Ishina lya kwa Lesa Lyabweshiwapo

“NACISENDA imyaka mupepi na 60 kwi shina lya kwa Lesa, ‘JHWH,’ uwaba ni Lesa te wa baYuda beka lelo na kabili uwa Bena Kristu nabo, ukubweshiwapo pantu uulenga mu kutendekelako alibikile.” Ifyo e fintu inyunshipepala ya ciGerman Schwarzwälder Bote ilandapo pa kubweshiwapo kwe shina lya kwa Lesa pa cibumba ca pa ntanshi ya cikuulwa ca mangalo mu Horb, ku kapinda ka ku kulyo aka Germany. Lelo mulandu nshi ishina lyafumishiwepo?

Inyunshipepala yacita lipoti ukuti icibumba ca ku nse ica cikuulwa ca mangalo capentelwe ne fya kuyemfya mu kuba no kulangisha kwa fikope ukuyemfya icibumba ca pa ntanshi. Icasanshiwepo cali ni Tetragramatoni, amakalata yane aya ciHebere ayo yasopela ishina lya kwa Lesa.

“Ili ishina, ilimoneka ukucila pa miku 6,000 muli Baibolo,” e fyatwalilile inyunshipepala, “ni ‘Jehova’ nelyo cimbi icapalako mu ciGerman. Imishimbwile ya kulungatika tayaishibikwa bwino pa mulandu wa kuti iciHebere calembwa cakwete amakonsonanti epela. Amavawelo yalelundwako kuli kabelenga.”

Nangu cibe fyo, mu 1934 abeminishi ba Kabungwe ka Nazi bapingwilepo ukuti Tetragramatoni “tayaleumfwana ne mfundo ya ndakai” kabili e co ilingile ukufuutwa. Mu ca nsansa, Tetragramatoni nomba yalibweshiwapo. Inyunshipepala yalandapo ukuti: “Ilelo icibumba ca pa ntanshi [ica cikuulwa ca mangalo], icayemfiwa ne fikope fya lyashi lya kale, ifishibilo, ne fikope fya bantu, caba ‘cifulo’ ca kutamba mu Horb.”