E lyo Asa abulile silfere na golde yonse iyashele mu cipao ca ng’anda ya kwa Yehova ne yashele mu cipao ca ng’anda ya mfumu,* apeela na babomfi bakwe. Lyena Imfumu Asa yabatumine kuli Ben-hadadi umwana wa kwa Tabrimone umwana wa kwa Heseyone, imfumu ya ku Siria,+ uwaleikala mu Damaseke. Yabebele ukuyaeba Imfumu Ben-hadadi ukuti: 19 “Iwe na ine twalipangana icipangano kabili tata na wiso nabo balipangene icipangano. Nakutumina silfere na golde. Isa utobe icipangano na Baasha imfumu ya Israele, pa kuti afume mu calo candi.” 20 Ben-hadadi alyumfwile ifyo Imfumu Asa yalandile kabili atumine abakalamba ba bashilika bakwe aba kwisalwisha imisumba ya mu Israele. Bapokele umusumba wa Iyone,+ uwa kwa Dani,+ uwa Abele-bete-maaka ne misumba yonse iya mu Kinerete, ukubikako fye ne citungu conse ica kwa Naftali. 21 Ilyo Baasha aumfwile ifi, ilyo line alilekele ukukuula* Rama kabili atwalilile ukwikala mu Tesa.+ 22 Lyena Imfumu Asa yaitile abaYuda bonse, takwashele nangu umo, kabili basendele amabwe ne mbao ifyali mu Rama ifyo Baasha alekuulila, kabili Imfumu Asa e fyo yabomfeshe pa kukuula* Geba+ na Mispa+ mu Benjamini.
23 Nomba amalyashi yambi aya kwa Asa, imilimo yonse iyo abombele na fyonse ifyo acitile ne misumba iyo akuulile,* bushe tabafilemba mwi buuku lya malyashi ya mfumu sha kwa Yuda? Lelo ilyo akotele alilwele amakasa.+ 24 Lyena Asa alifwile nge fyafwile ifikolwe fyakwe, kabili bamushiikile uko bashiikile ifikolwe fyakwe mu Musumba wa kwa Davidi icikolwe cakwe. Umwana wakwe Yehoshafati+ e wamupyene pa bufumu.
25 Nadabu+ umwana wa kwa Yeroboamu atendeke ukuteka mu Israele mu mwaka walenga bubili ukutula apo Asa abelele imfumu ya bena Yuda, kabili atekele mu Israele imyaka ibili. 26 Alecita ifyabipa mu menso ya kwa Yehova kabili alecita ne membu isho wishi+ alecita ica kuti alengele na bena Israele babembuka.+ 27 Baasha umwana wa kwa Ahiya uwa mu mukowa wa kwa Isakari alipangiile Nadabu ica kuti amwipaile mu musumba wa Gibetone,+ uwali wa baPelishiti, ilyo Nadabu na bena Israele bonse baleshinga Gibetone. 28 E ico Baasha amwipeye mu mwaka walenga butatu ukutula apo Asa abelele imfumu ya bena Yuda kabili e wapyene Nadabu pa bufumu. 29 Nomba ilyo atendeke fye ukuteka, aipeye bonse aba mu ng’anda ya kwa Yeroboamu. Takwali nangu umo uwashele uwa mweo pa ba mu ng’anda ya kwa Yeroboamu; alilofeshe fye bonse nge fyo Yehova alandile ukupitila mu mubomfi wakwe Ahiya umwina Shilo.+ 30 Ico ifi fyacitikiile ni co Yeroboamu alicitile imembu, kabili alilengele na bena Israele babembuka, kabili ni co alikalifye sana Yehova Lesa wa kwa Israele. 31 Nomba amalyashi yambi aya kwa Nadabu na fyonse ifyo acitile, bushe tabafilemba mwi buuku lya malyashi ya mfumu sha bena Israele? 32 Kabili Asa na Baasha imfumu ya mu Israele+ balelwa inkondo lyonse.
33 Mu mwaka walenga butatu ukutula apo Asa abelele imfumu ya bena Yuda, Baasha umwana wa kwa Ahiya aishileba imfumu ya bena Israele mu Tesa kabili atekele imyaka+ 24. 34 Lelo alecita ifyabipa mu menso ya kwa Yehova+ kabili alecita ne membu isho wishi Yeroboamu alecita ica kuti alengele abena Israele babembuka.+
16 Lyena Yehova apingwile Baasha ukupitila muli Yehu+ umwana wa kwa Hanani+ ati: 2 “Nakufumishe mu lukungu pa kuti nkusonte ukuba intungulushi ya bantu bandi abena Israele,+ lelo walecita imembu isho Yeroboamu alecita kabili walengele abantu bandi abena Israele babembuka ica kuti balinkalifye pa mulandu wa membu balecita.+ 3 E ico nalalofya Baasha na ba mu ng’anda yakwe, kabili nalalenga aba mu ng’anda yakwe babe nga ba mu ng’anda ya kwa Yeroboamu+ umwana wa kwa Nebati. 4 Onse uwa mu ng’anda ya kwa Baasha uukafwila mu musumba, imbwa shikamulya; na onse uwa mu ng’anda yakwe uukafwila mu mpanga, ifyuni fya mu lwelele fikamulya.”
5 Amalyashi yambi aya kwa Baasha, fyonse ifyo acitile ne milimo yonse iyo abombele, bushe tabafilemba mwi buuku lya malyashi ya mfumu sha mu Israele? 6 Lyena Baasha alifwile nge fyafwile ifikolwe fyakwe, kabili bamushiikile mu Tesa.+ Umwana wakwe Ela e wamupyene pa bufumu. 7 Na kabili Yehova alandile pali Baasha na pa ba mu ng’anda yakwe ukupitila muli kasesema Yehu umwana wa kwa Hanani, pa mulandu wa fyabipa fyonse ifyo acitile mu menso ya kwa Yehova pantu alimukalifye pa fyo acitile, nge fyo aba mu ng’anda ya kwa Yeroboamu bamukalifye, na pa mulandu wa kuti alipeye+ Nadabu.
8 Mu mwaka walenga 26 ukutula apo Asa abelele imfumu ya Yuda, e mo Ela umwana wa kwa Baasha aishileba imfumu ya Israele mu Tesa, kabili atekele imyaka ibili. 9 Umubomfi wakwe Simri umukalamba wa hafu ya bashilika abalelwila inkondo pa maceleta alimupangiile ilyo ali mu Tesa ninshi Ela nakolwa mu ng’anda ya kwa Arsa uwaleangalila ing’anda yakwe mu Tesa. 10 Lyena Simri alingiile, amwipaya no kumwipaya.+ Ifi fyacitike mu mwaka walenga 27 ukutula apo Asa abelele imfumu ya bena Yuda, kabili e wamupyene pa bufumu. 11 Ilyo atendeke ukuteka, aikala na pa cipuna cakwe ica bufumu, alipeye bonse aba mu ng’anda ya kwa Baasha. Tashilepo umwaume* nangu umo nampo nga ni lupwa lwakwe* nelyo nga ni cibusa wakwe. 12 E fyo Simri alofeshe bonse aba mu ng’anda ya kwa Baasha, nga filya fine Yehova alandile pali Baasha ukupitila muli kasesema+ Yehu. 13 Icalengele ukuti ifi ficitike ni co Baasha no mwana wakwe Ela balicitile imembu, kabili ni co balengele abena Israele babembuka ica kuti bakalifye Yehova Lesa wa kwa Israele pa mulandu wa kuti balepepa utulubi+ utwa fye. 14 Amalyashi yambi aya kwa Ela na fyonse ifyo acitile, bushe tabafilemba mwi buuku lya malyashi ya mfumu sha mu Israele?
15 Mu mwaka walenga 27 ukutula apo Asa abelele imfumu ya bena Yuda, e mo Simri aishileba imfumu pa nshiku 7 mu Tesa, ninshi abashilika nabapanga inkambi pa kuti balwishe Gibetone,+ umusumba wa baPelishiti. 16 Abashilika abapangile inkambi basukile baumfwa ukuti: “Simri napangila imfumu kabili nayipaya.” E ico abena Israele bonse basontele Omri+ uwali umukalamba wa bashilika ukuti abe imfumu ya Israele pa bushiku bulya bwine mu nkambi. 17 E lyo Omri na bashilika bonse abena Israele bafumine ku Gibetone bayashinga Tesa. 18 Ilyo Simri amwene ukuti bapoka umusumba, aingile mu lupungu ulwakosa ulwa ng’anda ya mfumu,* e lyo aoca ing’anda ya mfumu, apiila na mulya mwine, e fyo afwile.+ 19 Afwilile pa membu isho acitile pantu alecita ifyabipa mu menso ya kwa Yehova, pa mulandu wa kuti alecita imembu isho Yeroboamu alecita. Na cimbi icalengele ukuti afwe ni co alelenga abena Israele balecita imembu.+ 20 Amalyashi yambi aya kwa Simri ne fyo apangiile imfumu, bushe tabafilemba mwi buuku lya malyashi ya mfumu sha mu Israele?
21 Lyena abena Israele bapaatukene mu mabumba yabili. Ibumba limo lyaletungilila Tibni umwana wa kwa Ginati pa kuti limubike pa bufumu, e lyo ibumba limbi lyaletungilila Omri. 22 Lelo abaletungilila Omri balicimfishe abaletungilila Tibni umwana wa kwa Ginati. E ico Tibni alifwile, kabili Omri e waishileba imfumu.
23 Mu mwaka walenga 31 ukutula apo Asa abelele imfumu ya bena Yuda, e mo Omri aishileba imfumu mu Israele, kabili atekele pa myaka 12. Mu Tesa atekelemo imyaka 6. 24 Ashitile ulupili lwa Samaria kuli Shemere pa matalanti* yabili aya silfere, kabili akuulilepo umusumba. Ainike umusumba uo akuulile ati Samaria,*+ ilyali ishina lya kwa Shemere uwali umwine* wa lupili. 25 Omri alecita ifyabipa mu menso ya kwa Yehova ukucila bonse ababalilepo ukuteka pali ena.+ 26 Alecita imembu shonse isho Yeroboamu umwana wa kwa Nebati alecita ne membu isho Yeroboamu alengele abena Israele balecita ica kuti balikalifye Yehova Lesa wa kwa Israele pa mulandu wa kuti balepepa utulubi+ utwa fye. 27 Amalyashi yambi aya kwa Omri, ifyo acitile ne milimo yonse iyo abombele, bushe tabafilemba mwi buuku lya malyashi ya mfumu sha mu Israele? 28 Lyena Omri alifwile nge fyafwile ifikolwe fyakwe, kabili bamushiikile mu Samaria. Ahabu+ umwana wakwe e wamupyene pa bufumu.
29 Ahabu umwana wa kwa Omri aishileba imfumu mu Israele mu mwaka walenga 38 ukutula apo Asa abelele imfumu ya bena Yuda, kabili Ahabu umwana wa kwa Omri atekele Israele mu Samaria+ pa myaka 22. 30 Ahabu umwana wa kwa Omri alicitile ifyabipa mu menso ya kwa Yehova ukucila bonse ababalilepo ukuteka pali ena.+ 31 Ahabu alecita imembu shonse isho Yeroboamu+ umwana wa kwa Nebati alecita. Pali ishi imembu acitile, alundilepo no kuupa Yesebele+ umwana wa kwa Etibaali imfumu ya bena Sidone,+ atendeke no kubombela Baali+ kabili alemukontamina. 32 Apangiile na Baali iciipailo pa ng’anda* ya kwa Baali+ iyo akuulile mu Samaria. 33 Ahabu apangile ne cimuti ca kupepelapo.*+ Ifyabipa ifyo Ahabu acitile pa kukalifya Yehova Lesa wa kwa Israele fyalicilile pa fyo imfumu shonse ishabalilepo ukuteka pali ena mu Israele shacitile.
34 Ilyo Ahabu aleteka, Hiele umwina Betele akuulile Yeriko cipya cipya. Ilyo apangile umufula, Abiramu ibeli lyakwe alifwile, kabili ilyo abikile ifiibi, Segubu kasuli wakwe alifwile, nga fintu Yehova alandile ukupitila muli Yoshua umwana wa kwa Nuni.+
17 Nomba Eliya*+ umwina Tishbe uwaleikala mu Gileadi+ aebele Ahabu ati: “Na pali Yehova Lesa wa kwa Israele uo mombela,* muli iyi myaka mu calo tamwakabe umume nangu ni mfula, kano fye nga nalanda e lyo fikabako!”+
2 Lyena Yehova amwebele ati: 3 “Fuma kuno, kabiye ku kabanga e ko uye ufisame mu Mupokapoka wa Keriti, ku kabanga ka Yordani. 4 Ukalenwa amenshi mu mulonga wa uyu umupokapoka, kabili nkeba bamwankole bakalekuletela ifya kulya.”+ 5 Ilyo line alimine, aya uko Yehova amwebele. Aileikala ku Mupokapoka wa Keriti, ku kabanga ka Yordani. 6 Kabili bamwankole balemuletela umukate ne nama ulucelo ne cungulo, kabili alenwa amenshi mu mulonga.+ 7 Lelo ilyo papitile inshiku, umulonga walikamine+ pantu imfula tayaleloka mu calo.
8 Lyena Yehova aebele Eliya ati: 9 “Ima kabiye ku Sarefati iya mu citungu ca Sidone, e ko uleikala. Mona! Nalaeba mukamfwilwa uwa kulya kwine ukuti alekupeela ifya kulya.”+ 10 E ico alimine aya ku Sarefati. Ilyo afikile pa mpongolo ya musumba, amwene mukamfwilwa aleteba inkuni. E ico amubilikishe ati: “Ndetelako amenshi ya kunwa+ muli kapu.” 11 Ilyo aleya mu kumuletela amenshi, na kabili amubilikishe ati: “Undeteleko na kamukate.” 12 E lyo mukamfwilwa amwebele ati: “Na pali Yehova Lesa wenu, nshikwete umukate nangu umo, nkwete fye utubuunga mu mutondo uukalamba no tumafuta mu mutondo+ uunono. Nomba ndeteba utukuni pa kuti njipike ifya kuti ine no mwana wandi tulye. Ifi e fya kulya fya kulekeleshako twalalya, lyena tuli no kufwa ku nsala.”
13 Lyena Eliya amwebele ati: “Wisakamana. Kabiye ku ng’anda uye ucite ifyo walanda. Lelo ubalilepo ukumpangilako akamukate mu tubuunga no tumafuta uto twine ukwete, kabili undetele. Pa numa kuti wapanga utwa kuti iwe no mwana obe mulye. 14 Pantu Yehova Lesa wa kwa Israele atila, ‘Ubuunga tabwakapwe mu mutondo uukalamba, amafuta nayo tayakapwe mu mutondo uunono mpaka Yehova akaloshe imfula pa mushili.’”+ 15 E ico ailecita ifyo Eliya amwebele, kabili mukamfwilwa na ba mu ng’anda yakwe pamo na Eliya balikwete ifya kulya pa nshiku ishingi.+ 16 Ubuunga tabwapwile mu mutondo uukalamba, na mafuta nayo tayapwile mu mutondo uunono, nga filya fine Yehova alandile ukupitila muli Eliya.
17 Pa numa ya ifi, umwana umwaume wa uyu umwanakashi alilwele, kabili ubulwele bwakwe bwalicililemo ica kuti alilekele ukupeema.+ 18 E lyo aebele Eliya ati: “Cinshi nakulufyanya we muntu wa kwa Lesa wa cine? Bushe waisa mu kunjibukisha ifilubo fyandi na mu kwipaya+ umwana wandi?” 19 Lelo amwebele ati: “Leta umwana obe.” Lyena alimupokele mu minwe ya kwa nyina, amusenda na mu muputule wa pa muulu umo aleikala e lyo amulaalika pa busanshi bwakwe.+ 20 Apepele kuli Yehova ninshi naikatisha ishiwi ati: “Mwe Yehova Lesa wandi,+ bushe mwalaleka no mwana wa kwa mukamfwilwa uo njikalapo afwe pa kuti mumuletele ubucushi?” 21 Lyena acitile kwati alambalala pa mwana imiku itatu, e lyo apepa kuli Yehova ninshi naikatisha ishiwi ati: “Mwe Yehova Lesa wandi, lekeni ubumi* bwa uyu mwana bubwelele muli ena.” 22 Yehova alicitile ifyo Eliya amulombele,+ kabili ubumi* bwa mwana bwalibwelele muli ena ica kuti alitendeke ukupeema.*+ 23 E lyo Eliya afumishe umwana mu muputule wa pa muulu, amutwala kuli nyina mu ng’anda. Lyena Eliya amwebele ati: “Mona, umwana obe ali uwa mweo.”+ 24 E lyo umwanakashi aebele Eliya ati: “Nomba nashininkisha ukuti uli muntu wa kwa Lesa,+ kabili amashiwi ya kwa Yehova ayo ulanda ya cine.”
18 Ilyo papitile inshita, Yehova aebele Eliya mu mwaka walenga butatu+ ati: “Kabiye kuli Ahabu, kabili nkalenga imfula ikaloke mu calo.”+ 2 E ico Eliya aile kuli Ahabu, ninshi mu Samaria mwali icipowe icikalamba.+
3 E lyo Ahabu aitile Obadia uwaleangalila ing’anda ya mfumu. (Nomba Obadia aletiina sana Yehova, 4 kabili ilyo Yesebele+ aleipaya bakasesema ba kwa Yehova, Obadia abuulile bakasesema 100 abakanya mu mabumba yabili. Mu lucengo lumo afishilemo bakasesema 50, e lyo bambi 50 abafishile mu lucengo lumbi, kabili alebapeela umukate na menshi.) 5 Lyena Ahabu aebele Obadia ati: “Kabiye mu calo conse ku tumfukumfuku twa menshi tonse na ku mimana yonse. Nalimo kuti twasangako icani ca kuliisha bakabalwe ne mfalashi pa kuti inama shesu shifwa shonse ku cipowe.” 6 E ico ba-akene icalo uko balingile ukuya. Ahabu aile eka ku lubali lumo. Obadia na o aile eka ku lubali lumbi.
7 Ilyo Obadia aleya, Eliya alikumene nankwe. Ilyo line alimwishibe kabili alifukeme afisha ne mpumi panshi, e lyo atila: “Bushe nimwe shikulu Eliya?”+ 8 Na o amwaswike ati: “Nine wine. Kabiye kebe sokulu auti: “Eliya aisa.’” 9 Lelo amwebele ati: “Lubembu nshi ncitile pa kuti mutume ne mubomfi wenu kuli Ahabu? Mulefwaya ayenjipaya? 10 Na pali Yehova Lesa wenu, takwaba uluko nelyo ubufumu uko shikulu ashatuma aba kumufwaya. Na lintu batile, ‘Taliko,’ alengele aba mu bufumu na ba mu luko balapa ukuti tabamusangile.+ 11 Nomba imwe muleti, ‘Kabiye kebe sokulu auti: “Eliya aisa.”’ 12 Nga nafuma pano, umupashi wa kwa Yehova ulemusenda+ umutwale uko nshaishibe. Kabili nga nayaeba Ahabu ukuti namwisa e lyo asange tamulipo, nangu cibe shani alenjipaya, nangu ca kuti ne mubomfi wenu ndatiina Yehova ukufuma ku bwaice bwandi. 13 Bushe mwe shikulu tabamweba ifyo nacitile ilyo Yesebele aleipaya bakasesema ba kwa Yehova, ifyo nafishile bakasesema ba kwa Yehova bamo, abali 100 mu ncengo? Mwi bumba limo mwali bakasesema 50 e lyo mwi bumba limbi namo mwali 50, kabili nalebatwalila umukate na menshi.+ 14 E lyo imwe muleti, ‘Kabiye kebe sokulu auti: “Eliya aisa.”’ Nangu cibe shani aleyanjipaya.” 15 Lelo Eliya amwebele ati: “Na pali Yehova wa mabumba uo mombela,* buno bushiku ndeya kuli ena.”
16 E ico Obadia aile mu kumonana na Ahabu kabili ailemweba ifyo Eliya amutumine. Lyena Ahabu aile mu kumonana na Eliya.
17 Nomba ilyo Ahabu amwene fye Eliya, amwebele ati: “Lelo waisa we walenga mu Israele mube amafya ayakalamba!”
18 E lyo amwebele ati: “Te ine nalenga mu Israele mube amafya, lelo we walenga niwe na ba mu ng’anda ya kwa wiso, pantu mwalileka ukukonka amafunde ya kwa Yehova, mupepa baBaali.+ 19 Nomba ita abena Israele bonse bese pa Lupili lwa Karmele,+ wite na bakasesema ba kwa Baali 450 na bakasesema 400 abapepa ifimuti fya kupepelapo,*+ abalya pe tebulo lya kwa Yesebele.” 20 E ico Ahabu atumine abakuyaita abena Israele bonse kabili alonganike bakasesema bonse pa Lupili lwa Karmele.
21 Lyena Eliya apaleme ku bantu bonse e lyo abeba ati: “Ni lilali mukaleka ukuba ne mitima ibili?+ Yehova nga e Lesa wa cine, mukonkeni;+ lelo Baali nga e Lesa wa cine e o mukonke.” Nomba abantu tabamwaswike nangu cimo. 22 E lyo Eliya aebele abantu ati: “Nine fye kasesema wa kwa Yehova uwashalapo,+ lelo bakasesema ba kwa Baali bena bali 450. 23 Lekeni batupeele abana ba ng’ombe abalume babili, kabili lekeni bakasesema ba kwa Baali basale umwana wa ng’ombe umo umulume e lyo bamuputaule, bamubike na pa nkuni, lelo bebikapo umulilo. Na ine nalaipaya umwana wa ng’ombe umbi umulume e lyo imuputaule, imubike na pa nkuni, lelo nshabikepo umulilo. 24 Lyena mufwile ukulilila kuli lesa+ wenu, na ine nalalilila kuli Yehova. Lesa uwalatuma umulilo pa kwasuka, ninshi e Lesa wa cine.”+ E lyo abantu bonse ba-aswike abati: “Ifyo walanda fyawama sana.”
25 Nomba Eliya aebele bakasesema ba kwa Baali ati: “Balilenipo ukusala umwana wa ng’ombe umulume kabili mumwipaye, pantu nimwe mufulilepo. Lyena mulilile kuli lesa wenu, lelo tamulingile ukubikapo umulilo.” 26 E ico babuulile umwana wa ng’ombe umulume uo babapeele. Balimwipeye e lyo balalilila kuli Baali ukufuma ulucelo ukufika akasuba pa kati. Baleti: “Mwe Baali, twasukeni!” Lelo takwali uwalebasuka.+ Balecilauka fye ninshi baleshinguluka iciipailo ico bapangile. 27 Nomba ilyo akasuba kafikile pa kati ka mutwe, Eliya atampile ukubapumya ati: “Bilikisheni! Pantu na kuba mutile ni lesa+ wenu! Nalimo aletontonkanya, nelyo naya ku cimbusu.* Nalimo nalaala kabili alekabila uwa kumushibusha!” 28 Balebilikisha ninshi baleitetaula ne myele na mafumo, nga fintu ulutambi lwabo lwaba, mpaka umulopa walakonkoloka pa mibili yabo. 29 Ilyo akasuba kacilile pa kati ka mutwe, batwalilile fye ukulacita kwati ni bakasesema mpaka inshita ya kutuulilapo umutuulo wa ngano uwa cungulo yafika, na lyo line takwali uwaleasuka nangu uwalebikako amano.+
30 Eliya asukile aeba abantu ati: “Palameni kuno.” E ico abantu bonse balipaleme. Lyena awemye iciipailo ca kwa Yehova icabongolweke.+ 31 E lyo Eliya abuulile amabwe 12 ukulingana ne mpendwa ya bana ba kwa Yakobo, uo Yehova aebele ati: “Ishina lyobe+ nomba likaba ni Israele.” 32 Abomfeshe aya amabwe pa kukuula iciipailo+ mwi shina lya kwa Yehova. Lyena aimbile umufoolo ukushingulusha iciipailo, kabili incende iyo umufoolo washingulwike yalingene ne ncende iyo bengatandamo amagaloni* yabili aya mbuto. 33 Pa numa atantike inkuni bwino bwino e lyo aputaula umwana wa ng’ombe umulume, amubika na pa nkuni.+ E lyo alanda ati: “Isusheni amenshi mu mitondo iikalamba 4 kabili muyetile pa mutuulo wa koca na pa nkuni.” 34 Lyena abebele ati: “Itilenipo na kabili.” E ico balitiilepo na kabili. Na kabili abebele ati: “Itilenipo umuku walenga butatu.” E ico balitiilepo umuku walenga butatu. 35 Awe amenshi yashingulwike iciipailo conse, kabili Eliya na o aitiile amenshi mu mufoolo.
36 Nalimo pa nshita ya kutuula umutuulo wa ngano uwa cungulo,+ kasesema Eliya apaleme ku ciipailo e lyo alanda ati: “Mwe Yehova, Lesa wa kwa Abrahamu,+ Isaki+ na Israele, buno bushiku lekeni abantu bonse beshibe ukuti nimwe Lesa mu Israele no kuti ine ndi mubomfi wenu no kuti fyonse ifi+ ifyo nacita, nimwe munjebele. 37 Njasukeni mwe Yehova! Njasukeni pa kuti aba bantu beshibe ukuti imwe, mwe Yehova, nimwe Lesa wa cine kabili beshibe ukuti nimwe mwala-alwila imitima yabo kuli imwe.”+
38 E lyo umulilo wa kwa Yehova wafumine ku muulu kabili waocele umutuulo wa koca,+ inkuni, amabwe no mushili. Wakamishe na menshi ayali mu mufoolo.+ 39 Ilyo abantu bamwene ifi, ilyo line balifukeme bafisha ne mpumi panshi e lyo balanda abati: “Yehova e Lesa wa cine! Yehova e Lesa wa cine!” 40 Lyena Eliya abebele ati: “Ikateni bakasesema ba kwa Baali! Mwileka nangu umo afulumuke!” Awe ilyo line fye balibekete, e lyo Eliya abatwala ku mulonga wa Kishone,+ abepaila na kulya kwine.+
41 Nomba Eliya aebele Ahabu ati: “Nina, uyelya no kunwa pantu ndeumfwa imfula ilepooma.”+ 42 E ico Ahabu alile. Lyena aliliile no kunwa. Lelo Eliya aile pa muulu wa Karmele, alifukeme panshi e lyo akontama, afisha no mutwe mupepi na makufi.+ 43 Lyena aebele umubomfi wakwe ati: “Nina. Lolesha lwa kuli bemba.” E ico alininine kabili ilyo aloleshe lwa kuli bemba atile: “Nshilemonako nangu cimo.” Eliya amwebele imiku 7, ati: “Bwelelako.” 44 Pa muku walenga 7, umubomfi wakwe amwebele ati: “Moneni! Kuli akalikumbi akali ngo lupi lwa muntu akalefuma muli bemba.” Lyena amwebele ati: “Kebe Ahabu auti: “Kulika iceleta kuli bakabalwe! Kabiye, epali imfula yakucilikila!’” 45 Awe mu muulu mwali amakumbi ayafiita, umwela watampile ukupuupa kabili imfula iikalamba yalitendeke ukuloka.+ Ahabu aleya fye pe celeta, afika na ku Yesreele.+ 46 Lelo Yehova apeele Eliya amaka kabili akakile ica kufwala cakwe mu musana, e lyo abutuka ukuyacila Ahabu mpaka afika ku Yesreele.
19 Lyena Ahabu+ aebele Yesebele+ fyonse ifyo Eliya acitile ne fyo aipeye bakasesema bonse ku lupanga.+ 2 E lyo Yesebele atumine abakuyaeba Eliya ati: “Balesa bankande nga nshi nga ca kuti mailo nga ino ine nshita nshakakucite nge fyo ucitile bakasesema bonse!”* 3 Ilyo Eliya aumfwile ifi, alitiinine ica kuti alifulumwike pa kuti aipusushe.*+ Aile ku musumba wa Beere-sheba+ uwa mu Yuda,+ kabili kulya kwine e ko ashile umubomfi wakwe. 4 Aile mu matololo ulwendo lwa bushiku bumo. Ilyo afikile aikele mwi samba lya cimpusa, kabili alombele ukuti afwe,* atile: “Cacilamo! Nomba mwe Yehova njipayeni fye,*+ pantu ine nshacila ifikolwe fyandi ifyafwa kale.”
5 Lyena alambalele mwi samba lya cimpusa apona na mu tulo. Lelo ukwabula no kwenekela malaika alimwikete,+ e lyo amweba ati: “Ima, ulye.”+ 6 Ilyo aloleshe, amwene ku mitwe yakwe kuli umukate pa mabwe ayakaba no mutondo wa menshi. Aliliile no kunwa, e lyo alambalala na kabili. 7 Pa numa malaika wa kwa Yehova alibwelele umuku walenga bubili kabili alimwikete e lyo amweba ati: “Ima, ulye, pantu walaba pa lwendo ulutali sana.” 8 E ico alimine, alya no kunwa. Kabili ifya kulya aliile fyamupeele amaka ya kwenda inshiku 40 akasuba no bushiku mpaka afika ku lupili lwa kwa Lesa wa cine+ ulwa Horebu.
9 Lyena aingile mu lucengo+ kabili e mo aleele ubushiku. Kabili moneni! Yehova alilandile nankwe. Amwipwishe ati: “Cinshi ulecita kuno Eliya?” 10 Na o ayaswike ati: “Naliba uwacincila ilyo imubombela mwe Yehova Lesa wa mabumba;+ lelo abena Israele balitoba icipangano+ mwapangene nabo, balibongolola ifiipailo fyenu, balipaya bakasesema benu ku lupanga,+ kabili nine fye nashalapo. Nomba balefwaya ukuti banjipaye.”*+ 11 Lelo Lesa amwebele ati: “Fuma, wiminine pa lupili pa cinso ca kwa Yehova.” Kabili moneni! Yehova alepita,+ ninshi umwela uukalamba kabili uwakosa ulelepaula impili, uletobaula ne fimabwe pa ntanshi ya kwa Yehova,+ lelo Yehova tali mu mwela. Ilyo umwela wapitile, kwaishile icinkukuma,+ lelo Yehova tali mu cinkukuma. 12 Ilyo icinkukuma capitile, kwaishile umulilo,+ lelo Yehova tali mu mulilo. Ilyo umulilo wapitile, kwaumfwikike ishiwi+ ilyanakilila kabili ilyafuuka. 13 Ilyo Eliya aumfwile fye ishiwi, aifimbile ica kufwala+ ca bukasesema ku menso, kabili aileiminina pa mwinshi wa lucengo. Lyena ishiwi lyamwipwishe aliti: “Cinshi ulecita kuno Eliya?” 14 Na o ayaswike ati: “Naliba uwacincila ilyo imubombela mwe Yehova Lesa wa mabumba; lelo abena Israele balitoba icipangano+ mwapangene nabo, balibongolola ifiipailo fyenu, balipaya bakasesema benu ku lupanga, kabili nine fye nashalapo. Nomba balefwaya ukuti na ine banjipaye.”*+
15 Yehova amwebele ati: “Bwelelamo, e lyo uye ku matololo ya Damaseke. Nga wafika, usube Hasaele+ pa kuti abe imfumu ya Siria. 16 Kabili ufwile ukusuba Yehu+ umwishikulu wa kwa Nimshi pa kuti abe imfumu ya Israele. Ufwile ukusuba na Elisha* umwana wa kwa Shafati uwa ku Abele-mehola pa kuti abe kasesema uwa kukupyana.+ 17 Onse uukapusuka ulupanga+ lwa kwa Hasaele, Yehu akamwipaya;+ kabili onse uukapusuka ulupanga lwa kwa Yehu, Elisha akamwipaya.+ 18 Kabili ncili nalikwata abantu 7,000 mu Israele+ abashafukaminapo Baali+ kabili abashamutomonapo+ pa kumupepa.”
19 E ico Eliya afumine kulya, ayasanga Elisha umwana wa kwa Shafati alelima ne ng’ombe ishali shibili shibili ku makoli 12 ishali pa ntanshi yakwe, kabili ena alelima ne shali kwi koli ilyalenga 12. Eliya alimupaleme amupoosela ne ca kufwala+ cakwe ica bukasesema. 20 Lyena Elisha ashile ing’ombe ishilume, abutukila Eliya e lyo amweba ati: “Lekeni nje ntomone tata na mayo, e lyo njise imukonke.” Na o amwebele ati: “Kabiye, e lyo ubwele, pantu nshikuleseshe ukuya.” 21 E ico alyalulwike, asenda ne ng’ombe ishilume shibili ayashipaya.* Kabili abuulile imbao she koli ne sha plao esho aipikila ishi ing’ombe ishilume e lyo apeela abantu balya. Pa numa alikonkele Eliya, atendeka no kumubombela.+
20 Nomba Ben-hadadi+ imfumu ya Siria,+ alonganike abashilika bakwe bonse ne mfumu 32 kumo na bakabalwe na maceleta yabo. Aileshinga+ umusumba wa Samaria+ no ku-ulwisha. 2 Lyena atumine inkombe kuli Ahabu+ imfumu ya Israele iyali mu musumba. Shailemweba ashiti: “Ben-hadadi atila, 3 ‘Silfere na golde ifyo wakwata fyandi, kumo na bakashi bobe na bana bobe abaume abasuma pali bonse.’” 4 E lyo imfumu ya Israele ya-aswike aiti: “Nga fintu mwalanda shikulu mwe mfumu, ine ndi wenu kumo na fyonse ifyo nakwata.”+
5 Pa numa inkombe shalibwelele e lyo shalanda ashiti: “Ben-hadadi atila, ‘Natumine amashiwi kuli iwe nati: “Ukampeele silfere, golde, abakashi bobe na bana bobe abaume.” 6 Nomba mailo nga ino ine nshita nkatuma ababomfi bandi kuli iwe, bakesafwayafwaya mu ng’anda yobe na mu mayanda ya babomfi bobe. Kabili fyonse ifyo wacindamika bakesafisenda.’”
7 E lyo imfumu ya Israele yaitile abakalamba bonse aba mu calo kabili yabebele aiti: “Namwishiba, uyu muntu eminine pa kutucita akantu, pantu anjebele ukuti imupeele abakashi bandi, abana bandi abaume, silfere yandi na golde yandi, kabili nshakeene.” 8 Lyena abakalamba bonse na bantu bonse baebele imfumu abati: “Mwimumfwila kabili mwisumina.” 9 E ico yaebele inkombe sha kwa Ben-hadadi aiti: “Kebeni shikulu imfumu amuti, ‘Fyonse ifyo mwaebele ne mubomfi wenu pa kubala, nkacita, lelo ifi mulefwaya ukuti ncite uno muku, te kuti mficite.’” E lyo inkombe shakwe shabwelelemo, shayamweba ifyo imfumu yalandile.
10 Nomba Ben-hadadi atumine abakwisaeba imfumu ati: “Balesa bankande nga nshi nga ca kuti mu Samaria mwaliba ulukungu ulwa kuti lukakumane abashilika bandi bonse!” 11 Imfumu ya Israele ya-aswike aiti: “Muyemweba amuti, ‘Uufwele ifya kulwilamo inkondo talingile ukuitakisha ngo ufifuulile.’”+ 12 Ilyo bamwebele fye ifyo alandile, ninshi alenwa ne mfumu mu matenti yabo,* aebele ababomfi bakwe ati: “Ipekanyeni!” E ico bali-ipekenye pa kuti bayesansa umusumba.
13 Lelo kasesema umo aile-eba Imfumu Ahabu+ iya Israele ati: “Yehova atila, ‘Bushe naumona ili ibumba ilikalamba lyonse? Mona buno bushiku nalalenga ulicimfye, lyena walaishiba ukuti nine Yehova.’”+ 14 Ahabu amwipwishe ati: “Ni bani alabomfya pa kuti ndicimfye?” na o amwaswike ati: “Yehova atila, ‘Alebomfya ababomfi ba bacilolo ba fitungu.’” E ico amwipwishe ati: “Ni bani balatendeka inkondo?” na o ayaswike ati: “Niwe!”
15 Lyena Ahabu apendele ababomfi ba bacilolo ba fitungu, kabili bali 232. Pa numa apendele abashilika abena Israele bonse, kabili bali 7,000. 16 Baile ninshi akasuba kali pa kati, kabili basangile Ben-hadadi nakolwa mwi tenti,* pamo ne mfumu 32 ishalemwafwa. 17 Ilyo ababomfi ba bacilolo ba fitungu bafumine mu musumba, ilyo line Ben-hadadi atumine inkombe. Ilyo shabwelele shamwebele ashiti: “Abaume bafuma mu Samaria.” 18 E lyo abebele ati: “Nga baleisa mu kulwa inkondo, mubekate aba mweo; e lyo nga tabaleisa mu kulwa inkondo, na lyo line mubekate aba mweo.” 19 Lelo ilyo aba bafumine mu musumba, ababomfi ba bacilolo ba fitungu na bashilika abalebakonka pa numa, 20 cila muntu aipeye umulwani wakwe. Lyena abena Siria balifulumwike, kabili abena Israele balibapepeke, lelo Ben-hadadi imfumu ya bena Siria yaninine pali kabalwe e lyo yafulumuka+ pamo na bamo abalenina pali bakabalwe. 21 Lelo imfumu ya Israele yalifumine, yalaipaya abalwani abaninine pali bakabalwe na baninine mu maceleta, kabili yalipeye abena Siria abengi.
22 Pa numa kasesema+ aile-eba imfumu ya Israele ati: “Kabiye kaikoshe kabili utontonkanye pa fyo ufwile ukucita,+ pantu pa ntendekelo ya uyu mwaka uleisa,* imfumu ya Siria ikabwela mu kukulwisha.”+
23 Nomba ababomfi ba mfumu ya Siria bayebele abati: “Lesa wabo ni Lesa wa mu mpili. E mulandu wine batucimfiishe. Lelo nga twalwa nabo apabatama, tukabacimfya. 24 Na cimbi ico mucite ni ci: Mufumye imfumu shonse+ pa bufumu, mupyanikepo abalashi. 25 Lyena mulonganike* abashilika. Impendwa ya bashilika mwalalonganika ilingane ne mpendwa ya bashilika abafwile, impendwa ya bakabalwe ilingane ne mpendwa ya bakabalwe abafwile, kabili impendwa ya maceleta nayo ilingane ne mpendwa ya maceleta ayaonaike. Muleke tukayelwa nabo apabatama, kabili nangu cibe shani tukayabacimfya.” E ico alyumfwile ifyo bamupandileko amano kabili e fyo acitile.
26 Pa kutendeka kwa mwaka,* Ben-hadadi alonganike abena Siria kabili aile ku Afeke+ pa kuti alwe na bena Israele. 27 Abena Israele nabo balilongene kabili balibapeele ifya kulya, e lyo baya mu kubalwisha. Ilyo abashilika abena Israele bapangile inkambi pa ntanshi ya balwani babo, balemoneka fye kwati tumikuni tubili utwa mbushi, lelo abena Siria bena bali fye mpanga yonse.+ 28 Lyena umuntu wa kwa Lesa wa cine aile-eba imfumu ya bena Israele ati: “Yehova atila, ‘Pa mulandu wa kuti abena Siria balandile abati: “Yehova ni Lesa wa mu mpili, te Lesa wa mwi lungu,” ndelenga ucimfye+ ibumba lyonse ili ilikalamba, kabili nangu cibe shani mwalaishiba ukuti nine Yehova.’”+
29 Baikele mu nkambi inshiku 7, kabili inkambi shaliloshenye. Pa bushiku bwalenga 7 inkondo yalitendeke. Abashilika abena Israele baipeye abashilika abena Siria 100,000 mu bushiku bumo. 30 Abashilika abashelepo bafulumukile ku Afeke,+ mu musumba. Lelo icibumba ca musumba caponeene abashilika 27,000 abashelepo. Ben-hadadi na o alifulumwike ayaingila mu musumba e lyo ayafisama mu muputule wa mu kati sana.
31 E ico ababomfi bakwe bamwebele abati: “Twalyumfwa ukuti imfumu sha bena Israele sha luse.* Natufwale insamu mu misana yesu, tukake ne ntambo ku mitwe yesu, e lyo tuye ku mfumu ya bena Israele. Nalimo tayaye imwipaye.”*+ 32 E ico bafwele insamu mu misana yabo, baikaka imyando ku mitwe yabo, e lyo bayaeba imfumu ya bena Israele abati: “Umubomfi wenu Ben-hadadi atila, ‘Mwinjipaya.’”* Nayo yatile: “Bushe acili no mweo? Ni munyinane.” 33 Aba baume bamwene ukuti ifi imfumu yalandile cali cishibilo icisuma kabili ilyo line bamwene kwati e fyali mu mutima wa iko. E ico balandile abati: “Ben-hadadi ni munyinenwe.” E lyo atile: “Kabiyeni kamuleteni.” Lyena Ben-hadadi aile kuli ena, kabili Ahabu aebele aba kuti bamuninike mwi celeta.
34 E lyo Ben-hadadi amwebele ati: “Nalabwesha imisumba iyo tata apokele wiso, kabili kuti wapanga ama maliketi* mu Damaseke nga filya fine tata acitile mu Samaria.”
Ahabu amwaswike ati: “Pa mulandu ne ci icipangano twapangana nalakuleka uleya.”
Lyena apangene icipangano nankwe e lyo amuleka aya.
35 Yehova alengele umo pa bana ba bakasesema*+ ebe umunankwe ati: “Nguma.” Lelo umunankwe alikeene. 36 E ico amwebele ati: “Pa mulandu wa kuti taumfwile ifyo Yehova akwebele, nga wafuma fye pano, inkalamo yalakwipaya.” Ilyo afumine palya, alikumene ne nkalamo, kabili yalimwipeye.
37 Asangile umwaume umbi kabili amwebele ati: “Nguma.” E ico alimumine, amucena no kumucena.
38 Lyena kasesema aile mu kulolela imfumu mu mbali ya musebo, kabili aikakile insalu pa menso pa kuti aifungushanye. 39 Ilyo imfumu yalepita, aibilikishe ati: “Ne mubomfi wenu naile mu kulwa ninshi inkondo naikosa, kabili kwali umwaume uwalefuma mu nkondo uwaletele umwaume kuli ine, e lyo anjeba ati, ‘Akulinda uyu mwaume. Nga afyuka, niwe ukafwilamo,*+ nga te ifyo ukalipila italanti* limo ilya silfere.’ 40 Nomba ilyo ne mubomfi wenu nalecita fimo, umwaume alifyukile.” Imfumu ya bena Israele yamwebele aiti: “Ifi fine e fyo ubupingushi bobe bukaba. We mwine nauipingula.” 41 Lyena bwangu bwangu akakwile insalu pa menso, e lyo imfumu ya bena Israele yamwishibe ukuti ali ni umo pali bakasesema.+ 42 E lyo aebele imfumu ati: “Yehova atila, ‘Pa mulandu wa kuti tawipeye umuntu uo nakwebele ukuti ufwile ukumwipaya,+ umweo obe e ufwile ukupyana pa mweo wakwe,+ kabili abantu bobe e bakafwa, te bantu bakwe+ iyo.’” 43 Lyena imfumu ya bena Israele yaile ku ng’anda ya iko ku Samaria+ ninshi ili no bulanda kabili iya nkumbabulili.
21 Pa numa ya ifi fintu, kwali ifyacitike ifyakumine ibala lya myangashi ilya kwa Nabote umwina Yesreele. Ili ibala lyali mu Yesreele+ mupepi ne sano lya kwa Ahabu imfumu ya Samaria. 2 Ahabu aebele Nabote ati: “Mpeela ibala lyobe ilya myangashi, pa kuti libe ibala lyandi ilya musalu, pantu lyabela mupepi ne ng’anda yandi. Lyena nalakupeelelamo ibala lya myangashi ilisuma ukucila ili. Nelyo nga ulefwaya, nalakulipila indalama ukulingana no mutengo we bala lyobe. 3 Lelo Nabote aebele Ahabu ati: “Te kuti imupeele impanga ya bupyani iya fikolwe+ fyandi pantu Yehova alikaanya.” 4 E ico Ahabu aingile mu ng’anda yakwe ninshi ali no bulanda kabili uwa nkumbabulili pantu Nabote umwina Yesreele amwebele ati: “Nshamupeele impanga ya bupyani iya fikolwe fyandi.” Lyena aleele pa busanshi bwakwe, alolesha na kumbi, kabili alikeene no kulya.
5 Yesebele+ umukashi wakwe alishile e lyo amwipusha ati: “Cinshi mubelele* no bulanda sana ica kuti mwakaana no kulya?” 6 Amwaswike ati: “Ni co naceba Nabote umwina Yesreele nati, ‘Nshitisha ibala lyobe ilya myangashi. Nelyo nga ulefwaya, leka nkupeelelemo ibala lya myangashi limbi.’ Lelo acinjeba ati, ‘Nshamupeele ibala lyandi ilya myangashi.’” 7 E lyo Yesebele umukashi wakwe amwipwishe ati: “Bushe te imwe muteka Israele? Imeni mulye ifya kulya kabili sansamukeni. Nkamupeela ibala lya myangashi ilya kwa Nabote umwina Yesreele.”+ 8 E ico Yesebele alembele amakalata mwi shina lya kwa Ahabu, afwatikapo ne cifwati+ ca kwa Ahabu, e lyo ayatuma ku bakalamba+ na ku bakankaala abaleikala mu musumba umwaleikala Nabote. 9 Yesebele alembele mu makalata ati: “Bilisheni ukuti kube ukufunga, kabili muleke Nabote ekale ku ntanshi ya bantu. 10 Muleke na baume babili ifinangwa bekale ku ntanshi yakwe kabili bamubepeshe+ abati, ‘Walipontela Lesa ne mfumu!’+ Lyena mumufumishe kunse ya musumba, mumupoole amabwe mpaka afwe.”+
11 E ico abakalamba na bakankaala ba mu musumba umo aleikala bacitile ifyo Yesebele abalembeele mu makalata. 12 Babilishe ukuti kube ukufunga kabili batekele Nabote ku ntanshi ya bantu. 13 Lyena abaume babili ifinangwa, baishileikala ku ntanshi yakwe kabili batendeke ukumubepesha pa bantu abati: “Nabote alipontela Lesa ne mfumu!”+ Pa numa, bamufumiishe kunse ya musumba, bamupoola na mabwe, mpaka afwa.+ 14 Nomba batumiine Yesebele amashiwi ya kuti: “Nabote nabamupoola amabwe kabili nafwa.”+
15 Ilyo Yesebele aumfwile fye ukuti Nabote balimupoolele amabwe kabili alifwile, aebele Ahabu ati: “Imeni muyebula ibala lya myangashi ilya kwa Nabote umwina Yesreele+ ilyo akeene ukumushitisha, pantu Nabote tali no mweo, nafwa.” 16 Ilyo Ahabu aumfwile fye ukuti Nabote alifwile, alimine aya kwi bala lya myangashi ilya kwa Nabote umwina Yesreele, pa kuti alibule libe lyakwe.
17 Lelo Yehova alandile na Eliya+ umwina Tishbe ati: 18 “Kabiye kakumanye Ahabu imfumu ya Israele uuli mu Samaria.+ Ali mwi bala lya myangashi ilya kwa Nabote, ilyo alefwaya abuule pa kuti libe lyakwe. 19 Ufwile ukumweba auti, ‘Yehova atila, ‘Bushe waipaya umuntu+ kabili wabuula ne bala lyakwe?”’+ Lyena umwebe auti, ‘Yehova atila, “Kulya kwine imbwa shamyangiile umulopa wa kwa Nabote, e ko shikamyangila no mulopa+ obe wine.”’”
20 E lyo Ahabu aebele Eliya ati: “Wansanga we mulwani wandi!”+ Na o amwaswike ati: “Nakusanga. ‘Apo wapampamina pa kucita ifyabipa mu menso ya kwa Yehova,+ 21 nkalenga ukakwate amacushi, nkepaya abakatuntuka muli iwe kabili nkalofya abaume+ bobe bonse,* kumo na bashakwata abakubafwa na balanda mu Israele.+ 22 Kabili nkalenga ing’anda yobe ikabe nge ng’anda ya kwa Yeroboamu+ umwana wa kwa Nebati, kabili ikabe nge ng’anda ya kwa Baasha+ umwana wa kwa Ahiya, pantu wankalifya kabili walenga abena Israele babembuka.’ 23 Pali Yesebele napo Yehova atile: ‘Imbwa shikalya Yesebele mu mpanga ya Yesreele.+ 24 Onse uwa mu lupwa lwa kwa Ahabu uukafwila mu musumba, imbwa shikamulya, kabili onse uukafwila mu mpanga, ifyuni fya mu lwelele fikamulya.+ 25 Takwatala akuba umuntu uwaba nga Ahabu+ uwapampamine fye pa kucita ifyabipa mu menso ya kwa Yehova. Umukashi wakwe Yesebele+ e walemutunka. 26 Ifyo alecita fyalibipishe pantu alepepa utulubi twa bunani* nga filya fine abena Amore abo Yehova atamfiisheko abena Israele+ balecita.’”
27 Ilyo Ahabu aumfwile fye aya mashiwi, alepwile ifya kufwala fyakwe e lyo afwala insamu. Atendeke ukufunga kabili aleele fye panshi ninshi nafwala insamu kabili ale-enda fye bulanda bulanda. 28 Lyena Yehova alandile na Eliya umwina Tishbe ati: 29 “Bushe naumona ifyo Ahabu aicefeshe pa mulandu wandi?+ Apo naicefya kuli ine, nshakalete amacushi ilyo acili no mweo. Lelo nkaleta amacushi pa ng’anda yakwe mu nshiku sha mwana wakwe.”+
22 Pa myaka itatu abena Siria tabalwilepo inkondo na bena Israele. 2 Mu mwaka walenga butatu, Yehoshafati+ imfumu ya Yuda aile ku mfumu ya Israele.+ 3 Lyena imfumu ya Israele yaebele ababomfi ba iko aiti: “Bushe mwalishiba ukuti umusumba wa Ramote-gileadi+ wesu? Nomba tuleshimunuka uku-upoka ku mfumu ya Siria.” 4 E lyo yaeba Yehoshafati aiti: “Bushe kuti twaya bonse mu kulwa inkondo ku Ramote-gileadi?” Yehoshafati ayaswike imfumu ya Israele ati: “Ine cimo cine na iwe. Abantu bandi cimo cine na bantu bobe. Bakabalwe bandi cimo cine na bakabalwe bobe.”+
5 Lelo Yehoshafati aebele imfumu ya Israele ati: “Tala ipusha+ Yehova+ tumfwe ifyo alalandapo.” 6 E ico imfumu ya Israele yalonganike bakasesema nalimo 400, kabili yabepwishe aiti: “Bushe indeya mu kulwisha Ramote-gileadi, nangu niyako?” Bayaswike abati: “Kabiyeni, Yehova aleyalenga mucimfye uyu musumba.”
7 Lyena Yehoshafati alandile ati: “Bushe kuno takwaba kasesema wa kwa Yehova? Lekeni na o atwipushisheko.”+ 8 E lyo imfumu ya Israele yaebele Yehoshafati aiti: “Umbi uwingatwipushishako kuli Yehova+ ni Mikaya umwana wa kwa Imla; nomba nalimupata,+ pantu tasesema ifisuma pali ine kano fye ifibi.”+ Lelo Yehoshafati atile: “Mwe mfumu tamufwile ukulanda ifya musango yu.”
9 E ico imfumu ya Israele yaebele uwalebomba kwi sano aiti: “Kasende Mikaya umwana wa kwa Imla, wise nankwe ili line.”+ 10 Nomba imfumu ya Israele na Yehoshafati imfumu ya Yuda baikele pa fipuna fyabo ifya bufumu, ninshi nabafwala ne fya kufwala fya bufumu. Bali apo balepumina ingano pa mwinshi wa musumba wa Samaria, kabili bakasesema bonse balesesema pa ntanshi yabo.+ 11 Lyena Sidekia umwana wa kwa Kenaana apangile insengo sha cela e lyo alanda ati: “Yehova alanda ati, ‘Ishi insengo esho ukasonkwelako* abena Siria mpaka ukabalofye.’” 12 Bakasesema bambi nabo balesesema fimo fine abati: “Kabiyeni ku Ramote-gileadi pantu muleyacimfya. Yehova aleyalenga mucimfye uyu musumba.”
13 E ico uo batumine mu kwita Mikaya amwebele ati: “Mona! Ifyo bakasesema bonse bebele imfumu nafiwama. Na iwe uyelanda fimo fine, kabili uyelanda ifisuma.”+ 14 Lelo Mikaya amwebele ati: “Na pali Yehova, ifyo Yehova alanjeba, e fyo nalayalanda.” 15 Lyena aile ku mfumu, kabili imfumu yamwipwishe aiti: “Mikaya, bushe tuleya mu kulwisha Ramote-gileadi nangu twiya?” Ilyo line aebele imfumu ati: “Kabiyeni kabili muleyacimfya. Yehova aleyalenga mucimfye uyu musumba.” 16 E lyo imfumu yamwebele aiti: “Bushe miku inga mfwile ukukweba ukuti ulape ukutila unjebe fye icishinka ukulingana ne fyo Yehova akwebele?” 17 E ico alandile ati: “Ndemona abena Israele bonse nabasalangana pa mpili,+ kwati ni mpaanga ishabula kacema. Yehova atile: ‘Aba tabakwata shikulwibo. Lekeni cila muntu abwelelemo umutende ku mwakwe.’”
18 Lyena imfumu ya Israele yaebele Yehoshafati aiti: “Bushe nshacikweba nati taseseme ifisuma pali ine kano fye ifibi’?”+
19 Lyena Mikaya alandile ati: “Umfweni ifyo Yehova alanda: Nacimona Yehova naikala pa cipuna cakwe ica bufumu+ kabili ibumba lya mu muulu lyaciminina mupepi nankwe, ku kulyo kwakwe na ku kuso kwakwe.+ 20 Lyena Yehova acilanda ati: “Nani alayabepa Ahabu pa kuti aye ku Ramote-gileadi bayemwipaya?’ E lyo umo alanda ifi, umbi na o alanda fimbi. 21 E lyo umupashi*+ umo waciminina pa ntanshi ya kwa Yehova, walanda auti, ‘Ine nalayamubepa.’ Yehova aciwipusha ati, ‘Walayamubepa shani?’ 22 Na o wacasuka auti, ‘Nalayalenga bakasesema+ bakwe bonse bamubepe.’ E ico Lesa acitila, ‘Walayamubepa, kabili ifyo walayacita fyalayabomba. Kabiye kacite ifyo fine.’ 23 Nomba Yehova nalenga bakasesema benu bonse aba bamubepe,+ lelo Yehova nalanda ukuti ifyabipa fili no kumucitikila.”+
24 E lyo Sidekia umwana wa kwa Kenaana apaleme kuli Mikaya amuma na pe saya, e lyo atila: “Bushe umupashi wa kwa Yehova ufumine shani pali ine pa kuti ulande na iwe?”*+ 25 Mikaya amwaswike ati: “Mona! Ukeshiba ifyo ufumine pali iwe mu bushiku ukaya mu kufisama mu muputule wa mu kati sana.” 26 Lyena imfumu ya Israele yatile: “Sendeni Mikaya mumutwale kuli Amone umukalamba wa musumba na kuli Yoashi umwana wa mfumu. 27 Muyebeba amuti, ‘Imfumu yatila: “Bikeni uyu muntu mu cifungo,+ kabili mulemupeela ifya kulya ifinono na menshi ayanono mpaka nkabwele umutende.”’” 28 Lelo Mikaya atile: “Nga mukabwela umutende, ninshi Yehova talandile na ine.”+ Lyena alandile no kuti: “Mwe bantu bonse mwikalaba ifyo nalanda.”
29 E ico imfumu ya Israele na Yehoshafati imfumu ya Yuda baile ku Ramote-gileadi.+ 30 Nomba imfumu ya Israele yaebele Yehoshafati aiti: “Ine nalaifungushanya kabili nalayalwako inkondo, lelo iwe ufwile ukufwala ifya kufwala fyobe ifya bufumu.” E ico imfumu ya Israele yali-ifungushenye,+ yaya na mu kulwako inkondo. 31 Nomba imfumu ya Siria yaebele abakalamba ba bashilika+ abalenina pa maceleta abali 32 aiti: “Mwilwa no muntu uushacindama nelyo uwacindama, lelo mulwe fye ne mfumu ya Israele.” 32 Ilyo abakalamba ba bashilika abalenina pa maceleta bamwene fye Yehoshafati, batile: “Nangu cibe shani iyi e mfumu ya Israele.” E ico balimukonkele pa kuti balwe nankwe. Lyena Yehoshafati atampile ukupunda mutuule. 33 Ilyo abakalamba ba bashilika abalenina pa maceleta bamwene ukuti te mfumu ya Israele, ilyo line balilekele ukumukonka, babweluluka no kubweluluka.
34 Lelo umuntu umo apoosele fye umufwi ukwabula ukwishiba uo alelasa, kabili alashile imfumu ya Israele apalundanina ica kucinga icifuba. E ico imfumu yaebele uwale-ensha iceleta lya iko ati: “Aluluka pa kuti umfumye mu nkondo,* pantu nabancena ububi.”+ 35 Inkondo yalikosele akasuba konse bulya bushiku, kabili imfumu baiminike fye mwi celeta ninshi nailosha ku bena Siria. Umulopa uwalefuma pa cilonda walesuumina mwi celeta lya nkondo, kabili icungulo+ yalifwile. 36 Ilyo akasuba kaleya kalewa, babilishe mu nkambi abati: “Umuntu onse abwelele ku musumba wakwe! Umuntu onse abwelele ku mpanga yakwe!”+ 37 E fyo imfumu yafwile, kabili bailetele ku Samaria, baishiika na mu Samaria mwine. 38 Ilyo basamfishe iceleta lya nkondo mu mbali ya cishiba ca Samaria, imbwa shamyangile umulopa wa iko na bacilende basambile muli ici icishiba nga fintu Yehova alandile.+
39 Amalyashi yambi aya kwa Ahabu, fyonse ifyo acitile, ing’anda* ya meno ya nsofu+ iyo akuulile ne misumba yonse iyo akuulile, bushe tabafilemba mwi buuku lya malyashi ya mfumu sha mu Israele? 40 Lyena Ahabu alifwile nge fyafwile ifikolwe fyakwe,+ kabili Ahasia+ umwana wakwe e wamupyene pa bufumu.
41 Yehoshafati+ umwana wa kwa Asa atendeke ukuteka Yuda mu mwaka walenga 4 ukutula apo Imfumu Ahabu yatendekeele ukuteka mu Israele. 42 Yehoshafati ali ne myaka 35 ilyo atendeke ukuteka, kabili atekele mu Yerusalemu imyaka 25. Nyina ali ni Asuba umwana wa kwa Shilhi. 43 Yehoshafati alecita ifisuma nga fintu Asa+ wishi alecita. Talekele ukucita ifyalungama mu menso+ ya kwa Yehova. Lelo ififulo fya kupepelapo fyena tabafyonawile. Abantu balitwalilile ukutuulilapo amalambo kabili e po baleocela na malambo.+ 44 Yehoshafati aleumfwana ne mfumu ya Israele.+ 45 Amalyashi yambi aya kwa Yehoshafati, imilimo yonse iyo abombele ne nkondo isho alwile, bushe tabafilemba mwi buuku lya malyashi ya mfumu sha mu Yuda? 46 Kabili alifumishe mu calo abaume abalecita bucilende+ pe tempele abashelepo ilyo Asa wishi+ ali no mweo.
47 Pali ilya nshita mu Edomu+ tamwali imfumu; kapitao e wali nge mfumu.+
48 Kabili Yehoshafati atumine amato ya ku Tarshishi* ku Ofiri mu kusenda golde,+ lelo tayaile pantu yaonaikile ku Esione-gebere.+ 49 Pali ilya nshita,* Ahasia umwana wa kwa Ahabu aebele Yehoshafati ati: “Lekeni ababomfi bandi baye na babomfi benu mu mato.” Lelo Yehoshafati alikeene.
50 Yehoshafati alifwile nge fyafwile ifikolwe fyakwe kabili bamushiikile uko bashiikile ifikolwe+ fyakwe mu Musumba wa kwa Davidi icikolwe cakwe. Lyena Yehoramu+ umwana wakwe alimupyene pa bufumu.
51 Ahasia+ umwana wa kwa Ahabu, atendeke ukuteka abena Israele mu Samaria mu mwaka walenga 17 ukutula apo Yehoshafati abelele imfumu ya Yuda, kabili atekele abena Israele pa myaka ibili. 52 Alecita ifyabipa mu menso ya kwa Yehova kabili alecita ifyabipa ifyo wishi+ na nyina+ balecita. Alecita ne membu isho Yeroboamu umwana wa kwa Nebati, uwalengele abena Israele babembuke alecita.+ 53 Alebombela Baali+ kabili alemupepa. Alekalifya Yehova Lesa wa bena Israele+ nga filya fine wishi alemukalifya.
Nelyo “amukalipilapo.”
Nelyo “upusushe umweo obe no mweo wa mwana obe.”
Nelyo “uwapuswishe umweo wandi.”
Nelyo “imfalashi yandi iikota.”
Mu ciHebere, “Ndeya uko bonse aba pano isonde baya.”
Nelyo “ukaba na mano.”
Mu ciHebere, “ukatwale imfwi shakwe ku Sheol.” Moneni Amashiwi ya mu Baibo ne fyo Yapilibula.
Mu ciHebere, “ukatwale imfwi shakwe ku Sheol.” Moneni Amashiwi ya mu Baibo ne fyo Yapilibula.
Nelyo “taletelele fye umweo wakwe.”
Mu ciHebere, “uwankuulile ing’anda.”
Nelyo “abakatuntuka muli ena.”
Nelyo “abakatuntuka muli ena.”
Mu ciHebere, “icikalamba.”
Nelyo “akalumendo.”
Nelyo kuti lyapilibula no kuti, “abayafya.” Mu ciHebere, “abafina.”
Nelyo “imyeo ya balwani bobe ifwe.”
Mu ciHebere, “nkalefya inshiku shobe.”
Mu ciHebere, “pa cifuba cakwe.”
Mwi dalamu limo mwaleingila amalita 220. Mu ciHebere ici cipimo ni “kore.” Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.
Iyi e mpendwa iyaba na mu mamanyuskripiti yamo na mu malembo yambi. Mu mamanyuskripiti yambi mwaba 40,000.
Nelyo “abaume abalenina pali bakabalwe.”
Nelyo “umutima wa kwishiba ifintu.”
Nelyo “alandile.”
Nelyo “ifipupuka.”
Nelyo “alitemenwe Davidi.”
Mwi dalamu limo mwaleingila amalita 220. Mu ciHebere ici cipimo ni “kore.” Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.
Mu ciHebere, “amafuta ya miolife iyo batwa.”
Nelyo “abalesenda ifipe.”
Mu ciHebere, “abana ba kwa Israele.”
Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B15.
Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B8.
Umukono walelepa amasentimita ukucilako panono pali 44. Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.
Mu ciHebere, “itempele lya ng’anda.”
Nelyo “wakulile imikono 20.”
Mu ciHebere, “ku kulyo.”
E kutila, mu kati ka ng’anda.
E kutila, Umuputule wa Mushilo, uwabelele ku ntanshi ya Muputule wa Mushilo Nga Nshi.
Nalimo aya amashiwi yalelanda pa fyo bapangile inceshi sha pa mwinshi nelyo ifyo ifiibi fyakulile.
E kutila, umuputule wa Mushilo.
Nalimo aya amashiwi yalelanda pa fyo bapangile inceshi sha pa mwinshi nelyo ifyo ifiibi fyakulile.
Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B15.
Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B15.
Nelyo “isano lyakwe.”
Umukono walelepa amasentimita ukucilako panono pali 44. Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.
Nalimo ili ishiwi lilepilibula imyalo.
Umukono walelepa amasentimita ukucilako panono pali 44. Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.
Nelyo “cila luceshi lwali imikono 12 mu bufumo.”
Lilepilibula Umuputule wa Mushilo.
Nelyo “akapinda ka ku kulyo.”
Ilyalola mu kuti “Yehova Akoshe.”
Nelyo “ku kapinda ka ku kuso.”
Nalimo kuti lyapilibula ukuti “Ku Maka Yakwe.”
Nelyo “ica kusungilamo amenshi.”
Nelyo “cakulile imikono 30 mu bufumo.”
Ukucilako panono pa masentimita 7. Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.
Mu mutondo umo mwaleingila amalita 22. Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.
Nelyo “imikono 4 mu bufumo.”
E kutila, Umutebeto wa Nsakwe.
Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B15.
Mu ciHebere, “uwailandiile pa kanwa kakwe.”
Mu ciHebere, “umwana obe umwaume, uukafuma mu musana obe.”
Mu ciHebere, “mubifi.”
Mu ciHebere, “mulungami.”
Nelyo “mwabacusha.”
Amapantankolo musango wa makanta uulya sana ifimenwa.
Nelyo “ifyo mwaishibikwa.”
Nelyo “muletemwa sana.”
Nelyo “apa kwingilila mu Hamati.”
Mu ciHebere, “ubwalenga 8,” e kutila ubushiku bwakonkele pa nshiku 7 isha kulekelesha.
Nelyo “isano.”
Nelyo “isano.”
Mu ciHebere, “tayaweme mu menso yakwe.”
Kuti lyapilibula no kuti, “Icalo ca Cabe Cabe.”
Italanti lyalefina amakilogramu ukucilako panono pali 34. Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.
Nalimo ili lyali liloba ilyo baletuulika mu mbali ye linga pa kuti bacingilile umusumba.
Uyu umusumba amupeele wali bupe bwa pa cupo; impango.
Nelyo “akoseshe.”
Nalimo ili lyali liloba ilyo baletuulika mu mbali ye linga pa kuti bacingilile umusumba.
Nelyo “aishile mu kumupika ubwile.”
Mu ciHebere, “umupashi onse walifumine muli ena.”
Italanti lyalefina amakilogramu ukucilako panono pali 34. Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.
Nelyo “isano.”
Mu ciHebere, “ukulingana no kuboko kwa Mfumu Solomone.”
Ishekele lyalefina ukucilako panono pa magramu 11. Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.
Ilingi line abalebomfya ishi inkwela bantu abalepoosa imifwi.
Mu Malembo ya ciHebere maina imo yalefina amagramu 570. Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.
Mu ciHebere, “balefwaya ukumona icinso ca kwa.”
Nelyo “abalenina pali bakabalwe.”
Nelyo “abalenina pali bakabalwe.”
Nelyo kuti yapilibula no kuti, “baleshita bakabalwe ku Egupti na ku Kue; bashimakwebo ba mfumu baleshita bakabalwe ku Kue,” nalimo Kue e Kilikia.
Nelyo “Tamufwile ukuufishanya nabo.”
Nelyo “abakashi bakwe balilengele ayaluka sana.”
Uyu namfumu te waleteka.
Nelyo kuti lyapilibula no kuti, “amusumwinine.”
Mu ciHebere, “aipeye.”
Mu ciHebere, “ukwimisha imfumu ukuboko.”
Nalimo ili lyali liloba ilyo baletuulika mu mbali ye linga pa kuti bacingilile umusumba.
Nelyo “fyonse ifyo umweo obe ukatemwa.”
Mu ciHebere, “akantengelesha kandi kakatikama ukucila intungu sha kwa tata.”
Mu ciHebere, “matenti.”
Mu ciHebere, “abo asalile ukulwa inkondo.”
Nelyo “imito ya mafuta,” e kutila, imito ukwaleponena amafuta ya nama baletuula.
Nelyo “kwalilekele ukubomba.”
Mu ciHebere, “apekenye impunda ya kwa kasesema uo abweseshe.”
Nelyo “Ufwile ukwisamweba ifi ne fi.”
Mu ciHebere, “onse uusundila ku cibumba.” Aya mashiwi ya ciHebere ayo balelanda pa kusaalula abaume.
Nelyo “isano.”
Mu ciHebere, “abalebutuka.” E kutila, abashilika abalebutuka pa ntanshi ye celeta lya mfumu.
Ishiwi lya ciHebere ilyo bapilibula ukuti ubunani, lyalipalana ne shiwi lya ciHebere ilipilula ukuti “ubusaali,” kabili balibomfya nga balelanda pa fya muselu.
Mu ciHebere, “balengele fyaba ifya mushilo.”
Nelyo “ukukosha; ukukuula cipya cipya.”
Nelyo “isano.”
Nelyo “ukukosha; ukukuula cipya cipya.”
Nelyo “pa kukosha; ukukuula cipya cipya.”
Nelyo “akoseshe; akuulile cipya cipya.”
Mu ciHebere, “onse uusundila ku cibumba.” Aya mashiwi ya ciHebere ayo balelanda pa kusaalula abaume.
Nelyo “uwa kulandula pa mulopa.”
Nelyo “isano.”
Italanti lyalefina amakilogramu ukucilako panono pali 34. Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.
Nalimo ili lishina lya mukowa.
Mu ciHebere, “shikulu.”
Nelyo “pe tempele.”
Ilyalola mu kuti “Lesa Wandi ni Yehova.”
Mu ciHebere, “uo njiminina pa ntanshi yakwe.”
Nelyo “umweo.”
Nelyo “umweo wa.”
Nelyo “ali no mweo na kabili.”
Mu ciHebere, “uo njiminina pa ntanshi yakwe.”
Nelyo kuti yapilibula no kuti, “nayapo kumo.”
Muli galoni imo mwaleingila ifingengila mu cipe ca malita ukucilako panono pali 7. Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.
Nelyo “nshakacite umweo obe nge fyo ucitile imyeo yabo.”
Nelyo “apusushe umweo wakwe.”
Nelyo “umweo wakwe ufwe.”
Nelyo “ipayeni fye umweo wandi.”
Nelyo “bepaye umweo wandi.”
Nelyo “bepaye umweo wandi.”
Ilyalola mu kuti “Lesa Lipusukilo.”
Mu ciHebere, “ayashituula ilambo.”
Nelyo “insakwe shabo.”
Nelyo “insakwe shabo.”
E kutila, uyu mwaka uleisa pa mwela, mu Israele ici iciputulwa ca mwaka caletendeka mu March nelyo mu April.
Mu ciHebere, “pendeni.”
E kutila, pa mwela. Mu Israele ici iciputulwa ca mwaka caletendeka mu March nelyo mu April.
Nelyo “shilalanga ukutemwa ukushipwa.”
Nelyo “ileyamuleka mube no mweo.”
Nelyo “lekeni imbe no mweo.”
Nelyo “kuti wasala imisebo.”
Amashiwi ya kuti “abana ba bakasesema” nalimo yalola mu kuti isukulu uko bakasesema basambilila nelyo akabungwe ka bakasesema.
Nelyo “umweo obe e ukapyana pa mweo wakwe.”
Italanti lyalefina amakilogramu ukucilako panono pali 34. Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.
Mu ciHebere, “umupashi wenu ubelele.”
Mu ciHebere, “onse uusundila ku cibumba.” Aya mashiwi ya ciHebere ayo balelanda pa kusaalula abaume.
Ishiwi lya ciHebere ilyo bapilibula ukuti ubunani, lyalipalana ne shiwi lya ciHebere ilipilula ukuti “ubusaali,” kabili balibomfya nga balelanda pa fya muselu.
Nelyo “ukasunkilako.”
Nelyo “malaika.”
Mu ciHebere, “Bushe umupashi wa kwa Yehova upitile kwi pa kufuma pali ine pa kuti ulande na iwe?”
Mu ciHebere, “mu nkambi.”
Nelyo “isano.”
Nalimo balanshenye ifi ninshi amato tayalaonaika.