Umulumendo akumbwa ukucita ifyabipa ilyo amona umulumendo no mukashana abalelanga icintemwa, abalumendo babili nabeminina balelolesha pali foni, kabili umukashana alepita mupepi

ABACAICE BEPUSHA UKUTI

Kuti Nacita Shani pa Kuti Ndekaana Amatunko?

Umutumwa Paulo alembele ukuti: “Lyonse nga ndefwaya ukucita icalungama, nsanga ndecita icabipa.” (Abena Roma 7:21) Bushe walitala aumfwapo ifi Paulo alandile? Nga ca kuti walyumfwapo ifi, cino cipande calakwafwa ukwishiba ifyo wingacita nga watunkwa ukucita ifyabipa.

Ifyo ulingile ukwishiba

Ilingi line abanobe nga balekupatikisha ukucita fimo, kuti watunkwa ukucita ifyabipa. Na kuba Baibo itila, “ukwampana pamo na bantu babipa kulonaula imibele isuma.” (1 Abena Korinti 15:33) Abanobe nga bakupatikisha ukucita ifyabipa, nelyo nga watamba fimo pa TV nelyo pa Intaneti, kuti walafwaisha ukucita ifyabipa, kabili kuti fyalenga ‘walakonkelela icinabwingi icilecita ifyabipa.’—Ukufuma 23:2.

“Nga ca kuti ulefwaisha ukuti abanobe bakutemwe, kuti calenga walacita fyonse ifyo bakweba ukucita pa kuti fye ubasekeshe.”—E fyalandile Jeremy.

Ifyo ulingile ukutontonkanyapo: Mulandu nshi cingakosela ukukaana amatunko nga ca kuti uletontonkanya sana pa fyo abanobe bengakumona nga taucitile ifyo bakweba?—Amapinda 29:25.

Icishinka ca kuti: Wilaleka ifyo abanobe bakupatikisha ukucita filelenga wakaana ukucita ifyo waishiba ukuti e fyo ulingile ukulacita.

Ifyo wingacita

Ulecetekela ifyo waishiba ukuti e fyo ulingile ukucita. Nga ca kuti tawishibe bwino ifyo wasuminamo, kuti walacita fye conse ico abanobe bakweba ukucita. Kanshi kuti cawama sana nga ulekonka ifyo Baibo ilanda ukuti: “Muleshininkisha ifintu fyonse ukuti fya cine; muleikatisha icisuma.” (1 Abena Tesalonika 5:21) Nga waishiba bwino ifyo wasuminamo, cikakwangukila ukulafikonka kabili cikakwangukila ukukaanacita ifyapusana ne fyo wasuminamo.

Ifyo ulingile ukutontonkanyapo: Cinshi calenga ucetekele sana ukuti amafunde ayo Lesa atupeela ayalanda pa kuba ne mibele iisuma yabelako pa kuti ifintu filekuwamina?

“Nalimona ukuti lyonse nga nakonka ifyo nasuminamo kabili nshilecita ifyo abanandi bantunka ukucita, abantu balancindika sana.—E fyalandile Kimberly.

Uo Baibo yalandapo uo wingapashanya: Daniele. Ilyo Daniele ali fye nalimo umulumendo, “alipangile mu mutima wakwe” ukuti ali no kulakonka amafunde ya kwa Lesa.—Daniele 1:8.

Umulumendo uo bakakiile intambo, acita fye fyonse ifyo abanankwe bamweba nga filya akalubi ako bakakiile intambo bakatungulula — Nga ca kuti tawishibe bwino ifyo wasuminamo, kuti walacita fye conse ico abanobe bakweba ukucita

Ishiba ifyo ushicitamo bwino. Baibo ilalanda pa “lunkumbwa lwa mu bulumendo,” e kutila ifyo umuntu afwaisha ukucita ilyo ali umulumendo nelyo umukashana. (2 Timote 2:22) Pali ifi paba ukufwaisha ukulaalapo no muntu, ukufwaisha ukutemwikwa ku fibusa, e lyo no kufwaisha ukulaisalila ifya kucita ukwabula ukwipushako abafyashi e lyo ninshi talafika pa mushinku wa kuti aleisalila ifya kucita.

Ifyo ulingile ukutontonkanyapo: Baibo itila “umuntu onse eshiwa ilyo ulunkumbwa lwakwe umwine lwamusembeleka no kumubeleleka.” (Yakobo 1:14) Lunkumbwa lwa kucita finshi ululenga sana watunkwa?

“Ufwile ukwishiba ifyo utunkwa sana ukucita. Lyena ulingile ukufwailisha pa fyo wingacimfya ayo amatunko no kulemba ifishinka wasanga ifyo wingabomfya. Nga wacita ifi, ukeshiba ifya kucimfya ayo matunko nga watunkwa na kabili.”—E fyalandile Sylvia.

Uo Baibo yalandapo uo wingapashanya: Davidi. Inshita shimo Davidi alecita ifyo abantu balemutunka ukucita e lyo fye ne fyo umutima wakwe walemutunka ukucita. Lelo alisambilileko ku filubo acitile kabili alefwaisha ukukanabwekeshapo ukuficita. Apepele kuli Yehova ati, “Lengeni imbe no mutima uwasanguluka,” no kuti “bikeni muli ine umutima uusuma, umutima wa cumfwila.”—Amalumbo 51:10.

Wilaleka abanobe balekutungulula. Baibo itila: “Wileka ububi bukucimfye.” (Abena Roma 12:21) Aya mashiwi yalola mu kuti, taufwile ukuleka amatunko yakucimfya. Kuti wasalapo ukucita icalungama.

Ifyo ulingile ukutontonkanyapo: Nga watunkwa ukucita ifyabipa, kuti wacita shani pa kuti ucite icalungama?

“Ndatontonkanya pa fyo ningomfwa nga nacita ifyabipa ifyo natunkwa ukucita. Bushe kuti naumfwa bwino? Nalimo kuti naumfwa fye bwino pa kashita akanono. Bushe kuti natwalilila ukumfwa bwino? Awe nakalya, kuti nalaumfwilako fye ububi. Bushe kuti cawama nacita ifi? Awe nakalya!”—E fyalandile Sophia.

Uo Baibo yalandapo uo wingapashanya: Paulo. Nangu ca kuti Paulo alandile ukuti alefwaisha ukucita ifyabipa, ale-esha na maka ukukanaficita. Alembele ati: ‘Ndalama sana umubili wandi no ku-uteka ubusha.’—1 Abena Korinti 9:27, futunoti.

Icishinka ca kuti: Nga watunkwa, niwe ufwile ukusalapo ifya kucita.

Uleibukisha ukuti amatunko tayatwalilila ukubako. Melissa uuli ne myaka 20 atile, “Amatunko ayo nalemona ukuti yalyafishe sana ukuyacimfya ilyo nali kwi sukulu lya ku sekondari, ino nshita mona ukuti taya-afya ukuyacimfya. Nga natontonkanya pali ifi cilanenga nacetekela ukuti amatunko ayo nkwata pali ino nshita nayo yene yakapita, kabili bushiku bumo nkatila caliweme filya nacimfishe amatunko.”

Ifyo abanobe balandapo

“Icingafwa ukukaanacita ifyabipa ni co ndapaanga mu mutima wandi ukuti nangu cibe shani nshilefwaya ukucita ifyabipa kabili ndacita ifyo fine napaanga ukucita. Ku ca kumwenako, nga nasalapo ukuti nshacite fimo, ndakonka ifyo fine nasalapo ukucita, nshalula ifyo nsalilepo ukucita kabili nshifwaya ukucita ifyo umuntu umbi asalilepo ukucita.”—E fyalandile Olivia.

“Abaice abengi balabapatikisha sana ku banabo ukuya ku maparte no kucitako fyonse ificitika kulya pamo nga, ukunwa ubwalwa, ukubomfya imiti iyo babinda, e lyo no kucita ubulalelale. Icingafwa ukukaanacita ifi fyonse ni co ndalanda na bafyashi bandi ukwabula ukupita mu mbali pali aya matunko. Na kabili, ukukwata ifya kucita pa nshita mfwile ukutuusha kulangafwa ukukaana kwata inshita ya kutontonkanya pa fintu fyabipa.”—E fyalandile Jared.

“Ifintu ifya-afya sana ukukaanacita ni filya bambi bamona ukuti tafyabipa lelo ifyo ine mona ukuti fyalibipa, pamo nga ifya kuleseshamo icitendwe. Pa kuti tautunkilwe ukucita ifyo bambi balecita, ufwile ukwishiba bwino ifyo wasalapo ukucita kabili kuti papita inshita pa kuti ulekaana nga bakutunka.”—E fyalandile Mayan.

“Nga ulefwaya ukucimfya amatunko taufwile ukulaibepa nelyo ukulamona kwati walikosa te kuti ucite ifyabipa. Na kabili ufwile ukwishiba ama webusaiti apaba ifyabipa ifingalenga watunkwa, kabili apaba ifilanda pa bulalelale, kabili ufwile ukwishiba ifyo wingacita nga ca kuti wamona ifya musango uyu. Ulingile ukwishiba ifyo ufwile ukucita pa kuti taucitile ifyabipa nga watunkwa.”—E fyalandile Julian.