Ukulingana na Baibolo

Bushe Calibipa Ukunwensha Ubwalwa?

PA MYAKA iingi mu mangalo na mu mafilimu, balitambisha bacakolwa abasekesha abantu. Nangu ca kuti kuli aba bantu limo bacita fye kwati nabanwa, ifyo bacita ku kusekesha abantu filanga ukuti abengi tabamona ukunwensha ubwalwa ukuti kubi. Batila ici bunake, lelo tacabipa.

Lelo icishinka ca kuti, ukunwensha ubwalwa kubi. Akabungwe ka World Health Organization katila ukunwensha ubwalwa e cimo pa fikalamba sana ifyonaula ubumi mwi sonde lyonse. Batila ukukonka pa kukunkuma kuli fwaka, ukunwensha ubwalwa kulepaisha sana abantu no kuleta amalwele ukucila ifintu fimbi ifilenga abantu ukukunkuma. Kabili ici cilenga icalo ca America ceka ukupoosa indalama amadola ukucila pa mabilioni 184 cila mwaka.

Te mulandu ne fi fishinka, abengi tabamona ukuti ukunwensha ubwalwa kwalibipa. Nangu ca kutila basumina ukuti ukunwensha ubwalwa pa nshita ntali kuti kwaleta amafya, tabamona ukuti no kunwensha ubwalwa limo limo fye kwalibipa. Abaice bamo mu fyalo fimo bamona ukukolwa ukuti e kukula. Kabili te mulandu ne fyo utubungwe twa bumi tusoka, impendwa ya banwensha ubwalwa, e kutila abanwa amabotolo 5 nelyo ukucilapo pa nshita imo, ilekulilako nga nshi ku ba mishinku yonse. E mulandu wine abantu abengi batwishikila nga ca kuti ukunwensha ubwalwa kwalibipa. Bushe cinshi Baibolo isosa?

Umwangashi no Bwalwa—Fya Bupe Ukufuma Kuli Lesa

Baibolo yalilandapo sana pa mwangashi no bwalwa. Imfumu Solomone yalembele ati: “Akuya, ulelye cilyo cobe ku nsansa, ulenwa no mwangashi obe ku mutima uwabuuta; pa kuti Lesa asuminisha kale imilimo yobe.” (Lukala Milandu 9:7) Kemba wa malumbo asumine ukuti Yehova Lesa Apeela “umwangashi uulenge mitima ya bantunse ukusamwa.” (Amalumbo 104:14, 15) Kuti twamona ukutila umwangashi waba pa fya bupe Yehova apeela abantunse.

Yesu afwile talemona ukunwa umwangashi nge cintu cabipa. Na kuba, icipesha mano ca kubalilapo acitile cali ca kusangula amenshi ukuba umwangashi wawama nga nshi pa mutebeto wa bwinga. (Yohane 2:3-10) Kabili abomfeshe umwangashi nge cimpashanya calinga ica mulopa wakwe ilyo atendeke Umulalilo wa kwa Shikulu. (Mateo 26:27-29) Baibolo ilalanda no kuti umwangashi kuti wabomba ngo muti, pantu umutumwa Paulo akoseleshe Timote ‘ukunwa umwangashi unono pa mulandu wa mu nda yakwe.’—1 Timote 5:23; Luka 10:34.

Icacindama Kulinga

Moneni ukuti Paulo atile ‘kunwa umwangashi unono.’ Baibolo yalilesha ukunwensha ubwalwa. Mwi funde Lesa apeele abena Israele, umwana uwali umuumankonso kabili icintala, umubuuke kabili umunwi ali no kupoolwa amabwe ku kuleka afwe. (Amalango 21:18-21) Bashimapepo ba ciYuda balisuminishiwe ukunwa mu kulinga ilyo bashilebomba imilimo ya bushimapepo. Lelo balibaleseshe ukunwa ubwalwa ilyo balebomba imilimo ya bushimapepo, kabili nga batoba ili funde baleipaiwa. (Ubwina Lebi 10:8-11) Ilyo papitile imyaka iingi, Abena Kristu ba kubalilapo basokelwe ukuti bacakolwa “tabakapyane ubufumu bwa kwa Lesa.”—1 Abena Korinti 6:9, 10.

Kabili, ilyo alefunda Timote, Paulo atile bakangalila mu cilonganino tabalingile baba ‘bacakolwa wa lubuli’ nelyo “abatepukila mu mwangashi uwingi.”a (1 Timote 3:3, 8) Na kuba, Baibolo itila bacakolwa abashifwaya ukulapila balingile ukutamfiwa mu cilonganino ca Bwina Kristu. (1 Abena Korinti 5:11-13) Amalembo yalilungika ukusosa ukuti “umwangashi wa miponto.” (Amapinda 20:1) Ukunwensha ubwalwa kuti kwacefya ukuilama kwa muntu no kumulenga afilwa ukupingula bwino pa fintu.

Umulandu Icebo ca kwa Lesa Calesesha Ukunwensha Ubwalwa

Yehova, ‘uutusambilisha ukuti tucenjele,’ alishiba ukuti nga twacishamo ukubomfya icili conse, tuleta amafya pali fwe bene na pali bambi. (Esaya 48:17, 18) E fyo caba na pa lwa kunwa ubwalwa. Icebo ca kwa Lesa cipusha ukuti: “Ni ani atila, Owe? ni ani atila, Iyee? ni ani ali ne fya lubuli? ni ani ali no kuilishanya? Ni ani amona apa fye ifilaso? ni ani alulukila amenso?” Baibolo yasuka ati: “Abakokwesha pa mwangashi, abaibika mu kulabulo wa cinkumbili.”—Amapinda 23:29, 30.

Abantu nga banwa sana ubwalwa, balacita ifintu fishakwatamo mano kabili ifyabipa: ukwensha ninshi nabanwa no kubika abene na bambi mu busanso, ukulanga sana icitemwiko kuli bamuka bene no konaula ifyupo, ukucita no kulanda ifya buwelewele nelyo ifyabipa. (Amapinda 23:33) Abalanda ati ukunwensha ubwalwa bwafya bukalamba abantunse bakwete, tabaluba. E mulandu wine Lesa akonkomesesha ukuti: “Wiba pa banwensho mwangashi, pa bafunukile nama”!—Amapinda 23:20.

Pa Abena Galatia 5:19-21, Paulo atila ukukolwakolwa ne ciwowo “milimo ya bumubili” iishalingana ne fisabo fya mupashi wa kwa Lesa. Ukunwensha ubwalwa kuti kwaonaula bucibusa bwesu na Lesa. E co, caumfwika bwino bwino ukuti Abena Kristu tabafwile ukunwensha ubwalwa.

[Futunoti]