Fasin Agens Long Jojia—?Bambae i Gohed Kasem Wetaem?

STAT LONG HOT PLES KLOSAP long Blak Si go kasem ol bigfala hil blong Caucasus, Jojia i wan naesfala ples. Ples ya we haf blong hem i stap long Yurop mo haf blong hem i stap long Esia, i gat fulap hil. Long ol hil ya, i gat ol dak bus, ol krik we oli ron strong, mo ol naesfala grin vali. Tbilisi, hem i bigfala taon blong kantri ya Jojia. Hem i wan bisi taon, i gat ol niufala haos mo stoa long hem, wetem sam olfala haos tu we oli makem sam samting we oli hapen long ol yia bifo. Be beswan samting long saed blong Jojia, hemia ol man blong hem. Oli tinghae long famle laef mo oli kaengud long ol strenja.

Long olgeta yia we oli pas, plante kantri oli bin girap agensem ol man Jojia. Rom, Pesia, Bizantine, Arab, Teki, Mongol, Rasia, mo sam narafala kantri, oli traem winim Jojia from we oli wantem mekem hem i kam aninit long rul blong olgeta. !Ating ol enemi oli bin spolem Tbilisi 29 taem!a Nating se i olsem, ol man Jojia oli bin gohed blong harem gud long laef, wokem ol samting we oli gat gudhan blong wokem, oli singsing, mo oli danis. Oli bin gohed blong holemtaet gudnem blong olgeta tu, olsem ol man we oli no gat fasin agens, be oli gat longfala tingting.

Be, naoia ol man Jojia oli defren. Long tu yia we i pas, sam smol grup blong ol man Jojia oli spolem gudnem blong kantri blong olgeta taem oli faet agensem plante handred manples blong olgeta. Ol stronghed man blong faet ya oli bin kilim ol gudfala man, woman, pikinini, wetem sam olfala mo handikap tu. Oli kilim olgeta wetem ol wud we i gat nil long hem mo ol aean. Oli bin givim kil long ol gudfala man ya, oli mekem bodi blong olgeta i solap olbaot, oli katem fes blong samfala mo oli brekem hed blong samfala. ?From wanem oli mekem raf, nogud fasin ya long sam narafala man Jojia we oli no mekem i rong? From we ol narafala man ya oli Witnes blong Jeova. Hemia wan grup blong ol Kristin we oli stap finis long Jojia bifo we bighaf blong ol man blong agens ya oli bon.

Fastaem Tok Agens, Biaen Raf Fasin

Promes i stap long kantri blong Jojia se man i fri blong folem skul we hem i jusum. Nating se i olsem, plante taem ol man blong agens oli sakemaot ol buk blong ol Witnes blong Jeova. Long Eprel 1999, kastoms ofis i talem se ol Witnes oli save kasem ol buk ya nomo sipos hed mo lida blong Otodoks Jos blong Jojia i givim raet long olgeta.b Long nekis manis blong hem, nem blong Otodoks Jos i kamaot bakegen, hemia long Distrik Kot blong Jojia we oli kolem Isani-Samgori. Long taem ya, Guram Sharadze, man blong palamen we i lidim politik pati ya “!Jojia Fastaem!” i statem wan kot kes agensem ol Witnes blong Jeova, blong traem mekem se loa i no moa agri wetem skul blong olgeta. Hem i putum tok agensem ol Witnes se oli agensem kantri blong olgeta mo oli denja. ?Hu i sapotem ol tok ya blong Sharadze? I gat wan leta i joen wetem ripot we hem i givim long kot. Leta ya i kam long sekretari blong Hed blong jos long Jojia.

Long Mei 20, 1999, Jojia i joen long Yuropin Konvensen blong Lukaotgud long Raet blong ol Man mo Fasin Fri blong Olgeta. Taem kantri ya i mekem olsem, hem i agri blong folem wan kontrak. Namba 10 haf blong kontrak ya i talem se: “Evri man i gat raet blong talemaot tingting blong hem. Hemia i min se hem i fri blong bilif long samting we hem i wantem bilif long hem, mo hem i fri blong kasem mo givimaot ol save mo tingting blong hem. I no gat wan haeman i save blokem hem mo ol mak blong graon blong kantri oli no save blokem hem tu.” ?Olsem wanem? ?Samting ya i blokem olgeta we oli agensem ol Witnes, blong oli no moa traem putum tabu long ol buk blong olgeta? !Nogat!

Long Jun 21, 1999, Ofis blong Hed blong Jos long Jojia i raetem wan leta i go long hed blong kastom ofis, i talem strong se, “yumi mas putum tabu long wok blong givimaot ol buk we oli kam long ol narafala kantri.” Mo tu, wan haeman blong Otodoks Jos blong Jojia, nem blong hem, Giorgi Andriadze, i talem se ol Witnes blong Jeova oli denja, mo i stret we gavman i putum tabu long olgeta. Samfala oli lesin long ol tok agens ya. Sam man blong jos we oli mekem krangke fasin ya blong bonem ol buk blong ol Witnes blong Jeova, oli no kasem panis from. Taswe, tingting blong olgeta i kam strong moa blong agensem ol Witnes. Ale, long Sande, Oktoba 17, 1999, oli agensem ol Witnes bakegen.

Ol Stronghed Grup Oli No Kasem Panis

Long dei ya, samwe 120 Witnes blong Jeova, ol man, ol woman, mo ol pikinini, oli stap mekem miting wanples long Tbilisi. Wantaem nomo, pris blong Otodoks we jos i sakemaot hem finis, nem blong hem Vasili Mkalavishvili, wetem 200 man blong hem, oli brekem doa blong haos miting.c Oli kam insaed, oli raonem ol Witnes mo oli kilim olgeta bakegen mo bakegen wetem ol nalnal mo kros we oli wokem long aean. Fo long olgeta oli holem wan Witnes long han mo nek blong hem, ale oli pulum resa long hed blong hem. Ol narafala man long grup ya oli stap laf jikim Witnes ya. Taem wael grup ya i aot, i gat 16 Witnes we oli mas go long hospital. Oli brekem tri rib blong wan long olgeta. Wan Witnes woman we i gat 40 yia, nem blong hem Phati, i tokbaot samting we i hapen, i se: “Oli singaot strong long mi, wan i kilim mi wetem ful paoa blong hem. Hem i faetem fes mo tufala ae blong mi. Mi traem blong blokem fes blong mi. Blad i ron i godaon long ol fingga blong mi.” Taem raf man ya i stop, Phati i no moa save luk wan samting wetem lefsaed ae blong hem. Naoia yet, Phati i no save lukluk gud wetem ae ya, hemia from wok blong man ya we i kilim hem.

Rabis fasin ya blong kilim ol Witnes i kamaot long nius long televisin. Samting ya i pulum Presiden Eduard Shevardnadze blong toktok. Long nekis dei, hem i talem se: “Mi mi agensem fasin ya fulwan, mo mi ting se ol polis oli mas putum olgeta we oli brekem loa olsem oli go long kot.” Nius long televisin i talemaot nem blong lida blong grup ya wetem nem blong sam narafala. Taswe, i isi nomo blong polis i faenem mo holem olgeta. Samting ya i kamaot tu yia finis, be i no gat wan long ol raf man ya we i pas long kot yet.

Oli Kam Strong Moa From Oli No Kasem Panis

From we ol bigman blong kantri mo jos oli no givim panis long ol stronghed man blong faet ya, oli kasem save se i oraet nomo blong gohed long fasin ya. From we oli no kasem panis, oli kam strong moa blong rabem, kilim, mo kikim ol Witnes blong Jeova. Oli mekem olsem long ol haos, long rod, mo long ol haos wosip. Stat long Oktoba 1999 go kasem Ogis 2001, i gat 80 ripot i kamaot se oli bin kilim ol Witnes. Oli mekem samting ya long bitim 1,000 Witnes. Nating se i olsem, long Februari 9, 2001, wan loea long Tbilisi i talem long ol man blong niuspepa se “oli stap lukluk yet” long bisnes ya long saed blong Vasili Mkalavishvili. Sore tumas, taem mifala i raetem stori ya, ol haeman blong Jojia oli no blokem yet ol man blong agens ya we oli stap kilim ol Witnes blong Jeova.—Lukluk bokis ya we i tokbaot “Ol Stronghed Grup Oli Gohed Blong Rul.”

?Ol polis oli stap mekem wanem? !Ol ripot long niuspepa mo televisin oli soemaot se ol polis oli letem nomo we ol man oli kilim ol Witnes blong Jeova, mo antap long samting ya, oli givhan long olgeta! Olsem nao, long Septemba 8, 2000, long taon ya Zugdidi, wan grup blong polis oli karem ol nalnal, ale oli go spolem wan asembli we 700 Witnes blong Jeova oli stap mekem long kwaet fasin. Ol man we oli luk samting ya oli talem se ol polis oli kavremap fes blong olgeta, mo “oli kilim eni man we i stap fored long olgeta.” Oli kilim bitim 50 Witnes. Oli karem ol bigfala masket we oli blong sutum ol trak blong faet, ale oli mekem ol bolet oli faerap antap long hed blong ol Witnes. Man we haos miting ya i blong hem i tingbaot olsem wanem ol pikinini oli fraet bitim mak taem samting ya i hapen, i se: “Taem mi luk fes blong ol pikinini, samting ya i spolem gud hat blong mi.” Ol polis oli tekova mo oli bonem haos miting ya. Kam kasem tede, oli no kasem panis from.

I no wan taem nomo we oli mekem rabis wok ya (lukluk bokis ya “Polis i Insaed Long Bisnes Ya”). Taswe, long Mei 7, 2001, Yunaeted Nesen Komiti Agensem Raf Fasin i toktok. I stret nomo we hem i wari from we “fasin blong ol polis long Jojia blong mekem sam man oli safa mo panisim samfala long fasin we i nogud tumas, i agensem prapa filing blong yumi evriwan, mo i spolem ol man ya bitim mak. Mo tu, oli no hareap blong lukluk long ol wanwan ripot blong raf fasin ya, blong traem faenemaot evri samting we i bin hapen mo stretem bisnes ya long fasin we oli no tekem saed.”d !Yes, bitim 400 kes we ol Witnes blong Jeova oli ripotem long polis, be i no gat wan man we polis i holem mo i panisim! Taswe, Pablik Loea blong Jojia, no Ombutsman we palamen i putumap hem, i talem se: “Ol man we wok blong olgeta i blong lukaot gud long ol man mo meksua se oli gat raet blong mekem sam samting, olgeta ya nao we oli stap blokem ol man se oli no gat raet blong mekem samting. Long tingting blong olgeta, raet ya i jes wan tok we oli raetem i stap long wan pis pepa nomo.”

Disisen Blong Suprim Kot i No Klia

Be, i no ol raf fasin blong ol grup blong kilim man mo ol polis nomo. I no longtaem i pas, Suprim Kot blong Jojia i tekem wan disisen we i no klia nating long saed blong ol samting we ol Witnes blong Jeova oli gat raet blong mekem.

Yumi traem luk sam save we i joen wetem bisnes ya. Man ya blong politik, Guram Sharadze, i askem kot blong mekem se loa i no moa agri wetem skul blong ol Witnes blong Jeova. Kot i sakemaot kes blong hem long Februari 29, 2000. Be Sharadze i mekem apil mo i win. Biaen, ol Witnes blong Jeova oli apil. Long Februari 22, 2001, Suprim Kot i tekem disisen agensem ol Witnes. Disisen ya i stanap long sam smosmol samting long saed blong loa. Suprim Kot ya i talem se folem Konstitusen, ol skul oli mas rejista wetem pablik loa. Be oli no stanemap loa ya yet long saed blong rejista blong ol skul. Ale, kot i talem se ol Witnes blong Jeova oli no save rejista, from we i no gat loa ya yet. Be, i gat 15 narafala jos grup long Jojia we loa i letem se oli rejista.

Minista blong Jastis long Jojia, nem blong hem Mikheil Saakashvili, i toktok long televisin long saed blong disisen blong Suprim Kot. Hem i se: “Long saed blong loa, disisen ya i no klia nating. Mi no save talem se hemia beswan wok we Suprim Kot i mekem long histri blong hem.” Man we i stap wok long ples blong jeaman blong komiti blong palamen long saed blong loa long Jojia, nem blong man ya Zurab Adeishvili, i talem long Keston Nius Sevis se hem i “stap tingting tumas” long disisen ya, from we hem “i save pulum ol stronghed man long Jos blong yumi [Otodoks Jos blong Jojia] blong oli daonem mo spolem ol smosmol skul.” Samting we i kamaot sam dei biaen long disisen ya, i soem se Adeishvili i gat risen blong wari. Oli stat kilim ol Witnes blong Jeova bakegen. Long yia 2001, ol stronghed grup, ol polis, mo ol pris blong Otodoks oli kilim ol Witnes blong Jeova long Februari 27, Maj 5, Maj 6, Maj 27, Eprel 1, Eprel 7, Eprel 29, Eprel 30, Mei 7, Mei 20, Jun 8, Jun 17, Julae 11, Ogis 12, Septemba 28, mo Septemba 30. I gat plante moa taem bakegen we yumi save ademap long lis ya.

Long medel blong raf fasin ya we i kam antap bakegen, Suprim Kot i mekem samting we i narakaen. Hem i talemaot disisen blong hem bakegen, i se: “Sore tumas, ol man oli gat rong tingting long saed blong disisen blong Suprim Kot blong tekemaot rejistresen blong Kampani blong ol Witnes blong Jeova . . . Taem kot i tekemaot rejistresen blong olgeta, hem i no blokem no tekemaot raet blong olgeta blong tingting olsem oli wantem, mekem samting we tingting blong olgeta i no jajem olgeta from, no wosip olsem oli wantem. Kot i no blokem olgeta blong oli no moa fri blong jenisim bilif blong olgeta wanwan no olsem wan grup, long fored blong ol man no long haos blong olgeta. . . . Disisen blong kot i no spolem raet blong olgeta blong kasem mo talemaot ol save mo tingting blong olgeta. Mo i no tekemaot raet blong olgeta blong mekem ol miting long kwaet fasin.”

Plante Taosen Man Jojia Oli No Agri Long Fasin Agens Ya

I luk olsem we tok ya blong Suprim Kot i no gat paoa long ol lida blong ol stronghed grup we oli mekem raf fasin. Be i gud blong save se plante taosen man Jojia oli tok agensem raf fasin ya we i stap gohed. Stat long Jenuware 8, 2001, ol Witnes blong Jeova oli givimaot wan pepa long ol man. Pepa ya i talem se i mas gat wan rod blong blokem ol stronghed grup ya we oli stap kilim narafala, mo se kot i mas panisim ol man Jojia we oli kilim ol prapa manples blong olgeta. Tu wik i no pas yet, be 133,375 man long plante ples long Jojia oli saenem pepa ya blong soem se oli agri wetem ol tok blong hem. From we i gat 15,000 Witnes blong Jeova nomo long Jojia, bighaf blong olgeta we oli saenem pepa ya oli mas memba blong Otodoks Jos blong Jojia. Be long Jenuware 22, 2001, pepa ya i lus. ?Wanem i hapen long hem?

Long dei ya, ol man blong niuspepa mo televisin oli miting long ofis blong Pablik Loea blong Jojia, Nana Devdariani, blong harem ol tok we pepa ya i talem. Taem miting ya i stap gohed, Vasili Mkalavishvili mo ten narafala man oli fosem doa blong ofis ya, oli kam insaed, oli stilim 14 buk we oli tokbaot pepa ya. Wan woman blong Institut blong Pis mo Demokrasi long Caucasia i traem blong blokem pepa ya, be ol stronghed man ya oli kilim hem. Mkalavishvili i swea long hem, mo ol man blong hem oli ronwe wetem 12 long ol 14 buk ya. Wan ambasada blong narafala kantri we i stap long taem ya i talem se: “Mi mi no save bilivim samting ya we mi luk.” I gud we long Februari 6, ol Witnes oli kasem pepa ya bakegen, mo long Februari 13, 2001 oli karem i go givim long presiden blong Jojia.

“Kot Bambae i Panisim . . . Olgeta We Oli Mekem Trabol”

Ol Witnes blong Jeova long Jojia mo raon long wol oli trastem presiden blong Jojia se bambae i mekem samting we pepa ya i talem. Plante taem finis, Presiden Shevardnadze i bin tok agensem ol man we oli mekem nogud long ol Witnes blong Jeova. Long Oktoba 18, 1999, presiden i talem se fasin blong agensem ol Witnes blong Jeova i olsem “wan plan blong kilimaot olgeta,” mo se fasin ya “i mas stop.” Long Oktoba 20, 2000, Presiden Shevardnadze i raetem leta i go long wan memba blong Hed Kampani blong ol Witnes blong Jeova. Hem i se: “Bambae mifala i mekem bes blong mifala blong stopem fasin ya blong kilim man.” Hem i talem tu se: “Mi promes long yu se ol haeman blong Jojia bambae oli stap strong blong lukaotgud long raet blong ol man mo fasin ya we oli fri blong mekem samting we tingting blong olgeta i no jajem olgeta from.” Bakegen, long Novemba 2, 2000, Presiden Shevardnadze i raetem wan leta i go long Komisen blong Sekuriti mo Fasin blong Wok Tugeta long Yurop. Hem i se: “Ol manples mo gavman long ples ya oli stap wari mo tinghevi long bisnes ya [long saed blong ol smol skul long Jojia].” Hem i promes long grup ya se: “Olgeta we oli mekem trabol mo kilim narafala, oli mas pas long kot. Kot bambae i panisim olgeta.”

Ol man long Yurop mo ol narafala ples blong wol we oli stap wajem bisnes ya, oli hop se strong tok blong Presiden Shevardnadze bambae i kamtru i no longtaem. Go kasem taem ya, olgeta Witnes blong Jeova long fulwol oli stap prea from ol Kristin brata mo sista blong olgeta long Jojia. Ol Witnes ya we oli no fraet, oli gohed blong mekem wok blong Jeova nating se oli stap safa nogud long han blong ol man we oli agensem olgeta.—Ol Sam 109:3, 4; Ol Proveb 15:29.

[Futnot]

[Tok makem poen blong pija long pej 24]

“Olgeta we oli mekem trabol mo kilim narafala, oli mas pas long kot. Kot bambae i panisim olgeta.”—Presiden blong Jojia, Eduard Shevardnadze, Novemba 2, 2000

[Tok makem poen blong pija long pej 24]

“Mifala i hop se bambae yufala i stretem bisnes ya [raf fasin agensem sam smol skul ] mo se olgeta skul long Jojia bambae oli fri blong talemaot bilif blong olgeta.”—David Soumbadze, top advaesa blong Embasi blong Jojia long Washington, D.C., Amerika, Julae 3, 2001

[Bokis blong pija long pej 20]

OL STRONGHED GRUP OLI GOHED BLONG RUL

From we ol haeman blong Jojia oli no panisim ol man we oli stap kilim ol Witnes blong Jeova, ale ol man ya oli gohed moa blong agensem ol Witnes.

Long Jenuware 22, 2001, long Svanetis Ubani wan ples long Tbilisi, Vasili Mkalavishvili we hem i pris blong Otodoks bifo, wetem ol man blong hem, oli spolem wan miting blong 70 Witnes. Oli faetem, kikim, mo kilim ol Witnes wetem ol kros we oli wokem long wud mo aean. Wan long olgeta i kilim hed blong wan Witnes wetem wan kros we oli wokem long wud, hem i yusum ful paoa blong hem mekem se kros ya i brok. Oli fosem sam Witnes blong go long wan rum we i tudak, nao oli kilim olgeta bakegen mo bakegen. Oli mekem sam olfala Witnes oli safa, taem oli faetem olgeta mo kilim olgeta wetem ol kros. Tu bigfala man oli ronem wan boe we i gat 14 yia. Taem oli kasem hem oli faetem mo kikim smol boe ya we i no naf blong blokem olgeta. Wan long grup ya we i gat 30 yia blong hem i ronem wan boe we i gat 12 yia, hem i kilim hed blong boe ya wetem wan bigfala hevi Baebol blong Jojia. Wan Witnes i spid i go afsaed long haos blong singaot polis, be ol stronghed ya oli kasem hem. Oli faetem fes blong hem gogo maot blong hem i fulap long blad mo hem i stat traot. Biaen long ol samting ya, olgeta long grup ya we oli no gat sore nating, oli go wanwan. Oli no kasem panis yet from ol raf fasin ya blong olgeta.

Bakegen, long Eprel 30, 2001, ol man blong Mkalavishvili oli spolem wan miting blong semfala kongregesen blong ol Witnes blong Jeova. Ol raf man ya oli fosem ol Witnes blong go afsaed, nao oli kilim olgeta wetem ol wud we i gat ol nil long hem. Ol nil ya oli katem raetsaed han, lefsaed leg, mo lefsaed fes blong wan Witnes we nem blong hem Tamaz. Antap long samting ya, dokta i mas somap faef tred long wan kil we Tamaz i kasem long hed blong hem. Grup ya i spolem gud ol samting long haos ya we miting i stap gohed long hem, oli smasem ol tebol mo jea, ol samting we i wok wetem lektrik, mo ol windo. Afta, oli mekem wan bigfala faea, mo oli bonem ol buk blong ol Witnes blong Jeova. Long Jun 7, 2001, wan ogenaesesen (Human Rights Watch) i askem sam kwestin long Minista blong Intenal Afea blong Jojia nem blong hem Kakha Targamadze, mo Loea blong Gavman blong Jojia, nem blong hem Gia Mepharishvili. Grup ya i wantem save wanem oli stap mekem blong panisim ol raf man ya. Kam kasem naoia, i no gat wan long ol stronghed man ya we i pas long kot.

[Bokis blong pija long pej 21]

POLIS I INSAED LONG BISNES YA

Long Septemba 16, 2000, polis long taon ya Marneuli oli blokem rod, nao 19 bas we oli karem ol Witnes blong Jeova i go long wan asembli, oli no save pas. Long wan ples we oli blokem rod, sam man oli stonem ol bas we oli karem ol Witnes, wan ston i kasem hed blong wan Witnes insaed long wan bas. Oli fosem sam Witnes blong kam afsaed long bas, nao oli kilim olgeta, mo ol rabem samfala. Be sam narafala bas oli pas we oli fulap long ol man blong Mkalavishvili. Oli go blong spolem ples we ol Witnes oli mas mekem asembli long hem. Ol polis oli no blokem olgeta, oli letem olgeta oli pas nomo. Ol man blong agens ya oli bonem wan tan haf blong ol buk blong ol Witnes. Ol polis tu oli joen wetem olgeta ya blong kilim ol Witnes.

Niuspepa blong Caucasus i talem se Ministri blong Intenal Afea bambae i lukluk long kes ya mo “stretem.” Olgeta oli gat naf pruf blong putum ol man we oli mekem raf fasin ya long kot. Haf 25 blong Konstitusen blong Jojia i talem se enikaen man nomo i gat raet blong mekem wan asembli. Be i no gat wan long ol stronghed man ya we oli pas long kot yet. Faef manis afta we samting ya i hapen, Keston Nius Sevis i talemaot tok blong loea blong Guram Sharadze we hem i lida blong politik pati ya “!Jojia Fastaem!” se Sharadze nao i bin pulum ol haeman long Marneuli mo Zugdidi blong blokem tufala asembli blong ol Witnes blong Jeova.

[Bokis blong pija long pej 21]

KONSTITUSEN BLONG JOJIA I PROMES BLONG LUKAOT LONG OL MAN

Konstitusen blong Jojia we oli raetem long Ogis 24, 1995, i promes se ol man oli fri blong folem skul blong olgeta, i promes blong lukaotgud long ol man, mo blong blokem ol stronghed grup oli no save kam kilim olgeta. Hemia sam haf blong konstitusen ya:

Haf 17—(1) Evri man i gat raet blong kasem ona mo respek. (2) I tabu blong mekem man i safa, mo kilim, daonem, no panisim man long fasin we i nogud.

Haf 19—(1) Evri man i gat raet blong toktok, tingting, mo bilif olsem hem i wantem, hem i fri blong folem eni skul mo mekem eni samting we tingting blong hem i no jajem hem from. (2) I tabu blong ronem no kilim wan man from tingting, bilif, no skul blong hem.

Haf 24—(1) Evri man i gat raet blong kasem mo givimaot save, blong tokbaot no talemaot tingting blong hem, mo hem i fri blong raetemdaon ol samting ya no seremaot long wan narafala fasin.

Haf 25—(1) Evri man i gat raet blong joen long pablik ples blong mekem wan asembli sipos i no karem masket no wan narafala tul blong faet. Oli save mekem asembli long wan haos no long open ples nomo mo oli no nid blong askem sipos oli save mekem. Haf ya i no stap tokbaot ol ami, polis, mo ol gad.

[Bokis blong pija long pej 22]

OL MAN LONG FUL WOL OLI STAP LUKLUK

?Wanem tingting blong ol man blong ol narafala kantri long saed blong fasin blong ol man Jojia blong letem raf fasin agensem ol Witnes blong Jeova i gohed?

Gavman blong Amerika mo Inglan tugeta oli talem se: “Samfala oli spolem wan miting blong ol Witnes blong Jeova, oli kilim nogud plante man, mo oli blokem plante narafala blong oli no save kasem miting ya. Embasi blong Amerika mo Inglan i harem nogud tumas from samting ya, mo from sam narafala nogud samting we oli hapen i no longtaem long Jojia, long samfala we oli folem skul blong olgeta olsem oli gat raet blong mekem. . . . Mifala i askem long Gavman blong Jojia blong lukluk long bisnes ya mo blong strong blong mekem ol man oli respektem raet blong narafala blong folem skul blong hem.”

Ursula Schleicher i jeaman blong Grup we i Wok long Nem blong Komiti blong Palamen blong Yuropin Yunion-Jojia we oli lukaot long fasin blong wokgud tugeta. Woman ya i talem se: “Grup ya we Palamen blong Yurop i sanem, i askem long mi blong talemaot sapraes mo wari from samting we i jes hapen, taem samfala oli kilim nogud ol man blong raetem stori long niuspepa, ol man we oli wok blong lukaot long raet blong ol man, mo ol Witnes blong Jeova. . . . Gavman blong Jojia i saenem finis pepa ya Yuropin Konvensen blong Lukaotgud long Raet blong ol Man mo Fasin Fri blong Olgeta. Long tingting blong mi, rabis fasin ya blong kilim nogud sam grup i agensem stret ol samting long pepa ya we Gavman blong Jojia i agri blong mekem.”

Yunaeted Stet Komisen blong Sekuriti mo Fasin blong Wokgud Tugeta long Yurop, i raetem leta i go long Presiden Shevardnadze long saed blong ol raf fasin agensem ol Witnes blong Jeova. Hem i talem se: “Tru ya, ol laswan samting we oli hapen oli mekem yumi evriwan i sek, mo mifala i fraet se bisnes ya we i kamaot long Jojia i go bitim mak nao. Sipos oli no mekem wan samting blong blokem fasin ya, olgeta we oli stamba blong raf fasin ya agensem ol smol skul bambae oli gohed moa blong mekem rabis wok blong olgeta. Mifala i wantem se yu, we yu hed blong kantri ya, yu soemaot rod long ol man mo ol haeman blong Jojia. Blong mekem olsem, yu mas givim tufala strong mesej ya long olgeta, long klia fasin: nomata wanem tingting wan man i gat long narafala skul, i tabu blong mekem enikaen raf fasin agensem ol man blong skul ya. Mo, eni man we i mekem raf fasin ya, antap moa ol polis we oli mekem rod blong ol raf man ya no oli halpem olgeta long ol rabis wok ya, bambae oli kasem strong panis olsem loa i talem.” Seven memba blong Kongres blong Amerika oli saenem leta ya.

Wan man long kongres blong Amerika, we nem blong hem Christopher H. Smith, hem i vaes jeaman blong Komisen ya blong Sekuriti mo Fasin blong Wok Tugeta long Yurop. Man ya i talem se: “?From wanem ol man Jojia oli no stap mekem samting we oli promes blong mekem, hemia blong letem man i fri blong folem skul we hem i wantem, mo mekem samting we hem i gat raet blong mekem? . . . Pepa ya Helsinki Akod i agensem fasin ya blong bonem ol buk. Fasin ya i mekem sam long yumi long Grup ya i tingbaot ol yia we ol Nasi oli bin bonem ol buk.”

Daerekta blong wan ogenaesesen (Human Rights Watch) long Yurop mo Sentrol Esia i raetem se: “Ogenaesesen ya (Human Rights Watch) i wari tumas se maet i gat moa raf fasin i kamaot from we gavman blong Jojia i no panisim ol man we oli agensem mo kilim sam memba blong ol smol skul. Mifala i talem se yu mas hareap blong finisim ol raf fasin ya mo panisim olgeta we oli stap mekem rabis wok ya.”

Olgeta man blong wol oli stap lukluk bisnes ya. ?Kantri blong Jojia bambae i holem promes we hem i mekem wetem ol narafala kantri? Sipos no, kantri ya i save spolem gudnem blong hem.

[Bokis blong pija long pej 23]

APIL LONG KOT BLONG YUROP

Long Jun 29, 2001, ol Witnes blong Jeova oli givim wan leta long Kot blong Yurop we i Lukaot long Raet blong ol Man. Leta ya i tok agensem fasin blong ol polis mo haeman blong Jojia we oli no mekem loa i stanap. Sam dei biaen, hemia long Julae 2, 2001, Kot blong Yurop i ansa long leta ya. Sekretari blong Kot i raetem se Presiden blong ol Jaj i ting se oli mas “lukluk long kes ya fastaem bifo long ol narawan.”

[Map blong pija long pej 18]

(Lukluk niuspepa)

RASIA

JOJIA

BLAK SI

TEKI

[Tok blong pija long pej 18]

MEI 13, 2001 - Famle Shamoyan oli lusum haos blong olgeta taem wan man i putum faea long hem

[Tok blong pija long pej 18]

JUN 17, 2001 - Giorgi Baghishvili i stap long wan miting blong ol Witnes blong Jeova, nao oli kam kilim hem nogud

[Tok blong pija long pej 19]

JULAE 11, 2001 - David Salaridze i stap long wan miting blong ol Witnes blong Jeova, nao oli kam wetem ol nalnal, oli kilim hed, baksaed mo ol rib blong hem

[Tok blong pija long pej 23]

JUN 28, 2000 – Long Tbilisi, samfala oli bonem dok we ol buk blong ol Witnes blong Jeova oli stap long hem

[Tok blong pija long pej 23]

OGIS 16, 2000 – Long kot long Gldani-Nadzaladevi, wan man blong Vasili Mkalavishvili i kilim wan Witnes blong Kanada, nem blong hem Warren Shewfelt

[Foto Credit Line blong pija long pej 24]

AP Photo/Shakh Aivazov