Ifipusho Ukufuma ku Babelenga
Bushe Abele alishibe ukuti ilambo lya nama e lyalekabilwa pa kusenaminwa na Lesa?
Ilyashi lya mu Baibolo ilyalanda pe lambo lya kwa Kaini na Abele lipi sana. Pa Ukutendeka 4:3-5, tubelengapo ukuti: “Ilyo shapite nshiku, e lyo Kaini atweleko ifisabo fya mu mushili ica bupe kuli Yehova. Na Abele na o atweleko amabeli ya mu mukuni wakwe, ne fya mafuta fya yako. Kabili Yehova alolekeshe Abele ne ca bupe cakwe; lelo Kaini ne ca bupe cakwe talolekesheko.”
Mu Baibolo tamwaba amashiwi yalanga ukuti ilyo Abele na Kaini tabalapeela amalambo Yehova alipeele ifyebo fya kulungatika pa lwa malambo nelyo umusango wa malambo ali no kupokelela. E ico, Kaini na Abele ukwabula ukutwishika bapeele amalambo yabo ukulingana na fintu abene basalilepo. Tabasuminishiwe ukuya mu Paradise, umushi wa kubalilapo uwa bafyashi babo; bayambile ukuumfwa ifyafumine mu lubembu; kabili balitalwike kuli Lesa. Bafwile bayumfwile ukuti balekabila ukwalukila kuli Lesa ku kubafwa apo bali no lubembu kabili abapelelwa. Ukupeela ubupe kuli Lesa nalimo kwali fye kuitemenwa abene pa kuti bengasenaminwa na Lesa.
Icacitike ca kutila, Yehova apokelele ilambo lya kwa Abele no kukanapokelela ilya kwa Kaini. Mulandu nshi? Bushe ni pa mulandu wa kuti Abele apeele ifisuma e lyo Kaini apeele ifibi? Tatwingeshiba nampo umusango we lambo na o tawaweme, pantu bonse babili tabaebelwe umusango we lambo lyali no kupokelelwa no ushali na kupokelelwa. Na lyo line, cilemoneka kwati imisango yonse ibili yali no kupokelelwa. Mu kupita kwa nshita, Yehova apeele Ifunde ku luko lwa Israele, muli ili funde amalambo yalepokelelwa te ya nama fye nelyo ifilundwa fya nama epela lelo na ya nseke shaocewa, imyanshi ya barle, ubuunga bwapeleka, ifya kulya fyafumbikwa, no mwangashi. (Ubwina Lebi 6:19-23; 7:11-13; 23:10-13) Cilemoneka kwati, te fintu fye Kaini na Abele bapeele ifyalengele ukuti Lesa apokelele ilambo limo no kukaana ilibiye.—Linganyeniko Esaya 1:11; Amose 5:22.
Ilyo papitile imyaka ukucila pali 4,000, umutumwa Paulo atile: “Ni ku citetekelo e ko Abele atuulile kuli Lesa ilambo ilyacisha ilya kwa Kaini; muli ilyo ashininkishiwe ukubo walungama, kabili Lesa ashimikeko ubunte pa kupokelele ca bupe cakwe.” (AbaHebere 11:4) E co, icitetekelo e calengele ukuti Abele eshibikwe ukuba umulungami kuli Lesa. Icitetekelo muli cinshi? Icitetekelo mu bulayo bwa kwa Yehova ubwa kuti ali no kuteyanya Ubufyashi, ubuli no ‘kulasa ku mutwe wa nsoka’ no kubwesha umutende no kupwililika uko umuntunse aipakisheko kale. Amashiwi ya kuti Ubufyashi bwali no ‘kulaswa ku citende,’ nalimo yalengele Abele ukupelulula ukuti ilambo llyalekabilwa lya kusuumya umulopa. (Ukutendeka 3:15) Nampo nga e fintu cali, icishinka cili ca kuti icitetekelo ca kwa Abele e calengele ukuti ‘atuule kuli Lesa ilambo ilyacishishe lya kwa Kaini.’
Na kabili, Kaini alikeenwe, te pa mulandu wa kuti ilambo atuulile lyalibipile, lelo ni pa mulandu wa kuti takwete icitetekelo, nga fintu imicitile yakwe yalangilile. Yehova aebele Kaini bwino ukuti: “Bushe auwamya, nga te kuti upokelelwe?” (Ukutendeka 4:7) Lesa takeene Kaini pa mulandu wa kukanasekelela mwi lambo lyakwe. Lelo, ni pa mulandu wa kuti “imilimo yakwe yali ya bubifi”—iyamonekele mu kalumwa, ulupato, na kuli pele pele mu kwipaya—e calengele ukuti Lesa akaane Kaini.—1 Yohane 3:12.