Bushe Ukolwilwa mu Muulu?

ABANTU abengi basumino kuti bakaya mu muulu nga bafwa. Lelo bamo batontonkanya ukuti bakolwilwa mu muulu mu ciitwa ukusendwa mu butuntulu. Bushe ico cili e kwenekela kobe?

Ukusendwa mu butuntulu “kuluba kwa mu kupumikisha ukwa mamilioni na mamilioni ya bantu ukwabula umulondo uuli onse uwa kuntu bele!” E fyasosele kabila wa mbila umo uwa ciProtestanti. Ukulingana na Evangelical Dictionary of Theology, inumbwilo “ukusendwa mu butuntulu” ilosha kwi “calici ukwikatana pamo na Kristu pa kwisa kwakwe ukwa cibili.”

Bamo bacisange ca kukalifya ukutontonkanya ulwa kusha ifibusa ne filundwa fya lupwa ku kukumanya Yesu Kristu. Nalyo line, abengi basumino kuti ukusendwa mu butuntulu kufwile ukucitika. Bushe kukacitika? Nga ni fyo, lilali?

Imimwene Yalekanalekana iya Kusendwa mu Butuntulu

Baibolo ilangisha ukuti pa ntanshi ya kutampa kwa Kuteka kwa Myaka Ikana Limo ukwalaiwa ukwa kwa Kristu, kukabako iciputulwa ca nshita iciitwa “ubucushi bukalamba.” E fyasosele Yesu ukuti: “Lilya kukabo bucushi bukalamba ubushatala abubako ukutula pa kutendeka kwa pano isonde ukufika kuli nomba, nangu takwakabeko.” (Mateo 24:21; Ukusokolola 20:6) Bamo babika ukusendwa mu butuntulu ukutangilila ubucushi bukalamba. Bambi benekela kwene mu kati ka ilya nshita. Bambi nabo batontonkanya ukuti ukusendwa mu butuntulu kukesa pa numa ya kulya kumanama ukushingalinganishiwako.

Imimwene ya pa numa ya bucushi yalipulilemo ukufika fye na mu kubangilila kwa mwanda wa myaka walenga 19. Lyene, mu England mwatendeke akabungwe katungulwilwe no wali kale shibutotelo we Calici lya Ireland, John Nelson Darby. Wene na baAnglican bakwete umuntontonkanya wapalako baishileishibikwa nga Brethren (Aba Bwananyina). Ukufuma pa cishinte cakwe ica pa Plymouth, Darby aendele ku kushimikila mu Switzerland na kumbi mu Europe. Apampamike ukuti ukubwela kwa kwa Kristu kwali no kucitika mu fiputulwa fibili. Kwali no kutendeka no kusendwa mu butuntulu ukwa mu bumfisolo, umo muntu “abatakatifu” baali no kuululwa ilyo iciputulwa ca myaka cinelubali ica bucushi tacilapomona isonde. Lyene Kristu aali no kumoneka ku menso, ukushindikwa na aba “abatakatifu,” kabili capamo baali no kuteka pe sonde pa myake kana limo.

Darby akomaile pa kukabila kwa kuba abapaatuka ukufuma ku calo, kabili abo abaleakana imimwene yakwe mu kupelako baishileishibikwa nga ba Exclusive Brethren (Aba Bwananyina Bapaatulwa). B. W. Newton atungulwile akacakaniko kapusanako akasumine mu kusendwa mu butuntulu lelo te kulya ukwa pa ntanshi ya bucushi. Ndubulwila wa pa numa ya bucushi Alexander Reese apaashishe ukuti “Ukwelenganya kwa Kusendwa mu Butuntulu ukwa mu Bumfisolo kuli cintiinya kwi subilo lya Kwisa kwa kwa Kristu.”

Abasumina mu kusendwa kwa pa ntanshi ya bucushi basumino kuti ubu bupusano mu mimwene buli ubukalamba mu kulinga ukwambukila “umusango we subilo [lyabo] mu kwampana no kwisa kwa kwa Kristu.” Bambi babika ukucetekela mu “kwelenganya kwa kusendwa mu butuntulu ukwa lubali,” ukusumino kuti abo abali aba cishinka mu kucishapo kuli Kristu bakabalilapo ukusendwa mu butuntulu kabili abacilapo kulemenena ku calo bakasendwa pa numa.

Amabumba ayengi aya baevangeli yalabilisha ukusendwa mu butuntulu ukwa Bena Kristu ba busumino ukusungamine. Mu cilolwa ca matontonkanyo yapusana, nangu cibe fyo, akatabo akasabankanishiwe na Pentecostal Church iya kwa Elim wa mu Britain katila: “Ilintu twalisumina ubulondoloshi bwapaabuka ubwa fya kuponako fyaampana ku kubwela kwa kwa Shikulu Yesu . . . , ubuntungwa bwalisuminishiwa mu kwilula kwa busesemo ukulingana no kushininwa kwa muntu umo umo. Abengi balapokelela icifulo cishili ca cifundisho capampamikwa, mu kutekanya ukupembelela ifya kuponako ifine fyeka ukusokolola programu ya fya busesemo.”

Icebo ca kwa Lesa icapuutwamo, Baibolo, e cipimo tukabila ku kupima bucine bwa fisumino fyonse. (2 Timote 1:13; 3:16, 17) E ico, cinshi cintu isosa pa lwa kusendwa mu butuntulu?