Watchtower LAIBRARE YA PA INTANETI
Watchtower
LAIBRARE YA PA INTANETI
Cibemba
  • BAIBOLO
  • IMPAPULO
  • UKULONGANA
  • nwt Imilimo 1:1-21:25
  • Yohane

Vidio mulefwaya tamuli

Mukwai yafilwa ukutambika

  • Yohane
  • Baibo—Amalembo ya Calo Cipya
Baibo—Amalembo ya Calo Cipya
Yohane

IMBILA NSUMA UKULINGANA NE FYO YOHANE AILEMBELE

1 Pa kutendeka kwali Cebo,+ kabili Cebo ali pamo na Lesa,+ kabili Cebo ali ni lesa.*+ 2 Pa kutendeka uyu ali pamo na Lesa. 3 Ifintu fyonse fyapangilwe ukupitila muli ena,+ kabili takwali nangu cimo icapangilwe ukwabula ukupitila muli ena.

4 Ubumi bwaishilebako ukupitila muli ena, kabili ubo bumi bwali lubuuto lwa bantu.+ 5 Kabili ulubuuto lulebalika mu mfifi,+ lelo imfifi yalifilwa ukulushimya.

6 Kwali umuntu uo Lesa atumine; ishina lyakwe ali ni Yohane.+ 7 Uyu muntu aishile mu kuba inte, pa kuti ashimikile abantu pa lubuuto,+ na pa kuti abantu abalekanalekana basumine ukupitila muli ena. 8 Ena te wali ulubuuto,+ lelo aishile mu kushimikila abantu pali ulu lubuuto.

9 Ulubuuto lwa cine cine ulubalikila umuntu onse, lwali no kwisa mu calo.+ 10 Aali mu calo,+ kabili icalo capangilwe ukupitila muli ena,+ lelo icalo tacamwishibe. 11 Aishile ku calo ca ku mwabo, lelo abantu bakwe tabamupokelele. 12 Nomba bonse abamupokelele, abapeele amaka ya kuba abana ba kwa Lesa,+ pantu baletetekela ishina lyakwe.+ 13 Kabili tabafyelwe ku mulopa nelyo ku kufwaya kwa mubili nangu ku kufwaya kwa mwaume, lelo bafyelwe nga bana ba kwa Lesa.+

14 E ico Cebo aishileba umuntunse+ kabili aikele pamo na ifwe, twalimwene no bukata bwakwe. Ubukata akwete bwali ngo bwa mwana umwaume uwafyalwa eka+ kuli wishi. Lesa aleba ne cikuuku kuli ena* kabili lyonse alelanda icine. 15 (Yohane alishimike pali ena, kabili alebilikisha pali ena ati: “Uyu wine e o nalandilepo nati, ‘Uulenkonka pa numa alincila, pantu ilyo ine nshilabako, ninshi ena e ko aba.’”)+ 16 Apo ali sana ne cikuuku icaibela, alitwalilile ukutulanga ici icikuuku icaibela. 17 Pantu Amafunde yapeelelwe muli Mose,+ lelo icikuuku icaibela+ ne cine fyaishiile muli Yesu Kristu.+ 18 Takwaba umuntu uwatala amonapo Lesa;+ kano fye lesa+ uwafyalwa eka, uuli mupepi na Wishi,*+ e wamulondolola.+

19 Ifi e fyo Yohane alandile ilyo abaYuda batumine bashimapepo na bena Lebi abafumine ku Yerusalemu abaile mu kumwipusha abati: “Niwe nani?”+ 20 Na o takeene ukubasuka, lelo abebele ukwabula ukupita mu mbali ati: “Te ine Kristu.” 21 Nabo bamwipwishe abati: “Nomba niwe nani? Bushe niwe Eliya?”+ Na o abaswike ati: “Awe te ine.” “Bushe niwe Kasesema?”+ Kabili abaswike ati: “Awe!” 22 E ico bamwebele abati: “Niwe nani? Twebe pa kuti tuyelondolwela abatutumine. Bushe we mwine uleti niwe nani?” 23 Na o alandile ati: “Nine ishiwi lya muntu ulebilikisha mu matololo ati, ‘Lungamikeni inshila ya kwa Yehova,’*+ nge fyo kasesema Esaya alandile.”+ 24 Nomba abaFarise e batumine aba bantu. 25 E ico aba bantu bamwipwishe abati: “Nomba cinshi ubatishisha abantu nga te iwe Kristu nangu Eliya nelyo Kasesema?” 26 Yohane abaswike ati: “Ine mbatisha abantu mu menshi. Kuli uwiminine apo muli uo mushishibe, 27 uulenkonka pa numa, uo nshalinga ukukakula intambo sha ndyato shakwe.”+ 28 Ifi fintu fyacitike mu Betani kwi shilya lya Yordani, uko Yohane alebatishisha+ abantu.

29 Ubushiku bwakonkelepo amwene Yesu aleisa uko ali, kabili atile: “Moneni, Umwana wa mpaanga+ uwa kwa Lesa, uulesenda ulubembu+ lwa ba mu calo!+ 30 Uyu e o nalandilepo ilyo nalandile nati: ‘Ku numa yandi kuleisa umuntu uwancila, pantu ilyo ine nshilabako, ninshi ena e ko aba.’+ 31 Na ine wine nshamwishibe, lelo ico naishiile mu kubatisha abantu mu menshi ni pa kuti abena Israele+ bamwishibe.” 32 Kabili Yohane ashimikile abantu ati: “Namwene umupashi uwalemoneka nge nkunda uleika mu muulu, kabili waishileikala pali ena.+ 33 Na ine wine nshamwishibe, lelo ulya Wine uwantumine mu kubatisha abantu mu menshi anjebele ati: ‘Nga wamona umupashi waika no kwikala pa muntu umo,+ ninshi uyo wine e ukalabatisha mu mupashi wa mushilo.’+ 34 Kabili nalimwene, nalyeba na bantu ukuti uyu e Mwana wa kwa Lesa.”+

35 Na kabili ubushiku bwakonkelepo Yohane aliminine na basambi bakwe babili, 36 kabili ilyo amwene Yesu ale-enda, abebele ati: “Moneni, Umwana wa mpaanga+ uwa kwa Lesa!” 37 Ilyo aba basambi babili baumfwile ifyo alandile, bakonkele Yesu. 38 Lyena Yesu alipilibwike, kabili ilyo amwene balemukonka, abepwishe ati: “Cinshi mulefwaya?” Nabo bamwaswike abati: “Rabi (ili ishiwi nga balipilibula lyalola mu kuti, “Kasambilisha”), ni kwi mwikala?” 39 Abebele ati: “Tuleyeni mumone.” E ico baile nankwe bayamona no ko aleikala, kabili baikele nankwe bulya bushiku. Inshita yali nalimo iawala lyalenga 10.* 40 Andrea+ munyina Simone Petro ali pali balya babili abaumfwile ifyo Yohane alandile kabili abakonkele Yesu. 41 Abalilepo ukuyafwaya munyina Simone, e lyo amweba ati: “Natusanga Mesia”+ (ili ishiwi nga balipilibula lyalola mu kuti, “Kristu”). 42 kabili amutwele kuli Yesu. Ilyo Yesu amumwene, amwebele ati: “Niwe Simone+ umwana wa kwa Yohane; nomba wakulaitwa ati Kefasi” (ili ishina nga balipilibula lyalola mu kuti, “Petro”).+

43 Ubushiku bwakonkelepo Yesu alefwaya ukuya ku Galili. Lyena asangile Filipi+ e lyo amweba ati: “Nkonka ube umusambi wandi.” 44 Nomba Filipi afumine ku Betsaida, ku musumba ukwafumine Andrea na Petro. 45 Filipi asangile Natanaele,+ e lyo amweba ati: “Natusanga uo Mose alembelepo mu Mafunde, uo na Bakasesema balembelepo: Ni Yesu, uwa ku Nasarete, umwana wa kwa Yosefe.”+ 46 Lelo Natanaele amwebele ati: “Bushe mu Nasarete kuti mwafuma icisuma?” Filipi na o amwebele ati: “Natuleya umone.” 47 Ilyo Yesu amwene Natanaele aleisa uko ali, alandile pali ena ati: “Moneni, umwina Israele wine wine, uwa cishinka.”+ 48 Natanaele atile: “Inga mwanjishiba shani?” Yesu na o amwaswike ati: “Ilyo Filipi ashilakwita ninshi uli mwi samba lya mukunyu, nacikumona.” 49 Natanaele amwebele ati: “Rabi, muli Mwana wa kwa Lesa, kabili muli Mfumu ya kwa Israele.”+ 50 Yesu na o amwebele ati: “Bushe ico wasuminina ni co nakweba nati nacikumona mwi samba lya mukunyu? Ukamona ifyacila na pali ifi.” 51 Lyena amwebele ati: “Ndemweba icine cine nati, mukamona umuulu nawisuka kabili bamalaika ba kwa Lesa balenina ukuya ku muulu no kwikila ukwisa ku Mwana wa muntu.”+

2 Kabili pa bushiku ubwalenga shitatu, mu Kana ya mu Galili mwali umutebeto wa bwinga, na nyina wa kwa Yesu na o e ko ali. 2 Yesu na basambi bakwe nabo balibetile kuli uyu mutebeto wa bwinga.

3 Ilyo umwangashi wali mu kupwa, nyina wa kwa Yesu amwebele ati: “Tabakwete umwangashi.” 4 Lelo Yesu ayaswike ati: “Mayo, ici tacifwile ukumusakamika, na ine tacifwile ukunsakamika. Inshita yandi icili tailafika.” 5 Nyina aebele abalepeela abantu umwangashi ati: “Mucite conse ico alemweba.” 6 Nomba kwali imitondo ya mabwe 6 iyo batekele palya ukulingana na mafunde ya baYuda+ aya kusangulula. Mu mutondo umo mwaleingila imbeketi* shibili nelyo shitatu isha menshi. 7 Yesu abebele ati: “Isusheni amenshi mu mitondo.” Nabo baliswishe ukufisha na pa milomo. 8 Lyena abebele ati: “Nomba tapulenimo mutwalile umukalamba wa mutebeto.” Nabo balimutwalile. 9 Ilyo umukalamba wa mutebeto anwenemo amenshi ayo Yesu ayalwile yaba umwangashi, nangu ca kuti umukalamba wa bwinga taishibe uko wafumine (lelo abalepeela abantu umwangashi abatapile amenshi bena balishibe), aitile shibwinga, 10 e lyo amweba ati: “Umuntu onse abalilapo ukupeela abantu umwangashi uusuma, kabili nga bakolwa, e lyo abapeela umwangashi uushawama. Lelo iwe nausunga umwangashi usuma ukufika na ino nshita.” 11 Ici icipesha amano ico Yesu acitile ku Kana iya mu Galili e co abalilepo ukucita pa fipesha amano ifyo acitile, kabili alilengele ubukata bwakwe bwamoneka,+ na basambi bakwe balimutetekele.

12 Pa numa ya ifi, Yesu, banyina, bamunyina+ na basambi bakwe baile ku Kapernahumu,+ lelo tabaikeleko inshiku ishingi.

13 Nomba ubushiku bwa Cakucilila+ ca baYuda bwali mupepi, kabili Yesu aile ku Yerusalemu. 14 Kabili asangile abaleshitisha ing’ombe, impaanga ne nkunda,+ e lyo na balekabula indalama nabekala mwi tempele. 15 E ico apangile ica kufopwelako ica myando, e lyo atamfya bonse pamo ne mpaanga shabo ne ng’ombe shabo mwi tempele, apasangenye ne ndalama sha balekabula indalama no kupenuna amatebulo yabo.+ 16 Kabili aebele abaleshitisha inkunda ati: “Fumyeni ifi muno! Mwilacita ing’anda ya kwa Tata kwati ni ng’anda ya makwebo!”*+ 17 Na basambi bakwe baibukishe ukuti Amalembo yatila: “Nalitemwisha ing’anda yenu.”+

18 E ico abaYuda bamwipwishe abati: “Cishibilo nshi wingatulanga,+ apo ulecita ifi fintu?” 19 Yesu abaswike ati: “Bongololeni ili itempele, kabili nkalimya mu nshiku shitatu.”+ 20 Lyena abaYuda bamwebele abati: “Ili itempele balikuulile mu myaka 46, bushe iwe ukalimya mu nshiku shitatu?” 21 Lelo itempele ilyo alelandapo mubili wakwe.+ 22 Ilyo abuukile ku bafwa, abasambi bakwe balibukishe ukuti alelandapo aya mashiwi,+ kabili batetekele amalembo na mashiwi ayo Yesu alandile.

23 Lelo ilyo ali ku Yerusalemu pa nshita ya mutebeto wa Cakucilila, abantu abengi balitetekele ishina lyakwe, ilyo bamwene ifipesha amano ifyo alecita. 24 Lelo Yesu tabacetekele sana pantu alibeshibe bonse, 25 kabili talekabila nangu umo ukumweba ifyo abantu baba, pantu umwine alishibe ifyaba mu mitima ya bantunse.+

3 Kwali umuFarise umo uwe shina lya kuti Nikodemo,+ uwali intungulushi ya baYuda. 2 Uyu muntu aishile kuli Yesu ubushiku+ e lyo amweba ati: “Rabi,+ twalishiba ukuti nimwe kasambilisha uwafuma kuli Lesa, pantu takwaba umuntu uwingacita ifipesha amano+ ifyo mucita kano nga ca kuti Lesa ali+ nankwe.” 3 Yesu na o amwaswike ati: “Ndekweba icine cine nati, umuntu nga tafyelwe libili,*+ te kuti amone Ubufumu bwa kwa Lesa.”+ 4 Nikodemo amwipwishe ati: “Umuntu umukalamba kuti afyalwa shani na kabili? Bushe kuti aingila mwi fumo lya kwa nyina e lyo afyalwa na kabili?” 5 Yesu amwaswike ati: “Ndekweba icine cine nati, Umuntu nga tafyelwe ku menshi+ na ku mupashi,+ te kuti engile mu Bufumu bwa kwa Lesa. 6 Uwafyalwa ku muntu, muntu, no wafyalwa ku mupashi, mupashi. 7 Wipapa pali ifi nakweba nati: Mufwile ukufyalwa libili. 8 Umwela upuupila uko utemenwe, kabili ulomfwa uko ulepuupa, lelo tawishiba uko ulefuma no ko uleya. Ifi fine e fyo ciba na ku muntu onse uwafyalwa ku mupashi.”+

9 Nikodemo na o amwipwishe ati: “Bushe ifya musango uyu kuti fyacitika?” 10 Yesu amwaswike ati: “Bushe we kasambilisha wa bena Israele, niwe ushaishiba ifi fintu? 11 Ndekweba icine cine nati, tulanda ifyo twaishiba, kabili tushimika ifyo twamona, lelo imwe tamusumina ifyo tushimika. 12 Nga ca kuti tamusumina nga namweba ifya pano calo, bushe nga namweba ifya ku muulu e fyo mukasumina? 13 Na kuba takwaba umuntu uwayapo ku muulu,+ lelo kwaba fye uwaishile ukufuma ku muulu,+ e kutila Umwana wa muntu. 14 Kabili nga filya fine Mose aimishe insoka ilyo bali mu matololo,+ e fyo no Mwana wa muntu bafwile ukumwimya,+ 15 pa kuti onse uumutetekela akabe no mweo uwa muyayaya.+

16 “Pantu Lesa atemenwe nga nshi aba pano calo ica kuti apeele Umwana wakwe uwafyalwa eka,+ pa kuti onse uumutetekela ekonaika, lelo akabe no mweo wa muyayaya.+ 17 Pantu Lesa tatumine Umwana wakwe mu calo mu kupingula icalo, lelo amutumine pa kuti aba mu calo bakapusukile muli ena.+ 18 Onse uumutetekela talingile ukupingulwa.+ Onse uushitetekela alipingulwa kale, pantu tatetekele ishina lya Mwana wa kwa Lesa uwafyalwa eka.+ 19 Nomba ico abantu bapingwilwapo ni ci: ulubuuto lwalisa pano calo,+ lelo abantu batemwa imfifi ukucila ulubuuto, pantu ifyo bacita fyalibipa. 20 Pantu onse uucita ifyabipa alipata ulubuuto kabili tesa ku lubuuto, pa kuti ifyo acita fisokoloka. 21 Lelo onse uucita ifisuma esa ku lubuuto,+ pa kuti ifyo acita fimoneke ukuti fyalilingana ne fyo Lesa afwaya.”

22 Pa numa ya ifi fintu, Yesu na basambi bakwe baile ku mishi ya mu Yudea. Aikele nabo kulya inshita iinono kabili alebatisha* abantu.+ 23 Lelo Yohane na o alebatisha abantu mu Ainone mupepi na ku Salimu, pantu kulya kwali amenshi ayengi,+ na bantu baleisa kuli ena mu kubatishiwa;+ 24 pantu pali iyi nshita ninshi Yohane tabalamubika mu cifungo.+

25 Nomba abasambi ba kwa Yohane balikansene no muYuda pa fyo abantu balingile ukusangululwa. 26 E ico baishile kuli Yohane, e lyo bamweba abati: “Rabi, umuntu uo mwali nankwe kwi shilya lya Yordani, kabili uo mwalandilepo,+ alebatisha abantu na bonse baleya kuli ena.” 27 Na Yohane abaswike ati: “Umuntu te kuti akwate nangu cimo, kano bamupeela fye ukufuma ku muulu. 28 Imwe muli bakambone bandi pa mashiwi nalandile aya kuti, ‘Ine nshili Kristu,+ lelo bantumine ukutangilila Kristu.’+ 29 Onse uuli na nabwinga e shibwinga.+ Lelo cibusa wa kwa shibwinga nga aiminina aumfwa na shibwinga alelanda, alasekelela nga nshi pa mulandu wa kumfwa ishiwi lya kwa shibwinga. E ico na ine ninsekelela icine cine. 30 Ena afwile ukulaya alekula, lelo ine mfwile ukulaya ndecepa.”

31 Uwafuma ku muulu+ alicila bonse. Uwafuma pano isonde wa pano isonde, kabili alanda ifya pano isonde. Uwafuma ku muulu alicila bonse.+ 32 Ifyo amona ne fyo omfwa,+ e fyo ashimika, lelo tapaba uusumina ifyo ashimika.+ 33 Uwasumina ifyo ashimika alifwatikapo icifwati cakwe ica kuti* Lesa wa cine.+ 34 Pantu uo Lesa atumine alanda amashiwi ya kwa Lesa,+ pa mulandu wa kuti alamupeela umupashi uwingi. 35 Wishi alitemwa Umwana+ kabili alipeela fyonse mu minwe yakwe.+ 36 Uutetekela Umwana akaba no mweo wa muyayaya;+ uushumfwila Umwana takabe no mweo,+ lelo ubukali bwa kwa Lesa bukaba pali ena.+

4 Ilyo Shikulu aishibe ukuti abaFarise balyumfwile ukuti alelenga abantu abengi baba abasambi kabili alebatisha+ abantu abengi ukucila abo Yohane alebatisha— 2 nangu ca kuti Yesu umwine talebatisha, lelo abalebatisha basambi bakwe— 3 afumine ku Yudea, abwelela na ku Galili. 4 Nomba alingile ukupita mu Samaria. 5 E ico aile ku musumba wa mu Samaria uo beta ati Sukari, mupepi ne mpanga iyo Yakobo apeele umwana wakwe Yosefe.+ 6 Na kuba uku kwine e kwali+ ne cishima ca kwa Yakobo. Nomba apo Yesu alinakile pa mulandu wa lwendo, aikele mupepi ne ci icishima.* Inshita yali nalimo iawala lyalenga 6.*

7 Kwali umwanakashi umwina Samaria uwaishile mu kutapa amenshi. Yesu amwebele ati: “Mpeelako amenshi ya kunwa.” 8 (Pantu abasambi bakwe balile mu kushita ifya kulya mu musumba.) 9 E ico uyu umwanakashi umwina Samaria amwipwishe ati: “Cinshi iwe, we muYuda ulenombela amenshi ya kunwa, ne mwanakashi umwina Samaria?” (Pantu abaYuda tabomfwana na bena Samaria.)+ 10 Yesu na o amwaswike ati: “Awishiba ubupe bwa kwa Lesa,+ kabili awishiba no ulekweba ati, ‘Mpeelako amenshi ya kunwa,’ nga naumulomba, na o nga nakupeela amenshi ya mweo.”+ 11 Umwanakashi amwebele ati: “Mukwai tamukwete ne ca kutapilako amenshi, e lyo ne cishima naco citali. Nomba ni kwisa mwalafumya ayo menshi ya mweo? 12 Bushe mwalicila icikolwe cesu Yakobo, uwatupeele ici cishima, kabili uwalenwa amenshi ya muli ici cishima na bana bakwe e lyo ne fitekwa fyakwe?” 13 Yesu na o amwaswike ati: “Onse uunwa aya menshi akomfwa icilaka na kabili. 14 Onse uulenwako amenshi ayo ndemupeela, takomfwe icilaka na kabili,+ lelo amenshi ayo ndemupeela yakaba muli ena kwati kamfukumfuku ka menshi ayalefukauka ayapeela umweo wa muyayaya.”+ 15 E ico umwanakashi amwebele ati: “Mukwai mpeeniko ayo amenshi, pa kuti nilaumfwa icilaka kabili nilaisa kuno mu kutapa amenshi.”

16 Yesu amwebele ati: “Kabiye wite umulume obe, e lyo mwise kuno.” 17 Uyu mwanakashi amwaswike ati: “Nshakwata umulume.” Yesu amwebele ati: “Cishinka walanda ifi watila, ‘Nshakwata umulume.’ 18 Pantu walyupwapo ku baume 5, kabili umwaume uo uli nankwe nomba te mulume obe. Kanshi ifi walanda fya cine.” 19 Umwanakashi amwebele ati: “Mukwai nomba naishiba ukuti nimwe kasesema.+ 20 Ifikolwe fyesu fyalepepela pali ulu lupili, lelo imwe mutila mu Yerusalemu e mo abantu balingile ukupepela.”+ 21 Yesu amwebele ati: “We mwanakashi, ntetekela, inshita ileisa ilyo tamwakapepele Shifwe wa ku muulu pali ulu lupili nangu mu Yerusalemu. 22 Imwe mupepa ico mushaishiba;+ ifwe tupepa ico twaishiba, pantu ipusukilo litampila mu baYuda.+ 23 Lelo inshita ileisa, na kuba e ino ine, ilyo bakapepa ba cine bakapepela Shifwe wa mu muulu mu mupashi na mu cine, pantu aba musango uyu e bo Shifwe wa muulu afwaya balemupepa.+ 24 Lesa Mupashi,+ kanshi na bamupepa bafwile ukumupepela mu mupashi na mu cine.”+ 25 Umwanakashi amwebele ati: “Nalishiba ukuti Mesia uo batila Kristu ali no kwisa. Uyu nga aisa akesatulondolwela fyonse.” 26 Yesu amwebele ati: “Nine wine ne ulelanda na iwe.”+

27 Lyena pali ilya ine nshita abasambi bakwe balishile, kabili balipapile pantu alelanda no mwanakashi. Lelo takwali uwamwipwishe ati: “Cinshi mulefwaya kuli uyu mwanakashi?” nelyo ati, “Cinshi mulelandila nankwe?” 28 E ico uyu mwanakashi alishiile umutondo wakwe uwa menshi, aya mu musumba e lyo aeba abantu ati: 29 “Natuleya muyemona umuntu uwacinjeba fyonse ifyo nacita. Bushe nalimo kuti aba e Kristu?” 30 Nabo balifumine mu musumba, kabili baile ukwali Yesu.

31 Pali iyi nshita abasambi balemupaapaata abati: “Rabi,+ lyeni.” 32 Lelo abebele ati: “Ninkwata ifya kulya ifyo imwe mushishibe.” 33 E ico abasambi batendeke ukulanshanya abati: “Bushe kwaciba uwacimuletela ifya kulya?” 34 Yesu abebele ati: “Ifya kulya fyandi kucita ukufwaya kwa wantumine+ no kupwisha umulimo wakwe.+ 35 Bushe pali ino nshita tamulanda amuti kwashala imyeshi 4 ninshi inshita ya kusombola yafika? Moneni! ndemweba nati: Inuneni amenso no kumona ukuti ifisabo mu mabala nafipya,* ni nshita ya kusombola.+ Kale kale 36 uwa kusombola alepoka amalipilo yakwe kabili alelonganika ifisabo fya ku mweo wa muyayaya, pa kuti uuletanda no uulesombola balesekelela pamo.+ 37 Kanshi insoselo iitila: Uubyala ni umbi, no usombola na o ni umbi, ya cine. 38 Ine namutumine mu kusombola ifyo mushabombeele. Ababombele ni bambi kabili imwe mwalisekelamo mu fyo babombele.”

39 Abena Samaria abengi aba muli ulya musumba balimutetekele pa mulandu wa fyo umwanakashi abebele. Abebele ati: “Acinjeba fyonse ifyo nacita.”+ 40 E ico ilyo abena Samaria baishile uko ali, bamwebele ukuti ekale nabo, kabili aikele nabo inshiku shibili. 41 E ico abantu na bambi abengi balitetekele pa mulandu wa fyo Yesu alandile, 42 kabili baebele umwanakashi abati: “Nomba tatutetekele fye pa mulandu wa fyo walandile; pantu natuyumfwila fwe bene kabili nomba natwishiba ukuti cine cine uyu e mupusushi wa calo.”+

43 Ilyo papitile inshiku shibili, alifumine kulya, aya ku Galili. 44 Lelo Yesu umwine alilandile ukuti kasesema tabamucindika ku mwabo.+ 45 E ico ilyo afikile mu Galili, abena Galili balimupokelele, pantu balimwene fyonse ifyo acitile pa mutebeto+ mu Yerusalemu, pantu nabo bene e ko bali ku mutebeto.+

46 Lyena abweleele ku Kana ya mu Galili, uko ayalwile amenshi yaba umwangashi.+ Nomba kwali umubomfi wa kwi sano uwa ku Kapernahumu uwakwete umwana umwaume uwalwele. 47 Ilyo uyu muntu aumfwile ukuti Yesu alifumine mu Yudea aisa mu Galili, aile kuli ena, alamupaapaata ukuti ayeundapa umwana wakwe, pantu ali fye mu kufwa. 48 Lelo Yesu amwebele ati: “Imwe te kuti mutetekele iyo, kano mwamona ifishibilo ne fipesha amano.”+ 49 Uyu mubomfi wa kwi sano amwebele ati: “Mwe Shikulu, tuleyeni ilyo umwana wandi ashilafwa.” 50 Yesu amwebele ati: “Kabiye; umwana obe napola.”+ Kabili uyu muntu alitetekele ifyo Yesu amwebele, aya no kuya. 51 Lelo ilyo acili mu nshila, abasha bakwe balimukumenye, e lyo bamweba ukuti umwana wakwe alipolele. 52 E ico abepwishe inshita umwana apolele. Nabo bamwebele abati: “Alekele ukumfwa impepo mailo pe awala lyalenga 7.”* 53 Lyena wishi ailwike ukuti ni ilya ine nshita Yesu amwebele ati: “Umwana obe napola.”+ E ico ena na ba mu ng’anda yakwe bonse balitetekele. 54 Ici e cipesha amano icalenga bubili+ ico Yesu acitile ilyo afumine ku Yudea no kwisa mu Galili.

5 Pa numa ya ifi kwali umutebeto+ wa baYuda, kabili Yesu aile ku Yerusalemu. 2 Nomba mu Yerusalemu mupepi ne Mpongolo ya Mpaanga,+ mwali icishiba ico baleita ukuti Betesida.* Mu mbali mwali utwa kupitamo utuli 5 utwakwete ne mitenge. 3 Muli utu twine e mwalelaala abengi abalemana, abalwala, impofu, na balemana amolu na maboko.* 4* —— 5 Lelo kulya kwine kwali no mwaume uwalwele pa myaka 38. 6 Ilyo Yesu amwene uyu mwaume nalaala, kabili apo alishibe ukuti alilwele pa nshita ntali, amwipwishe ati: “Bushe ulefwaya ukupola?”+ 7 Uyu uwalwele amwaswike ati: “Mukwai nshakwata uwa kumbika mu cishiba ilyo amenshi yafundauka, pantu ilyo ndefwaya ukwingilamo, ninshi umbi naingilamo kale.” 8 Yesu amwebele ati: “Ima, senda ubutanda* bobe utampe ukwenda.”+ 9 Kabili ilyo line uyu mwaume alipolele, asenda no butanda* bwakwe alaenda.

Bulya bushiku bwali bushiku bwe Sabata. 10 E ico abaYuda batendeke ukweba uyu mwaume uwapolele abati: “Lelo bushiku bwe Sabata, kabili amafunde tayasuminisha ukusenda ubutanda*+ pali buno bushiku.” 11 Lelo abaswike ati: “Uwacimposha e wacinjeba ati, ‘Senda ubutanda* bobe utampe ukwenda.’” 12 Nabo bamwipwishe abati: “Nani uyo wine acikweba ati, ‘Senda ubutanda* bobe utampe ukwenda’?” 13 Lelo umwaume uwapolele tamwishibe, pantu ninshi Yesu nalubila mwi bumba lya bantu abaliko.

14 Pa numa ya ifi Yesu amusangile mwi tempele e lyo amweba ati: “Mona, naupola. Wikabembuka na kabili, pa kuti icacilapo ukubipa cikakucitikila.” 15 Lyena uyu mwaume aile-eba abaYuda ukuti ni Yesu wamuposeshe. 16 E ico pali uyu wine mulandu abaYuda batendeke ukucusha Yesu, pantu acitile ifi pa bushiku bwe Sabata. 17 Lelo Yesu abebele ati: “Tata acili alebomba, na ine ncili ndebomba.”+ 18 E co abaYuda balefwaila sana ukumwipaya, pantu balemona kwati taletoba fye ifunde lye Sabata, lelo balemona no kuti alefwaya abantu balemumona ukuti alilingene na Lesa,+ pantu aitile Lesa ukuti Wishi.+

19 E ico Yesu abaswike ati: “Ndemweba icine cine nati: Umwana te kuti acite nangu cimo pa lwakwe, lelo acita fye ifyo amona Wishi alecita.+ Pantu fyonse ifyo Wishi acita, e fyo no Mwana wine acita. 20 Pantu Wishi alitemwa Umwana,+ kabili alamulanga fyonse ifyo acita. Akamulanga imilimo iyacila na pali iyi, pa kuti mwingapapa.+ 21 Pantu filya fine Wishi abuusha abafwa no kubalenga baba no mweo,+ e fyo no Mwana alenga abo alefwaya+ baba no mweo. 22 Pantu Wishi tapingula umuntu nangu umo, lelo apeela Umwana amaka ya kupingula,+ 23 pa kuti bonse bengacindika Umwana nga filya fine bacindika Wishi. Onse uushicindika Umwana tacindika na Wishi uwamutumine.+ 24 Ndemweba icine cine nati, onse uwaumfwa amashiwi yandi no kutetekela uwantumine akaba no mweo wa muyayaya+ kabili takapingulwe, lelo akafuma mu mfwa no kwingila mu mweo.+

25 “Ndemweba icine cine nati, inshita ileisa, na kuba e ino ine, ilyo abafwa bakomfwa ishiwi lya Mwana wa kwa Lesa, kabili ababikile amano ku fyo alelanda bakaba no mweo. 26 Pantu Wishi alikwata amaka ya kupeela ubumi,+ kabili alipeelako no Mwana wakwe amaka ya kupeela ubumi.+ 27 Kabili alimupeela amaka ya kupingula,+ pantu Mwana wa muntu.+ 28 Mwipapa pali ici, pantu inshita ileisa ilyo bonse ababa mu nshiishi sha cibukisho* bakomfwa ishiwi lyakwe+ 29 e lyo bakafumemo, abalecita ifisuma bakabuukila ku mweo, abalecita ifyabipa bakabuukila ku bupingushi.+ 30 Te kuti ncite icintu nangu cimo pa lwandi. Lelo ifyo ng’umfwa e fyo mpingula no kupingula kabili ubupingushi bwandi bwalilungama,+ pantu nshicita ifyo ndefwaya, lelo ncita ifyo uwantumine afwaya.+

31 “Nga ca kuti ine wine nine ndeshimika ubunte pali ne mwine, ubunte bwandi te kuti bube bwa cine.+ 32 Kuli na umbi uushimika ubunte pali ine, kabili nalishiba ukuti ubunte ubo ashimika pali ine bwa cine.+ 33 Imwe mwatumine abantu kuli Yohane, kabili ashimike ubunte bwa cine pali ine.+ 34 Lelo nshikabila umuntunse ukunjimininako ubunte, nomba ndelanda ifi pa kuti mukapusuke. 35 Ulya mwaume ali ni nyali iyaleaka kabili iyalesanika. Pa nshita iinono imwe mwalefwaya ukusekelela nga nshi mu lubuuto lwakwe.+ 36 Lelo nalikwata ubushininkisho ubwacila na pa bushininkisho bwa kwa Yohane. Pantu ilya ine imilimo iyo Tata ampeele ukubomba, imilimo iyo ndebomba, e injimininako ubunte ukuti Tata e wantumine.+ 37 Kabili Tata uwantumine e unjimininako ubunte.+ Tamwatala amuumfwapo ishiwi lyakwe nelyo ukumonapo ifyo amoneka,+ 38 kabili tamusunga amashiwi yakwe mu mitima yenu, pantu tamutetekela ulya wine uo atumine.

39 “Imwe mufwayafwaya mu Malembo+ pantu mutontonkanya ukuti e yakalenga mukabe no mweo wa muyayaya; lelo aya yene Amalembo e yashimika ubunte pali ine.+ 40 Kabili tamufwaya ukwisa kuli ine+ pa kuti mukabe no mweo. 41 Nshifwaya abantu balenumbanya, 42 lelo nalishiba bwino ukuti imwe tamwatemwa Lesa. 43 Ine naishila mwi shina lya kwa Tata, lelo tamwampokelela. Umuntu umbi nga aishila mwi shina lyakwe, kuti mwamupokelela. 44 Kuti mwasumina shani ifyo nanda apo mulapeelana umucinshi, kabili tamufwaya umucinshi uufuma kuli Lesa eka?+ 45 Mwilamona kwati nkamupeela imilandu pa menso ya kwa Tata; lelo Mose+ uo mwatetekela, e ukamupeela imilandu. 46 Na kuba, amutetekela Mose na ine wine nga mwalintetekela, pantu Mose alembele pali ine.+ 47 Nomba nga tamutetekela ifyo alembele, kuti mwatetekela shani ifyo nanda?”

6 Pa numa ya ifi Yesu aile kwi shilya lya bemba wa Galili, nelyo bemba wa Tiberia.+ 2 Lelo ibumba ilikalamba lyalemukonka,+ pantu lyalemona ifipesha amano ifyo alecita pa kundapa abalwele.+ 3 E ico Yesu aninine ulupili, aikala na palya pene na basambi bakwe. 4 Nomba ubushiku bwa mutebeto wa baYuda uwa Cakucilila+ bwali mupepi. 5 Ilyo Yesu ainwine amenso amona ne bumba ilikalamba lileisa kuli ena, aipwishe Filipi ati: “Ni kwi twalashita imikate ya kuti aba bantu balye?”+ 6 Ilyo amwipwishe ifi, alemwesha fye pantu alishibe ico ali no kucita. 7 Filipi amwaswike ati: “Imikate ya madenari* 200 te kuti ibakumane, nangu fye twingabakanya tunono tunono.” 8 Umo pa basambi bakwe, uwe shina lya kuti Andrea, munyina Simone Petro, amwebele ati: 9 “Kuli aka akalumendo akakwete imikate ya barle 5 no tusabi tubili. Lelo bushe ifyacepa ifi e fingakumana abantu bafula ifi?”+

10 Yesu alandile ati: “Ebeni abantu bekale panshi.” Na kuba pali ilya ncende pali icani icingi. E ico abantu balikele panshi. Bali nalimo abaume 5,000.+ 11 Lyena Yesu abuulile imikate, kabili ilyo atooteele Lesa, ayakenye abaikele panshi. Ifi fine e fyo acitile na ku tusabi kabili abantu baliliile baikuta no kwikuta. 12 Lelo ilyo baikwite, aebele abasambi bakwe ati: “Longanyeni ifishelepo, pa kuti twipoosapo nangu kamo.” 13 E ico balongenye ifyasheleko ku mikate 5, ifyo abaliile bashilepo, kabili ifyashelepo fyaiswile imiseke 12.

14 Ilyo abantu bamwene ici icipesha amano, batendeke ukulanda abati: “Cine cine uyu e Kasesema uwali no kwisa mu calo.”+ 15 Lyena ilyo Yesu aishibe ukuti bali mupepi no kumwikata pa kuti bamubike pa Bufumu, alifumineko+ aya na ku lupili na kabili uko ali no kuba fye eka.+

16 Ilyo cali icungulo, abasambi bakwe baile kuli bemba,+ 17 kabili baninine mu bwato, ba-abuka na bemba, baya na ku Kapernahumu. Pali iyi nshita ninshi nakufiita kabili ninshi Yesu talaisa kuli bena.+ 18 Na kabili, amabimbi yalitampile ukwima pali bemba pa mulandu wa kuti kwali icimwela ca maka.+ 19 Nomba ilyo baobele ubwato pa makilomita 5 nelyo 6,* bamwene Yesu ale-enda pali bemba, aleisa ku bwato, kabili balitiinine. 20 Lelo abebele ati: “Nine; mwitiina!”+ 21 E ico balilekele aingila mu bwato, kabili apo pene ubwato bwalifikile ku mulundu uko baleya.+

22 Ubushiku bwakonkelepo, ibumba ilyali kwi shilya lya bemba lyalimwene ukuti takwali ubwato. Kwali fye akabwato akanono, lelo Yesu taninine muli aka kabwato pamo na basambi bakwe, pantu ninshi abasambi bakwe nabaya beka. 23 Nomba kwali amato ayafumine ku Tiberia ayafikile mupepi na po baliliile umukate, ilyo Shikulu atooteele Lesa. 24 E ico ilyo ibumba lyamwene ukuti Yesu na basambi bakwe tabaliko, baninine amato yabo baya ku Kapernahumu mu kufwaya Yesu.

25 Ilyo bamusangile kwi shilya lya bemba, bamwipwishe abati: “Rabi,+ ni lilali mwafikile kuno?” 26 Yesu abaswike ati: “Ndemweba icine cine nati, ico mulemfwaila, te pa mulandu wa kuti mwalimwene ifipesha amano, lelo ni co mwaliliile imikate mwaikuta no kwikuta.+ 27 Mwilabombela ifya kulya ifyonaika, lelo mulebombela ifya kulya ifibelelela ifingalenga mwaba no mweo wa muyayaya,+ ifyo Umwana wa muntu akamupeela; pantu e o Wishi kabili Lesa alanga ukuti alimutemwa.”+

28 E ico bamwipwishe abati: “Finshi tufwile ukucita pa kuti tulebomba imilimo ya kwa Lesa?” 29 Yesu na o pa kubasuka abebele ati: “Uyu e mulimo wa kwa Lesa, uwa kuti mutetekele uo atumine.”+ 30 E ico bamwipwishe abati: “Cipesha amano nshi mwalacita,+ pa kuti tumone kabili tumutetekele? Mulimo nshi mwalabomba? 31 Ifikolwe fyesu fyalelya mana mu matololo,+ nga filya fine calembwa ati: ‘Alebapeela umukate ukufuma ku muulu uwa kuti balelya.’”+ 32 Lyena Yesu abebele ati: “Ndemweba icine cine nati: Mose tamupeele umukate ukufuma ku muulu, lelo Tata e umupeela umukate wine wine uwafuma ku muulu. 33 Pantu umukate wa kwa Lesa ni ulya uwafuma ku muulu kabili uupeela aba mu calo ubumi.” 34 E ico bamwebele abati: “Mwe Shikulu, lyonse muletupeela uyu mukate.”

35 Yesu abebele ati: “Nine mukate wa bumi. Onse uwaisa kuli ine takomfwe insala iyo, kabili onse uuntetekela takomfwe icilaka nakalya.+ 36 Lelo nalimweba nati, nangu ca kuti ine mwalimona tamutetekela.+ 37 Bonse abo Tata ampeela bakesa kuli ine, kabili uwaisa kuli ine+ nshakamutamfye iyo; 38 pantu ico nafumina ku muulu+ te mu kucita ukufwaya kwandi, lelo ni mu kucita ukufwaya kwa wantumine.+ 39 Uwantumine afwaya ukuti nilufyapo nangu umo pali bonse abo ampeela, lelo ukuti nkababuushe+ pa bushiku bwa kulekeleshako. 40 Pantu Tata afwaya ukuti onse uwasumina Umwana no kumutetekela abe no mweo wa muyayaya,+ kabili na ine nkamubuusha+ pa bushiku bwa kulekeleshako.”

41 Lyena abaYuda batendeke ukung’winta pa mulandu wa kuti alandile ati: “Ndi mukate uwafuma ku muulu.”+ 42 Kabili batendeke ukulanda abati: “Bushe uyu te Yesu, umwana wa kwa Yosefe? Pantu wishi na nyina twalibeshiba.+ Nomba cinshi alelandila ati, ‘Nafuma ku muulu’?” 43 Yesu na o pa kwasuka abebele ati: “Lekeni ukung’winta. 44 Takwaba uwingesa kuli ine, kano Tata uwantumine amuleta kuli ine,*+ kabili nkamubuusha pa bushiku bwa kulekeleshako.+ 45 Bakasesema balilemba ukuti: ‘Yehova*+ akabasambilisha bonse.’ Onse uukutika kuli Tata kabili uusambilila kuli ena esa kuli ine. 46 Te kutila kwaliba umuntu uwamonapo Tata,+ kano fye uwafuma kuli Lesa; e wamonapo Tata.+ 47 Ndemweba icine cine nati, onse uutetekela akaba no mweo wa muyayaya.+

48 “Ine ndi mukate wa bumi.+ 49 Ifikolwe fyenu fyalelya mana mu matololo lelo fyalifwa.+ 50 Uyu e mukate uwafuma ku muulu, pa kuti umuntu onse alyeko kabili ekafwa. 51 Ine ndi mukate wa mweo uwafumine ku muulu. Umuntu nga alyako uyu mukate, akekala umuyayaya. Na kuba, umukate uo nkapeela, mubili wandi pa kuti abantu ba pano calo+ bakabe no mweo.”

52 Lyena abaYuda batendeke ukukansana. Baleti: “Uyu muntu kuti alanda shani ukutila kuti atupeela umubili wakwe ukuti tulye?” 53 E ico Yesu abebele ati: “Ndemweba icine cine nati, nga tamuliile umubili wa Mwana wa muntu no kunwa umulopa wakwe, ninshi tamwakakwate umweo.*+ 54 Onse uulya umubili wandi no kunwa umulopa wandi akaba no mweo wa muyayaya, kabili nkamubuusha+ pa bushiku bwa kulekeleshako; 55 pantu umubili wandi ca kulya ca cine cine, no mulopa wandi ca kunwa ca cine cine. 56 Onse uulya umubili wandi no kunwa umulopa wandi atwalilila ukuba muli ine, na ine ntwalilila ukuba muli ena.+ 57 Nga filya fine Tata wa mweo antumine kabili naliba no mweo pa mulandu wa kwa Tata, e fyo cikaba na kuli onse uulya umubili wandi na o akaba no mweo pa mulandu wandi.+ 58 Uyu e mukate uwafuma ku muulu. Tauli nga ulya ifikolwe fyenu fyaliile lelo fyalifwile. Onse uwalya uyu mukate akekala umuyayaya.”+ 59 Alandile aya mashiwi ilyo alesambilisha abalongene mwi Sunagoge* mu Kapernahumu.

60 E ico abasambi bakwe abengi ilyo baumfwile ifi, balandile abati: “Aya mashiwi yakosa ukuyakonka; tatulefwaya ukuyomfwa!” 61 Lelo apo Yesu alishibe ukuti abasambi bakwe baleng’winta ilyo baumfwile amashiwi alandile, abebele ati: “Bushe aya mashiwi yamukalifya? 62 Nomba cikaba shani ilyo mukamona Umwana wa muntu alenina ukuya uko ali kale?+ 63 Umupashi e upeela ubumi;+ umubili tawaba kantu iyo. Amashiwi ayo mwebele e mupashi kabili e bumi.+ 64 Lelo bamo pali imwe tabatetekela.” Pantu ukufuma pa kutendeka Yesu alishibe abashatetekele kabili alishibe no wali no kumufutuka.+ 65 Abebele ati: “E mulandu wine imwebele nati, takuli uwingesa kuli ine ukwabula ukuti Tata+ amusuminishe.”

66 Ifi alandile fyalengele abasambi bakwe abengi babwelele ku fyo balecita kale,+ kabili balilekele ukumukonka. 67 E ico Yesu aipwishe abatumwa bakwe 12 ati: “Bushe na imwe mulefwaya ukuya?” 68 Lyena Simone Petro amwaswike ati: “Mwe Shikulu, ni kuli nani twingaya?+ Nimwe mwaba na mashiwi ya mweo wa muyayaya.+ 69 Twalitetekela kabili twalishiba ukuti nimwe Uwa Mushilo uo Lesa+ atuma.” 70 Yesu abebele ati: “Bushe nshasalile imwe 12?+ Lelo umo pali imwe wa lwambo.”*+ 71 Na kuba, alelanda pali Yuda, umwana wa kwa Simone Iskariote, pantu ali no kumufutuka, nangu ca kuti ali pa batumwa 12.+

7 Pa numa ya ifi, Yesu atwalilile ukubomba umulimo wakwe* mu Galili, pantu talefwaya ukuya ku Yudea pa mulandu wa kuti abaYuda balefwaya ukumwipaya.+ 2 Lelo Umutebeto wa Nsakwe+ uwa baYuda wali mupepi. 3 E ico bamunyina+ bamwebele abati: “Fuma kuno kabiye ku Yudea, pa kuti na basambi bobe baye bamone ifyo ucita. 4 Pantu takwaba umuntu uucita ifintu mu bumfisolo nga ca kuti alefwaya abantu bamwishibe. Apo iwe ulacita ifi fintu, uilange ku bantu bonse.”* 5 Na kuba, bamunyina tabamutetekele.+ 6 E ico Yesu abebele ati: “Inshita yandi tailafika,+ lelo imwe inshita yonse ilaba fye bwino. 7 Imwe icalo te kuti cimupate, lelo ine calimpata, pantu ine ndacishinina ukuti imilimo ya ciko yalibipa.+ 8 Kabiyeni ku mutebeto; ine te ino nshita ndeya ku mutebeto, pantu inshita yandi tailafika.”+ 9 E ico ilyo abebele ifi fintu, ashele ku Galili.

10 Lelo ilyo bamunyina baile ku mutebeto, e lyo na o aile mu bumfisolo. 11 E ico abaYuda batendeke ukumufwaya pa mutebeto. Balelanda abati: “Ali kwi ulya muntu?” 12 Kabili abengi abali mwi bumba baletotoshanya pali ena. Bamo baleti: “Muntu umusuma.” Bambi nabo baleti: “Awe te musuma. Alalufya amabumba ya bantu.”+ 13 Lelo takwali uwalelanda pali ena palwalala pantu baletiina abaYuda.+

14 Ilyo umutebeto wafikile pa kati, Yesu aile mwi tempele atampa no kusambilisha. 15 Kabili abaYuda balipapile. Baleti: “Bushe uyu muntu uushapita na ku sukulu, aishiba shani Amalembo+ ifi?”*+ 16 Yesu na o abaswike ati: “Ifyo nsambilisha te fyandi iyo, lelo fya wantumine.+ 17 Umuntu nga alefwaya ukucita ukufwaya kwa kwa Lesa, akeshiba nga ca kuti ifyo nsambilisha fyafuma kuli Lesa+ nelyo nanda fye ifyandi ne mwine. 18 Onse uulanda ifyakwe, ninshi aifwaila fye umucinshi; lelo uufwaya umucinshi wa wamutumine,+ uyu ena wa cishinka kabili tacita ifishalungama. 19 Bushe Mose tamupeele Amafunde?+ Lelo pali imwe tapaba nangu umo uukonka aya Amafunde. Cinshi mulefwaila ukunjipaya?”+ 20 Ibumba lyamwaswike aliti: “Walikwata icibanda. Nani alefwaya ukukwipaya?” 21 Yesu na o abaswike ati: “Nacitile fye icipesha amano cimo, kabili bonse mwalipapa. 22 Nomba tontonkanyeni pali ici, Mose amupeele ifunde lya kusembululwa,+ te kutila lyafumine kuli Mose, lelo lyafumine ku fikolwe,+ kabili imwe mulasembulula abantu pe sabata. 23 Mulasembulula abantu pe sabata pa kuti mwitoba Amafunde ya kwa Mose. Bushe ico mumfuliilwe sana ni co naposeshe umuntu pe sabata?+ 24 Lekeni ukupingula abantu ukulingana ne fyo bamoneka, lelo mulelungika pa kupingula.”+

25 Lyena bamo abaleikala mu Yerusalemu batendeke ukulanda abati: “Bushe te uyu muntu balefwaya ukwipaya?+ 26 Nomba moneni! alelandila pa cintubwingi kabili tabalemwebapo nangu cimo. Bushe nomba intungulushi nashishiba ukuti uyu wine e Kristu? 27 Lelo twalishiba uko uyu muntu afuma;+ nomba ilyo Kristu akesa, takwakabe uukeshiba uko akafuma.” 28 Lyena ilyo Yesu alesambilisha mwi tempele, asanswile ishiwi e lyo alanda ati: “Mwalinjishiba, mwalishiba no ko nafuma. Kabili nshaishila fye ne mwine,+ lelo uwantumine wa cine cine, kabili imwe tamwamwishiba.+ 29 Ine nalimwishiba,+ pantu nafuma kuli ena kabili nine imwimininako. E wantumine.” 30 E ico batendeke ukufwaya ukumwikata,+ lelo takwali uwamwikete, pantu inshita yakwe yali tailafika.+ 31 Lelo abengi mwi bumba balimutetekele,+ kabili balelanda abati: “Ilyo Kristu akesa, bushe akesacita ifipesha amano ifyacila pa fyo uyu muntu acita?”

32 AbaFarise baumfwile amabumba yaletotoshanya ifi fintu pali ena, kabili intungulushi sha bashimapepo na baFarise batumine abalelinda itempele ukuyamwikata. 33 Lyena Yesu alandile ati: “Ncili na imwe inshita iinono ilyo nshilaya ku wantumine.+ 34 Mukamfwaya, lelo tamwakansange, kabili uko nkaba, imwe te kuti mwiseko.”+ 35 E ico abaYuda batendeke ukulanshanya abati: “Bushe ni kwi uyu muntu alepanga ukuya, uko ifwe tushingamusanga? Bushe alepanga ukuya ku baYuda abasalanganina mu baGriki pa kuti engasambilishako na baGriki? 36 Bushe alosha mwi ifi alanda ati, ‘Mukamfwaya, lelo tamwakansange, no ko nkaba imwe te kuti mwiseko’?”

37 Pa bushiku bwa kulekeleshako, ubushiku ubukalamba ubwa mutebeto,+ Yesu aliminiine e lyo abilikisha ati: “Uuli ne cilaka ese kuli ine, anwe amenshi.+ 38 Uuntetekela, akaba nga filya Amalembo yalanda. Yatila: ‘Mu nda yakwe mukalafuma imilonga ya menshi ya mweo.’”+ 39 Lelo alandile ifi pa mupashi uo abamutetekele bali no kupokelela; pali ilya nshita ninshi tabalapokelela umupashi,+ pantu ninshi Yesu talacindikwa.+ 40 Bamo abali mwi bumba ilyo baumfwile ifi alandile, batendeke ukulanda abati: “Cine cine, uyu e Kasesema+ uwali no kwisa.” 41 Bambi baleti: “Uyu e Kristu.”+ Lelo bamo baleti: “Bushe Kristu kuti afuma mu Galili?+ 42 Bushe Amalembo tayalanda ukuti Kristu akatuntuka muli Davidi,+ kabili akafuma mu Betelehemu,+ umushi umo Davidi aleikala?”+ 43 E ico abantu mwi bumba balipusene ifyo balelanda pali ena. 44 Kabili bamo balefwaya ukumwikata, lelo takwali uwamwikete.

45 Lyena abalelinda itempele babweleele ku ntungulushi sha bashimapepo na baFarise. Ilyo bafikile babepwishe ukuti: “Cinshi mushimuletele?” 46 Abalelinda itempele ba-aswike abati: “Takwatala akuba uulanda ngo yu muntu.”+ 47 E ico abaFarise ba-aswike abati: “Bushe na imwe namulufya? 48 Bushe pa ntungulushi nangu pa baFarise paliba uwamutetekela?+ 49 Lelo ili ibumba ilishaishiba Amafunde lyalitiipwa.” 50 Nikodemo, umuFarise munabo uwailepo kuli Yesu, abepwishe ati: 51 “Bushe ukulingana na mafunde yesu, tulapingula umuntu ilyo tatulaumfwa ifyo alelanda pa kuti twishibe ifyo alecita?”+ 52 Nabo bamwaswike abati: “Bushe na iwe wafuma ku Galili? Fwaya mu malembo kabili walasanga ukuti ku Galili takufuma kasesema.”*

8 12 Lyena Yesu abebele na kabili ati: “Ndi lubuuto lwa calo.+ Onse uunkonka takende mu mfifi nakalya, lelo akaba no lubuuto+ lwa mweo.” 13 E ico abaFarise bamwebele abati: “Iwe ulashimika ubunte pali we mwine; ubunte ushimika pali we mwine te bwa cine.” 14 Yesu na o abebele ati: “Nangu ca kuti nshimika ubunte pali ne mwine, ubunte bwandi bwa cine, pantu nalishiba uko nafuma no ko nkaya.+ Lelo imwe tamwaishiba uko nafuma no ko nkaya. 15 Imwe mupingula ukulingana no buntunse;*+ ine nshipingula umuntu nangu umo. 16 Lelo na lintu napingula, ubupingushi bwandi bulaba bwa cine pantu nshaba neka, lelo Tata uwantumine aba na ine.+ 17 Na kabili, mu Mafunde yenu mwalembwa ukuti: ‘Ubunte bwa bantu babili bwa cine.’+ 18 Ine ndashimika ubunte pali ne mwine, na Tata uwantumine alashimika ubunte pali ine.”+ 19 Lyena bamwipwishe abati: “Wiso ali kwi?” Yesu na o abaswike ati: “Tamwanjishiba kabili na Tata tamwamwishiba.+ Amunjishiba, na Tata nga mwalimwishiba.”+ 20 Alandiile aya amashiwi umwali icipao ca ndalama,+ ninshi alesambilisha mwi tempele. Lelo takwali uwamwikete, pantu ninshi inshita yakwe tailafika.+

21 E ico abebele na kabili ati: “Ine ndeya, kabili mukalamfwaya, lelo mukafwila mu lubembu lwenu.+ Uko ndeya, imwe te kuti mwiseko.”+ 22 Lyena abaYuda batendeke ukulanda abati: “Bushe uyu muntu akaipaya? Pantu aleti, ‘Uko ine ndeya, imwe te kuti mwiseko.’” 23 Na kabili abebele ati: “Imwe muli ba pano isonde; ine ndi wa ku muulu.+ Imwe muli ba pano isonde; ine nshili wa pano isonde. 24 E co nacimwebela nati: Mukafwila mu membu shenu. Pantu nga tamutetekele ukuti nine wine, ninshi mukafwila mu membu shenu.” 25 E ico bamwipwishe abati: “Niwe nani?” Yesu na o abebele ati: “Na kuba cinshi ndelandila na imwe? 26 Ninkwata ifingi ifya kulanda pali imwe kabili ninkwata ifingi ifyo ningile ukupingulapo. Na kuba, uwantumine wa cine, kabili filya fine naumfwile kuli ena e fyo nde-eba aba mu calo.”+ 27 Tabailwike ukuti alebeba pali Wishi wa ku muulu. 28 Lyena Yesu alandile ati: “Ilyo mukemya Umwana wa muntu+ e lyo mukashininkisha ukuti nine wine,+ no kuti nshicita icintu nangu cimo pa lwandi;+ lelo filya fine Tata ansambilishe, e fyo na ine inanda. 29 Kabili uwantumine aba na ine; tansha neka, pantu lyonse ncita ifimusekesha.”+ 30 Ilyo alelanda ifi fintu, abengi balimutetekele.

31 Lyena Yesu aebele abaYuda abamutetekele ati: “Nga mwatwalilila ukukonka ifyo nanda, ninshi ca cine muli basambi bandi, 32 kabili mukeshiba icine,+ ne cine cikalenga mukabe abantungwa.”+ 33 Nabo bamwebele abati: “Ifwe tuli bana ba kwa Abrahamu kabili tatwatala atubapo abasha ba muntu nangu umo. Nomba kuti walanda shani auti, ‘Mukaba abantungwa’?” 34 Yesu na o abaswike ati: “Ndemweba icine cine nati, umuntu onse uucita ulubembu, musha wa lubembu.+ 35 Kabili umusha tekalilila mu ng’anda ya kwa shikulu wakwe; lelo umwana alekalilila. 36 E ico Umwana nga amulubula, mukalubuka icine cine. 37 Nalishiba ukuti mwatuntuka muli Abrahamu. Lelo mulefwaya ukunjipaya, pantu tamusumina ifyo nsambilisha. 38 Ifyo ncita fintu namwene ilyo nali na Tata,+ lelo imwe mucita ifintu ifyo mwaumfwa kuli shinwe.” 39 Nabo bamwaswike abati: “Shifwe ni Abrahamu.” E lyo Yesu abebele ati: “Amuba abana+ ba kwa Abrahamu, nga mucita ifyo alecita. 40 Lelo nomba mulefwaya ukunjipaya, ne umwebele icine ico naumfwile kuli Lesa.+ Nga ni Abrahamu nga tacitile ifi. 41 Imwe mucita ifyo shinwe acita.” Nabo bamwebele abati: “Ifwe tatwafyaliilwe mu bulalelale;* twakwata fye Shifwe umo, Lesa.”

42 Yesu abebele ati: “Lesa nga ni Shinwe, nga mwalintemwa,+ pantu nafuma kuli Lesa kabili nalisa pano calo. Nshaitendekele fye ne mwine ukwisa, lelo Lesa e wantumine.+ 43 Cinshi mushishibile umulolele ifyo ndelanda? Ni co tamusumina ifyo nanda. 44 Imwe shinwe ni Satana Kaseebanya, kabili mufwaya ukucita ifyo shinwe+ afwaya. Ulya ali ni kepaya ukutula fye ilyo atendeke,*+ kabili tatwalilile mu cine, pantu muli ena tamwaba icine. Ilyo alanda ifya bufi, alanda ifya mu mutima wakwe, pantu wa bufi kabili e wishi wa bufi.+ 45 Lelo pa mulandu wa kuti ine nanda icine, tamuntetekela. 46 Nani pali imwe uwinganshinina ukuti nalicita ulubembu? Nga ca kuti nanda icine, cinshi calenga mwilantetekela? 47 Uwa kwa Lesa, alomfwa amashiwi ya kwa Lesa.+ Ico imwe mushumfwila ni co tamuli ba kwa Lesa.”+

48 E ico abaYuda bamwebele abati: “Bushe tatulungika nga twatila, uli mwina Samaria+ kabili walikwata icibanda?”+ 49 Yesu abaswike ati: “Nshakwata icibanda, lelo ncindika Tata, nomba imwe mulansaalula. 50 Lelo nshileifwaila umucinshi;+ kuli uulefwaya ukuti ncindikwe kabili uulepingula. 51 Ndemweba icine cine nati, onse uukonka ifyo inanda takafwe iyo.”+ 52 AbaYuda bamwebele abati: “Nomba twaishiba ukuti waliba ne cibanda. Abrahamu alifwa, na bakasesema nabo balifwa; lelo iwe ulelanda ati, ‘Onse uukonka ifyo inanda, takafwe iyo.’ 53 Bushe walicila icikolwe cesu Abrahamu uwafwa? Bakasesema nabo balifwa. Inga iwe uleimona ukuti niwe nani?” 54 Yesu abaswike ati: “Nga naicindamika, ninshi ubucindami+ bwandi bwa fye. Tata uo imwe mutila e Lesa wenu, e uncindamika. 55 Lelo tamwamwishiba,+ nomba ine nalimwishiba.+ Kabili nga natila nshamwishiba, kuti naba uwa bufi nga imwe. Lelo nalimwishiba kabili ndakonka ifyo alanda. 56 Abrahamu shinwe alefwaisha nga nshi ukumona ubushiku bwandi. Alibumwene kabili alisekelele.”+ 57 Lyena abaYuda bamwebele abati: “Iwe taulafisha ne myaka 50, kuti walanda shani ukuti walimonapo Abrahamu?” 58 Yesu abebele ati: “Ndemweba icine cine nati, ilyo Abrahamu talabako, ninshi ine e ko naba.”+ 59 E ico batoolele amabwe pa kuti bamupoole, lelo Yesu alibeleme afuma na mwi tempele.

9 Ilyo alepita, amwene umwaume uwafyelwe impofu. 2 Kabili abasambi bakwe bamwipwishe abati: “Rabi,*+ nani wabembwike pa kuti uyu muntu afyalwe impofu? Bushe ni uyu wine nangu bafyashi bakwe?” 3 Yesu abaswike ati: “Uyu muntu tabembwike na bafyashi bakwe bene tababembwike, lelo ico afyalilwe impofu ni pa kuti abantu bamone imilimo ya kwa Lesa.+ 4 Tufwile ukubomba imilimo ya wantumine ilyo tabulaila;+ inshita ya bushiku ileisa ilyo umuntu nangu umo ashingabomba. 5 Ilyo ncili mu calo, nine lubuuto lwa calo.”+ 6 Pa numa ya kulanda ifi fintu, afwishiile amate panshi, akasa iloba na mate, e lyo asuba uyu muntu pa menso+ 7 kabili amwebele ati: “Kabiye kasambe mu cishiba ca Siloamu” (ili ishiwi nga balipilibula lyalola mu kuti “Amenshi Ayatumwa”). Na o alile, asamba kabili abwelele ninshi alemona.+

8 Lyena abena mupalamano na balemumona kale alelomba, batendeke ukulanda abati: “Bushe uyu muntu te waleikala alelomba?” 9 Bamo baleti: “Ni uyu wine.” Bambi nabo baleti: “Awe, bapalana fye.” E lyo umwine aleti: “Nine wine.” 10 E ico bamwipwishe abati: “Nomba amenso yobe yashibwilwe shani?” 11 Na o abaswike ati: “Umuntu uwe shina lya kuti Yesu e wacikasa iloba, anshinga pa menso e lyo anjeba ati, ‘Kabiye ku Siloamu usambe.’+ E fyo na ine naciyasamba, natampa no kumona.” 12 E ico bamwipwishe abati: “Ali kwi uyo wine muntu?” Na o atile: “Nshishibe.”

13 Lyena batwele uyu muntu uwali impofu kale ku baFarise. 14 Cali fye nkuma ukuti ilyo Yesu akashile iloba ashibula na menso+ ya uyu muntu, bwali bushiku bwe Sabata.+ 15 E ico abaFarise nabo batendeke ukumwipusha ifyo atendeke ukumona. Na o abebele ati: “Ambikile iloba pa menso, e lyo nayasamba, natampa no kumona.” 16 Lyena abaFarise bamo batampile ukulanda abati: “Uyu muntu tafuma kuli Lesa, pantu tasunga Isabata.”+ Lelo bamo baleti: “Bushe umuntu umubembu kuti acita shani ifipesha amano fya musango uyu?”+ E ico balipusene ifyo balelanda.+ 17 Na kabili baipwishe uyu mwaume uwali kale impofu abati: “Bushe uletipo shani pali ena, apo niwe ashibwile amenso?” Na o abaswike ati: “Ni kasesema.”

18 Lelo abaYuda tabasumine ukuti ulya muntu ali ni mpofu kale no kuti balimushibwile amenso. Basukile baita abafyashi bakwe. 19 Kabili babepwishe abati: “Bushe uyu e mwana wenu uo mutila afyelwe impofu? Nomba cinshi cilengele alemona?” 20 Abafyashi bakwe ba-aswike abati: “Ca cine uyu mwana wesu kabili afyelwe impofu. 21 Lelo tatwishibe icilengele atendeke ukumona, tatwishibe no wamushibwile amenso. Mukalamba. Mwipusheni. Afwile ukuilandila umwine.” 22 Ico abafyashi bakwe balandiile ifi, ni co baletiina abaYuda,+ pantu abaYuda balyumfwene ukuti umuntu nga asumina ukuti Yesu e Kristu, balingile ukumutamfya mwi sunagoge.+ 23 E mulandu wine abafyashi bakwe balandiile abati: “Mukalamba. Mwipusheni umwine.”

24 E ico baitile uyu muntu uwali impofu pa muku walenga bubili e lyo bamweba abati: “Ulecindika Lesa; natwishiba ukuti uyu muntu mubembu.” 25 Na o abebele ati: “Nampo nga mubembu nelyo iyo, ine nshishibe. Ico ine njishibe fye ca kuti kale nali impofu, nomba ndemona.” 26 Lyena bamwipwishe abati: “Cali shani? Akushibwile shani amenso?” 27 Na o abaswike ati: “Nimweba kale, lelo tamumfwile. Cinshi mulefwaila ukumfwa na kabili? Bushe na imwe mulefwaya ukuba abasambi bakwe?” 28 Lyena balimuponteele abati: “Uli musambi wakwe, lelo ifwe tuli basambi ba kwa Mose. 29 Ifwe twaishiba ukuti Lesa alandile na Mose, lelo uyu muntu tatwaishiba uko afuma.” 30 Na o abebele ati: “Kwena mwampapusha, amuti tamwishibe uko afuma, uwanshibwile amenso! 31 Twalishiba ukuti Lesa tomfwa ku babembu,+ lelo umuntu nga alatiina Lesa kabili alacita ifyo afwaya, alamumfwa.+ 32 Ukufuma na kale tatwabala atumfwapo ukuti kwali uwashibwile amenso ya muntu uwafyelwe impofu. 33 Nga ca kuti uyu muntu tafuma kuli Lesa, te kuti acite nangu cimo.”+ 34 Nabo bamwebele abati: “Iwe wafyalilwe mu lubembu, niwe wingalatusambilisha?” E ico bamutamfiishe panse!+

35 Yesu alyumfwile ukuti balimutamfiishe panse, kabili ilyo amusangile amwipwishe ati: “Bushe nautetekela Umwana wa muntu?” 36 Uyu mwaume atile: “Bushe nani uyo wine mukwai pa kuti imutetekele?” 37 Yesu amwaswike ati: “Naumumona, na kuba e ulelanda na iwe.” 38 E lyo atile: “Namutetekela, mwe Shikulu.” Kabili alimufukamiine.* 39 Lyena Yesu alandile ati: “Ico naishile pano calo, ni mu kuti abantu bapingulwe, pa kuti abashimona balemona+ e lyo abamona babe impofu.”+ 40 Bamo abaFarise abali nankwe balyumfwile ifi alandile, kabili bamwipwishe abati: “Bushe na ifwe tuli mpofu?” 41 Yesu abaswike ati: “Amuba impofu, nga tamwaba no lubembu. Lelo mutila, ‘Tulamona.’ Kanshi mucili no lubembu.”+

10 “Ndemweba icine cine nati, uushingilila pa mwinshi we cinka lya mpaanga, lelo uuninina pambi pa kuti engile mwi cinka, ninshi mupuupu kabili cipondo.+ 2 Nomba uwingilila pa mwinshi e kacema wa mpaanga.+ 3 Uubombela pa mwinshi alamwiswila,+ ne mpaanga shilomfwa ishiwi lyakwe.+ Aleta impaanga shakwe amashina kabili alashitungulwila panse. 4 Ilyo afumisha impaanga shakwe shonse panse, alashitangilila na sho shilamukonka, pantu shalishiba ishiwi lyakwe. 5 Tashikonka umuntu umbi lelo shilamubutuka, pantu tashaishiba amashiwi ya bantu bambi.” 6 Ilyo Yesu abebele ici cilangililo, tabaishibe umwalolele ifyo alebeba.

7 E ico Yesu na kabili alandile ati: “Ndemweba icine cine nati, nine mwinshi we cinka lya mpaanga.+ 8 Bonse abaitunga ukwishila mwi shina lyandi, bapuupu kabili fipondo; lelo impaanga tashibomfwa. 9 Nine mwinshi; onse uwaingilila pali ine akapusuka. Akengila no kufuma kabili akasanga umulemfwe.+ 10 Takwaba cimbi ico umupuupu eshila, eshila fye ukwiba, ukwipaya no konaula.+ Ico naishila ni pa kuti impaanga shibe no bumi kabili shikekale umuyayaya. 11 Nine kacema umusuma;+ kacema umusuma alafwila pa mpaanga shakwe.*+ 12 Uo baingisha fye ncito, uushili kacema kabili uushili umwine wa mpaanga, nga amona umumbulu uleisa, kuti afulumuka asha ne mpaanga sheka, kabili umumbulu waisashisansa washisalanganya no kushisalanganya— 13 pantu bamwingisha fye incito kabili tasakamana impaanga. 14 Nine kacema musuma, nalishiba impaanga shandi, kabili impaanga shandi na sho shalinjishiba,+ 15 filya fine Tata anjishiba e fyo na ine naishiba Tata,+ kabili ndefwila pa mpaanga shandi.*+

16 “Nalikwata impaanga na shimbi ishishili sha muli ili icinka;+ nasho ndi no kushileta, kabili shikomfwa ishiwi lyandi. Lyena shikaba umukuni umo kabili shikakwata kacema umo.+ 17 E mulandu wine Tata antemenwa,+ pantu ndetuula umweo wandi+ pa kuti nkaupokelele na kabili. 18 Takuli uulempoka umweo, lelo ndeutuula fye ne mwine. Nalikwata amaka ya ku-utuula, nalikwata na maka ya ku-upokelela na kabili.+ Tata e wanjebele ukucita ifi.”*

19 Na kabili abaYuda+ batendeke ukulanda ifyapusana pa mulandu wa ifi alandile. 20 Abengi baleti: “Alikwata icibanda kabili alipena. Cinshi mumfwila ifyo alanda?” 21 Bambi balelanda abati: “Ifi te filanda umuntu uwakwata icibanda. Bushe icibanda kuti cashibula amenso ya mpofu?”

22 Pali ilya nshita mu Yerusalemu mwali Umutebeto wa Kusangulula itempele. Yali ni nshita ya mpepo, 23 kabili Yesu ale-enda mwi tempele umwali akakupitamo akakwete no mutenge ako baleita ukuti aka kupitamo aka kwa Solomone.+ 24 Lyena abaYuda balimushingulwike e lyo batendeka ukumweba abati: “Bushe ukaleka lilali ukutusakamika imitima? Twebe apabuuta nga niwe Kristu.” 25 Yesu na o abaswike ati: “Ine nalimwebele, lelo tamutetekela. Imilimo iyo ndebombela mwi shina lya kwa Tata, e ileshimika ubunte pali ine.+ 26 Lelo imwe tamutetekela, pantu tamuli mpaanga shandi.+ 27 Impaanga shandi shilomfwa ishiwi lyandi, na ine nalishishiba, nasho shilankonka.+ 28 Nkashipeela umweo wa muyayaya,+ kabili tashakonaulwe nakalya. Takuli uukashisompola mu minwe yandi.+ 29 Impaanga isho Tata ampeela shalicila pali fyonse, kabili takuli uwingashisompola mu minwe ya kwa Tata.+ 30 Ine na Tata twaba umo.”*+

31 Na kabili abaYuda batoolele amabwe pa kuti bamupoole. 32 Lyena Yesu abebele ati: “Nalimulangile imilimo iingi iisuma iyafuma kuli Tata. Ni pa mulimo nshi mulefwaya ukumpoolela amabwe?” 33 AbaYuda bamwaswike abati: “Te pa mulimo uusuma tulefwaya ukukupoolela amabwe, lelo ni pa mulandu wa kupontela Lesa;+ pantu nangu ca kuti uli muntunse, uitunga ukuba lesa.” 34 Yesu abebele ati: “Bushe mu Mafunde yenu tamwalembwa ukuti, ‘Natile: “Nimwe balesa”’?*+ 35 Nga ca kuti abo icebo ca kwa Lesa casuusha abetile ukuti ‘balesa,’+ kabili apo amalembo te kuti yaluke— 36 bushe mule-eba ine ne o Tata asalile no kutuma mu calo amuti, ‘Ulepontela Lesa,’ pantu ntile, ‘Ndi Mwana wa kwa Lesa’?+ 37 Nga nshilebomba imilimo ya kwa Tata, mwintetekela. 38 Lelo nga ndebomba imilimo yakwe, nangu tamuntetekele, tetekeleni pa mulandu wa iyi milimo,+ pa kuti mwishibe no kutwalilila ukusumina ukuti Tata aba muli ine, na ine naba muli Tata.”+ 39 E ico baeseshe ukumwikata na kabili, lelo alibafyukile.

40 Lyena aile kwi shilya lya Yordani na kabili uko Yohane alebatishisha abantu pa kubala,+ aikala na kulya kwine. 41 Kabili abantu abengi baishile kuli ena, batendeka no kulanda abati: “Yohane taacitile icishibilo nangu cimo, lelo fyonse ifyo alandile pali uyu muntu fyali fya cine.”+ 42 Kabili abantu abengi abali kulya balitetekele Yesu.

11 Nomba kwali umwaume uwalwele. Ishina lyakwe ni Lasaro kabili aleikala ku Betani, umushi umwaleikala Maria na Marita+ nkashi nankwe. 2 Uyu Maria e ulya uwaitulwilile Shikulu amafuta, amukuumuna na makasa ku mushishi+ wakwe. Ndume yakwe Lasaro e walwele. 3 E ico bankashi yakwe balaishe Yesu amashiwi ya kuti: “Mwe Shikulu, umfweni! Umuntu uo mwatemwa nalwala.” 4 Lelo ilyo Yesu aumfwile ifi, alandile ati: “Ubu bulwele alwele te bwa kumwipaya, lelo bwa kucindikilamo Lesa,+ pa kuti Umwana wa kwa Lesa acindikilwemo.”

5 Nomba Yesu alitemenwe Marita, nkashi nankwe e lyo na Lasaro. 6 Lelo ilyo aumfwile ukuti Lasaro alilwele, aikele inshiku na shimbi shibili uko kwine ali. 7 Pa numa ya ifi, aebele abasambi bakwe ati: “Natuleya ku Yudea na kabili.” 8 Abasambi bamwebele abati: “Rabi,+ ni nomba line aba ku Yudea balefwaya ukumupoola amabwe,+ bushe e ko mulefwaya ukuya na kabili?” 9 Yesu abaswike ati: “Bushe mu kasuba tamwaba ama-awala 12?+ Umuntu nga aenda mu kasuba taipununa, pantu alamona ulubuuto lwa pano calo. 10 Lelo umuntu nga aenda ubushiku, alaipununa, pantu ninshi takuli ulubuuto lwa kumutungulula.”

11 Pa numa ya kulanda aya mashiwi, abebele ati: “Lasaro umunensu nalaala utulo,+ lelo ndeya mu kumubuusha.” 12 Lyena abasambi bakwe bamwebele abati: “Mwe Shikulu, nga ca kuti aleele fye utulo, ninshi alapola.” 13 Lelo ico Yesu alelandapo ca kutila Lasaro alifwile. Nomba bena baleti alelanda pa kulaala fye utulo. 14 Lyena Yesu abebele fye mu kulungatika ati: “Lasaro nafwa,+ 15 kabili natemwa ifi nshaliko pantu ifyo ndi no kuyacita fikakosha icitetekelo cenu. Natuleya uko ali.” 16 E ico Toma, uo baleita ati Mpundu, aebele abasambi banankwe ati: “Na ifwe bene natuleya, pa kuti tuyefwila pamo nankwe.”+

17 Ilyo Yesu afikile, asangile ninshi napapita inshiku 4 ukutula apo Lasaro bamubikiile mu nshiishi.* 18 Nomba Betani yali mupepi na Yerusalemu. Palepele fye nalimo amakilomita yatatu.* 19 Kabili abaYuda abengi balishile kuli Marita na Maria mu kubasansamusha pa mfwa ya kwa ndume yabo. 20 Ilyo Marita aumfwile ukuti Yesu aleisa, aile mu kumukumanya; lelo Maria+ aikele fye pa ng’anda. 21 Lyena Marita aebele Yesu ati: “Mwe Shikulu, amuba kuno ndume yandi nga taafwile. 22 Lelo ninjishiba ukuti na pali ino ine nshita, fyonse ifyo mwalalomba Lesa, alamupeela.” 23 Yesu amwebele ati: “Ndume yobe alabuuka.” 24 Marita na o amwebele ati: “Ninjishiba ukuti akabuuka ilyo kukaba ukubuushiwa+ pa bushiku bwa kulekelesha.” 25 Yesu amwebele ati: “Nine kubuuka kabili umweo.+ Uuntetekela nangu afwa, akaba no mweo na kabili; 26 kabili onse uuli no mweo nga antetekela, takabale afwa.+ Bushe wasumina ifi?” 27 Na o amwaswike ati: “Ee, mwe Shikulu, nasumina ukuti nimwe Kristu, Umwana wa kwa Lesa, uo batile ali no kwisa mu calo.” 28 Ilyo alandile ifi, aileita Maria nkashi nankwe e lyo amutepelesha ati: “Kasambilisha+ naisa, alekwita.” 29 Ilyo aumfwile ifi, alimine ulubilo aya kuli Yesu.

30 Pali iyi nshita ninshi Yesu talaingila na mu mushi, lelo ali uko Marita amukumanishishe. 31 Ilyo abaYuda abalesansamusha Maria mu ng’anda bamwene aima e lyo afuma ulubilo, balimukonkele, pantu bamwene kwati aya mu kuloosesha ku nshiishi.*+ 32 Ilyo Maria afikile uko Yesu ali, amumona no kumumona, alimufukamine e lyo amweba ati: “Mwe Shikulu, amuba kuno, ndume yandi nga tafwile.” 33 Ilyo Yesu amwene Maria pamo na baYuda aishile nabo balelila, alishinshimukiile kabili alyumfwile ubulanda nga nshi. 34 Abepwishe ati: “Mwamulaalika kwi?” Nabo bamwaswike abati: “Mwe Shikulu, iseni mumone.” 35 Lyena Yesu alilukwishe ifilamba.+ 36 E lyo abaYuda batendeke ukulanda abati: “Moneni ifyo amutemenwe!” 37 Lelo bamo batile: “Bushe uyu muntu uwashibwile amenso ya mpofu+ takwete amaka ya kucilikila imfwa ya kwa Lasaro?”

38 Lyena ilyo Yesu ashinshimukile na kabili, aile ku nshiishi.* Iyi nshiishi yali mu lucengo, kabili balicilikepo ilibwe. 39 Yesu alandile ati: “Fumyenipo ilibwe.” E lyo Marita nkashi ya wafwile alandile ati: “Mwe Shikulu, ino nshita afwile alenunka, pantu napapita inshiku 4.” 40 Yesu amwebele ati: “Bushe nshikwebele nati nga wasumina walamona ubukata bwa kwa Lesa?”+ 41 E ico balifumishepo ilibwe. Lyena Yesu ainwine amenso, alolesha mu muulu+ e lyo atila: “Tata, ndemutootela pantu namung’umfwa. 42 Kwena, nalishiba ukuti lyonse mulang’umfwa; lelo nalanda ifi pa mulandu wa bantu bali pano, pa kuti basumine ukuti nimwe mwantumine.”+ 43 Ilyo alandile ifi, abilikishe ishiwi ilikalamba ati: “Lasaro, fuma!”+ 44 Uwafwile alifumine, ninshi nabamupomba insalu ku makasa na ku maboko. Kabili balimupombele insalu na ku menso. Lyena Yesu abebele ati: “Mukakuleni, mulekeni aleya.”

45 E ico abaYuda abengi abaishile kuli Maria kabili abamwene ifyo Yesu acitile, balimutetekele,+ 46 lelo bamo baile ku baFarise no kuyabeba ifyo Yesu acitile. 47 E ico intungulushi sha bashimapepo na baFarise balitekele icilye ca Sanhedrini e lyo balalanshanya abati: “Bushe twalacita shani, pantu uyu muntu alecita ifipesha amano ifingi?+ 48 Nga twamuleka fye atwalilila ukucita ifi fine, bonse bakamutetekela. Abena Roma bakesa kabili bakesatupoka amaka pe tempele na pa luko lwesu.” 49 Lelo umo pali bena, Kayafa,+ uwali shimapepo mukalamba ulya mwaka, abebele ati: “Tamwishibe nangu cimo, 50 kabili tamutontonkenyepo ukutila kuti camuwamina nga ca kuti umuntu umo afwila abantu bonse ukucila uluko lonse lwaonaulwa.” 51 Taitendekeleko fye umwine ukulanda aya amashiwi, lelo apo ali e shimapepo mukalamba ulya mwaka, aseseme ukuti Yesu ali no kufwila uluko lwa baYuda. 52 Nomba tali no kufwila fye ulu luko, lelo cimbi ico ali no kufwila ni pa kuti abana ba kwa Lesa abasalangana abalonganike pamo. 53 E ico ukufuma bulya bushiku batendeke ukupandana amano ya kuti bamwipaye.

54 E ico Yesu alilekele ukuya uko abaYuda bengamumona, lelo alifumineko aya ku mpanga iyali mupepi na matololo, aingila na mu musumba uo beta ati Efraimu.+ Muli ulya wine musumba e mo aikele na basambi bakwe. 55 Nomba ubushiku bwa Cakucilila+ ca baYuda bwali mupepi, kabili abaYuda abengi balifumine mu mishi yabo baya ku Yerusalemu ilyo ubushiku bwa mutebeto wa Cakucilila tabulafika, pa kuti baisangulule ukulingana ne ntambi. 56 Baile balefwaya Yesu kabili ilyo baiminine mwi tempele, balelanshanya abati: “Muletipo shani? Bushe mulemona ukuti takese ku mutebeto?” 57 Lelo intungulushi sha bashimapepo na baFarise bakonkomeshe abantu ukuti, umuntu onse uwaishiba ukuli Yesu, alingile ukubeba pa kuti bakamwikate.

12 Ilyo kwashele inshiku 6 ukuti kube umutebeto wa Cakucilila, Yesu afikile ku Betani ukwali Lasaro+ uo abuushishe ku bafwa. 2 E ico kulya kwine bamupekanishishe umulaalilo, kabili Marita e walebapeela ifya kulya.+ Lelo Lasaro ali pa baikele pe tebulo abalelya na Yesu. 3 Lyena Maria abuulile paundi imo* iya mafuta ayanunkila, ayo baleita ukuti nardi. Yali mafuta ya nardi ya cine cine kabili yali aya mutengo nga nshi. Aitulwilile aya mafuta pa makasa ya kwa Yesu e lyo akuumuna amakasa ku mushishi wakwe. Na mu ng’anda mwali fye icena ca aya mafuta+ ceka ceka. 4 Lelo Yuda Iskariote,+ umo pa basambi bakwe uwali no kumufutuka, alandile ati: 5 “Cinshi bashacishitishisha aya mafuta ayanunkila pa madenari* 300 e lyo bapeela abapiina indalama?” 6 Nomba ico alandiile ifi, te pa mulandu wa kuti alesakamana abapiina lelo ni co ali mupuupu, e walesunga akabokoshi ka ndalama, kabili aleibamo indalama isho balebikamo. 7 Lyena Yesu alandile ati: “Muleke umwine, pantu alecita ici pa kumpekanishisha ubushiku bwa kunshiika.+ 8 Pantu abapiina mwaba nabo lyonse,+ lelo tamwakatwalilile ukuba na ine.”+

9 Nomba pali ilya nshita ibumba ilikalamba ilya baYuda lyalishibe ukuti Yesu ali ku Betani, kabili lyalishile. Talyaishile fye mu kumona Yesu, lelo lyaishile na mu kumona Lasaro uo abuushishe ku bafwa.+ 10 Nomba intungulushi sha bashimapepo shapangile ukuti shipaye na Lasaro wine, 11 pantu e walengele ukuti abaYuda abengi baleya kulya kabili batetekele Yesu.+

12 Ubushiku bwakonkelepo, ibumba ilikalamba ilyaishile ku mutebeto, lyalyumfwile ukuti Yesu aleisa ku Yerusalemu. 13 E ico basendele imisambo ya tuncindu, bafuma baya na mu kumukumanya. Kabili balebilikisha abati: “Tulepepa kuli imwe atuti, mupususheni! Alipaalwa uwishila mwi shina+ lya kwa Yehova,* Imfumu ya kwa Israele!”+ 14 Ilyo Yesu asangile umwana wa mpunda, alikelepo+ nga filya fine Amalembo yalanda. Yatila: 15 “Witiina we mwana mwanakashi Sione. Mona! Imfumu yobe ileisa, ikele pa mpunda iyana iilume.”+ 16 Abasambi bakwe tabailwike ifi fintu pa kubala, lelo ilyo Yesu acindamikwe,+ e lyo baibukishe ukuti ifi fintu fyalilembelwe pali ena no kuti balimucitiile ifi fintu.+

17 Nomba abantu abali na Yesu ilyo aitile Lasaro ukufuma mu nshiishi*+ no kumubuusha ku bafwa, baleshimikilako abantu ifyo bamwene.+ 18 Ici cine e calengele no kuti ibumba liye mu kumukumanya, pantu lyalyumfwile ukuti alicitile ici cipesha amano. 19 E ico abaFarise batendeke ukulanshanya abati: “Mwamona, tapali nangu cimo ico tulecita. Moneni! Abantu bonse pano calo balemukonka.”+

20 Nomba kwali na baGriki bamo abali pa baishile mu kupepa ilyo kwali umutebeto. 21 E ico aba abaGriki baile kuli Filipi+ uwafumine ku Betsaida iya mu Galili, e lyo bamweba abati: “Mukwai tulefwaya ukumona Yesu.” 22 Filipi aile-eba Andrea. E lyo Andrea na Filipi nabo bayaeba Yesu.

23 Lelo Yesu abebele ati: “Inshita naifika iya kuti Umwana wa muntu acindamikwe.+ 24 Ndemweba icine cine nati, nga ca kuti uluseke lwa ngano taluponene mu mushili no kufwa, luba fye uluseke lumo; lelo nga lwafwa,+ e lyo lutwala ingano ishingi. 25 Onse uwatemwa umweo wakwe akaulofya, lelo onse uwapata umweo+ wakwe pano calo akausunga kabili akaba no mweo wa muyayaya.+ 26 Umuntu onse nga alefwaya ukulamombela, alenkonka, kabili konse uko nakulaba e kukalaba no mubomfi wandi.+ Umuntu nga alemombela, Tata akamucindika. 27 Nomba ninsakamikwa,*+ finshi ningalanda? Tata, mpususheni kuli iyi nshita.+ Lelo ici e co naishila kuli iyi nshita. 28 Tata, cindikeni ishina lyenu.” Lyena ishiwi+ lyafumine ku muulu aliti: “Nindicindika e lyo nkalicindika na kabili.”+

29 Ibumba lya bantu ilyaiminine palya lyalyumfwile ishiwi kabili bamo batile kubulukuta kwa mfula. Lelo bambi batile: “Ni malaika alanda nankwe.” 30 Yesu na o abebele ati: “Ili ishiwi talyumfwikike pa mulandu wandi, lelo ni pa mulandu wenu. 31 Nomba cino calo cilepingulwa; kabili kateka wa pano calo+ bakamutamfyamo.+ 32 Lelo ine ilyo bakanjimya ukumfumya pano isonde,+ nkapalamika abantu ba misango yonse pa kuti bakese kuli ine.” 33 Alandile ifi pa kulangilila ifyo ali no kufwa.+ 34 Lyena abali mwi bumba bamwebele abati: “Twaumfwile mu Mafunde ukuti Kristu akabako umuyayaya.+ Inga iwe cinshi ulelandila auti Umwana wa muntu bakamwimya?+ Bushe uyu wine Umwana wa muntu nani?” 35 E ico Yesu abebele ati: “Ulubuuto lukaba na imwe pa nshita iinono. Mule-enda ilyo mucili no lubuuto, pa kuti imfifi imucimfya; onse uwenda mu mfifi teshiba uko aleya.+ 36 Ilyo mucili no lubuuto, tetekeleni ulubuuto, pa kuti mube abana ba lubuuto.”+

Ilyo Yesu alandile ifi, alifuminepo ayabelama. 37 Nangu ca kuti alicitile ifipesha amano ifingi pa menso yabo, tabamutetekele, 38 pa kuti ifyo kasesema Esaya asobele fingafikilishiwa. Atile: “Mwe Yehova,* nani uwatetekela ifyo twabila?+ Kabili nani uo Yehova* asokolwela+ amaka ya kuboko kwakwe?” 39 Icalengele ukuti betetekela ni co Esaya alisobele no kuti: 40 “Alipofwisha amenso yabo kabili alilenga imitima yabo yatalama, pa kuti amenso yabo yelamona ne mitima yabo ilailuka no kwaluka pa kuti ningabondapa.”+ 41 Ico Esaya alandiile ifi fintu ni co alimwene ubukata bwakwe, kabili e o alelandapo.+ 42 Na lyo line kwali abengi abamutetekele,+ kumo fye ne ntungulushi shimo, lelo tabalelanga ukuti balimutetekele pa mulandu wa baFarise, pa kuti bebatamfya mwi sunagoge;+ 43 pantu balefwaisha ukuti abantu babatemwe ukucila ifyo balefwaya ukuti Lesa+ abatemwe.

44 Lelo Yesu abilikishe ati: “Onse uwantetekela, ninshi te ine fye neka atetekela, lelo ninshi atetekela no wantumine;+ 45 kabili uwamona ine, ninshi amona no wantumine.+ 46 Ine naisa ngo lubuuto mu calo,+ pa kuti onse uwantetekela e twalilila ukuba mu mfifi.+ 47 Nomba umuntu nga aumfwa amashiwi yandi lelo akaana ukuyakonka, ine nshimupingula; pantu nshaisa mu kupingula icalo, lelo naisa mu kupususha icalo.+ 48 Onse uwansuula kabili akaana ukupokelela amashiwi yandi, nakwata ifikamupingula. Amashiwi ayo nanda e yakamupingula mu bushiku bwa kulekeleshako. 49 Pantu nshilanda ifyandi ne mwine, lelo Tata umwine uwantumine alimpeela ifunde pa fyo mfwile ukulanda ne fyo mfwile ukusambilisha.+ 50 Kabili nalishiba ukuti ukukonka ifunde lyakwe kukalenga abantu bakabe no mweo wa muyayaya.+ E ico fyonse ifyo nanda, nanda ukulingana ne fyo Tata anjebele.”+

13 Nomba ilyo kushilaba umutebeto wa Cakucilila, Yesu alishibe ukuti inshita yalifikile+ iya kuti afume mu calo aye kuli Wishi,+ kabili apo alitemenwe abantu bakwe aba mu calo, alitwalilile ukubatemwa ukufika na ku mpela.+ 2 Ilyo balelya umulaalilo, ninshi Satana Kaseebanya nabika kale ipange lya kufutuka Yesu+ mu mutima wa kwa Yuda Iskariote,+ umwana wa kwa Simone. 3 E ico apo Yesu alishibe ukuti Wishi alibikile fyonse mu minwe yakwe no kuti afumine kuli Lesa kabili aleya kuli Lesa,+ 4 aimine pa mulaalilo, afuula ifya kufwala fyakwe ifya kunse afibika pa mbali, e lyo abuula itaulo akaka mu musana.+ 5 Lyena abikile amenshi mu ca kusambilamo, atendeka no kusamba amakasa ya basambi e lyo alayakuumuna kwi taulo ilyo akakile mu musana. 6 Afikile na pali Simone Petro. Lyena Petro amwipwishe ati: “Mwe Shikulu, bushe nimwe munsambe amakasa?” 7 Lyena Yesu amwaswike ati: “Pali ino nshita tawishibe umulolele ifyo ndecita, lelo ukafishiba limbi.” 8 Petro amwebele ati: “Ine tamwansambeko amakasa.” Lyena Yesu amwebele ati: “Nga nshikusambile,+ ninshi te kuti ube na ine.” 9 Simone Petro na o aebele Yesu ati: “Mwe Shikulu, mwinsamba fye ku makasa, lelo munsambe na ku maboko na ku mutwe.” 10 Lyena Yesu amwebele ati: “Umuntu nga nasamba pa mubili takabila ukusamba na kabili, kano fye ukusamba ku makasa, pantu aba uwasanguluka umubili onse. Kabili imwe mwalisanguluka, lelo te bonse.” 11 Alishibe uwali no kumufutuka.+ E mulandu wine alandiile ati: “Mwalisanguluka, lelo te bonse.”

12 Nomba ilyo apwile ukusamba amakasa yabo, afwele ifya kufwala fyakwe ifya kunse e lyo aikala pe tebulo na kabili. Lyena abepwishe ati: “Bushe namwishiba ico namusambila amakasa? 13 Munjita amuti, ‘Kasambilisha’ kabili ‘Shikulu,’ ifi munjita mulalungika, pantu e fyo naba.+ 14 E ico apo ine ne Shikulu wenu kabili Kasambilisha, nimusamba amakasa,+ ninshi na imwe mufwile ukulasambana amakasa.+ 15 Pantu nimulanga ifya kucita, ifyo ncitile e fyo na imwe mulecita.+ 16 Ndemweba icine cine nati, umusha tacila Shikulu wakwe, no muntu uo batuma tacila uwamutumine. 17 Apo mwaishiba ifi fintu, mukaba ne nsansa nga muleficita.+ 18 Nshilelanda pali imwe bonse; nalishiba abo nasala. Lelo ni pa kuti ilembo lifikilishiwe+ ilitila, ‘Uwalelyako umukate wandi, nanjimisha akatende.’*+ 19 Ndemwebela limo ilyo fishilacitika, pa kuti ilyo fikacitika mukatetekele ukuti nine wine.+ 20 Ndemweba icine cine nati, onse uwapokelela uo natuma,+ ninshi na ine ampokelela. Kabili onse uwampokelela, ninshi apokelela no wantumine.”+

21 Pa numa ya kulanda ifi, Yesu alisakamikwe nga nshi, kabili alandile ati: “Ndemweba icine cine nati, umo pali imwe alemfutuka.”+ 22 E ico abasambi batendeke ukuloleshanya, pantu tabaishibe uo alelandapo.+ 23 Umo pa basambi, uo Yesu atemenwe,+ aikele mupepi na Yesu.* 24 E ico Simone Petro acebwile ulya musambi, e lyo amweba ati: “Twebe uo alelandapo.” 25 E ico ashintilile pa cifuba ca kwa Yesu, e lyo amwipusha ati: “Mwe Shikulu, nani mulelandapo?”+ 26 Yesu ayaswike ati: “Ni untu nalapeela akamokolwa ka mukate ako nalatobela mu mbale.”+ E ico ilyo atobele akamokolwa ka mukate mu mbale, apeele Yuda, umwana wa kwa Simone Iskariote. 27 Ilyo Yuda apokele akamokolwa ka mukate, Satana aingile muli ena.+ E ico Yesu amwebele ati: “Ifyo watampa ukucita kale, angufyanya ukuficita.” 28 Lelo tapali nangu umo pa balelya na Yesu pe tebulo uwaishibe ico amwebeele ifi. 29 Na kuba, bamo balemona kwati apo Yuda e walesunga akabokoshi ka ndalama,+ Yesu alemweba ati: “Kashite ifyo tulekabila pa mutebeto,” nelyo alemweba ukuti apeeleko abapiina fimo. 30 E ico pa numa ya kupoka akamokolwa, afumiine panse ilyo line. Na kuba bwali bushiku.+

31 E ico ilyo Yuda afumine, Yesu alandile ati: “Nomba Umwana wa muntu acindamikwa,+ na Lesa acindamikilwa muli ena. 32 Lesa alamucindamika,+ kabili alamucindamika ili line. 33 Mwe bana, ndi no kuba na imwe pa nshita iinono. Mukamfwaya; lelo filya fine naebele abaYuda nati, ‘Uko ndeya te kuti mwiseko,’+ e fyo na imwe ndemweba. 34 Ndemupeela ifunde ilipya, ilya kuti muletemwana; ifyo namutemwa,+ e fyo na imwe muletemwana.+ 35 Nga muletemwana,+ e lyo bonse bakeshiba ukuti muli basambi bandi.”

36 Simone Petro amwipwishe ati: “Mwe Shikulu, muleya kwi?” Yesu amwaswike ati: “Uko ndeya te kuti unkonke pali ino nshita, lelo ukankonka inshita imbi.”+ 37 Petro amwebele ati: “Mwe Shikulu, cinshi ico nshingamukonkela pali ino nshita? Ninjipeelesha ukufwila pali imwe.”*+ 38 Yesu amwaswike ati: “Bushe nauipeelesha ukufwila pali ine?* Ndekweba icine cine nati, ilyo mukolwe talalila, ulekaana imiku itatu+ ukuti tawanjishiba.”

14 “Mwilasakamikwa.+ Tetekeleni Lesa;+ na ine muntetekele. 2 Mu ng’anda ya kwa Tata mwaba ififulo fya kwikalamo ifingi. Nga tamwaba, nga nimweba. Pantu ndeya mu kumupekanishisha umwa kwikala.+ 3 Kabili nga nayamupekanishisha umwa kwikala, nkabwela kabili nkamupokelela ku mwandi, pa kuti uko nkaba e ko na imwe mukabe.+ 4 Kabili namwishiba inshila ya ko ndeya.”

5 Toma+ amwebele ati: “Mwe Shikulu, tatwishibe uko muleya. Kuti twaishiba shani inshila?”

6 Yesu amwaswike ati: “Nine nshila,+ icine+ no mweo.+ Takwaba uwisa kuli Tata ukwabula ukupitila muli ine.+ 7 Amunjishiba nga mwalishiba na Tata; ukufuma pali ino nshita mwamwishiba kabili mwamumona.”+

8 Filipi amwebele ati: “Mwe Shikulu, tulangeni Shinwe, pa kuti imitima ikale.”

9 Yesu amwebele ati: “Inshita ubutali naba pamo na imwe, Filipi tawanjishiba na nomba? Onse uwamona ine, ninshi amona na Tata.+ Inga ulelanda shani auti, ‘Tulangeni Shinwe’? 10 Bushe taulesumina ukuti naba muli Tata, na Tata aba muli ine?+ Ifyo mweba te fyandi ne mwine,+ lelo Tata uwaba muli ine, e ubomba imilimo yakwe. 11 Tetekeleni ifyo imweba ukuti ine naba muli Tata, na Tata na o aba muli ine; nga te ifyo, tetekeleni pa mulandu wa iyi milimo.+ 12 Ndemweba icine cine nati, onse uuntetekela na o akabomba imilimo iyo ine momba; kabili akabomba imilimo iyacila pali iyi,+ pantu ine ndeya kuli Tata.+ 13 Kabili conse ico mwalombela mwi shina lyandi, nkacicita, pa kuti Tata akacindamikilwe mu Mwana.+ 14 Conse ico mukalombela mwi shina lyandi, nkacicita.

15 “Nga mwalintemwa, mukalakonka amafunde yandi.+ 16 Kabili nkalomba Tata, na o akamupeela kaafwa* na umbi uukaba na imwe umuyayaya,+ 17 umupashi wa cine,+ uo aba muli ici calo bashingapokelela, pantu tabaumona kabili tabawishiba.+ Imwe mwaliwishiba, pantu waikala na imwe kabili waba muli imwe. 18 Nshakamushe kwati bantu abafwilwa.* Lelo nkabwela kuli imwe.+ 19 Kwashala fye inshita iinono, aba muli ici calo tabakamonepo na kabili, lelo imwe mukamona,+ pantu ine ndi wa mweo, na imwe mukaba aba mweo. 20 Pali bulya bushiku mukeshiba ukuti ine naba muli Tata, na imwe mwaba muli ine, na ine naba muli imwe.+ 21 Onse uwasumina amafunde yandi no kuyakonka, e wantemwa. Kabili onse uwantemwa, Tata akamutemwa, na ine nkamutemwa kabili nkaisokolola apabuuta kuli ena.”

22 E lyo Yuda+ (lelo te Iskariote iyo) aipwishe ati: “Mwe Shikulu, cinshi mulefwaila ukuilangila apabuuta kuli ifwe, lelo tamulefwaya ukuilanga kuba muli ici calo?”

23 Yesu na o amwaswike ati: “Umuntu nga antemwa, akalakonka ifyo nanda,+ na Tata akamutemwa, kabili tukesa kuli ena e lyo tukaleikala nankwe.+ 24 Onse uushantemwa, tacita ifyo nanda. Amashiwi ayo nanda te yandi, lelo ya kwa Tata uwantumine.+

25 “Namweba ifi fintu ilyo ncili na imwe. 26 Lelo kaafwa, umupashi wa mushilo, uo Tata akamutumina mwi shina lyandi, akamusambilisha fyonse kabili akamwibukishako fyonse ifyo namwebele.+ 27 Namushila umutende; namupeela umutende wandi.+ Nshilemupeela umutende nge fyo aba muli ici calo bapeela. Mwisakamikwa kabili mwitiina. 28 Namumfwa ifyo nandile nati, ‘ndeya kabili nkabwela kuli imwe.’ Nga mwalintemwa, nga mwasekelela ifi ndeya kuli Tata, pantu Tata mukalamba pali ine.+ 29 E ico nomba namwebela libela ilyo cishilacitika, pa kuti ilyo cikacitika+ mukatetekele. 30 Nshamwebe ifingi, pantu kateka wa ici calo+ aleisa. Kabili takwata amaka pali ine.+ 31 Lelo pa kuti aba muli ici calo beshibe ukuti nalitemwa Tata, ndecita filya fine Tata anjebele ukucita.+ Imeni, natufume pano.

15 “Nine mwangashi wine wine, kabili Tata e mulimi. 2 Umusambo onse uwaba muli ine uushitwala ifisabo, alauputula, lelo umusambo onse uutwala ifisabo alautungwila bwino bwino, pa kuti wingatwalisha.+ 3 Imwe mwalisanguluka kale pa mulandu wa mashiwi ayo namweba.+ 4 Twalilileni ukwikala muli ine, na ine nkatwalilila ukwikala muli imwe. Filya fine umusambo te kuti utwale ifisabo uwine weka, kano uli ku mwangashi, e fyo na imwe mushingatwala ifisabo, nga tamutwalilile ukwikala muli ine.+ 5 Ndi mwangashi; imwe muli misambo. Onse uwatwalilila ukwikala muli ine, na ine naikala muli ena, alatwalisha;+ pantu ukwabula ine te kuti mucite nangu cimo. 6 Umuntu nga tatwalilile ukwikala muli ine, aba ngo musambo uo bapoosa no kuuma wauma. Kabili abantu balonganya iyo misambo, baipoosa na mu mulilo, yapya no kupya. 7 Nga mwaikalilila muli ine, mwatwalilila no kukonka ifyo mweba, kuti mwalomba conse ico mulefwaya kabili cikacitika.+ 8 Tata alacindamikwa nga mwatwalilila ukutwalisha ifisabo, kabili mwatwalilila ukulanga ukuti muli basambi+ bandi aba cine. 9 Filya fine Tata antemwa,+ e fyo na ine namutemwa; ikalilileni mu kutemwa kwandi. 10 Nga mulekonka amafunde yandi, mukekalilila mu kutemwa kwandi, filya fine na ine nkonka amafunde ya kwa Tata no kwikalilila mu kutemwa kwakwe.

11 “Namweba ifi fintu pa kuti mulesekelela nga ifi ine nsekelela kabili mulesekelela nga nshi.+ 12 Ili e funde lyandi, ilya kuti muletemwana nga ifi fine ine namutemwa.+ 13 Takwaba uwaba no kutemwa ukwacila pali uku, ukwa kuti umuntu afwile abanankwe.*+ 14 Nga ca kuti mulecita ifyo ndemweba,+ ninshi muli banandi. 15 Nomba nshimwita ukuti abasha bandi pantu umusha teshiba ifyo shikulu wakwe acita. Lelo imwita ati abanandi, pantu nalimweba fyonse ifyo naumfwa kuli Tata. 16 Te imwe mwansalile, lelo nine namusalile, kabili ico namusonteele ni pa kuti muletwala ifisabo, kabili ifisabo fyenu fikatwalilile ukubako. Lyena conse ico mukalomba Tata mwi shina lyandi, akamupeela.+

17 “Ico ndemwebela ifi fintu, ni pa kuti muletemwana.+ 18 Aba muli ici calo nga bamupata, muleibukisha ukuti babalilepo ukupata ine ilyo bashilamupata.+ 19 Amuba aba muli ici calo, aba muli ici calo nga balimutemwa pantu ninshi muli babo. Nomba apo tamuli ba muli ici calo,+ lelo ine nalimusala mu ba muli ici calo, aba muli ici calo balimupata.+ 20 Muleibukisha amashiwi ayo namwebele aya kuti: Umusha tacila shikulu wakwe. Nga bacushishe ine, ninshi na imwe bene bakamucusha;+ nga balikonkele amashiwi yandi, ninshi bakakonka na mashiwi yenu. 21 Lelo bakamucita fyonse ifi pa mulandu we shina lyandi, pantu tabaishiba uwantumine.+ 22 Nga nshaishile no kwisalanda nabo, nga tabakwata ulubembu.+ Lelo nomba tabakwete ica kubepekeshamo pa lubembu lwabo.+ 23 Onse uwampata, ninshi alipata na Tata.+ 24 Nkanabomba imilimo pa menso yabo iyo umuntu nangu umo ashabombapo, nga tabakwata ulubembu;+ nomba ine balimona kabili balimpata, bapatila kumo na Tata. 25 Lelo ico bampatila ni pa kuti amashiwi ayalembwa mu Mafunde yabo yafikilishiwe, ayatila: ‘Bampatile apabula umulandu.’+ 26 Kaafwa nga aisa uo nkamutumina ukufuma kuli Tata, umupashi wa cine+ uufuma kuli Tata, akashimika ubunte pali ine;+ 27 kabili na imwe mukalashimika ubunte pali ine,+ pantu mwaba fye na ine ukufuma pa kutendeka.

16 “Namweba ifi fintu pa kuti mwikaleka ukuba ne citetekelo.* 2 Abantu bakamutamfya mu masunagoge.+ Kabili inshita ileisa ilyo onse uwamwipaya+ akalatontonkanya ukuti alebombela Lesa. 3 Lelo ico bakacitila ifi fintu ni co tabaishiba Tata kabili na ine wine tabanjishiba.+ 4 Nomba namweba ifi fintu pa kuti ilyo inshita ya kuti ficitike ikafika, mukebukishe ukuti nalimwebele.+

“Nshamwebele ifi fintu pa kubala, pantu nali na imwe. 5 Lelo nomba ndeya ku Wantumine;+ nomba tapali nangu umo pali imwe uulenjipusha ati, ‘Muleya kwi?’ 6 Nomba imitima yenu+ ili no bulanda nga nshi, pantu nimweba ifi fintu. 7 Lelo ndemweba icine cine nati, ico ndeila ni pa kuti cikamuwamine. Pantu nga nshiile, kaafwa+ takese kuli imwe; lelo nga naya, nkamutuma akese. 8 Kabili ilyo akesa, akashinina aba mu calo pa lubembu, pa bulungami e lyo na pa bupingushi: 9 akabalilapo ukubashinina pa lubembu,+ pantu tabantetekela;+ 10 e lyo akabashinine na pa bulungami, pantu ndeya kuli Tata kabili tamwakamone na kabili; 11 lyena akabashinina pa bupingushi, pantu kateka wa pano calo alipingulwa.+

12 “Ncili ne fintu ifingi ifya kumweba, lelo te kuti mufyumfwe pali ino nshita. 13 Nomba ilyo kaafwa akesa, umupashi wa cine,+ akamutungulula mu cine conse, pantu takalande ifyakwe umwine, lelo ifyo aumfwa e fyo akalanda, kabili akamweba ifintu ifili no kwisa.+ 14 Uyu kaafwa akancindika,+ pantu ifyo akomfwa kuli ine, e fyo akamweba.+ 15 Fyonse ifyo Tata akwata fyandi.+ E mulandu wine nandiile nati, akamweba ifyo akomfwa kuli ine. 16 Kwashala fye inshita iinono, mukaleka ukumona,+ lelo pa numa ya nshita iinono mukamona na kabili.”

17 E ico abasambi bakwe bamo batendeke ukwipushanya abati: “Bushe acilosha mwi, ifi acitweba ati, ‘Kwashala fye inshita iinono mukaleka ukumona, lelo pa numa ya nshita iinono mukamona na kabili,’ na filya acitila, ‘pantu ndeya kuli Tata’?” 18 Lyena balelanda abati: “Bushe acilosha mwi filya acilanda ati, ‘inshita iinono’? Tatwishibe umo acilosha.” 19 Yesu alishibe ukuti balefwaya ukumwipusha, e ico abebele ati: “Bushe icilengele muleipushanya ni co ntile, ‘Kwashala fye inshita iinono mukaleka ukumona, lelo pa numa ya nshita iinono mukamona na kabili?’ 20 Ndemweba icine cine nati, mukaloosha no kulila, lelo aba muli ici calo bena bakasekelela; mukaba no bulanda, lelo ubulanda bwenu bukaaluka insansa.+ 21 Ilyo umwanakashi alepaapa, alaba no bulanda, pantu ninshi inshita yakwe naifika, lelo ilyo umwana afyalwa, tebukisha ifyo acicula pa kupaapa pantu alasekelela pa mulandu wa kuti umuntu nafyalwa pano calo. 22 E cimo cine na imwe, muli no bulanda nga nshi pali ino nshita; lelo nkamumona na kabili, ne mitima yenu ikasekelela,+ kabili takuli uukalenga mukaleke ukusekelela. 23 Pali bulya bushiku tamwakanjipushe icipusho nangu cimo. Ndemweba icine cine nati, icintu conse+ ico mukalomba Tata, akamupeelela mwi shina lyandi.+ 24 Ukufika na nomba, tamwalombelapo icintu nangu cimo mwi shina lyandi. Lombeni kabili mukapokelela, pa kuti mukasekelele nga nshi.

25 “Imwebele ifi fintu mu filangililo. Inshita ileisa ilyo nshakamwebele mu filangililo, lelo nkamweba pali Tata mu kulungatika. 26 Pali bulya bushiku mukalombela Tata mwi shina lyandi. Ifi nalanda tafilolele mu kuti nine nkamulombelako kuli Tata. 27 Pantu Tata alimutemwa, pa mulandu wa kuti mwalintemwa,+ kabili mwalisumina ukuti Tata umwine e wantumine.+ 28 Tata e wantumine ukwisa pano calo. Nomba ndefuma pano calo no kuya kuli Tata.”+

29 Abasambi bakwe bamwebele abati: “Mwamona! Nomba mulelanda fye mu kulungatika, tamulelandila mu filangililo. 30 Nomba twaishiba ukuti mwalishiba ifintu fyonse, kabili tamukabila umuntu nangu umo ukumweba ifyo aletontonkanya. Ici calenga twasumina ukuti mwafumine kuli Lesa.” 31 Yesu na o abebele ati: “Bushe nomba mwasumina? 32 Moneni! Inshita ileisa, na kuba naisa, ilyo bonse mukasalangana. Cila muntu akaya ku ng’anda ku mwakwe, kabili mukansha neka.+ Lelo nshaba neka, pantu Tata aba na ine.+ 33 Namweba ifi ifintu pa kuti mukabe no mutende pa mulandu wandi.+ Pano calo mukalacula, lelo shipeni! Ine nincimfya icalo.”+

17 Ilyo Yesu alandile ifi fintu, aloleshe mu muulu e lyo alanda ati: “Tata, inshita yafika. Cindamikeni umwana wenu pa kuti umwana na o amucindamike,+ 2 nga filya fine mwamupeela amaka pa bantunse bonse,+ pa kuti bonse abo mwamupeela,+ abapeele umweo wa muyayaya.+ 3 Pa kuti bakabe no mweo wa muyayaya,+ kano baishiba* imwe mwe Lesa+ wa cine mweka, na Yesu Kristu+ uo mwatumine. 4 Ine nimucindamika pano isonde,+ pantu nimpwisha umulimo uo mwampeela ukubomba.+ 5 E ico nomba mwe Tata, ncindamikeni, lekeni mbe pamo na imwe pa kuti nkwate ubukata ubo nakwete lintu nali pamo na imwe ilyo icalo cishilabako.+

6 “Ninenga abantu abo mwampeele ukufuma mu ba muli ici calo+ baishiba ishina lyenu. Baali benu, lelo mwabapeele kuli ine, kabili balakonka ifyo mulanda. 7 Nomba nabeshiba ukuti fyonse ifyo mwampeele fyafumine kuli imwe; 8 pantu nalibeba amashiwi ayo mwanjebele+ kabili balitetekela, balishiba no kuti cine cine nafuma kuli imwe,+ kabili nimwe mwantumine.+ 9 Ndebalombelako; nshilelombela aba muli ici calo, lelo ndelombelako abo mwampeele, pantu benu; 10 kabili fyonse ifyandi fyenu, na fyonse ifyenu fyandi,+ kabili nabancindamika.

11 “Ine nshatwalilile ukuba muli ici calo, pantu ndeisa kuli imwe, lelo bena bali muli ici calo.+ Mwe Tata wa mushilo, mulebacingilila+ pa mulandu we shina lyenu ilyo mwampeela, pa kuti babe umo* nge fi imwe na ine twaba umo.*+ 12 Ilyo nali nabo nalebacingilila+ pa mulandu we shina lyenu ilyo mwampeela; kabili nalibacingilila, tapaba nangu umo uwaonaika,+ kano fye uukonaulwa+ pa kuti ilembo lingafikilishiwa.+ 13 Lelo nomba ndeisa kuli imwe, kabili ndelanda ifi fintu ilyo ncili pano calo pa kuti nabo balesekelela+ nge fyo ine nsekelela. 14 Nalibapeela icebo cenu, lelo aba muli ici calo balibapata, pantu te ba muli ici calo,+ nge fi fine na ine nshili wa muli ici calo.

15 “Nshilelomba ukuti mubafumye muli ici calo, lelo ndelomba ukuti mulebacingilila ku mubifi.+ 16 Te ba muli ici calo,+ nge fi fine na ine nshili wa muli ici calo.+ 17 Lengeni icine+ cenu cilenge babe aba mushilo;* icebo cenu e cine.+ 18 Filya fine mwantumine muli ici calo, e fyo na ine nabatuma muli ici calo.+ 19 Kabili ndeilenga ukuba uwa mushilo pa mulandu wabo, pa kuti nabo icine cingalenga baba aba mushilo.

20 “Nshilelombela fye aba beka, lelo ndelombelako na bakantetekela ilyo bakomfwa amashiwi yabo, 21 pa kuti bonse babe umo,+ nge fyo imwe mwe Tata mwaba muli ine, na ine naba muli imwe,+ ukuti nabo babe muli ifwe, pa kuti aba muli ici calo basumine ukuti nimwe mwantumine. 22 Nimbapeela ubukata ubo mwampeela, pa kuti babe umo nge fi fine imwe na ine twaba umo.+ 23 Ine naba muli bena na imwe mwaba muli ine, pa kuti bekatane icine cine, na pa kuti aba muli ici calo beshibe ukuti nimwe mwantumine, no kuti mwalibatemwa filya fine mwantemwa. 24 Mwe Tata, ndefwaya ukuti abo mwampeela tukabe nabo uko nkaba,+ pa kuti bakamone ubukata ubo mwampeela, pantu mwantemenwe ilyo icalo tacilabako.+ 25 Mwe Tata mwe balungama, aba muli ici calo tabamwishiba nakalya,+ lelo ine nalimwishiba,+ kabili aba bena nabeshiba ukuti nimwe mwantumine. 26 Nalilenga baishiba ishina lyenu kabili nkatwalilila ukulenga abantu bakalishibe,+ pa kuti bengaba no kutemwa uko mwantemenweko, na ine ningaba muli bena.”+

18 Ilyo Yesu apwile ukulanda ifi fintu, aile na basambi bakwe kwi bala ilyali kwi shilya lya Mupokapoka wa Kidrone,+ kabili aileingila muli ili line ibala pamo na basambi bakwe.+ 2 Nomba Yuda uwali no kumufutuka na o alishibeko, pantu ilingi line Yesu alekumaninako na basambi bakwe. 3 E ico Yuda aishile ne bumba lya bashilika e lyo na balelonda itempele abo intungulushi sha bashimapepo na baFarise batumine. Baishile ne fyenge, inyali e lyo ne fyanso.+ 4 Nomba apo Yesu alishibe ifyali no kumucitikila, apalame kuli bena e lyo abepusha ati: “Nani mulefwaya?” 5 Bamwaswike abati: “Tulefwaya Yesu umwina Nasarete.”+ Na o abebele ati: “Nine wine.” Pali iyi nshita ninshi Yuda uwamufutwike naiminina pamo nabo.+

6 Lelo ilyo abebele ati: “Nine wine,” babwelele cimfutya numa bawa na panshi.+ 7 E ico alibepwishe na kabili ati: “Bushe nani mulefwaya?” Nabo batile: “Ni Yesu umwina Nasarete.” 8 Yesu abebele ati: “Nimweba nati, nine wine. E ico nga nine mulefwaya, lekeni aba baleya.” 9 Ifi fyacitike pa kuti amashiwi ayo alandile yafikilishiwe, atile: “Pabo mwampeele, nshalufyapo nangu umo.”+

10 Lyena Simone Petro uwakwete ulupanga, alilusomwene, e lyo akoma umusha wa kwa shimapepo mukalamba, amuputulako no kutwi kwa ku kulyo.+ Ishina lya ulya musha ali ni Maliki. 11 Lelo Yesu aebele Petro ati: “Bwesesha ulupanga umo lwikala.+ Bushe nshifwile ukunwena muli kapu iyo Tata ampeela?”+

12 Lyena ibumba lya bashilika, umukalamba wa bashilika e lyo na balelinda itempele abo abaYuda batumine baikete Yesu bamukaka no kumukaka. 13 Babalilepo ukumutwala kuli Anasi, pantu Anasi ali ni shifyala Kayafa,+ uwali shimapepo mukalamba ulya mwaka.+ 14 Na kuba uyu Kayafa e wapandile abaYuda amano ya kuti, kuti cabawamina nga ca kuti umuntu umo afwila abantu abengi.+

15 Nomba Simone Petro no musambi umbi balekonka Yesu.+ Shimapepo mukalamba alimwishibe uyu musambi, kabili aingile na Yesu mu lubansa lwa kwa shimapepo mukalamba, 16 lelo Petro aiminine panse pa mwinshi. E ico ulya musambi umbi uo shimapepo mukalamba aishibe alifumine ayalanda no wa pa mwinshi, kabili uwa pa mwinshi alingishe Petro. 17 Lyena umubomfi umwanakashi uwalebombela pa mwinshi aipwishe Petro ati: “Bushe na iwe tauli musambi wa uyu muntu?” Petro na o amwaswike ati: “Awe nshili musambi wakwe.”+ 18 Nomba kwali abasha na balelinda itempele abaiminine baleonta umulilo wa malasha uo bakoseshe, pantu kwalitalele. Petro na o aiminine pamo nabo aleonta.

19 E ico intungulushi ya bashimapepo yaipwishe Yesu pa basambi bakwe na pa fyo alesambilisha. 20 Yesu ayaswike ati: “Nalelandila pa menso ya bantu bonse. Nalesambilisha lyonse mwi sunagoge na mwi tempele,+ umo abaYuda bonse balongana, kabili nshalandile nangu cimo mu bumfisolo. 21 Cinshi ico mulenjipushisha? Ipusheni abaleumfwa ifyo nalelanda. Balishiba ifyo nalelanda.” 22 Ilyo alandile ifi, umo pa balelinda itempele uwaiminine mupepi atobele Yesu ulupi pa menso,+ e lyo amwipusha ati: “Bushe ifi e fyo wingasuka intungulushi ya bashimapepo?” 23 Yesu na o amwaswike ati: “Nga nalufyanya pa fyo nalanda, nshinina ico nalufyanya; lelo nga ninungika, cinshi ico wangumina?” 24 Lyena Anasi atumine Yesu kuli Kayafa shimapepo mukalamba,+ ninshi nabamukaka.

25 Nomba Simone Petro aliminine aleonta umulilo. Lyena bamwipwishe abati: “Bushe na iwe tauli musambi wa uyu muntu?” Na o alikeene ati: “Awe nshili musambi wakwe.”+ 26 Umo pa basha ba kwa shimapepo mukalamba, uwali lupwa wa muntu uo Petro aputwile ukutwi,+ amwipwishe ati: “Bushe iwe nshacikumona nankwe mwi bala?” 27 Lelo Petro alikeene na kabili, kabili ilyo line mukolwe alililile.+

28 Lyena basendele Yesu ukumufumya kuli Kayafa e lyo bamutwala kwi sano lya mulashi.+ Pali iyi nshita cali lucelocelo. Lelo bena tabaingile mwi sano lya mulashi, pa kuti bekowela+ pantu balefwaya ukulya Icakucilila. 29 E ico Pilato afumiine panse apo bali, e lyo abepusha ati: “Mulandu nshi mulepeela uyu muntu?” 30 Nabo bamwaswike abati: “Uyu muntu nga tacita ifyabipa,* nga tatumuletele kuli imwe.” 31 E ico Pilato abebele ati: “Musendeni pa kuti muyemupingula mwe bene ukulingana na mafunde yenu.”+ Lyena abaYuda bamwebele abati: “Amafunde tayatusuminisha ukwipaya umuntu.”+ 32 Ifi fyacitike pa kuti amashiwi Yesu alandile pa kulanga umusango wa mfwa ali no kufwa+ yafikilishiwe.

33 E ico Pilato aingile mwi sano lya mulashi na kabili, lyena aitile Yesu e lyo amwipusha ati: “Bushe uli Mfumu ya baYuda?”+ 34 Yesu ayaswike ati: “Bushe ico wanjipushisha ni co ulefwaya ukwishiba icishinka nelyo ni co walyumfwapo fimo pali ine?” 35 Pilato amwaswike ati: “Bushe ine ndi muYuda? Uluko lobe ne ntungulushi sha bashimapepo e bakuletele kuli ine. Cinshi wacita?” 36 Yesu amwaswike ati:+ “Ubufumu bwandi te bwa pano calo.+ Ubufumu bwandi abuba bwa pano calo, ababomfi bandi nga nabalwa pa kuti nipeelwa ku baYuda.+ Lelo ubufumu bwandi te bwa pano calo iyo.” 37 E ico Pilato amwipwishe ati: “Bushe kanshi uli mfumu?” Yesu na o amwaswike ati: “Niwe walanda ukuti ndi mfumu.+ Ici e co nafyalilwa, kabili ici e co naishila pano calo, pa kuti nshimike ubunte pa cine.+ Onse uukonka icine, alomfwa ishiwi lyandi.” 38 Pilato amwipwishe ati: “Icine cinshi?”

Pa numa ya kulanda ifi, afumiine panse apali abaYuda e lyo abeba ati: “Nshimusangile no mulandu nangu umo.+ 39 Nomba ukulingana ne fyo mwe bene mucita, mfwile ukumukakwila umuntu umo pa mutebeto wa Cakucilila.+ Bushe mulefwaya ukuti imukakwile Imfumu ya baYuda?” 40 Na kabili babilikishe abati: “Mwitukakwila uyu iyo! Tukakwileni Baraba!” Nomba uyu Baraba ali cipondo.+

19 Lyena Pilato asendele Yesu e lyo aya mufopaula.+ 2 Kabili abashilika bapangile icilongwe* ca myunga bamufwika ku mutwe e lyo bamufwika ne ca kufwala icakashikila,+ 3 kabili baleisa kuli ena e lyo balemweba abati: “Mwapoleni, mwe Mfumu ya baYuda!” Balemutoba na mapi pa menso.+ 4 Lyena Pilato afumiine panse na kabili e lyo aeba abantu ati: “Moneni! Nafumisha uyu muntu panse apo muli pa kuti mwishibe ukuti nshimusangile no mulandu.”+ 5 E ico Yesu afumiine panse, ninshi nafwala icilongwe ca myunga ne ca kufwala icakashikila. Lyena Pilato alandile ati: “Moneni! Umwaume!” 6 Lelo ilyo intungulushi sha bashimapepo na balelinda itempele bamumwene, babilikishe abati: “Mukobekeni pa cimuti! Mukobekeni pa cimuti!”*+ Pilato na o abebele ati: “Musendeni mwe bene muyemwipaya,* pantu ine nshimusangile no mulandu.”+ 7 AbaYuda bamwaswike abati: “Twalikwata amafunde, kabili ukulingana na mafunde yesu afwile ukufwa,+ pantu aletila mwana+ wa kwa Lesa.”

8 Ilyo Pilato aumfwile ifyo balandile e lyo acililemo ukutiina. 9 Lyena alibweleele mwi sano lya mulashi, e lyo aipusha Yesu ati: “Ni kwi wafuma?” Lelo Yesu tamwaswike.+ 10 E ico Pilato amwipwishe ati: “Bushe taulefwaya ukunjasuka? Bushe tawaishiba ukuti nalikwata amaka ya kukukakula, nalikwata na maka ya kukwipaya?”* 11 Yesu amwaswike ati: “Te kuti ukwate amaka pali ine, kano bakupeela fye ayo maka ukufuma ku muulu. E mulandu wine uumpeele mu minwe yobe akwatile ulubembu ulukalamba sana.”

12 Ici calengele Pilato alefwaya inshila ya kukakwilamo Yesu. Lelo abaYuda babilikishe abati: “Nga mwakakula uyu muntu, ninshi tamuli cibusa wa kwa Kaisare. Pantu umuntu onse uuibika pa bufumu alwisha Kaisare.”+ 13 Ilyo Pilato aumfwile aya mashiwi, afumiishe Yesu panse, aikala na pa cipuna ca kupingwilapo, mu ncende iyo beta abati Apalambatikwa Amabwe, lelo mu ciHebere baita ati Gabata. 14 Nomba ubu bwali bushiku bwa kupekanya+ Icakucilila; cali nalimo pe awala lyalenga 6.* Kabili Pilato aebele abaYuda ati: “Moneni! Imfumu yenu!” 15 Lelo babilikishe abati: “Mwipayeni! Mwipayeni! Mukobekeni pa cimuti!”* Pilato abepwishe ati: “Bushe mulefwaya njipaye imfumu yenu?” E lyo intungulushi sha bashimapepo shamwaswike ashiti: “Ifwe tatwakwata imfumu imbi, kano fye Kaisare.” 16 Lyena amupeele mu minwe yabo, pa kuti bayemwipaila pa cimuti.+   

E ico balisendele Yesu. 17 Kabili ali-isendeele icimuti ca kucushiwilwapo* umwine, afuma aya na po beta ati Pa Cipanga,+ mu ciHebere+ bapeta ati Golgota. 18 Palya pene e po bamupoopele pa cimuti,+ kabili balipoopelepo na bambi babili mupepi nankwe, umo ku lubali lumo e lyo umbi ku lubali lumbi, na Yesu ali pa kati.+ 19 Pilato alembele ne cipampa e lyo acibika pa muulu wa cimuti ca kucushiwilwapo. Alembelepo ati: “Yesu Umwina Nasarete, Imfumu ya baYuda.”+ 20 AbaYuda abengi balibelengele ifyali pali ici cipampa, pantu apo Yesu bamupoopele pa cimuti pali ni mupepi no musumba, kabili ifilembo bafilembele mu ciHebere, mu ciLatini, na mu ciGriki. 21 Lelo intungulushi sha bashimapepo isha baYuda, shaebele Pilato ashiti: “Mwilemba amuti, ‘Imfumu ya baYuda,’ lelo mulembepo amuti, uyu muntu atile, ‘Ndi Mfumu ya baYuda.’” 22 Pilato abebele ati: “Ifi fine nembele, ninemba nacipwa.”

23 Nomba ilyo abashilika bapoopeele Yesu pa cimuti, babuulile ifya kufwala fyakwe ifya kunse bafyakanya apali 4, e lyo bapeela abashilika bonse cimo cimo. Babuulile ne ca kufwala cakwe ica mu kati. Ici ica kufwala tacakwete umulundo ukufuma pa muulu ukufika panshi. 24 E ico balanshenye abati: “Twicilepula iyo, lelo natupendule, pa kuti twishibe uwalacisenda.”+ Ici calicitike pa kuti lifikilishiwe ilembo ilitila: “Balyakene ifya kufwala fyandi, balipendwile na pa ca kufwala candi.”+ Kabili ifi fine e fyo abashilika bacitile.

25 Mupepi na pa cimuti ca kucushiwilwapo* apo bapoopeele Yesu, paiminine nyina+ na nkashi nankwe, pali na Maria muka Klopa e lyo na Maria umwina Magadala.+ 26 E ico ilyo Yesu amwene nyina no musambi uo atemenwe+ nabeminina mupepi, aebele nyina ati: “Mayo uyu nomba mwana wenu!” 27 E lyo aebele umusambi ati: “Mona, aba nomba ni banoko!” Ukufuma ilya nshita, umusambi alisendele nyina wa kwa Yesu ku mwakwe atendeka no kwikala nankwe.

28 Pa numa ya ifi, ilyo Yesu aishibe ukuti nomba nacita fyonse ifyo wishi amwebele ukucita, alandile ati: “Naumfwa icilaka.”+ Pa kuti ilembo lifikilishiwe. 29 Kwali umutondo uwali mupepi uwaiswilemo umwangashi uwakantuka. E ico babuulile icapala umwepu icakwete umwangashi uwakantuka, bacibika ku kamuti ka husope* e lyo bamubika ku kanwa.+ 30 Ilyo Yesu bamupeele umwangashi wakantuka, alandile ati: “Nimpwisha ukucita fyonse ifyo mwanjebele ukucita!”+ kabili ainamike umutwe afwa no kufwa.*+

31 Apo bwali bushiku bwa Kupekanya+ Isabata, kabili apo abaYuda tabalefwaya ifitumbi fya bantu abo bapoopeele pa fimuti fya kucushiwilwapo fishale pa fimuti+ pa bushiku bwe Sabata, (kabili ubu bwali bushiku bwe Sabata ilikalamba),+ balombele Pilato ukuti bafune amolu ya bantu abo bapoopeele pa fimuti no kufumyapo ifitumbi fyabo. 32 E ico abashilika bailefuna amolu ya mwaume wa kubalilapo, na molu ya mwaume walenga bubili, uo bapoopeele mupepi na Yesu. 33 Lelo ilyo bafikile pali Yesu, basangile ukuti nafwa kale, e ico tabamufunine amolu. 34 Lelo umushilika umo amulashile ifumo+ mu mbafu, kabili ilyo line umulopa na menshi fyalifumine. 35 Uwashimika ili lyashi alimweneko, kabili ifyo ashimika fya cine pantu alishiba ukuti alanda ifya cine, pa kuti na imwe musumine.+ 36 Ifi fyacitike pa kuti ilembo lifikilishiwe, ilitila: “Tabakamukontole* ifupa nangu limo.”+ 37 Kabili ilembo na limbi litila: “Bakalolesha uo balashile.”+

38 Nomba pa numa ya ifi fintu, Yosefe uwa ku Arimatea, uwali umusambi wa kwa Yesu, lelo uwa mu bumfisolo pa mulandu wa kuti aletiina abaYuda,+ alombele Pilato ukuti asende icitumbi ca kwa Yesu, kabili Pilato alimusuminishe. E ico alishile no kusenda icitumbi cakwe.+ 39 Na Nikodemo+ uwaishile ubushiku kuli Yesu pa muku wa kubalilapo, aletele muri iyo basakenyemo na aloye, iyafinine nalimo amakilogramu 33.*+ 40 , E ico babuulile icitumbi ca kwa Yesu no kucipomba mu nsalu pamo ne fyanunkila,+ ukulingana ne fyo abaYuda bacita pa kupekanya ukushiika. 41 Nomba apo bamwipaile* pali ibala, na mwi bala mwali inshiishi*+ iipya umo bashatalile ababika umuntu nangu umo. 42 E ico apo bwali bushiku bwa Kupekanya+ Isabata ubwa baYuda, babikile Yesu muli iyi nshiishi pantu yali mupepi.

20 Pa bushiku bwa kubalilapo mu mulungu, Maria umwina Magadala aile ku nshiishi* ku macaaca,+ ninshi pacili napafiita, kabili ilyo afikile asangile pa nshiishi*+ nabakunkulushapo ilibwe. 2 E ico aishile alebutuka kuli Simone Petro na ku musambi umbi uo Yesu atemenwe,+ e lyo abeba ati: “Nabasenda Shikulu mu nshiishi,+ kabili tatwishibe uko bamubikile.”

3 E ico Petro no yu musambi umbi, balimine baya ku nshiishi. 4 Bonse babili batendeke ukubutukila pamo, lelo uyu umusambi umbi alibutukishe ukucila Petro, kabili e wabalilepo ukufika ku nshiishi. 5 Ilyo aineme no kulengela mu nshiishi, amwene insalu shili panshi,+ lelo taingilemo. 6 Lyena Simone Petro aishile alemukonka. Kabili ilyo afikile aingile mu nshiishi e lyo amona insalu isho bamupombelemo shili panshi. 7 Insalu iyo bamukakile ku mutwe, tayali pamo ne nsalu isho bamupombelemo, lelo yali fye yeka ninshi naifungana. 8 Lyena ulya musambi uwabalilepo ukufika ku nshiishi na o alingilemo, kabili ilyo amwene alisumine. 9 Pantu bali tabalaishiba umwalolele ilembo ilitila ali no kwima ku bafwa.+ 10 E ico aba abasambi balibwelelemo ku mayanda ku mwabo.

11 Lelo Maria ena atwalilile fye ukwiminina kunse mupepi ne nshiishi, ninshi alelila. Kabili alineme pa kuti alengele mu nshiishi ninshi acili alelila, 12 lyena amwene bamalaika babili+ abafwele ifyabuuta ninshi nabekala apo balaalike icitumbi ca kwa Yesu, umo ku mitwe umbi ku ntambalilo. 13 Nabo bamwipwishe abati: “We mwanakashi, cinshi ulelila?” Na o abaswike ati: “Nabasenda Shikulu, kabili nshishibe uko bamulaalike.” 14 Pa numa ya kulanda ifi, alipilibwike amona na Yesu naiminina, lelo taishibe ukuti ni Yesu.+ 15 Yesu amwipwishe ati: “We mwanakashi, cinshi ulelila? Nani ulefwaya?” Nomba apo alemona kwati umulimi e wamwipwishe, amwebele ati: “Mukwai nga nimwe mumusendele, njebeni uko mumulaalike, kabili ndeyamusenda.” 16 Yesu na o amwebele ati: “Maria!” Ilyo Maria apilibwike, aebele Yesu mu ciHebere ati: “Raboni!” (ili ishiwi lyalola mu kuti, “Kasambilisha!”) 17 Yesu amwebele ati: “Ndekako, pantu nshilaya kuli Tata. Lelo kabiye uye-eba bamunyinane+ auti: ‘Ndeya kuli Tata,+ kabili Shinwe, kuli Lesa wandi,+ kabili Lesa wenu.’” 18 Lyena Maria umwina Magadala aliile no kuyashimikila abasambi ati: “Nimona Shikulu!” Kabili alibebele ifyo Yesu amwebele.+

19 Ilyo cali icungulo pali bulya bushiku bwa kubalilapo mu mulungu, abasambi bali mu ng’anda ninshi nabakomako ne fiibi pa mulandu wa kuti baletiina abaYuda, lyena Yesu alishile aiminina na po bali, e lyo abeba ati: “Umutende ube na imwe.”+ 20 Kabili pa numa ya kulanda ifi, abalangile amaboko yakwe e lyo na mu mbafu.+ Lyena abasambi balisekelele pa kumona Shikulu.+ 21 Na kabili Yesu abebele ati: “Umutende ube na imwe.+ Filya fine Tata antumine,+ e fyo na ine ndemutuma.”+ 22 Pa numa ya kulanda ifi, abapuutiile umupu, e lyo abeba ati: “Pokeleleni umupashi wa mushilo.+ 23 Nga mwabelela abantu uluse pa membu shabo, ninshi babelelwa uluse; kabili nga tamubelele abantu uluse pa membu shabo, ninshi tababelelwe uluse.”

24 Lelo Toma,+ umo pa batumwa 12, uo baleita ati Mpundu, talipo ilyo Yesu aishile. 25 E ico abasambi bambi balemweba abati: “Natumona Shikulu!” Lelo abebele ati: “Nshasumine nakalya kano fye imone ifipunda fya misomali ku maboko yakwe, inyingishe ne minwe yandi mu fipunda fya misomali, kabili njikate no kuboko kwandi mu mbafu shakwe.”+

26 Nomba ilyo papitile inshiku 8, abasambi bakwe bali mu ng’anda na kabili, na Toma e mo ali. Nangu ca kuti balikomene ifiibi, Yesu alingile aiminina na apo bali, e lyo abeba ati: “Umutende ube na imwe.”+ 27 Lyena aebele Toma ati: “Ikata apa, kabili mona amaboko yandi, njikata na mu mbafu pa kuti uleke ukutwishika, lelo usumine.” 28 Toma na o amwebele ati: “Shikulu wandi, kabili Lesa wandi!” 29 Yesu amwebele ati: “Bushe ico wasuminina ni co wamona ine? Balipaalwa abasumina nangu tabalamona.”

30 Na kuba Yesu alicitile ifipesha amano na fimbi ifingi pa menso ya basambi, ifishalembwa muli ici cimfungwa.+ 31 Lelo ico ifi fyalembelwe ni pa kuti musumine ukuti Yesu ni Kristu Umwana wa kwa Lesa, na pa kuti nga mwasumina, mukabe no mweo ukupitila mwi shina lyakwe.+

21 Pa numa ya ifi fintu, Yesu alimoneke na kabili ku basambi pali bemba wa Tiberia. Ifi e fyo cali ilyo amoneke. 2 Simone Petro, Toma (uo baleita ati Mpundu),+ Natanaele+ uwa ku Kana iya mu Galili, abana ba kwa Sebede+ na basambi bambi babili aba kwa Yesu balilongene pamo. 3 Simone Petro abebele ati: “Ine nalaya mu kwipaya isabi.” Nabo bamwebele abati: “Na ifwe twalakonka.” E ico baninine ubwato baya, lelo tabaipeyepo isabi nangu limo+ ubushiku bonse.

4 Lelo ilyo bwaile buleca, Yesu aiminine ku lulamba lwa bemba, nomba abasambi tabaishibe ukuti ni Yesu.+ 5 Lyena Yesu abepwishe ati: “Mwe bana, bushe namukwata ifya kulya?”* Nabo bamwaswike abati: “Awe tatukwete!” 6 Na o abebele ati: “Pooseni isumbu ku kulyo kwa bwato, kabili mwalaipaya isabi.” E ico balipoosele isumbu, lelo balifililwe ukulitinta pa kuti balifumye mu menshi pantu mwali isabi+ ilingi nga nshi. 7 Lyena umusambi uo Yesu atemenwe+ aebele Petro ati: “Ni Shikulu!” Nomba ilyo Simone Petro aumfwile ati ni Shikulu, afwele ica kufwala cakwe ica kunse, pantu alisamwinine, e lyo aipoosa muli bemba. 8 Lelo abasambi bambi baishile balekula isumbu umwali isabi ninshi bali mu kabwato akanono, pantu tabatalwike sana ku mulundu, batalwike fye nalimo amamita 100.*

9 Nomba ilyo bafikile ku mulundu, bamwene umulilo wa malasha, ninshi pali ne sabi no mukate. 10 Yesu abebele ati: “Letenipo isabi ilyo mwaipaya nomba line.” 11 E ico Simone Petro aninine mu bwato akulila ne sumbu ku mulundu umwali isabi ilikalamba, ilyali 153. Nomba nangu lyafulile ifi, isumbu talyalepwike. 12 Yesu abebele ati: “Iseni mulye.” Lelo tapali umusambi nangu umo uwashipile ukumwipusha ati: “Nimwe bani?” pantu balishibe ukuti ni Shikulu. 13 Yesu abuulile umukate abapeela kabili alibapeele ne sabi. 14 Uyu e wali e muku walenga butatu+ uo Yesu amoneke ku basambi bakwe ukutula apo bamubuushiishe ku bafwa.

15 Ilyo bapwishishe ukulya, Yesu aipwishe Simone Petro ati: “Simone mwana Yohane, bushe walintemwa ukucila ili isabi?” Simone ayaswike ati: “Ee mwe Shikulu, mwalishiba ukuti nalimutemwa.” E lyo Yesu amweba ati: “Uleliisha utwana twandi utwa mpaanga.”+ 16 Na kabili Yesu amwipwishe pa muku walenga bubili ati: “Simone mwana Yohane, bushe walintemwa?” Na o amwaswike ati: “Ee mwe Shikulu, mwalishiba ukuti nalimutemwa.” E lyo Yesu amweba ati: “Ulecema utwana twandi utwa mpaanga.”+ 17 Amwipwishe umuku walenga butatu ati: “Simone mwana Yohane, bushe walintemwa?” Petro alyumfwile ubulanda pantu Yesu amwipwishe umuku walenga butatu ati: “Bushe walintemwa?” E ico amwaswike ati: “Mwe Shikulu, mwalishiba ifintu fyonse; mwalishiba ukuti nalimutemwa.” E lyo Yesu amweba ati: “Uleliisha utwana twandi utwa mpaanga.+ 18 Ndekweba icine cine nati, ilyo wali umwaice, waleifwika we mwine kabili waleya uko ulefwaya. Lelo ilyo ukakota, ukalatambalika amaboko yobe pa kuti umuntu umbi akufwike kabili akutwale uko ushilefwaya.” 19 Ico alandiile ifi ni co alelangilila umusango wa mfwa iyo ali no kucindikilamo Lesa. Kabili ilyo alandile ifi, amwebele ati: “Ulenkonka.”+

20 Ilyo Petro apilibwike, amwene umusambi uo Yesu atemenwe+ alebakonka, ulya uwashintilile pa cifuba cakwe ilyo bali pa mulaalilo kabili uwamwipwishe ati: “Mwe Shikulu, nani alemufutuka?” 21 E ico ilyo Petro amumwene, aipwishe Yesu ati: “Mwe Shikulu, inga uyu ena cikaba shani?” 22 Yesu na o amwaswike ati: “Nga nafwaya ukuti akabe no mweo mpaka nkese, bushe cifwile ukukusakamika? Iwe ulenkonka fye.” 23 E ico amashiwi yalisalangene mu ba bwananyina aya kuti, ulya musambi takafwe. Lelo Yesu taebele Petro ukuti uyu musambi taali no kufwa, amwebele fye ati: “Nga nafwaya ukuti akabe no mweo mpaka nkese, bushe cifwile ukukusakamika?”

24 Uyu wine umusambi+ e uleshimika ili lyashi kabili e walilembele, twalishiba no kuti ifyo ashimika fya cine.

25 Na kuba, kwaliba ifintu na fimbi ifingi ifyo Yesu acitile, ifya kuti nga fyalilembelwe fyonse, pano calo te kuti pabe incende ya kubikapo ifimfungwa ifingalembwa.+

Nelyo “ali nga Lesa.”

Nelyo “alemulanga icikuuku icaibela.”

Nelyo “uuli pa cifuba ca kwa Wishi.” Aya mashiwi yalola mu kuti uo Wishi apeele icifulo icaibela.

Moneni Ifyebo Fyalundwako pa A5.

E kutila, nalimo 16 koloko.

Iyi imbeketi ifwile yali mutondo uukalamba umwaleingila amalita 22. Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.

Nelyo “maliketi.”

Nelyo kuti yapilibula no kuti, “ukufyalwa kwa ku muulu.”

Cimoneka kwati Yesu ale-eba fye abasambi bakwe ukuti balebatisha abantu.

Nelyo “alishininkisha ukuti.”

Nelyo “akamfukumfuku.”

E kutila, nalimo 12 koloko.

Mu ciGriki, “amabala nayabuuta.”

E kutila, nalimo 13 koloko.

Mu ciHebere, “Beth·za′tha.”

Nelyo “abafwa amaboko na molu.”

Moneni Ifyebo Fyalundwako pa A3.

Nelyo “ubusanshi.”

Nelyo “ubusanshi.”

Nelyo “ubusanshi.”

Nelyo “ubusanshi.”

Nelyo “ubusanshi.”

Moneni Amashiwi ya mu Baibo ne fyo Yapilibula.

Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.

Mu ciGriki, “nalimo ifibansa 25 nelyo 30.” Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.

Mu ciGriki, “amukula.”

Moneni Ifyebo Fyalundwako pa A5.

Mu ciGriki, “ninshi muli imwe tamuli ubumi.”

Nelyo kuti yapilibula no kuti, “pa cintubwingi.”

Nelyo “ni kaseebanya.”

Nelyo “ukwendauka.”

Mu ciGriki, “ku calo.”

E kutila, amasukulu ya barabi.

Mu mamanyuskripti ya kale ayengi kabili ayacetekelwa tamwaba icikomo 53 ukufika ku cipandwa 8 icikomo 11.

Nelyo “ukulingana ne fyo abantu bamona ifintu.”

Mu ciGriki, ni por·neiʹa. Moneni Amashiwi ya mu Baibo ne fyo Yapilibula.

Nelyo “ukutula pa kutendeka.”

Ili ishiwi lipilibula ukuti, kasambilisha.

Nelyo “alimukontamine.”

Nelyo “alatuulila impaanga umweo wakwe.”

Nelyo “ndetuulila impaanga umweo wandi.”

Mu ciGriki, “napokelele ili ifunde kuli Tata.”

Nelyo “twalikatana.”

Nelyo “mwaba nga lesa.”

Nelyo “inshiishi ya cibukisho.”

Mu ciGriki, “nalimo ifibansa 15.” Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.

Nelyo “inshiishi ya cibukisho.”

Nelyo “inshiishi ya cibukisho.”

E kutila paundi ya bena Roma iyalefina nalimo amagramu 327. Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.

Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.

Moneni Ifyebo Fyalundwako pa A5.

Nelyo “inshiishi ya cibukisho.”

Nelyo “umweo wandi nausakamikwa.”

Moneni Ifyebo Fyalundwako pa A5.

Moneni Ifyebo Fyalundwako pa A5.

Nelyo “nanjalukila.”

Mu ciGriki, “mupepi ne cifuba ca kwa Yesu.”

Nelyo “ninjipeelesha ukupeela umweo wandi pa mulandu wenu.”

Nelyo “ukupeela umweo obe pa mulandu wandi.”

Nelyo “kasansamusha.”

Nelyo “nga abana banshiiwa.”

Nelyo “atuulile abanankwe umweo wakwe.”

Mu ciGriki, “mwipunwishiwa.”

Nelyo “batwalilila ukusambilila pali.”

Nelyo “bekatane.”

Nelyo “twaikatana.”

Nelyo “cibapaatuleko.”

Nelyo “nga te cipondo.”

Moneni Amashiwi ya mu Baibo ne fyo Yapilibula.

Nelyo “Mwipaileni pa cimuti! Mwipaileni pa cimuti!”

Nelyo “kamwipaileni pa cimuti.”

Nelyo “ukukwipaila pa cimuti?”

E kutila, 12 koloko ya kasuba.

Nelyo “Mwipaileni pa cimuti!”

Moneni Amashiwi ya mu Baibo ne fyo Yapilibula.

Moneni Amashiwi ya mu Baibo ne fyo Yapilibula.

Moneni Amashiwi ya mu Baibo ne fyo Yapilibula.

Nelyo “aleka no kupema.”

Nelyo “Tabakatobe.”

E kutila, amapaundi ya bena Roma 100. Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.

Nelyo “apo bamwipaile pa cimuti.”

Nelyo “inshiishi ya cibukisho.”

Nelyo “inshiishi ya cibukisho.”

Nelyo “inshiishi ya cibukisho.”

Nelyo “isabi.”

Mu ciGriki, “nalimo imikono 200. Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.

    Impapulo sha mu Cibemba (1982-2025)
    Isaleni
    Isuleni
    • Cibemba
    • Peleniko Bambi
    • Ifyo Mwingasala
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ifya Kubomfya
    • Amafunde Yesu
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Isuleni
    Peleniko Bambi