Lintu Kushali Bumpulamafunde
BUSHE kuti mwaelenganya icalo umushaba bumpulamafunde? Nakalimo tamwingacelenganya nga mwabelengele amalipoti pamo nga imo iyali mu nyunshipepala ya ku Germany iya Süddeutsche Zeitung iyatile: “Abaishibisha ifya milandu ya bampulamafunde balelanda pa kuntu bumpulamafunde bufikile. Imilandile ilesobela fye ububi na fintu balelondolola fili fye fya kutiinya.”
Ukulingana no kufwailisha kwa mu 1995 pa makana na makana aya bena Bulaya, mupepi fye no uli onse nasakamikwa pa lwa kusanswa kuli bampulamafunde. Mu Germany, mu Netherlands, mu Poland, mu Russia, na mu United Kingdom, bumpulamafunde e bupulilemo pa fintu abantu baletiina sana. Bumpulamafunde bwali e ca cibili pa fyaletiinwa mu Denmark, mu Finland, na mu Switzerland e lyo mu France, mu Greece na mu Italy e ca citatu pa fyaleleto mwenso. Pa fyalo 12 ifyafwailishiwe, calo ca Spain fye e cishatantike bumpulamafunde pa kati ka milandu yapulamo itatu iileto mwenso.
Bumpulamafunde nabuya pa muulu nga nshi mu Bulaya bwa ku Kabanga mu myaka 7 iyapita. Ubwingi ubwa ifi fyalo, ukwingilishiwako kuli maperesenti pa kati ka 50 na 100, ilintu mu fyalo fimbi, kulaya fye na pa kati ka maperesenti 193 ukufika kuli 401!
Lelo, kwaliko inshita imo, lintu mu calo mushali bumpulamafunde. Ni lilali ilyo, kabili ni shani ico calo caonawilwe?
Ni Kwi Kwatendekeele Bumpulamafunde?
Bumpulamafunde, ubwalondololwa ukuti “kutobe funde ukwabipisha,” bwatendekeele mu bwikashi bwa mipashi. Abantunse ba kubalilapo, Adamu na Efa, tabalengelwe abakongamina kuli bumpulamafunde, kabili te bashingemwe fye beka ukuleta bumpulamafunde ku bekashi ba buntunse. Umwana mwaume wa kwa Lesa uwa ku mupashi asuminishe amatontonkanyo yalubana ukulimbe mishila mu mutima wakwe, ayo lintu yakulile, yaishileletako bumpulamafunde. Uyo e walengele icalo cabulamo bumpulamafunde ukubongoloka. Pa kutoba ifunde lya kwa Lesa, ailengele umwine ukuba mpulamafunde, kabili aishibikwa mu Baibolo nga Satana Kaseebanya.—Yakobo 1:13-15; Ukusokolola 12:9.
Pa kuipoosa pa nshila ya kukaanya Lesa mu myulu ishimoneka, Satana alipampamine pa kusalanganya inshila shakwe isha bumpulamafunde ku bantu ba pe sonde. Ukulondolola kwa Baibolo ukwa fintu Kaseebanya acitile fi fintu kwaba fye ukwipi, lelo kwalibamo ifishinka. (Ukutendeka, ifipandwa 2-4) Adamu na Efa, pa kulufiwa no yu mpulamafunde wacila pa bantunse, balikeene ukwikalila ku fipimo fya kwa Lesa. Basangwike bampulamafunde pa kukanaumfwila Lesa. Pa numa, ukwabulo kutwishika baikete fye icinwa ca pa nshi lintu ibeli lyabo Kaini, afikile fye na ku kupoka icikwatwa caumisho mutengo ica kwa munyina Abele, ubumi!
E ico, pa bantu bane aba kubalilapo ukwikala pe sonde, batatu basangwike bampulamafunde. Adamu, Efa, e lyo na Kaini muli fyo balipanishe ishuko lya kwikala mu calo cabulamo bumpulamafunde. Mulandu nshi, pa numa ya nshita yonse iyi, twingashininkishisha ukuti icalo ca musango yo nomba nacipalama?