?Bambae Yu Lusum Wanem Samting From Bisnes Blong Yu?

LONG wan kantri blong Saot Amerika, oli jajem waef blong presiden from we hem i givim ol kontrak blong plante milyan vatu, long ol kampani we famle blong hem nomo i stanemap, wetem ol gyaman nem. Long India, ol polis oli holemtaet wan bisnesman we i gat 38 yia. Oli tekemaot hem long naesfala haos blong hem, mo oli holem ol 29 trak blong hem, from we hem i joen long wan kruked bisnes, we i mekem se bang mo stok maket i lusum 160 bilyan vatu. Long Filipin, plante taosen man long wan aelan, oli stap kasem mane blong pem ol samting blong olgeta from ol masket we oli stap wokem long fasin we i brekem loa. Ol ripot oli talem se, blong gohed long bisnes ya we oli winim bigfala mane long hem, oltaem oli pem ol haeman wetem doti mane, blong oli no blokem olgeta.

Yes, insaed long ol bisnes, fasin blong stil mo kruked fasin oli stap kam antap bigwan long olgeta ples long wol. Mo ol man we oli joen long ol fasin ya, biaen, plante taem oli lusum haenem mo respek blong olgeta, wetem mane tu.

?Olsem wanem long yu? ?Yu yu stap mekem samkaen bisnes? ?No yu tingting blong statem wan bisnes? ?Bambae yu lusum wanem samting from bisnes blong yu? Sua se, bisnes bambae i mekem se yu lusum sam samting. Maet hemia i no wan nogud samting. Be hem i waes blong kaontem praes, bifo yu mekem wan bisnes no mekem ol disisen long saed blong wan bisnes we yu stanemap finis. (Luk 14:28) Bokis long pej 31 i soem sam samting we maet yu save lusum, we yu nidim blong tingbaot fastaem.

I klia, se i no isi blong mekem bisnes. Long saed blong wan Kristin, hem i mas tingbaot ol Kristin fasin mo ol responsabiliti we hem i gat long saed blong speret. ?Yu save lusum sam samting mo stap strong yet long saed blong speret? ?I gat sam samting long saed long bisnes we tingting blong yu i save jajem yu from? ?Wanem sam rul we oli save givhan long yu blong faenemaot wanem ol fasin we yu save folem mo wanem ol fasin we yu no save folem long bisnes?

Putum Mane Long Stret Ples Blong Hem

Yumi nidim mane blong wokem wan bisnes. Mo yumi hop se bambae bisnes ya i givim naf mane long yumi blong pem evri samting we famle blong yumi i nidim. Be, i isi nomo blong kasem ol rong tingting long saed blong mane. Fasin griri i save kamaot. Long tingting blong plante man, mane i moa impoten bitim ol narafala samting. Agur, wan long ol man we oli raetem buk blong Proveb long Baebol, i tokbaot stret tingting long saed ya, i se: “Mekem se mi no pua mo mi no rij tu. I gud mi mi solemdaon kwiktaem ol kakae we oli mekemrere blong mi.” (Proveb 30:8) Hem i luksave se i impoten blong haremgud long kakae we i naf nomo​—hem i no wantem kasem fulap mane, olsem samfala oli wantem long saed blong bisnes.

Be fasin griri i save mekem se man i fogetem rul ya, taem hem i gat jans we hem i ting se i nambawan. Wan Wetnes blong Jeova we i goraon blong visitim ol kongregesen long wan pua kantri, i mekem ripot long wan trabol olsem. Wan kampani i nidim mane blong yusum long wan rod we i save kasem moa mane from. Ale, hem i mekem ol man we oli givim mane long hem, oli ting se bambae oli dabolem mane blong olgeta kwiktaem, maet long sam manis nomo. Jans ya blong winim mane long wan isi rod olsem, i pulum plante man blong givim mane long kampani ya. Kristin minista ya we i visitim ol kongregesen, i talem se: “Samfala oli kwik tumas blong joen long plan ya. Oli no askem inaf kwestin, mo oli tekem lon long bang blong givim long kampani ya [blong oli save kasem moa mane from].”

Long defren fasin, tu man oli go blong askem sam kwestin long ofis blong kampani ya, bifo we oli givim mane long hem. Oli askem sipos oli save luk ol samting we kampani ya i yusum blong mekem ol samting blong hem, olsem ol enjin. Be oli talem ‘no.’ Samting ya i mekem se tufala i no save trastem kampani ya. Samting ya i protektem tufala, from we sam wik biaen nomo, wan kruked plan i kam long klia ples, ale ol polis oli holemtaet sam man. Tingbaot wanem praes olgeta we oli no luklukgud fastaem oli pem. Oli no lusum mane nomo, be maet ol fren tu we oli givim mane long olgeta olsem lon, mo oli no save pembak taem plan ya i foldaon. !Long saed blong mane, i waes blong folem rul blong Proveb 22:​3, we i talem se: “Man we i haed taem hem i luk trabol, hem i waes, be olgeta we oli no gat ekspiryens, oli go nomo mo oli mas kasem trabol.”!

Holem Promes Blong Yu

?Olsem wanem sipos bisnes blong yu i kasem trabol, mekem se yu no moa win gud? Ol Sam 15:4 i tokbaot wan man we i holem promes blong hem, nating se i hadwok long hem: “Hem i stap mekem ol samting we i promes blong mekem, nating we i had tumas long hem.” Hem i isi blong holem wan promes taem evri samting i stap rongud. Be stret fasin blong yu i save kasem traem, taem yu stap lusum mane.

Tingbaot wan eksampel long Baebol, long taem blong Josua. Ol man Gibeon oli trikim ol jif blong ol man Isrel, blong oli mekem wan kontrak wetem olgeta. Olsemia nao, bambae oli no moa save spolem ol man Gibeon ya. Ol man ya oli blong wan kantri we i stap agensem Isrel. Taem ol man Isrel oli faenemaot trik blong olgeta, “oli no spolem olgeta, from we ol jif blong ol man Isrel oli bin mekem promes long olgeta, long nem blong Jeova.” (Josua 9:18) Nating se grup ya oli enemi blong ol man Isrel, ol jif oli harem se i impoten blong holem promes blong olgeta. Ol samting we oli kamaot biaen oli soem se fasin ya blong olgeta i mekem Jeova i glad.​—Josua 10:​6-11.

?Bambae yu yu holem ol promes mo ol kontrak blong yu long saed long bisnes, nating se ol samting oli no hapen olsem yu yu wantem?a Sipos yu mekem olsem, bambae yu folem fasin blong Jeova, we oltaem i holem promes blong hem.​—Aesea 55:11.

Fasin Blong No Stil

Tede, stret fasin blong no stil, i wan fasin we kolosap i lus, no ating i lus olgeta, long ol bisnes long wol. Ol narafala we oli mekem sem bisnes olsem yu, maet oli stap yusum ol fasin blong stil, blong mekem se oli winim moa mane. Maet oli mekem ol gyaman toktok long saed blong ol samting we oli stap salem. Maet oli stilim nem blong narafala kampani mo putum nem ya long ol samting we oli mekem. Mo maet oli tokbaot wan samting we oli salem olsem we i nambawan, be hem i no rili gud tumas. Olgeta fasin ya oli ol fasin blong stil. Ol man we oli mekem ol fasin ya, oli olsem “ol man nogud” we Asaf i tokbaot. “Oltaem oli stap tekem plante samting moa,” mo i klia se oli mekem long wan rod we i no stret.​—Ol Sam 73:12.

?Yu, we yu wan Kristin, bambae yu yusum ol rod we oli no folem loa? Ating yu laekem moa blong letem ol rul blong Baebol oli lidim yu, olsem hemia: “Mifala i no mekem i no stret long sam man. Mifala i no spolem sam man. Mifala i no gyaman long sam man blong stil long olgeta.” “Mifala i lego finis ol fasin blong haed, mo blong sem. Mifala i no save mekem ol gyaman fasin.” “Jeova i no laekem nating fasin blong yusum tu defren kaen skel. Mo wan skel we i gyaman, hem i nogud.” (2 Korin 4:2; 7:2; Proveb 20:23) Tingbaot, stampa blong fasin blong stil hem i Devel Setan, “papa blong ol gyaman toktok.”​—Jon 8:44, NW.

Samfala oli save talem se: ‘Hem i hadwok blong gohed long wan bisnes sipos yu no yusum ol fasin blong stil olsem ol narafala.’ Hemia nao taem we wan Kristin i save soemaot bilif blong hem long Jeova. Fasin blong no stil i save kam olsem wan traem long yumi, taem yumi lusum sam samting from. Blong talem se wan man i no save laef sipos hem i no folem fasin blong stil, i olsem we yumi talem se God i no kea long olgeta we oli laekem hem. Wan man we i rili bilif long Jeova, hem i save se God i save givim ol samting we ol man blong hem oli nidim, long eni kantri, nomata wanem samting i kamaot long laef blong olgeta. (Hibrus 13:5) I tru se, maet wan man we i mekem stret fasin i no kasem bigfala mane olsem olgeta we oli stap stil. ?Be yu no ting se samting ya i wan smol praes blong pem, blong kasem blesing blong God?

Tingbaot, fasin blong stil i olsem wan bumaram, pis wud we oli katem mo taem oli sakem i flae, hem i kambak long man we i sakem. Sipos fasin blong stil blong wan bisnesman i kam long klia ples, plante taem, ol man we oli pem ol samting long hem mo ol man we oli karem ol samting i kam long hem blong salem, bambae oli lego hem. Maet hem i trikim olgeta wan taem, be ating hemia laswan. Be, wan bisnesman we i gat stret fasin, oltaem hem i kasem respek blong ol narafala. Lukaot we yu no letem ol tingting we oli no stret, oli gat paoa long yu, olsem ‘Evriwan oli stap stil, hem i oraet nomo.’ Wan rul blong Baebol i talem se, “Sipos bighaf blong ol man oli mekem samting we i no stret. . . . be bambae yufala i no folem fasin blong olgeta.”​—Eksodas 23:2.

Maet man we i mekem bisnes longtaem finis wetem yu i no wan Kristin brata, mo samtaem hem i no folem ol rul blong Baebol. ?Bambae i stret blong yusum samting ya olsem wan eskyus blong sakem ol prapa responsabiliti blong yu, taem hem i wantem mekem samting we i agensem ol loa blong Baebol? Tingbaot eksampel blong Adam mo Sol. Tufala i no stap longwe long fasin we i mekem tufala i sin. Tufala i folem tingting blong narafala. Nao biaen, tufala i talem se i fol blong ol fren ya blong tufala. !Tufala i pem bigfala praes from!​—Jenesis 3:​12, 17-19; 1 Samuel 15:​21-26.

Mekem Bisnes Wetem Ol Brata Long Stret Fasin

?I gat ol samting blong tingbaot taem yumi mekem bisnes wetem wan man blong Jeova? Taem profet Jeremaea i pem wan graon long kasen blong hem, long taon blong Anatot we hem i gruap long hem, hem i no jes givim mane nomo long hem mo tufala i sekhan. No gat. Hem i talem se: “Mi raetem wan pepa blong kontrak mo mi putum stam long hem, mo mi singaot ol wetnes taem mi stap putum mane long skel.” (Jeremaea 32:10) Sipos yu raetem wan kontrak, samting ya i save blokem eni trabol we i save kamaot biaen sipos ol samting oli jenis.

?Be yu mas mekem wanem sipos i luk olsem se wan Kristin brata i trikim yu long bisnes? ?Yu mas mekem hem i pas long kot? Baebol i klia long samting ya. Pol i askem se, “?Taem wan long yufala i gat rao wetem Kristin brata blong hem, weswe hem i save putum bisnes ya long han blong ol man we oli no Kristin, blong oli stretem? ?From wanem hem i no letem ol man blong God oli stretem?” ?Olsem wanem sipos yu no save stretem wan trabol kwiktaem? Pol i ademap se: “Fasin we yufala i stap pas long kot blong stretem ol rao blong yufala, hem i soemaot i klia we yufala i foldaon finis. ?Weswe yufala i no save letem sam long yufala i mekem i no stret long yufala? ?Weswe yufala i no save letem sam long yufala i stil long yufala? Hemia i moa gud, i winim fasin ya blong yufala.” !Tingbaot olsem wanem i save spolem gudnem blong Kristin ogenaesesen, sipos ol man afsaed oli harem se ol trufala Kristin oli stap stretem wan rao blong olgeta long kot! Taem ol samting olsem oli kamaot, ?maet i soem se fasin blong laekem mane i kam strong moa bitim fasin blong laekem ol brata? ?Maet samting ya i kamaot from we wan i harem se narawan i spolem hem, nao hem i tingting strong blong givimbak sem fasin long hem? Advaes blong Pol i soem se taem ol samting olsem oli kamaot, i moa gud blong lusum sam samting bitim we yu go long kot.​—1 Korin 6:​1, 7; Rom 12:​17-21.

Baebol i talem rod blong stretem ol trabol olsem, insaed long kongregesen. (Matyu 5:37; 18:​15-17) Blong halpem ol brata we oli insaed long trabol ya blong folem ol tok blong Baebol, ol Kristin elda oli save givim sam advaes long olgeta. Long ol storeyan olsem, maet i isi blong agri wetem ol rul blong Baebol. ?Be biaen, bambae yu soem se yu rili bin lesin, taem yu folem advaes we oli givim? Lav blong God mo blong ol Kristin brata i mas pusum yumi blong mekem samting ya.

I tru se, bambae yumi lusum sam samting from wan bisnes. I gud sipos praes we yu pem i no bigwan tumas. Taem yu tekem ol disisen no yu fesem wan samting we i pulum yu blong mekem fasin we i no stret, tingbaot se i gat fulap samting long laef we oli moa sas bitim mane. Sipos yumi putum mane long stret ples blong hem, holem promes blong yumi, folem fasin blong no stil, mo folem ol Kristin fasin wetem hemia we i serem bisnes wetem yumi, yumi save sua se wan bisnes i no lusum tumas taem mo mane blong yumi. Long semtaem, yumi save holem fasin fren we yumi gat wetem ol man, wan gudfala tingting we i no jajem yumi, mo wan nambawan fasin fren wetem Jeova.

[Futnot]

[Bokis blong pija long pej 31]

Ol Samting We Yu Save Lusum From Bisnes Blong Yu

Taem: Prapa bisnes blong yu, kolosap oltaem hem i tekem moa taem bitim we yu wok blong wan kampani nomo. ?Bambae samting ya i spolem program blong yu, mekem se yu no gat naf taem blong mekem ol impoten wok long saed blong speret? Long gudfala saed, ?bambae yu save jenisim program blong yu blong spenem moa taem blong mekem wil blong God? Sipos i olsem, i gud. !Be lukaot! Hem i isi blong talem samting ya, be i had blong mekem.

Mane: Yu nidim mane blong winim moa mane. ?Hamas mane we yu nidim blong putum i go insaed long bisnes blong yu? ?Yu gat mane ya finis? ?Bambae yu mas karem mane olsem lon? ?Bambae i no spolem yu sipos yu lusum sam mane? ?Bambae praes i moa bitim wanem we yu save pem, sipos bisnes i no wokgud olsem yu wantem?

Ol Fren: From ol trabol we oli save kamaot evri dei long wan bisnes, plante bisnesman oli lusum ol fren blong olgeta. Nating se yumi save mekem fren wetem plante man tru long bisnes blong yumi, be i gat plante samting i save kamaot blong spolem fasin fren blong yumi wetem ol narafala tu. ?Olsem wanem sipos ol fren ya oli ol Kristin brata blong yumi?

Tingting We i No Jajem Yumi: Tingting biaen long fasin blong mekem bisnes long wol tede, se “Winim ol narafala” no “?Olsem wanem mi save winim moa mane?” Bitim 70 pesen blong ol studen we oli mekem wan stadi long Yurop, oli agri se ol gudfala fasin oli smol nomo, no oli no moa stap nating, long ol bisnes. Yumi no sapraes we fasin blong stil, kruked fasin, mo ol gyaman fasin, oli kamaot oltaem long bisnes. ?Bambae i gat wan samting we i save pulum yu blong folem ol fasin ya?

Fasin Fren Blong Yu Wetem Jeova: Sipos wan man i folem eni fasin we i agensem ol loa mo ol rul blong God long bisnes blong hem, nating se ol narafala bisnesman oli mekem, bambae hem i spolem fasin fren blong hem wetem Man we i Wokem hem. Samting ya i save mekem se hem i lusum hop blong hem, blong laef blong olwe. ?Yu no ting se samting ya i bigwan tumas blong wan Kristin we i fasgud long God i lusum, nomata hamas mane hem i kasem from?

[Tok blong pija long pej 31]

?Wanem bambae i blokem trabol we i save kamaot biaen? ?Fasin blong givim mane mo sekhan nomo, no wan kontrak we yufala i raetem?