Wok Blong Sevem Famle Blong Yu i Go Insaed Long Nyufala Wol Blong God

“O Jeova, yu bambae yu lukaotgud long olgeta. Bambae yu sevem evriwan, i stat long ol pikinini blong naoia, gogo i no save finis. ”​—OL SAM 12:7, “NW.”

1, 2. (a) ?Olsem wanem ol trabol blong ol las dei oli spolem sam famle? (b) ?Olsem wanem ol Kristin famle oli save lukaot rod blong kasem laef?

WAN Kristin elda we nem blong hem Jon, i talem se: “!Tede hat blong mi i fulap long glad!” ?Wanem samting i mekem hem i haremgud olsem? Hem i talem se: “Pikinini boe blong mi we i gat 14 yia mo pikinini gel blong mi we i gat 12 yia tufala i tekem baptaes.” Be i no hemia nomo. Hem i gohed i talem se: “Pikinini boe blong mi we i gat 17 yia mo pikinini gel blong mi we i gat 16 yia tufala i bin mekem haftaem paenia long las yia.”

² Plante famle we oli stap long medel blong yumi oli gat ol gudfala frut olsem, taem oli folem ol rul long Baebol. Be, sam famle oli kasem trabol. Wan Kristin man wetem woman blong hem tufala i raetem se: “Mitufala i gat faef pikinini, mo i stap kam had moa blong trenem olgeta. Mitufala i bin lusum wan finis i go long rabis fasin blong wol ya. Ol yangfala pikinini blong mitufala we oli gat bitwin 13 mo 20 yia, naoia Setan i stap mekem faet long olgeta i bitim ol narafala.” I gat ol narafala mared man mo woman we olgeta tu oli stap kasem trabol long mared laef blong olgeta, samtaem oli seraot no oli divos from. Nating se i olsem, ol famle we oli wokem ol Kristin fasin oli save laef tru long “bigfala trabol” mo bambae oli sef i go insaed long nyufala wol blong God we i stap kam. (Matyu 24:21; 2 Pita 3:13) ?Wanem samting yu save mekem blong sevem famle blong yu?

Kamgud Moa Long Fasin Blong Toktok Tugeta

3, 4. (a) ?Olsem wanem fasin blong toktok tugeta i impoten tumas insaed long famle laef, mo from wanem ol trabol long saed blong fasin ya oli stap kamaot samtaem? (b) ?From wanem ol hasban oli mas traehad blong kam wan gudfala man blong lesin?

³ Gudfala fasin blong toktok tugeta i olsem blad we i givim laef long wan famle we i stapgud. Taem fasin ya i no stap, wari mo trabol i kam antap. Proveb 15:22 i talem se: “Olgeta plan blong man oli save foldaon sipos oli no toktok gud tugeta fastaem.” Tru ya, wan man blong givim advaes long saed blong mared i talem se: “Toktok smol we mi stap harem oltaem long ol woman we mi givim advaes long olgeta se, ‘Hasban blong mi i no stap toktok long mi,’ mo ‘Hem i no save lesin long mi.’ Mo taem mi talemaot tok blong olgeta long ol hasban blong olgeta, ol hasban blong olgeta oli no save lesin long mi tu.”

⁴ ?Wanem samting i mekem se ol hasban mo waef oli no stap toktok tugeta? Wan samting se, ol man mo ol woman oli defren, mo oltaem oli gat ol defren fasin blong toktok. Wan buk i talem se, hasban “i tok stret mo hem i tokbaot ol samting we oli rili kamaot long evridei laef” taem hem i storeyan, be “samting we [waef] i wantem bitim ol narafala samting hemia, wan man we i lesingud mo i traehad blong kasem save long tingting mo filing blong hem.” Sipos samting ya i mekem wan trabol long mared blong yu, wok long fasin ya blong i kamgud moa. Wan Kristin hasban maet hem i mas traehad blong kam wan gudfala man blong lesin. Jemes i talem se: “Yufala evriwan i mas rere oltaem blong lesin, be yufala i mas no hareap blong tok.” (Jemes 1:19) Yu mas lan blong yu no stap givim oda, stretem, no toktok tumas long waef blong yu taem hem i wantem nomo se yu “mekem i gud long” hem. (1 Pita 3:8) Proveb 17:27 i talem se: “Man we i blokem ol tok blong hem, hem i gat save.”

5. ?Wanem sam rod ol hasban oli save kamgud moa blong talemaot tingting mo filing blong olgeta?

⁵ Be, i gat “taem blong toktok,” mo maet yu nidim blong lanem fasin blong talemaot ol tingting mo filing blong yu. (Eklesiastis 3:7) ?Eksampel, yu yu glad mo presem waef blong yu from ol wok we hem i mekem? (Proveb 31:28) ?Yu yu stap soemaot se yu gat fasin tangkyu long hadwok blong woman blong yu taem hem i sapotem yu mo i lukaotgud long famle? (Lukluk Kolosi 3:15.) No maet yu nidim blong kamgud moa blong talemaot “ol tok we i soemaot lav.” (Sing blong Solomon 1:2) Blong mekem olsem maet i hadwok long yu fastaem, be fasin ya i save givhan blong mekem waef blong yu i harem se yu yu laekem hem oltaem.

6. ?Ol waef oli save mekem wanem blong mekem se fasin blong toktok tugeta long famle i kamgud moa?

⁶ ?Olsem wanem long ol Kristin waef? Wan waef i talem se hasban blong hem i save se hem i laekem hem, taswe i no nid blong waef i talem long hem. Be, ol man oli haremgud tu taem ol waef oli soem fasin tangkyu mo talem gudfala toktok mo presem olgeta. (Proveb 12:8) ?Yu ting se yu yu mas soemaot samting ya moa? Mo tu, maet yu mas tingting moa olsem wanem yu stap lesin long hasban blong yu. Sipos hasban blong yu i faenemaot se i hadwok blong tokbaot ol trabol, ol fraet, no ol wari blong hem long yu, ?yu yu lanem olsem wanem long fasin we i kaen mo waes blong mekem hem i toktok?

7. ?Wanem samting i save mekem ol rao long mared i kamaot, mo olsem wanem blong blokem samting ya?

⁷ Tru, nating se hasban mo waef tufala i stapgud tugeta maet samtaem tufala i save kasem trabol from fasin ya blong no toktok tugeta. Maet kros no nogud filing i blokem tufala blong tufala i no save toktokgud tugeta blong stretem wan trabol, no maet wan kwaet storeyan i save kam wan bigfala rao kwiktaem. (Proveb 15:1) “Plante taem yumi evriwan i mekem i no stret.” Be, wan rao long famle i no minim se hemia en blong wan mared, no gat. (Jemes 3:2) Be fasin blong ‘sakem tok i go antap, no tok nogud long man’ oli no stret mo oli save spolem fasin fren. (Efesas 4:31) Yutufala i mas kwik blong mekem pis taem yutufala i sakem ol nogud tok long yutufala. (Matyu 5:​23, 24) Yutufala i save blokem ol rao blong oli no kamaot sipos yutufala evriwan i folem ol tok blong Pol long Efesas 4:26, se: “Yufala i mas no stap kros, gogo kasem san i godaon.” Yes, tokbaot ol trabol taem oli smol mo yu save winim olgeta yet. Yu no mas wet gogo kasem ol filing blong yutufala oli kam bigwan bitim mak nao yutufala i rere blong faerap long kros. Spenem sam menet evri dei blong tokbaot ol impoten samting mo ol wari, fasin ya i save mekem yutufala i toktok tugeta mo i save blokem ol tingting we i no stret.

‘Jeova i Trenem Tingting’

8. ?From wanem sam yangfala oli stap aot long trutok?

⁸ I luk olsem we sam papa mama oli letem ol pikinini, oli no tijimgud long olgeta. Ol pikinini ya oli go long ol miting, oli joen long wok blong prij, be samtaem olgeta wanwan oli no bildimap fasin frengud wetem God. Sloslou “ol rabis samting we tingting . . . i wantem, mo . . . ol samting we ae . . . i luk” oli save pulumaot plante yangfala olsem long trutok. (1 Jon 2:16) !Man, sore tumas long ol papa mama we oli laef tru long Amageden be from we oli no bin lukaotgud long ol pikinini blong olgeta oli livim olgeta biaen blong oli ded!

9, 10. (a) ?Fasin blong “stretem [ol pikinini], mo blong trenem tingting blong olgeta olsem we Jeova i wantem” i minim wanem? (b) ?From wanem i impoten blong letem ol pikinini oli save talemaot filing blong olgeta?

⁹ Taswe Pol i raetem se: “Mo yufala ol papa, yufala i no mas mekem ol pikinini blong yufala oli harem nogud gogo oli kam kros. Be yufala i mas gohed blong stretem olgeta, mo blong trenem tingting blong olgeta olsem we Jeova i wantem.” (Efesas 6:4, NW) Blong mekem olsem, yu wan yu mas savegud ol rul blong Jeova. Yu mas givim wan gudfala eksampel long ol samting olsem, fasin blong jusum ol pleplei blong yu, prapa stadi blong yu, go long ol miting, mo wok blong prij. Tok blong Pol i soemaot tu se wan papa no mama i mas (1) waes blong lukluk pikinini blong hem mo hem i mas (2) gat gudfala fasin blong toktok wetem olgeta. Olsemia nao yu save kasem save wanem samting oli nidim blong “trenem tingting blong olgeta” long hem.

¹⁰ I stret nomo se ol pikinini we oli bigman finis oli wantem fasin fri lelebet. Be, yu mas luklukgud blong luksave sam saen blong fasin blong wol we oli soemaot long toktok, tingting, klos mo fasin blong mekem hea blong olgeta, mo ol fren we oli jusum. Wan papa we i waes i talem olsem tok we i stap long Proveb 23:26 i se: “Pikinini boe blong mi, givim hat blong yu long mi.” ?Ol pikinini blong yu oli harem se oli fri blong talemaot tingting mo filing blong olgeta long yu? Taem ol pikinini oli no fraet long yu, maet oli wantem talemaot trufala filing we oli gat long ol pleplei we oli stap mekem afsaed long skul, fasin fren blong boe mo gel, go long skul we i hae moa, no trutok blong Baebol.

11, 12. (a) ?Olsem wanem blong yusum taem blong kakae blong leftemap fasin blong toktok tugeta long famle? (b) ?Wanem samting i save kamaot sipos papa mama i gohed strong blong leftemap fasin blong toktok wetem ol pikinini blong olgeta?

¹¹ Long plante ples kastom blong ol man se, ol famle oli kakae tugeta. Taswe taem ya blong kakae i save givim wan gudfala jans long ful memba blong famle blong oli storeyan blong leftemap tingting. Long plante ples, televisin mo ol narafala samting blong pulum ae oli seraotem famle long taem blong kakae. Plante haoa evri dei ol pikinini blong yu oli bin stap long skul olsem we oli kalabus nomo mo tingting blong wol i save kasem olgeta. Taem blong kakae i wan gudfala taem blong toktok wetem ol pikinini blong yu. Wan mama i talem se: “Mifala i yusum taem blong kakae blong tokbaot ol samting we oli hapen long dei ya.” Be, taem blong kakae i no mas taem blong fasin stretem we i mekem pikinini i sem no fasin blong asaskem kwestin bitim mak we i olsem fasin blong stretem pikinini. !Holem taem ya blong spel mo glad long hem!

¹² I no isi blong mekem ol pikinini oli toktok wetem yu mo maet yu nidim longfala tingting. Be sloslou bambae yu save luk ol gudfala frut oli kamaot from. Wan mama we i stap wari long saed ya i talem se: “Tingting blong pikinini boe blong mitufala we i gat 14 yia i foldaon mo hem i no moa toktok. !Be from ol prea blong mitufala mo mitufala i gohed strong blong givhan long hem, nao hem i stat blong toktok!”

Famle Stadi We i Leftemap Tingting Blong Man

13. ?From wanem fasin blong trenem ol pikinini taem oli yangfala yet i impoten tumas, mo olsem wanem blong mekem fasin ya?

¹³ “Trenem tingting” i minim fasin blong tijim Tok blong God tu. Olsem Timote, trening olsem i mas stat taem hem i “pikinini yet.” (2 Timote 3:​15) Fasin blong trenem pikinini taem oli smol yet i mekem bilif blong ol pikinini i strong blong oli save winim ol traem we maet oli save kasem long skul​—lafet blong betde, lafet blong tinghae long kantri, no ol holidei blong ol gyaman skul. Sipos yu no mekem se pikinini i rere long ol traem ya, bilif blong pikinini i save foldaon. Taswe i gud blong yusumgud ol tul we Watch Tower Sosaeti i mekemrere long ol smol pikinini, olsem buk ya Listening to the Great Teacher mo My Book of Bible Stories.a

14. ?Olsem wanem blong mekem famle stadi i gohed oltaem, mo wanem samting yu bin mekem blong gat wan famle stadi we i gohed oltaem?

¹⁴ Narafala samting blong tingbaot hemia famle stadi, we i save mestem samtaem no man i save les long hem, hem i save kam olsem wan wok we i had tumas long ol papa mama mo ol pikinini. ?Olsem wanem blong kamgud moa long ol samting ya? Faswan samting, yu mas “yusum evri jans” blong stadi, yu no mas letem televisin no narafala samting i blokem yufala long hem. (Efesas 5:​15-17) Wan hasban i talem se: “I hadwok long mifala blong mekem famle stadi oltaem. Mifala i traem ol defren taem gogo mifala i faenemaot se naet taem hem i gud long mifala evriwan. Naoia famle stadi blong mifala i gohed oltaem.”

15. ?Olsem wanem blong mekem famle stadi blong yu i laenap wetem ol nid blong famle blong yu?

¹⁵ Narafala samting, tingbaot ol nid blong famle blong yu. Plante famle oli glad blong joen wanples evri wik blong mekemrere Wajtaoa stadi blong olgeta. Samtaem, maet famle blong yu i gat ol impoten samting we i mas tokbaot, olsem ol trabol we ol pikinini oli kasem long skul. Buk ya Questions Young People Ask​—Answers That Work mo ol haf blong Wajtaoa mo Wekap! magasin oli save givhan long saed ya. Wan papa i talem se: “Sipos mifala i luksave sam nogud fasin blong ol pikinini boe blong mifala we mifala i mas stretem, mifala i yusum stret japta ya nomo we buk ya Young People Ask i tokbaot.” Waef blong hem i talem tu se: “Mifala i traem blong jenisim program blong mifala. Sipos mifala i plan finis blong mekem samting long stadi blong mifala, mo sipos i gat nid blong tokbaot wan narafala samting we i kamaot, mifala i save jenisim plan blong mifala from nid ya we i kamaot.”

16. (a) ?Olsem wanem yu save se ol pikinini blong yu oli kasem save long ol samting we oli stap lanem? (b) ?Oltaem yu no mas mekem wanem taem yu lidim famle stadi?

¹⁶ ?Olsem wanem yu save meksua se ol pikinini blong yu oli rili kasem save samting we oli stap lanem? Bigfala Tija ya, Jisas, i stap askem ol kwestin blong faenemaot tingting, olsem kwestin ya, “?Wanem tingting blong yu?” (Matyu 17:25, NW) Taem yu mekem olsem, traem faenemaot wanem prapa tingting blong ol pikinini blong yu. Leftemap tingting blong evri pikinini blong oli ansa long ol prapa toktok blong olgeta. Be, sipos yu kros long olgeta taem oli talemaot prapa tingting blong olgeta, maet oli fraet blong talem samting olsem long yu nekis taem. Taswe i gud blong stap kwaet. I nogud blong tanem famle stadi i kam olsem wan miting blong stretem man. Hem i taem blong haremgud mo leftemap tingting. Wan papa i talem se: “Sipos mi faenemaot se wan long ol pikinini blong mi i gat wan trabol, mi save toktok wetem hem long wan narafala taem.” Wan mama i talem se: “Taem yumi toktok wetem pikinini hem wan, pikinini ya i no sem mo hem i save toktok moa bitim we yu stretem hem long taem blong famle stadi.”

17. ?Wanem samting yu save mekem blong famle stadi i pulum tingting blong man, mo wanem samting i bin givhangud long famle blong yu long saed ya?

¹⁷ I hadwok blong mekem ol pikinini oli ansa long wan famle stadi, antap moa sipos ol pikinini oli gat ol defren yia blong olgeta. Ol pikinini we oli yangfala moa maet oli save kam les, oli no moa save stap kwaet no oli soemaot se oli no save lesin longtaem. ?Bambae yu mekem wanem? Traem mekem se tingting blong olgeta i spel taem oli stap long stadi. Sipos ol pikinini blong yu oli no save stap longtaem blong lesin, traem mekem stadi i sot moa mo mekem plante taem moa. Sipos yu glad blong mekem stadi samting ya i givhan tu. “Ol man we oli stap givhan long ol narafala man, oli mas mekem olsem we oli glad nomo blong mekem.” (Rom 12:8) Mekem se evriwan oli joen long stadi ya. Ol smol pikinini maet oli save ansa long ol pija we i stap no ol kwestin we oli isi nomo. Maet yu save askem ol pikinini we oli gat bitwin 13 mo 20 yia blong oli mekem dip stadi no askem olsem wanem stadi ya i save wok long laef blong man.

18. ?Olsem wanem ol papa mama oli save tijim Tok blong God long ol pikinini oltaem, mo wanem frut i save kamaot from?

¹⁸ Be, yu no mas putum mak ya blong tijim ol samting long saed blong speret long wan haoa nomo long wan wik. Tijim Tok blong God long ol pikinini blong yu oltaem. (Dutronome 6:7) Tekem taem blong lesin long olgeta. Givim advaes mo leftemap tingting blong olgeta taem oli nidim. (Lukluk 1 Tesalonaeka 2:11.) Yu mas soem filing mo fasin sore long olgeta. (Ol Sam 103:13; Malakae 3:17) Taem yu mekem olsem, bambae yu “harem gud” long ol pikinini blong yu mo yu stap givhan long olgeta blong oli sef i go insaed long nyufala wol blong God.​—Proveb 29:17.

“Wan Taem Blong Laf”

19, 20. (a) ?Spel mo pleplei i givhan olsem wanem long famle laef? (b) ?Wanem sam rod we ol papa mama oli save mekem plan blong spel mo pleplei wetem ol pikinini blong olgeta?

¹⁹ I gat “wan taem blong laf . . . , wan taem blong resis olbaot from glad.” (Eklesiastis 3:4) Hibru tok ya we oli tanem i kam “laf” oli save tanem tu i kam long ol tok olsem “mekem lafet,” “pleplei,” “mekem spot,” no “gat gudfala taem” tu. (2 Samuel 6:21; Job 41:5; Jajes 16:25; Eksodas 32:6, NW; Jenesis 26:8) Pleplei i save mekem wan gudfala samting tu, mo hem i impoten long ol pikinini mo ol yangfala. Long taem blong Baebol ol papa mama oli stap mekem ol pleplei mo spel wetem famle blong olgeta. (Lukluk Luk 15:25.) ?Yu yu stap mekem olsem?

²⁰ Wan Kristin hasban i talem se: “Mifala i stap go long ol pablik ples blong spel. Samtaem mifala i askem sam yangfala brata mo mifala i save pleplei long bol mo gat wan piknik. Ol pikinini oli gat gudfala taem mo oli glad long fasin joen olsem.” Narafala papa i talem se: “Mifala i stap mekem plan blong mekem sam samting wetem ol boe blong mifala. Mifala i stap go swim, pleplei wetem futbol, go spel. Be mifala i stap putum pleplei long prapa ples blong hem. Mi talemaot se mifala i mas skelemgud samting ya.” Spel mo pleplei, olsem ol lafet we oli stret, go long ol ples blong ol anamol mo ol ples we oli stap kipim ol samting blong bifo oli stap long hem, i save givhan blong blokem ol samting blong wol oli pulum pikinini.

21. ?Olsem wanem ol papa mama oli save mekem se ol pikinini blong olgeta oli no harem nogud from we oli no stap joen long ol lafet blong wol?

²¹ I impoten tu se ol pikinini blong yu oli no mas harem nogud from we oli no stap mekem lafet blong ol betde no ol hiten lafet. Sipos yu mekem plan i rere long sam samting, bambae oli stap tingbaot plante gudfala taem we oli save gat long ol manis we i kam. Wan gudfala papa i no stap wet gogo taem blong holidei nomo blong hem i save givim ol samting long saed blong bodi long ol pikinini blong hem blong soem se hem i laekem olgeta. Olsem Papa blong hem long heven, papa ya i ‘save givim ol gudfala samting long ol pikinini blong hem’​—enitaem we hem i wantem.​—Matyu 7:​11.

Mekem Se Famle Blong Yu i Save Kasem Laef Blong Olwe Long Fyuja

22, 23. (a) ?Taem bigfala trabol i stap kam kolosap, wanem samting ol famle we oli fraetgud long God oli save sua long hem? (b) ?Ol famle oli save mekem wanem blong oli save stap sef i go insaed long nyufala wol blong God?

²² Man blong raetem Ol Sam i prea olsem se: “O Jeova, yu bambae yu lukaotgud long olgeta. Bambae yu sevem evriwan, i stat long ol pikinini blong naoia, gogo i no save finis.” (Ol Sam 12:7, NW) Ol trabol we oli kamaot long Setan bambae oli stap kam antap moa​—bambae hem i agensem moa ol famle blong ol Wetnes blong Jeova. Be, i gat rod blong stanap strong agensem faet ya we i stap kam antap moa. Wetem help blong Jeova mo strong tingting mo hadwok long saed blong ol hasban, ol waef, mo ol pikinini, ful famle​—olsem famle blong yu​—oli save gat hop blong laef long bigfala trabol we bambae i kamaot long wol long fyuja.

²³ Ol hasban mo ol waef, yufala i save tekem pis mo fasin joengud long mared blong yufala taem yufala i mekem ol wok we God i givim long yufala. Ol papa mama, gohed blong givim wan gudfala eksampel long ol pikinini blong yufala, holem jans blong trenem olgeta mo stretem olgeta long rod we oli nidim tumas. Toktok long olgeta. Lesin long olgeta. !Laef blong olgeta i stap long denja! Ol pikinini, lesin mo obei long ol papa mama blong yufala. Wetem help blong Jeova, bambae yufala i save winim ol trabol mo yufala i save stap sef long wan fyuja we i no save finis long nyufala wol blong God.

[Futnot]

?Yu Yu Tingbaot?

◻ ?Olsem wanem ol hasban mo waef oli save mekem fasin blong toktok tugeta i kamgud moa?

◻ ?Olsem wanem ol papa mama oli save “trenem tingting blong [ol pikinini] olsem we Jeova i wantem”? (Efesas 6:4)

◻ ?Wanem sam rod blong mekem famle stadi i leftemap tingting mo i pulum tingting?

◻ ?Ol papa mama oli save mekem wanem plan blong spel mo pleplei wetem famle blong olgeta?

[Bokis blong pija long pej 16]

Myusek​—Wan Samting We i Gat Paoa

Wan man we i raetem buk long saed blong fasin blong tijim ol pikinini, i se: “Sipos mi mi stanap long fored blong ol man we oli stap lesin . . . mo mi stap leftemap fasin blong mekem lafet we oli fuldrong, fasin blong tekem ol drag olsem koken, no ol narafala drag we i mekem tingting blong man i kam nogud, bambae oli sapraes. . . . [Be] ol papa mama oli givim mane long ol pikinini blong olgeta blong pem ol myusek no kaset we oli tokbaot ol samting ya.” (Raising Positive Kids in a Negative World we Zig Ziglar i raetem.) Eksampel long Amerika, plante yangfala oli stap sing long ol myusek we oli tokbaot fasin blong seks. ?Yu yu stap givhan long ol pikinini blong yu taem oli jusum ol myusek, blong mekem se oli no foldaon long ol trap blong Setan?

[Tok Blong Pija Long Pej 15]

Taem blong kakae hem i taem blong haremgud mo mekem olgeta famle i joengud mo toktok tugeta