Bushe Tufwile Ukucetekela Ifya Kale?

Icitabo Ca A Companion To The Study Of History, Icalembwa Na Michael Stanford Cisosa Ukuti: “Ukwishiba ifyacitikila abantunse kutulenga . . . ukulaumfwa ukuti twaba mwi bumba ilyabako ukutula kale sana ilyo tushilafyalwa kabili ilikatwalilila ukubako ilyo twafwa.”

NGA tatwaishiba ifya kale, ninshi twalibulisha icintu cimo icacindama mu bumi bwesu. Ukukanaishiba ifyacitike kale, kuti kwalenga imwe, ulupwa lwenu, umukowa wenu, nelyo fye uluko lwenu ukumoneka kwati tamwakwata intulo. Teti twishibe ifyo ifilecitika lelo fyatendeke kabili teti fikwate ubupilibulo bwine bwine kuli ifwe.

Ifyacitike kale kuti fyatusambilisha ifingi pa mikalile ya mu bwikashi. Kuti fyatwafwa ukukanalabwekeshapo ifilubo fimo fine. Nge fyo uwa mano ya buntunse umo alandile, abantu abalaba ifyacitike kale kuti bapita muli fimo fine na kabili. Ukwishiba ifyacitike kale kuti kwatwafwa ukumfwikisha ifyo ukulunduluka kwa ba kale kwali, ifintu fya kupapusha ifyasangilwe, abantu ba kucincimusha abaliko, ne nshila ishingi isho tulingile ukumwenamo ifintu.

Lelo apo ilyashi lya fyacitike kale lisanshamo abantu ne fintu ifya kale sana, kuti twaishiba shani nga kuti lyacetekelwa? Nga tulefwaya ukusambililako ifyacindama ku fyacitike kale, lyene ifyo tulesambilila filingile ukuba ifya cine. Kabili ilyo twasambilila icine, tufwile ukucipokelela, nelyo inshita shimo teti cibe icayanguka ukucite fyo lyonse. Ifyacitike kale kuti fyapala ibala lya maluba ya rose—ili bala lyaliyemba lelo lyalikwata ne myunga; kuti lyatusansamusha no kutukalifya.

Mu fipande fikonkelepo, twalalanda pa mbali shalekanalekana isha fyacitike kale ifingatwafwa ukulinga ifintu tubelenga nga fya cine. Twalalanda na pa fyo ifyacitike kale ifya cetekelwa finganonsha kabelenga uwiluka.

[Icikope pe bula 3]

Namfumu Nefertiti

[Icikope pe bula 3]

Cinshi twingasambilila ku fyacitike kale?

[Abatumtuminishe Ukubofya Ifikope Fili pe bula 3]

Nefertiti: Ägyptisches Museum der Staatlichen Museen Preußischer Kulturbesitz, Berlin

Umupelwa: Ukukopa icikope kwasuminishiwe na ba British Museum