?From Wanem Oli No Moa Intres Long Skul?
“MAN we i no gat skul blong hem, hem i olsem wan haos we i no gat windo.” Wan man Japan i talem tok ya long boe blong hem, Mitsuo. Hem i wantem eksplenem long hem se ol man oli nidim skul blong lidim olgeta. Be Mitsuo i no tinghevi long ol tok blong papa blong hem. Long Japan mo long ol narafala ples, namba blong ol man we oli ting olsem Mitsuo hem i go antap. Oli glad blong stap olsem ‘ol haos we i no gat windo.’ Oli no intres tumas long skul mo oli no traem letem laet blong skul i saen long laef blong olgeta.
Olsem nao, long Japan, oli mekem wan Nasnal Stadi. Nao bighaf blong ol man (69 %) oli talem se oli no rili intres long skul. Namba blong ol yangfala we oli ting olsem i hae moa. Bifo, ol man oli save gud kantri ya Taelan from we ol man Taelan oli strong long skul blong ol man Budis. Be sem samting i hapen long ples ya tu. Bighaf blong ol man (75 %) oli no moa go long skul ya. Long ol 30 yia we oli jes pas long Engglan, oli satem plante jyos haos blong Anglikan skul we oli no moa yusum olgeta. Ol man oli kaontem se blong evri 8 jyos haos, oli satem wan.
I tru, long Japan ol man oli strong yet blong mekem ol seremoni blong jyos. Be oli mekem ol seremoni ya sam samtaem nomo, long taem blong mared mo taem oli berem wan man. Ol man oli mekem olsem from we hemia i wan kastom long ples blong ol, mo oli wantem holem ol kastom blong famle blong olgeta tu. Be oli no mekem olsem blong soem se oli lukaot laet long saed blong speret. Plante oli ting se skul i olsem wan gyaman meresin blong ol man we tingting blong olgeta i no strong no i trabol. Be oli ting se skul i no rili save givhan. Sam man oli talem se: ‘Sipos yu nidim skul, mo yu gat taem from, i oraet nomo. Be samting ya i no save givim kakae long yu, mo i no save pem kaon blong yu. Yu nomo yu save mekem.’
?From wanem ol man oli ting olsemia? ?Wanem samting i stap biaen long tingting ya? Yumi save faenem plante risen. Faswan risen, ol yangfala oli folem sem fasin mo tingting blong ol man ples blong olgeta. Plante yangfala, ol man oli no tijimgud olgeta long saed blong skul, mo samtaem oli no tijim olgeta nating. Tede, ol man oli wantem tumas ol sas samting blong wol. Olsemia nao, yumi no sapraes blong luk plante yangfala oli kam man blong ronem mane.
Long sam kantri, ol man oli no moa intres long skul from we oli luk finis ol nogud fasin blong plante lida blong jyos. Oli luksave se ol evanjelis prija long televisen oli wantem winim mane nomo mo oli gat rabis fasin long saed blong seks. Oli luksave tu se ol skul oli joen tumas long politik mo oli sapotem ol faet. Ol samting we oli hapen long skul Shinto long Japan, oli soemaot gud samting ya. Wan bigfala buk (Encyclopædia of the Japanese Religions) i talem se: “Taem [Seken Bigfala Faet Blong Wol] i finis long Ogis 1945 nao Japan i lus, ol jyos haos Shinto oli kasem trabol.” Bifo we wo ya i faerap, skul ya i pulum ol man Japan blong oli faet strong mo hem i promes se bambae oli win. Be oli lus, nao ol man oli harem nogud tumas from. Biaen, plante man oli stat bilif se i no gat God mo i no gat Buda.
?Be olsem wanem? ?I stret we yumi folem prapa tingting blong yumi nomo? ?Mo i stret we yumi tingbaot ol samting we oli stap kamaot naoia nomo, yumi no tingbaot fyuja? Plante man oli wantem save long sam samting. Oli wantem save se hu i wokem yumi ol man, mo bambae yumi go wea, mo blong wanem yumi stap long wol mo olsem wanem yumi save lidim laef blong yumi. Oli save harem gud tumas sipos oli gat wan hop long fyuja. Maet sam man oli no wantem tingbaot ol kwestin ya, oli se: “Man i no save kasem ansa long ol kwestin ya samtaem.” Be neva bambae ol man olsem oli save harem gud. Wan man we i no bilif long God nating, nem blong hem Bertrand Russell, i storebaot wan filing we hem i harem bifo. Hem i talem se: “Mi mi harem nogud tumas, i olsem we mi harem i soa, mi wantem faenem wan samting we i stap biaen long ol samting blong wol ya.” Tru skul i save givhan long yu blong faenem samting ya. ?Be olsem wanem? ?Wanem pruv i soemaot se i gat wan skul we yumi save tinghevi long hem?