Hasban Mo Elda—Skelemgud Tufala Wok Ya
‘Man we i wan elda i mas gat wan woman blong hem nomo.’—1 TIMOTE 3:2.
1, 2. ?From wanem Baebol i no sapotem tingting ya se ol pris oli no mas mared?
LONG faswan handred yia, ol trufala Kristin oli traehad blong skelemgud ol wok blong olgeta. Taem aposol Pol i talem se wan Kristin we i livim mared “i mekem i gud moa,” ?hem i minim se man olsem i stret moa blong kam wan elda long Kristin kongregesena? ?Hem i minim se wan man i mas stap olsem we i no mared blong hem i save kam wan elda? (1 Korin 7:38) Long Katolik skul, ol pris oli mas ol man we oli no mared. ?Baebol i sapotem tingting ya? Long Isten Otodoks Jyos, ol pris oli save mared be ol bisop oli no gat raet blong mared. ?Tingting ya i laenap wetem Baebol?
2 Bighaf blong ol 12 aposol blong Kraes, we oli ol faswan memba blong Kristin kongregesen, oli mared. (Matyu 8:14, 15; Efesas 2:20) Pol i raetem se: “Mifala i gat raet blong tekem wan woman blong bilif olsem waef blong mifala, olsem ol narafala aposol mo ol brata blong Masta blong yumi, mo Kefas [Pita], oli mekem finis.” (1 Korin 9:5, NW) New Catholic Encyclopedia i talem se, “jyos nao i putumap loa ya se man i no save mared.” Mo hem i talem tu se “ol man blong N[yu] T[esteman] we oli talemaot tok blong God, i no gat wan loa we i fosem olgeta blong no mared.” Ol Wetnes blong Jeova oli folem Baebol, oli no folem loa blong jyos.—1 Timote 4:1-3.
Man We i Mared, Hem i Save Kam Wan Elda
3. ?Wanem ol tok blong Baebol we i soem se ol Kristin man oli save mared?
3 Pol i no mekem wan rul se ol man we oli kam elda oli mas man we oli no mared. Be long defren fasin, hem i raet long Taetas, i se: ‘Taem mi mi aot long ples ya Krit, mi livim yu yu stap blong mekem ol hafwok ya we i stap yet. Mo mi talem long yu se yu mas putumap ol elda [Grik, pre·sbyʹte·ros] blong kongregesen long evri ples, stret long fasin ya we mi tijim yu finis long hem. Man we i elda i mas man we laef blong hem i stret gud, i no gat poen long hem. Hem i mas gat wan woman blong hem nomo, mo ol pikinini blong hem oli mas bilif long God. Bambae i nogud sipos i gat tok long ol pikinini ya, se oli stap mekem stronghed, no oli stap mekem nogud. Man we i lukaot long kongregesen [Grik, e·piʹsko·pos, we wod ya “bisop” i kamaot long hem], hem i gat nem blong God i stap long hem, nao laef blong hem i mas stret gud, we i no gat poen long hem.’—Taetas 1:5-7.
4. (a) ?Olsem wanem yumi save se i no wan rul se ol elda oli mas man we oli mared finis? (b) ?Wan elda we i no mared i gat wanem jans moa bitim elda we i mared?
4 Be, Baebol i no talem tu se ol man we oli elda oli mas man we oli mared finis. Jisas i no mared. (Efesas 1:22) Pol i no mared taem hem i stap wok strong blong lukaot long Kristin kongregesen long faswan handred yia. (1 Korin 7:7-9) Tede, i gat plante Kristin brata we oli no mared, mo oli stap wok olsem ol elda. From we oli no mared, ating oli gat moa taem blong mekem wok ya blong lukaot long kongregesen.
‘Man We i Mared, Tingting Blong Hem i Seraot Long Tu Rod’
5. ?Ol brata we oli mared oli mas luksave wanem trutok blong Baebol?
5 Taem wan Kristin man i mekem disisen blong mared, hem i mas luksave se bambae hem i gat moa wok blong mekem. Mo hem i mas spenem moa taem mo paoa blong mekem ol wok ya. Baebol i talem se: “Man we i no mared, hem i stap tingbaot moa long ol samting blong Masta blong yumi. Hem i stap lukaot rod blong mekem Masta blong hem i glad. Be man we i mared finis, hem i stap tingbaot moa long ol samting blong wol. Hem i stap lukaot rod blong mekem woman blong hem i glad, nao tingting blong hem i seraot long tu rod.” (1 Korin 7:32-34, NW) ?I minim wanem taem i talem se tingting blong hem i seraot long tu rod?
6, 7. (a) ?Wanem wan samting we i mekem se tingting blong man we i mared i “seraot long tu rod”? (b) ?Pol i givim wanem advaes long ol Kristin we oli mared? (c) ?Olsem wanem advaes ya i save gat paoa long disisen blong wan elda long saed blong wan wok we oli wantem givim long hem long kongregesen?
6 Wan samting se, man we i mared, i no moa bos long bodi blong hem. Pol i mekem i klia, i se: ‘I no woman we i bos long bodi blong hem, man blong hem i bos long hem. Mo long sem fasin, i no man we i bos long bodi blong hem, woman blong hem i bos long hem.’ (1 Korin 7:4) Samfala we oli stap tingting blong mared, maet oli ting se hemia i no impoten tumas, from we seks bambae i no bigfala samting long mared blong olgeta. Be, from we Baebol i talem se man mo woman i mas stap klingud bifo long mared, ol Kristin oli no rili save ol nid long saed blong seks, blong man no woman we bambae oli mared long hem.
7 Pol i soem se, nating we hasban mo waef tufala i ‘putum tingting blong tufala i stap strong long ol samting long saed blong speret,’ tufala wanwan i mas tingbaot tu ol nid blong narawan long saed blong seks. Hem i givim advaes long ol Kristin long Korin, i se: “Man i mas stap mekem ol samting long woman blong hem we i stret long rod blong mared. Mo woman i mas stap mekem olsem long man blong hem tu. Yufala i mas no blokem yufala. Sipos man mo woman blong hem, tufala i agri fastaem, bambae tufala i save livim fasin blong mared blong smoltaem, blong tufala i gat gudfala taem blong prea. Be biaen, bambae tufala i mas tekem fasin blong mared bakegen. Sipos no, bambae Setan i save faenem rod blong traem yufala, from we yufala i no strong.” (Rom 8:5; 1 Korin 7:3, 5) Sore tumas, i bin gat sam hasban mo waef we oli go slip wetem wan narafala man no woman, from we oli no folem advaes ya. From samting ya, wan Kristin we i mared i mas tingtinggud fastaem, bifo we hem i agri blong mekem wan wok we i mas stap longwe long woman blong hem blong longtaem. Hem i no moa fri blong go eniples olsem bifo we hem i mared.
8, 9. (a) ?Pol i minim wanem taem hem i talem se ol Kristin we oli mared oli “tingbaot moa long ol samting blong wol”? (b) ?Ol Kristin we oli mared oli mas wantem tumas blong mekem wanem?
8 ?Pol i minim wanem taem hem i talem se ol Kristin man we oli mared, mo ol elda tu, ‘oli stap tingbaot moa long ol samting blong wol [koʹsmos]’? (1 Korin 7:33) I klia se Pol i no stap tokbaot ol rabis fasin blong wol ya, we ol trufala Kristin oli mas ronwe long olgeta. (2 Pita 1:4; 2:18-20; 1 Jon 2:15-17) Tok blong God i talem se yumi mas “livim olgeta fasin we oli no stret long fes blong God. Yumi mas no wantem tumas ol samting blong wol ya [ko·smi·kosʹ], mo yumi mas blokem ol samting we yumi nomo i wantem. Naoia yumi mas mekem ol fasin we oli stret, we God i stap harem gud long hem.”—Taetas 2:12.
9 Taswe, wan Kristin we i mared i “stap tingbaot moa long ol samting blong wol,” taem hem i mas tingbaot ol samting blong evridei laef we oli joen wetem mared. Ol samting olsem haos, kakae, klos, spel—mo plante samting bakegen sipos i gat pikinini. Nating se wan hasban mo waef tufala i no gat pikinini, be wanwan long tufala i mas lukaot rod blong ‘mekem hasban no waef blong hem i glad,’ sipos tufala i wantem se mared blong tufala i gohedgud. Ol Kristin elda oli tingtinggud long samting ya taem oli stap skelemgud ol wok blong olgeta.
Ol Gudfala Hasban We Oli Ol Gudfala Elda Tu
10. ?Ol brata mo ol man afsaed long kongregesen, oli mas luk wanem fasin blong wan Kristin blong mekem se hem i naf blong kam elda?
10 I tru, i no gat wan rul we i talem se ol elda oli mas ol man we oli mared. Be sipos wan Kristin man i mared, bifo we oli tingbaot blong putumap hem olsem wan elda, hem i mas soem klia long fasin blong hem se hem i stap traehad blong kam wan gudfala hasban we i laekem tumas woman blong hem, mo we i lidimgud woman blong hem olsem hed blong famle. (Efesas 5:23-25, 28-31) Pol i raetem se: “Sipos wan man i wantem kam wan man blong lukaot long kongregesen, man ya i wantem wan gudfala wok. Be man olsem i mas man we i no gat poen long hem nating. Hem i mas gat wan woman blong hem nomo.” (1 Timote 3:1, 2, NW) I klia se wan elda i mas traem bes blong hem blong kam wan gudfala hasban, nating sipos woman blong hem i wan Kristin no i no wan Kristin. Yes, ol man afsaed long kongregesen tu, oli mas luk se hem i stap lukaotgud long woman blong hem mo long ol narafala wok blong hem. Pol i gohed, i se: “Man we i tekem wok olsem, hem i mas wan man we ol man we oli no Kristin oli save talem se ‘Man ya i wan gudfala man.’ Long fasin ya, nem blong hem i no save kam nogud, nao man olsem i no save foldaon long trap blong Setan.”—1 Timote 3:7.
11. ?Tok ya “hem i mas gat wan woman blong hem nomo” i minim wanem? ?Taswe ol elda oli mas folem wanem rod blong lukaotgud?
11 Tok ya “hem i mas gat wan woman blong hem nomo” i minim se hem i no mas gat plante woman. Be hem i minim tu se hem i mas stap tru long woman blong hem. (Hibrus 13:4) Ol elda oli mas lukaotgud taem oli stap givhan long ol sista long kongregesen. Oli no mas go olgeta nomo blong visitim wan sista we i nidim advaes mo ol tok blong mekem hem i haremgud bakegen. I gud we oli tekem wan narafala elda no wan man blong givhan, i go wetem olgeta. Sipos oli jes mekem wan visit blong leftemap tingting blong hem nomo, oli save tekem woman blong olgeta i go wetem olgeta.—1 Timote 5:1, 2.
12. ?Ol waef blong ol elda mo ol man blong givhan oli save traehad blong folem wanem advaes?
12 I gud blong save se, taem aposol Pol i stap mekem lis blong ol fasin we wan man i mas gat blong kam wan elda no wan man blong givhan, hem i givim advaes tu long ol woman blong ol man we oli wantem mekem wok ya. Hem i raetem se: “Woman tu blong man olsem i mas stret gud, i nogud we hem i woman blong mekem tumas toktok, mo i nogud we hem i dring grog tumas. Hem i mas woman we yumi save trastem hem oltaem.” (1 Timote 3:11) I gat plante samting we wan Kristin man i save mekem blong givhan long woman blong hem blong kasem ol mak ya.
Samting We Baebol i Talem Se Hasban i Mas Mekem Long Woman Blong Hem
13, 14. Nating sipos waef blong wan elda i no wan Wetnes, ?from wanem elda ya i mas stap wetem hem mo mekem ol wok blong gudfala hasban long hem?
13 Yes, advaes ya we Pol i givim long ol woman blong ol elda mo ol man blong givhan, i soem se ol woman ya oli ol Kristin we oli givim laef blong olgeta long God finis. I mas olsem, from we Baebol i talem se ol Kristin oli mas mared nomo long hemia we i “man blong Masta.” (1 Korin 7:39) Be maet i gat sam brata we, bifo we oli givim laef blong olgeta long Jeova, oli mared long woman we i no bilif, sipos no, woman blong olgeta i lego trutok, be i no from samting we brata ya i mekem. ?Nao olsem wanem long ol brata olsem?
14 Samting ya nomo i no save blokem brata ya blong kam wan elda. Be tu, hem i no mas traem blong lego woman blong hem from we bilif blong hem i defren. Pol i givim advaes ya se: “Yu we yu mared finis, i nogud yu traem brekem mared blong yu.” (1 Korin 7:27) Hem i talem tu se: “Sipos wan long yufala i gat woman blong hem we i no bilif long Kraes, be woman ya i agri blong stap gud wetem hem, man ya i no save mekem divos long woman ya. Be . . . sipos hemia we i no bilif i wantem livim hemia we i Kristin, i gud nomo, hem i save mekem. Nao Kristin man no woman olsem, hem i no moa gat samting i fasem hem long hemia we i livim hem. Be God i singaot yumi blong yumi stap long kwaet laef. ?Sipos yu yu woman olsem, olsem wanem yu ting se yu no save sevem man blong yu? ?No sipos yu yu man olsem, olsem wanem yu ting se yu no save sevem woman blong yu?” (1 Korin 7:12, 15, 16) Nating sipos woman blong wan elda i no wan Wetnes, be man ya i mas soem fasin blong gudfala hasban long woman ya.
15. ?Aposol Pita i givim wanem advaes long ol Kristin hasban? ?Mo wanem frut i save kamaot sipos wan elda i no lukaotgud long woman blong hem?
15 Nating sipos woman blong wan Kristin elda i bilif no i no bilif, elda ya i mas save se woman blong hem i nidim we hem i lukaotgud long hem wetem lav. Aposol Pita i raetem se: “Yufala man we i mared, yufala i mas tingtinggud long ol woman blong yufala, long ol laef blong yutufala long mared. Yufala i mas ona long ol woman blong yufala, from we oli no strong olsem yufala, mo from we promes blong God i stap long yutufala wantaem, se long gladhat blong hem, bambae hem i givim laef long yutufala. Nao long fasin ya bambae i no gat samting we i save blokem ol prea blong yutufala.” (1 Pita 3:7) Wan hasban i save spolem fasin fren blong hem wetem Jeova, sipos hem i no lukaotgud long waef blong hem. Mo samting ya i save blokem hem tu blong kam kolosap long Jeova long prea. I olsem we “wan klaod i blokem hem, blong ol prea blong hem oli no save kasem” God. (Lamentesin 3:44) Samting ya i save mekem se hem i lusum wok blong hem olsem wan Kristin elda.
16. ?Wanem nao i bigfala tingting insaed long tok blong Pol? ?Mo wanem tingting we ol elda oli mas gat long saed ya?
16 Olsem yumi luk finis, bigfala poen long tok blong Pol se, taem wan man i mared, hem i no moa fri bigwan olsem bifo we hem i mared, taem ya we hem i save ‘mekem wok blong Masta we i no gat narafala tingting i pulum hem.’ (1 Korin 7:35) Ol ripot oli soem se sam elda we oli mared, oli no gat stret tingting long saed blong ol tok we tabu speret i pusum Pol blong raetem. Oli bisi tumas blong mekem ol samting we oli ting se ol gudfala elda oli mas mekem, nao oli no mekem ol wok blong olgeta olsem ol hasban. Samfala oli faenem se i hadwok blong talem ‘no’ taem oli kasem wan spesel wok long kongregesen, nating sipos disisen blong olgeta blong tekem wok ya i save mekem se waef blong olgeta i kam slak long saed blong speret. Oli wantem haremgud long ol blesing blong mared, be oli no rere blong mekem ol wok we oli mas mekem insaed long mared.
17. ?Wanem i bin hapen long sam waef? ?Mo wanem samting we maet i blokem trabol ya?
17 Yes, yumi presem ol elda we oli stap wok strong. ?Be, olsem wanem sipos wan Kristin elda i bisi tumas long ol wok blong kongregesen, nao i fogetem ol samting we Baebol i talem se hem i mas mekem long waef blong hem? ?Man ya i gat stret tingting? Wan elda we i gat stret tingting, bambae i glad tumas blong givhan long olgeta long kongregesen. Be long semtaem, bambae hem i tingbaot blong lukaotgud long waef blong hem long saed blong speret. Sam waef blong ol elda oli bin kam slak long saed blong speret, mo i gat sam we “bilif blong olgeta i foldaon” olgeta. (1 Timote 1:19) I tru se waef hem wan i gat wok blong mekem blong kasem laef. Be long sam woman, trabol long saed blong speret i no save kamaot sipos hasban blong olgeta we i wan elda, i bin ‘givhan mo lukaotgud’ long olgeta, “olsem we Kraes i stap lukaotgud long [kongregesen].” (Efesas 5:28, 29) Yes, ol elda oli mas ‘lukaotgud long fasin blong olgeta mo long olgeta sipsip.’ (Ol Wok 20:28) Hemia i min se ol elda we oli mared, oli mas lukaotgud long woman blong olgeta tu.
“Trabol Long Laef”
18. ?Wanem sam “trabol” we ol Kristin we oli mared oli kasem? ?Mo olsem wanem samting ya i save gat paoa long wok blong wan elda?
18 Aposol Pol i raetem tu se: “Sipos yu gohed, yu mared, hemia yu no mekem sin. Mo sipos wan yang gel i mared, hemia tu i no mekem sin. Be olgeta we oli mared oli gat trabol long laef blong olgeta, mo mi mi no wantem blong yufala i kasem trabol olsem.” (1 Korin 7:28) Pol i wantem se oli no kasem ol wari we oli kamaot long mared, sipos oli save stap olsem hem, we oli no mared. Ol hasban mo waef we oli no gat pikinini, olgeta tu oli gat ol wari ya, olsem sik, hadtaem long saed blong mane, mo wok we Baebol i talem se oli mas mekem blong lukaot long papa mo mama blong hemia we oli mared wetem. (1 Timote 5:4, 8) Wan elda i mas soem eksampel. Hem i mas mekem ol wok ya, mo samting ya i save tekem sam taem we hem i stap spenem blong mekem wok blong Kristin elda. I gud tumas, we bighaf blong ol elda oli stap mekem i stret nomo. Oli stap mekemgud wok blong olgeta insaed long famle mo insaed long kongregesen tu.
19. ?Pol i minim wanem taem hem i talem se: “Man we i mared, i gud hem i stap olsem we hem i no mared”?
19 Pol i gohed, i talem se: “Yumi no gat plante taem i stap yet. Ale, naoia, man we i mared, i gud hem i stap olsem we hem i no mared.” (1 Korin 7:29) Taem yumi tingtingbak long ol samting we Pol i raetem long ol Kristin long Korin long japta ya, i klia se vas ya i no minim se ol Kristin we oli mared oli mas fogetem waef blong olgeta. (1 Korin 7:2, 3, 33) Hem i soemaot mining blong tok blong hem, taem hem i raetem se: “Man we i stap mekem ol bisnes long wol, i gud hem i stap olsem we ol bisnes ya oli nating nomo long hem. Mi mi tok olsem from we wol ya wetem ol fasin blong hem, bambae i no longtaem hem i lus.” (1 Korin 7:31) Naoia i tru moa bitim long taem blong Pol mo aposol Jon, se “wol ya wetem ol samting we ol man blong hem oli wantem, oli stap lus.” (1 Jon 2:15-17) Taswe, ol Kristin we oli mared mo we oli luksave se oli mas lego sam samting we olgeta nomo oli wantem blong folem Kraes, oli no save spenem olgeta taem blong olgeta blong haremgud nomo long ol glad mo blesing blong mared.—1 Korin 7:5.
Ol Waef We Oli Lego Sam Samting We Olgeta Nomo Oli Wantem
20, 21. (a) ?Olsem wanem plante Kristin waef oli rere blong lego sam samting we olgeta nomo oli wantem? (b) ?Wan woman i gat raet blong kasem wanem long man blong hem, nating se hem i wan elda?
20 Ol elda oli lego plante samting we olgeta nomo oli wantem, blong givhan long ol narafala. Long sem fasin, plante waef blong ol elda tu, oli traehad blong skelemgud wok blong olgeta insaed long mared mo wok blong Kingdom we i impoten tumas. Plante taosen Kristin woman oli glad blong givhan long ol hasban blong olgeta, blong oli save mekemgud wok blong olgeta olsem ol elda. From samting ya, Jeova i laekem olgeta tumas, mo Hem i blesem gudfala fasin we oli soem. (Faelimon 25) Nating se i olsem, advaes blong Pol we i stanap long stret tingting, i soem se ol woman blong ol elda oli gat raet blong kasem taem mo fasin kea we i stret blong hasban blong olgeta i givim long olgeta. Baebol i putum wok ya long ol elda we oli mared, se oli mas spenem naf taem wetem woman blong olgeta. Olsem nao, oli stap skelemgud tufala wok ya blong hasban mo elda.
21 ?Be olsem wanem sipos wan Kristin elda we i mared, i gat pikinini tu? Samting ya i givim moa wok long hem. Mo tu, i ademap wan moa wok long hem blong lukaot mo givhan long narafala. Bambae yumi luk samting ya long nekis haf.
[Futnot]
a Wan grup blong man we oli joen wanples blong wosip.
Rod Blong Tingtingbak
◻ ?Wanem tok blong Baebol i soem se wan man we i mared, hem i save kam wan Kristin elda?
◻ ?Wan elda we i mekem disisen blong mared, i mas tingtinggud long wanem samting?
◻ ?Olsem wanem wan Kristin we i mared i “stap tingbaot moa long ol samting blong wol”?
◻ ?Olsem wanem plante woman we man blong olgeta i elda, oli soem gudfala tingting blong lego sam samting we olgeta nomo oli wantem?
[Tok blong pija long pej 17]
Nating se wan elda i gat plante tiokratik wok blong mekem, hem i mas lukaotgud long woman blong hem wetem lav