Cinshi Imfwa ya kwa Yesu Ipilibula kuli Iwe?

“IMILALO yonse iyabalile aitantama, ifita fyonse ifya pali bemba ifyabalile afilonganikwa, amayanda ya mafunde yonse ayabalile ayakumana, ne shamfumu shonse ishabalile ashiteka, ukubabika pamo, tabayambukila ubumi bwa muntu pali ili sonde mu maka nga nshi kwati fintu uyu muntu wa ba eka acita.” E fyalembele kalemba James A. Francis ukulosha kuli Yesu Kristu.

Abantu bamona Yesu mu nshila shalekanalekana, lelo Baibolo ilamwishibisha ngo Mwana wa kwa Lesa kabili umwaume wa kutemwa kwa kuipeele lambo. Yesu ayambwile inshila ikalamba intu alangilemo uko kutemwa lintu asosele ulwa mwine wine ukuti: “Umwana wa muntu taishile ku kupyungilwa, lelo ku kupyungila, no kupeelo mweo wakwe icilubula ca pa bengi.”—Mateo 20:28.

Kukatama nshi ukwa ici cilubula? Mulandu nshi cakabilwe? Ni nani uwalubulwa? Mu cine cine, cinshi imfwa ya kwa Yesu ipilibula kuli iwe?

Ni Cinshi?

Icilubula cintu cimo icikakula. Ukulubula umuntu umo cipilibula ukumupokolola ukufuma muli bunkole nelyo ukukandwa pa kulipila umutengo. Mu mano ya ku mupashi, “ukulubula” kupilibula ukuletako ukulubuka ukufuma ku lubembu no kukanda kwa kuko. Uyo e mulandu untu Yesu afwilile. Nga fintu umutumwa wa Bwina Kristu Paulo alembele: “Icilambu ca lubembu ni mfwa; lelo ica bupe ca kwa Lesa mweo wa muyayaya muli Yesu Kristu Shikulwifwe.”—Abena Roma 6:23.

Umutengo wa kulubula waampana mu Malembo no kulipila icilubula. Ilumbo 49:6-9 (NW) litila: “Abo abaletetekele fyuma fyabo, kabili abatwalilila ukuitakisha mu bwingi bwa bucindami bwabo, nangu fye umo uwa bene te kuti alubule nelyo fye ni munyina, te kuti apeele kuli Lesa ilambo pali wene; (kabili umutengo wa kulubula umweo wabo untu wakosa nga nshi ica kuti walileka umuyayaya) ukuti abe no bumi kuli pe na pe no kukanamone nindi.” Icilubula kulubula ukupwishishiwa na Lesa, te muntunse uuli onse uushapwililika.

Mulandu Nshi Cikabilwa?

Icilubula cilakabilwa pa mulandu wa kuti shifwe wa buntunse uwa kubalilapo, Adamu, alibembwike. Muli fyo alufishe ubumi bwabule mpela ubwapwililika, mu bulungi apingwililwe ku mfwa, kabili mu kupelako alifwile. (Ukutendeka 2:15-17; 3:1-7, 17-19; 5:5) Pamo nge ntuntuko shakwe, twalipyana ulubembu ne mfwa. “Ulubembu lwaingilile mu muntu pano isonde, ne mfwa yaingilile mu lubembu,” e fyalembele Paulo, “e fyo ne mfwa yayambukile ku bantu bonse, pantu bonse balibembwike.” (Abena Roma 5:12) Ee, “muli Adamu e mo bonse bafwila.” (1 Abena Korinti 15:22) E co kemba wa malumbo Davidi asosele mu kulungika ukuti: “Mu mampuulu e mo napaapilwe, na mu lubembu e mo mayo anjimitile.”—Ilumbo 51:5.

Ukulubuka ukufuma ku kusenukwa ku lubembu ne mfwa kwalibo kwakatama nga ca kuti intuntuko iili yonse iya lubembu iya kwa Adamu aali no kupokelela ubumi bwa ciyayaya. Ilintu abantunse bashapwililika te kuti bapayanye ici cilubula, Yehova mu kutemwa acitile fyo ukupitila muli Yesu Kristu. Nalyo line, cinshi cashitwa ne cilubula? Cisuma, lintu Adamu abembwike, alufishe ubumi bwa buntunse ubwapwililika ubwa muyayaya, mu kuba ne nsambu sha buko shonse ne filolelo. E ico, icintu cimo cine calilubwilwe ukupitila mwi lambo lya cilubula ilya kwa Yesu.

Ico Cilenga Ukucitikako

Ubulungi bwalikushiwe mu kukumanya kwa mutundu wa muntu imfwa, ukukanda kwa lubembu. E co icilubula ni ncitilo ya nkumbu sha kwa Lesa ne cikuku ca kutemwa. Ubumi bwa buntunse ubwapwililika ubwa kwa Yesu, mu kuba ne nsambu sha buko shonse ne filolelo, bwabikilwe pa nshi mu mfwa kabili tabwabalile abubwekeshiwamo, pantu tabuushiwe ngo muntu wa mubili no mulopa lelo nge cibumbwa ca mupashi ica bumunshifwa. (1 Abena Korinti 15:50; 1 Petro 3:18) Ubumi bwa buntunse ubwapeelwe lambo ubwa kwa Yesu Kristu kanshi bwalitwalilile ukukwata amaka ya kulubula, nelyo aya cilubula.

Pamo ngo muntunse wabulo lubembu, Yesu aiminine mu cifulo capala kuli cilya icalimo Adamu wapwililika mu kutendekelako. Pa kuba uwa cumfwila kuli Lesa ukufika ku mfwa, Yesu acitilwe Shimapepo Mukalamba, kabili atambike umutengo we lambo lyakwe ilyapwililika ilya buntunse mu mulu. (AbaHebere 9:24-26) Pa mulandu wa kuti Lesa apokelele uyu mutengo wa kulubula, Yesu aali na maka ya kulubula intuntuko shasumine isha kwa Adamu ukufuma ku lubembu ne mfwa pa kubomfya ukuwaminwa kwe lambo lyakwe mu kubemininako. (1 Abena Korinti 6:20; 7:23; 1 Yohane 2:1, 2) Yesu muli ifyo “abele uwashingwamwa kwi pusukilo lya muyayaya kuli bonse abamumfwila.” (AbaHebere 5:8, 9, NW) Ici cicilenga ukucitikako kuli bene ukunonka ukwiminina kwalungama ku cinso ca kwa Lesa ukupitila mu Mwana wakwe.

Ni Nani Uwalubulwa?

Ni bani, lyene, abamwenamo ukufuma ku cilubula? Abantunse ababelesha citetekelo muli uku kupayanya kabili muli ifyo besa mu kwampana na Lesa. Pa kumubombela mu busumino, kuti balubulwa ukufuma ku lubembu no kukanda kwa luko ukwa mfwa no kupokelela ubumi bwa ciyayaya.—Yohane 17:3.

Umwaume wa kubalilapo aali na maka ya kupingulapo nampo nga kumfwila Lesa nelyo iyo. Asalilepo ukukanaumfwila. “Adamu tabepelwe,” lelo afwile umubembu wa ku mufulo. (1 Timote 2:14) Nalyo line, ni shani pa lwa ntuntuko sha kwa Adamu? Baali na maka ya kusala atemwa ukubombela Lesa ukufika apapela amaka yabo ayashapwililika nelyo ukukanaumfwila Kabumba wabo.—Yoshua 24:15.

Yesu aishile ku “kupeelo mweo wakwe icilubula ca pa bengi.” (Marko 10:45) Lelo ni bani ‘abengi’? Adamu mu kushininkisha alifumishiwamo pa mulandu wa kuti aali muntu wapwililika uwasalile ku mumbo ukukanaumfwila Lesa kabili afwile ngo mubembu ushilapila, uwa ku mufulo. Lelo ni shani pa lwa lupwa lwakwe ulukalamba, abafika ku mpendwa ya makana ya mamilioni? Mu kuba no mutengo walinganako, Yesu Kristu alafumyapo ukusenukwa kwapyanwa ukwaba pa lupwa lwa kwa Adamu. (Linganyeniko 1 Timote 2:5, 6.) Mu kwimininako abasumina ‘abengi,’ Yesu abomfya ukuwamina kwa mutengo wakwe uwa kulubula.

Abasumina abalubulwa basanshamo bonse abaYuda na Bena fyalo, nelyo abantu ba nko. Paulo asoso kuti: “Ifyo ukupuuluka kwa umo kwaletele [ukusenukwa, NW] ku bantu bonse, e fyo ne ca bulungami ca umo e caleto kulungamikwa no mweo ku bantu bonse.” (Abena Roma 5:18) Pa kufwa pa cimuti, “Kristu [alubwile abaYuda] ku citiipu ca Malango, pa [kubabele] citiipu (pantu calembwa, aciti, Natiipwa onse uwakulikwa pa cimuti).” (Abena Galatia 3:13; Amalango 21:23) Abena Roma 4:11 alosha ku Bena fyalo lintu asosa ukuti ilintu Abrahamu, icikolwe ca baYuda, aali acili uushasembululwa, abele “shibo wa bonse abatetekela abashasembululwa.” E co, lyene, ilambo lya cilubula ilya kwa Yesu linonsha abaYuda basumina na Bena fyalo.

Inshila ibuulwa no muntu umo umo ilapima nampo nga akanonkelamo ukufuma kwi lambo lya kwa Yesu. Ukupala Adamu, ababifi ba ku mufulo tabakwata ukuwaminwa kwa cilubula no bumi bwa ciyayaya ukupatikishiwa pali bene. Pamo nga fintu Kristu asosele: “Uutetekelo Mwana aba no mweo wa muyayaya; uushumfwa Mwana takamone umweo, lelo icipyu ca kwa Lesa caikala pali wene.” (Yohane 3:36) Icilubula na kabili cilenga ukubuuka ukucitikako kuli abo abafwa ababa mu cibukisho ca kwa Lesa. (Yohane 5:28, 29) Nga ca kuti bashininkisha ukuba aba cumfwila kabili aba kutasha, ukubomba kwa bunonshi bwa cilubula kuli bene kupilibula ukuti bakekala kuli pe na pe. Lelo kuli abo abaleikala muli ishi “nshiku sha kulekelesha,” kuliko ukucitikako kwa bumi bwa ciyayaya ukwabulo kukabila kwa kufwa nakalya.—2 Timote 3:1-5; Mateo 24:3-14, 21, 34; Yohane 11:25, 26.

Imilandu ya Kutasha

Uuli onse uulefwaisha ukunonkelamo ukufuma ku cilubula afwile ukukwata ukutesekesha kwashika kuli cene. Kabili fintu ukutasha kwa musango uyo kuli ukwalinga! Na kuba, icilubula cafwaile ukutemwa kwapaka pa lubali lwa kwa Lesa na Kristu.

Yehova Lesa alangile ukutemwa kukalamba mu kupayanya icilubula ukupitila mu mfwa ya Mwana wakwe. E fyasosele Yesu: “Lesa atemenwe aba pano isonde [aba mutundu wa muntu] ukutemwa kwa kuti apeele Umwana wakwe uwafyalwa eka, ukuti onse uumutetekela eonaika, lelo abe no mweo wa muyayaya. Pantu Lesa tatumine Umwana wakwe ese pano isonde ku kupingula aba pano isonde, lelo ukuti aba pano isonde bapusukile muli wene.” (Yohane 3:16, 17) Bushe taulingile ukutesekesha uku kulangishiwa kwa kutemwa kwa kwa Lesa?

Tontonkanya na kabili pa lwa kushika kwa kutemwa kwa kwa Yehova mu kucito kupayanya kwa cilubula. Pa ntanshi Umwana wa kwa Lesa talatumwa kwi sonde ku kwikala no kufwa ngo muntu wapwililika, akwete ukubako kwa pa ntanshi ya buntunse. Aali “libeli lya ku cibumbwa conse,” ukupitila muli uyo “e mo fyalengelwe ifintu fyonse mu mulu na pano isonde, ifimoneka ne fishimoneka.” (Abena Kolose 1:13-16) Mwandi Yehova alitemenwe Umwana wakwe! Nangu ni fyo, Lesa tatumine uuli onse fye uwa mu mamilioni ya bamalaika balungama kwi sonde. Ukutemwa kwakwe ku mutundu wa muntu kwali ukukalamba nga nshi ica kuti atumine Umwana wakwe ibeli.

Languluka, na kabili, ukutemwa kwashika uko Yesu alangishe mu kulundana ne cilubula. Pamo nge cibumbwa ca mupashi mu mulu, aali “kabomba mukalamba” wa kwa Lesa. Ca cine, “ifintu ifyo [Umwana wa kwa Lesa] atemwishishe abana ba bantu.” (Amapinda 8:22-31, NW) Nalyo line, tacali icayanguka kuli wene ukusha umulu, mu kuba ne mibele ya uko iya kusenamina nga nshi mu kubishanya na Wishi ne myanda mishila ya bamalaika balungama. Ukufuma pa cifulo ca kumwena apatali, Umwana wa kwa Lesa aali na maka ya kumona imibele ibi pe sonde no kupumpunta kwa lubembu ne mfwa pa mutundu wa muntu. Na kabili aishibe ukuti ukupayanya icilubula cali no kwita imfwa yakwe. Nalyo line, “abuulile cipasho ca busha no kuba mu cipasho ca buntunse. Icacila na pali ico, . . . aipetamike no kubo wa kunakila ukufika na ku mfwa.” Pa mulandu wa busumino bwa musango uyo, Yesu aimishiwe ku bumi bwa bukata ubwa ku mulu. (Abena Filipi 2:5-11, NW) Mwandi kutemwa kuntu alangishe ukulosha ku cilubula! Bushe ulatesekesha cintu Yesu acitile?

Cinshi Ukacita?

Shikofu wa cifulo casumbuka Richard umwina England uwa ku Chichester (c. 1198-1253) inshita imo apepele ukuti abaume na banakashi bese “ku kwishiba Yesu Kristu mu kucilapo kulengama, ukumutemwa mu kucilapo kuyumfwa kwa kutemwa, no kumukonka mu kucilapo kupalama.” Ilambo lya cilubula ilya kwa Yesu mu kushinininkisha lipayanya umulandu umo uutuntulu uwa kwishiba, ukutemwa, no kukonka wene.

Nga ca kuti tacali ni pa mulandu wa cilubula, pamo nga babembu nga twalefwa ukwabule subilo, pantu “ulubola lwa mfwa lubembu.” (1 Abena Korinti 15:56) E ico, pa kupusuka ukufuma ku mfwa iyali no kwisako pa mulandu wa kukwata ulubola lwa lubembu, lyene, cinshi ufwile ukucita? Ulekabila ukusambilila ukupayanya kwa kwa Lesa ukwe pusukilo ukupitila muli Yesu Kristu. Lyene ufwile ukulangilila ukuti ulabeleshe citetekelo mu cilubula. Shani? Pa kulanga ukutesekesha kwa kufuma ku mutima kuli kwene, ukuipeelesha we mwine kuli Lesa, kabili ukulaebako bambi pa lwa uku kupayanya kwa kupapusha ukwe pusukilo.

Iyi nshila kuti ya kubika pa kati ke “bumba likalamba” “e bafuma mu Bucushi bukalamba, kabili basambile amalaya yabo, no kuyabuutusha mu mulopa wa Mwana wa mpaanga,” Yesu Kristu. (Ukusokolola 7:9, 14) Ilyabo lisubilo lya bumi bwa ciyayaya muli paradise wa pe sonde. (Luka 23:43) Ee, kabili kuti wabo lubali lwa kwa cinkukwe wa nsansa, nga ca kuti imfwa ya kwa Yesu ili mu cituntulu cintu cimo icaumo mutengo kuli iwe.

[Icikope pe bula 4]

Yesu wabulo lubembu aiminine mu cifulo capala kuli cilya icalimo Adamu wapwililika mu kutendekelako

[Icikope pe bula 8]

Bushe ulatesekesha ubupilibulo butuntulu ubwa mfwa ya kwa Yesu?