Bushe kuli ifyo mwingacita pa kuti mwikakota?

“Imyaka ya bumi bwesu yapela fye pa myaka amakumi cine lubali (70), aba maka e bafika ku myaka amakumi cine konse konse (80); . . . ipita fye bwangu bwangu ne fwe bene ninshi e miile.”—AMALUMBO 90:10, THE BIBLE IN BEMBA, 1983.

KUTI mwaumfwa shani nga mwaikele pano calo imyaka iingi ukwabula ukukota kabili muli fye na maka na mano bwino bwino? Bushe kuti mwatila ica musango yo ca kwelenganya fye nangu ca kutila cileumfwika bwino? Nomba tontonkanyeni na pali ici: Kwaliba icuni cimo ico batila parrot iciikala imyaka nakalimo 100, lelo koswe ena nga akokola sana ekala fye imyaka itatu. Nge fyo twamona, ifya mweo fimo filekala inshita ikalamba pa calo e lyo fimbi fikala fye inshita inono, kabili ico e calenga abasambilila ifyo ubumi bwaba ukutontonkanya ukuti kufwile kwaliba icilenga ifya mweo ukukota, no kuti nga kwaliba icilenga, ninshi no muti wa kukanakota ufwile ukubako.

Abakwata amakampani yapanga imiti baleshaesha ukupango muti wa kuti abantu belakota. Na kabili, abafyelwe ilyo inkondo ya calo iya cibili yapwile kabili abalebutukila ku myaka ya ba60, balafwaisha umuti wa kukanakota bwangu.

Abengi abasambilila ifyo ifya mweo fyalekanalekana fyaba, balefwailisha icilenga ukukota ne ficitika pa kuti ica mweo citendeke ukukota. Icitabo ca Why We Age (Ico Tukotela) ica kwa Steven Austad citila: “Shino nshiku, ilyo abasambilila ifilenga ukukota balongana, balafwaya sana ukwishiba icilenga ifya mweo ukukota lelo balefilwa ukusanga icishinka. Nomba line tuli no kwishiba ico ifya mweo fikotela ne cicitika mu mubili pa kuti ica mweo cikote.”

Fingi abantu batila e filenga ifya mweo ukukota. Bamo batila mulandu wa kuti insandesande shiya shileonaika panono panono; bambi na bo batila mu nsandesande mwine e mwaba ifilanga ukuti inshita ya kukota nomba yafika. E lyo kwaba na batila, fyonse ifi fibili e filenga. Bushe kwaliba uwaishiba bwino icilenga ifya mweo ukukota? Bushe kwena umuti wa kukanakota ukasangwa?

[Icikope pe bula 19]

Icuni ico batila parrot kuti caikala imyaka 100, lelo abantu bekala fye imyaka nalimo 80. Abasambilila bepusha ukuti: “Cinshi cilenga ifya mweo ukukota?”