Kwateni Umupashi wa Kuipeela Bulilambo!

ROLFa aali mubomfi washintililwapo. Lintu apingwilepo ukukwata umulimo wa nshita lubali pa kuti engakushako ukwakanamo kwakwe mu butumikishi bwa Bwina Kristu, uwa kwingishe ncito wakwe alisuminishe mu kwangufyanya. Pa myaka iingi Rolf muli ifyo aali na maka ya kuipakisha umulimo wa bupainiya. Kasuba kamo, nangula ni fyo, imibele ya ncito yalyalwike. Rolf ashininkishe ukuba uwakampuka pa mulimo wakwe ica kuti alitambikwe icifulo ca bu marketing manager na kampani. Incito yasanshishemo amalipilo ya bwesho ne filolelo fisuma ku kulunduluka kwalundwako. Nangu cibe fyo, umulimo wa nshita lubali tawali na kabili uwingacitikako.

Rolf alikwete umukashi na bana babili aba kwafwilisha, kabili indalama shacilwikeko nga shali isha kwaafwa. Nangu ni fyo, alikeene ukutambika kabili aipwishe incito imbi, iyo iyali no kumusuminisha ukufika pa kukakililwako kwakwe ukwa ku mupashi no kwa mu fya ndalama. Uwa kwingishe ncito wa kwa Rolf alipapushiwe pali uku kupingulapo. Ukumwensekesha ukuti nangu fye kutambika kwa malipilo ya pa mulu kwaali no kuba ukwa fye, umukalamba wa ncito wakwe asondwelele ukuti: “Nimona ukuti te kuti ncimfyanye no kushininwa kobe.”

Ee, Rolf alikwete ukushininwa. Lelo na kabili alikwete imibele na imbi—umupashi wa kuipeela bulilambo. Umupashi wa musango uyo wa limo limo mu calo ca kuisekesha. Lelo kuti watungulula ku nshila ya bumi iyo yaba iya kunonsha ne ya kwikusha. Cinshi caba umupashi wa kuipeela bulilambo? Cinshi cintu ubimbamo? Kabili cinshi cintu tufwile ukucita pa kuusungilila?

Cifwaikwa ca Baibolo

Ukupeela ilambo kupilibula ukucimba nelyo ukupeela icintu cimo icacindama. Ilambo lyaba lubali lwa kupepa kwasanguluka ukutula ilyo inte ya kubalilapo iya citetekelo, Abele, apeele “amabeli ya mu mukuni wakwe” mwi lambo kuli Lesa. (Ukutendeka 4:4) Abaume ba citetekelo, pamo nga Noa na Yakobo, bacitile cimo cine. (Ukutendeka 8:20; 31:54) Amalambo ya nama nayo yaali lubali lwacindama ulwe Funde lya kwa Mose. (Ubwina Lebi 1:2-4) Pe samba lya ilyo Ifunde, nangula ni fyo, bakapepa balikonkomeshiwe ukupeela ifyawamisha fyabo. Tabasuminishiwe ukupeela inama iili yonse iyalemana nga ilambo. (Ubwina Lebi 22:19, 20; Amalango 15:21) Lintu abena Israele ba busangu batobele ili funde, Lesa alibebawile, ukusoso kuti: “Ilyo mupalamike iisunkuta napamo iyalwala, mutila, Tapali bubi. Shi uipalamike ku mulashi obe, wene bushe kuti atemwa? bushe kuti akusuminisha? . . . Bushe ine mpokelele ico mu minwe yenu?”—Malaki 1:8, 13.

Icishinte ca kupeele lambo calitwalilile mu kupepa kwa Bwina Kristu. Nangu cibe fyo, apantu Kristu alilipila umutengo wa cilubula uwakumanina, amalambo ya nama tayapokelelwa na kabili kuli Lesa. E co, cinshi cintu Abena Kristu mu kupokelelwa bengapeela ilambo? Paulo alemba pa Abena Roma 12:1 ukuti: “E ico, mwe bamunyinane, ndemupaapaatila ku nkumba sha kwa Lesa, tuuleni imibili yenu bulilambo bwa mweo, ubwa mushilo, ubwa kutemuna Lesa; e kupepa kwenu ukwa bumupashi.” Mwandi kwaluka kwa kupapusha! Mu cifulo ca kupeele lambo lya nama shafwa, Abena Kristu baali no kuipeela bulilambo bwa mweo abene—ulupikwe lwabo, ifikwatwa, na maka. Kabili ukupala mu Israele, Yehova takapokelele amalambo ya “isunkuta,” nelyo iyanakuka. Afwaya ukuti bakapepa bakwe bamupeele ifyawamisha fyabo, ukuti bamubombele mu kuba no mutima wabo onse, umweo, umuntontonkanya, no bukose.—Marko 12:30.

Umupashi wa kuipeela bulilambo muli ifyo ubimbamo ukucila na pa kuipeelesha fye ku kutantika kwa kulongana ne mibombele mu butumikishi bwa Bwina Kristu. Cipilibula umupampamina ku kucita ukufwaya kwa kwa Lesa te mulandu ne fya kufumamo. Cipilibula ukuba uwaipekanya ukulolenkana na macushi na mafya. “Umuntu nga afwayo kunkonka pa numa,” e fyasosele Yesu, “aikaanye, asende ne [cimuti ca kucushiwilwapo, NW] cakwe, no kunkonka.” (Mateo 16:24) Umwina Kristu talenga ukuibililika kwa pa lwakwe nelyo amabuyo ya kutemwa ifimoneka ukuba ukwangwako kwakwe ukukalamba. Ubumi bwakwe bushininda pa kufwaya intanshi Ubufumu bwa kwa Lesa no bulungami Bwakwe. (Mateo 6:33) Nga cingacitika, aliba uwaipekanya ‘ukusenda icimuti ca kucushiwilwapo cakwe,’ ukucula ukupakaswa, ukulengwe nsoni, nelyo fye imfwa.

Amapaalo Ayesa Ukufuma ku Kuipeela Bulilambo

Ukulolenkana ne fya kucitikako fyakakala ifya musango uyo, umo mu cifyalilwa pambi kuti asunguka nga ca kuti ukuipeela bulilambo kuli ukwawaminwa cene. Kuli abo abatemwa Yehova Lesa kabili abafwaya ukumona ishina lyakwe ukucindikwa, mu cituntulu e fintu kwaba. (Mateo 22:37) Languluka ica kumwenako capwililika icaimikwe na Yesu Kristu. Pa ntanshi ya kwisa kwi sonde, aipakishe icifulo casansama mu mulu nge cibumbwa ca mupashi. Nangu cibe fyo, nga fintu aebele abasambi bakwe, takonkelele ‘ukufwaya kwakwe, lelo ukufwaya kwa kwa Lesa uwamutumine.’ (Yohane 5:30) E co mu kuitemenwa “aisangwile uwa fye, pa kubuule cipasho ca busha, pa kufyalwa mu cipasho ca buntunse. No kusangwa mu mibele ya buntunse, aipetamike no kubo wa kunakila ukufika na ku mfwa, awe ukufika ku mfwa ya pa [cimuti ca kucushiwilwapo, NW].”—Abena Filipi 2:7, 8.

Amalambo ya musango uyo tayali ayabulwamo ifisabo. Pantu Yesu aali uwaitemenwa ‘ukupoosela ababiye umweo wakwe,’ aali na maka ya kulipila umutengo wa cilubula, ukulenga abantu bashapwililika ukunonka napamo bumunshifwa mu myulu, nelyo ubumi bwa muyayaya pe sonde. (Yohane 3:16; 15:13; 1 Yohane 2:2) Pa kusungilila mu kupwililika bumpomfu bwakwe, alengele ishina lya kwa Yehova ukulumbwa apakalamba. (Amapinda 27:11) Te ca kupapa ukuti Yehova alimupaalile ku nshila yakwe iya kuipeela bulilambo! “Lesa amusansabike, no kumupeele shina ilyacila amashina yonse.”—Abena Filipi 2:9.

Kwena, Yesu aali Umwana wafyalwa eka uwa kwa Lesa. Bushe Lesa na kabili alapaala bambi abacita amalambo kuli wene? Ee, kabili ici calilangwa ku fya kumwenako ifingi mu nshita sha pa kale ne sha muno nshiku. Languluka ubulondoloshi bwalembwa ubwa Baibolo ubwa kwa Ruti umwina Moabu. Mu kushininkisha asambilile ulwa kwa Yehova ukupitila mu mulume wakwe umwina Israele. Pa numa umulume wakwe afwile, ali no kucita ukupingulapo. Bushe ali no kutwalilila ukwikala mu calo ca cisenshi ico afyalilweko, nelyo bushe ali no kwenda ukuya ku Calo Calaiwa na nafyala umukoloci, Naomi? Ruti asalilepo icalekeleshako, nangu cingati capilibwile ukuipusula ukubishanya na bafyashi bakwe kabili nakalimo fye ne cilolelo ca cupo ca cipya cipya. Nangu ni fyo, Ruti aishileishiba Yehova, kabili ukufwaisha kwa kumupepa pa kati ka bantu bakwe abasalwa kwamuseseshe ukulambatila kuli Naomi.

Bushe Ruti alilambwilwe ku kuipeela bulilambo kwa musango uyo? Mu cine cine alilambwilwe! Mu nshita, mwine mpanga uwe shina lya Boasi alimusendele ku kubo mukashi wakwe, kabili Ruti abele nyina wa mwana mwaume uwe shina lya Obede, icamulengele ukuba icikolwe ca kwa Yesu Kristu.—Mateo 1:5, 16.

Mu kupalako ababomfi ba kwa Lesa abaipeela bulilambo baliipakisha amapaalo mu nshita sha muno nshiku. Ku ca kumwenako, mu 1923, William R. Brown, uwaishibikwe bwino nga “Bible” Brown, afumine ku mwabo mu West Indies ku kuluminisha umulimo wa kushimikila mu West Africa. Uwamushindike aali mukashi wakwe no mwana wakwe umwanakashi. Mu kupelako aselele ku Nigeria, uko umulimo wa kushimikila waletendeka fye ukutwala ifisabo. Capamo no mwina America wafiita uwe shina lya Vincent Samuels na Nte umbi umwina West Indies uwe shina lya Claude Brown, “Bible” Brown abombele ulubali lwacindama mu fiputulwa fya kubangilila ifya mulimo mu West Africa.

Ilelo ukucila pali bakasabankanya 187,000 balabomba mu Sierra Leone, Liberia, Ghana, na Nigeria, ififulo fya kubombelamo ifyacitilwemo bupainiya na “Bible” Brown na ba kubishanya nankwe. Pa ntanshi ya mfwa yakwe mu 1967, “Bible” Brown asosele ukuti: “Mwandi buseko ukumona abaume na banakashi ukuba aba cumfwila ku mbila nsuma ya Bufumu bwa kwa Lesa!” Ee, alipaalilwe apakalamba ku nshila yakwe iya kuipeela bulilambo.

Inshila sha Kuba uwa Kuipeela Bulilambo

Ni nshila nshi shimo isho twingalangilamo umupashi umo wine ilelo? Imo yaba kwakanamo kwa lyonse ukwa cila mulungu mu butumikishi bwa ku ŋanda ne ŋanda. (Imilimo 20:20) Ukucite fyo, ukucilisha pa numa ya mulungu wa kunakuka pa ncito ya ku mubili, te kuti pambi cibe icayanguka. Kuti pambi cafwaya ukusalapula no kutantika kusuma. Lelo ubuseko bulacila amafya yonse ayesako. Kwena, kuti wakwata ishuko lya kwaafwa umo ukuba “kalata wa kwa Kristu . . . uwalembwa te kuli inki lelo ku mupashi wa kwa Lesa wa mweo, te pa fipapatu fya mabwe lelo pa fipapatu fya mitima ya buntunse.”—2 Abena Korinti 3:3.

Pa ‘kulubule nshita’ mu kusakamanisha, nakalimo ukufuma ku ncito ya ku calo nelyo ku fya musamwe, bamo balingilishako ukwakanamo kwabo mu mulimo wa kushimikila. (Abena Efese 5:16) Abengi balatantika bwino pa kuti bengaipakisha umulimo wa bupainiya bwa kwafwilisha mu kucefyako limo pa mwaka umo. Bambi baliba na maka ya kucita bupainiya bwa kwafwilisha mu kutwalilila nelyo ukubomba nga bapainiya ba nshita yonse. Ilambo na limbi ilya kulanguluka ni ilyo ilya kuselela ku fifulo ifili mu kukabila kwa bakabilisha ba Bufumu abalundwako. Ici ilingi line cibimbamo ukwaluka kwakakala mu musango wa bumi, ukushipikisha amafya, ukuiteulwila ku ntambi shipya ne myata. Lelo amapaalo ya kukwata ukwakanamo kwakumanina mu kwaafwa bambi ukunonka ubumi yalenga amalambo ya musango uyo ukuba ayawaminwa.

John Cutforth uwafyalilwe mu Canada alisangile ici pa lwakwe. Pa numa ya kupwisha amasambililo yakwe ukufuma ku Watchtower Bible School of Gilead, alipeelwe umulimo nga mishonari ku Australia. “Mwandi iyo yali ni ntamfu yalepa ukufuma ku mwesu!” e fyaibukishe Munyina Cutforth. “Bushe nkabala mbwelelamo ku Canada ku kumona abafyashi bandi ne fibusa na kabili pa ntanshi ya Armagedone? Inshila yeka fye iya kushininkisha ico yali kuya.” Munyina Cutforth aliile, kabili tayumfwile ubulanda pa malambo ayo acitile. Mu myaka ya pa numa aluminishe umulimo wa kucitilo bunte mu Papua New Guinea, uko na nomba abomba mu kupimpa, pa kuba napwisha imyaka 50 mu mulimo wa nshita yonse. Pa nshita imo asosele ukuti: “Lyonse ukufwaya ukukonka ukutungulula kwa kwa Yehova, ukupokelela umulimo uuli onse uyo amona uwalinga ukupeela, kulaleta ubuseko, insansa, ukwikushiwa, ne fibusa fishingapendwa.”

Kwena, imibele pamo nga ukukakililwako kwa butuntulu bwa bumi, ukwa fya ndalama, no kwa lupwa kuti pambi kwapeleesha cintu wingacita; te bonse bengabomba nga bapainiya na bamishonari. Nangu ni fyo, ba uwapampamina ukukwata ukwakanamo kwakumanina mu kulongana na mu mulimo wa mwi bala ukufika pantu wingapesha, ukukanasuminisha amafya ayanono, pamo nga imiceele yabipa, ukukucilikila. (AbaHebere 10:24, 25) Kuti na kabili waba na maka ya kupeela ilambo inshita ikalamba kwi sambililo lya pa lobe ilya Cebo ca kwa Lesa. Indupwa shimo shilacita ifyo pa kupeleesha inshita ipooswa mu kutamba amaprogramu ya pa TV, nakalimo no kukwata fye icungulo bushiku ica “kukanatamba TV” umulungu umo umo nelyo ukukanakwata TV ine. Pa kusanga inshita kwi sambililo lya pa lobe, “ilambo lya malumbo” ilyo ukwatilako “icisabo ca milomo iitootele shina lyakwe” pa kulongana na mu mulimo wa mwi bala mu kupalishako kuti lyaba lilambo ilyacindamisha.—AbaHebere 13:15.

Ibukisha, umulimo wa kushimikila uli nomba mu fiputulwa fya uko fya kupelako. Mu kwangufyanya Lesa akaleta ubupingushi bwakwe pali ici calo ca bufunushi kabili ica kusekesha. (Sefania 2:3) Pa kusungilila ukusenamina kwa kwa Lesa, te kuti tube aba mulekelesha. Tufwile ‘ukutuulila imibili yesu bulilambo bwa mweo, ubwa mushilo, ubwa kutemuna Lesa.’ (Abena Roma 12:1) Umupashi wa musango uyo ukaleta insansa shikalamba no kwikushiwa. Ukatwafwa ukufika pa buseko bukalamba mu butumikishi bwesu. Kabili ukalenga umutima wa kwa Yehova Lesa ukusamwa!—Amapinda 27:11.

E co sungilila umupashi wa kuipeela bulilambo! Wishingashinga ukuculila bambi kabili mu kwafwilisha amabuseko ya Bufumu. Paulo akonkomesha ukuti: “Ukucite cisuma ne fye senge mwilaba; pantu amalambo ayabe fi e yo Lesa atemwinwamo.”—AbaHebere 13:16.

[Futunoti]

[Icikope pe bula 26]

Ukusanga inshita ye sambililo lya pa lobe no mulimo wa mwi bala kuti fyabimbamo ilambo, lelo kwaliba ukwa kulambula

[Icikope pe bula 28]

W. R. Brown na John Cutforth balipaalilwe mu kufumba ku nshila yabo iya kuipeela bulilambo