‘Folem Fasin Blong Tekem Ol Narafala Oli Kam Long Haos Blong Yufala’
“Sipos sam brata blong yufala oli trabol, yufala i mas seraot olting blong yufala, blong givhan long olgeta. Mo oltaem, yufala i mas rere blong tekem ol narafala Kristin man oli kam insaed long ol haos blong yufala.”—ROM 12:13.
1. ?Wanem wan samting we olgeta man oli nidim, mo olsem wanem yumi luksave samting ya?
TEDE wan man i save fraet blong wokbaot long rod let long naet, taem we i no gat man mo long wan ples we hem i no savegud. Be, wan man i save fraet tu, taem hem i stap wetem wan grup blong man we hem i no save wan long olgeta, mo i no gat wan long olgeta i save hem. Yes, olgeta man oli nidim se narafala i kea long olgeta, i wantem olgeta, mo i laekem olgeta. I no gat wan man we i laekem se narafala i luk hem olsem wan strenja no wan we i defren.
2. ?Olsem wanem Jeova i fulumap nid blong yumi blong wantem kampani wetem narafala?
2 Jeova God, Man we i Wokem Olgeta Samting, i savegud se ol man wanwan oli nidim kampani blong narafala man. God i wokem man, taswe long taem ya, hem i save finis se “i nogud we man ya i stap hem wan,” nao hem i mekem rod blong man i no moa stap hem wan. (Jenesis 2:18, 21, 22) I gat plante store long Baebol we oli tokbaot kaengud fasin we Jeova mo ol man blong hem oli bin soemaot long ol narafala man. Samting ya i givhan long yumi blong lanem olsem wanem blong ‘folem fasin blong tekem ol narafala oli kam long haos’ blong yumi. Long rod ya, yumi save mekem ol narafala oli glad mo oli haremgud, mo bambae yumi haremgud tu.—Rom 12:13.
Laekem Ol Strenja
3. Eksplenem mining blong fasin ya blong tekem narafala i kam long haos blong yumi.
3 Grik tok we Baebol i yusum blong talem ‘fasin blong tekem narafala i kam long haos,’ hemia phi·lo·xe·niʹa. Tok ya i kamaot long tu narafala wod we oli minim “lav” mo “strenja.” Taswe, fasin blong tekem narafala i kam long haos blong yumi, i rili minim “laekem ol strenja.” Be, samting ya i no jes minim se yumi tekem narafala i kam long haos blong yumi we yumi no soem filing, mo se yumi jes mekem gudfala fasin ya olsem nomo. Fasin ya i joen wetem filing blong yumi, mo wetem fasin blong yumi blong laekem ol narafala. Veb ya phi·leʹo, long buk ya Exhaustive Concordance of the Bible, we James Strong i raetem, i minim se “wan man i frengud (i laekem [wan narafala man no wan samting]), eksampel, hem i gat lav long narafala (we i soem se hem wan i fasgud long narafala, long saed blong lav mo filing).” Taswe, fasin blong tekem narafala i kam long haos blong yumi i no jes stanap nomo long ol stret rul, we maet man i mekem from hem i harem se hem i mas mekem nomo olsem wan loa. Kolosap oltaem, fasin ya i joen wetem trufala filing blong laekem narafala, kaen fasin, mo fasin fren.
4. ?Yumi mas tekem hu i kam long haos blong yumi?
4 Man we i kasem lav mo kaengud fasin ya hem i wan “strenja” (Grik, xeʹnos). ?Hu ol man we oli olsem “strenja”? Bakegen, Concordance blong man ya James Strong, i eksplenem tok ya xeʹnos olsem se ‘man blong narafala ples (we i rili minim defren olgeta, no nyuwan); hem i save givim tingting ya se wan we yu singaot hem i kam no (defren olgeta) wan strenja.’ Taswe, fasin blong tekem narafala i kam long haos, we Baebol i tokbaot, hem i wan rod blong soemaot kaengud fasin long wan man we yumi laekem hem, mo tu, long wan man we yumi no save hem nating. Jisas i eksplenem se: “?Yufala i ting se sipos yufala i stap laekem olgeta we oli stap laekem yufala, God bambae i givim pei long yufala? !Ol man blong tekem mane blong takis oli save mekem olsem! Sipos yufala i stap sekhan long olgeta ya nomo we oli brata blong yufala, hemia i no bitim mak blong ol narafala man. Ol hiten man tu oli stap mekem fasin ya.” (Matyu 5:46, 47) Trufala fasin blong tekem narafala i kam long haos blong yumi, hem i winim olkaen fasin seraot mo fasin blong no wantem joen wetem samkaen man. Ol fasin ya oli kamaot from tingting blong agensem wan grup blong man, mo from fasin fraet.
Jeova, Nambawan Man Blong Soem Kaengud Fasin Long Ol Strenja
5, 6. (a) ?Jisas i stap tingbaot wanem, taem hem i talem se, “Papa blong yufala long heven i stret olgeta”? (b) ?Olsem wanem yumi save luk se Jeova i gat gladhat blong givim plante samting long ol narafala?
5 Olsem we yumi luk finis antap, Jisas i talem sam poen we oli soem se lav we ol man oli gat long ol narafala, hem i no fulwan olgeta. Nao, hem i gohed olsem: “Be fasin blong yufala i mas stret olgeta, olsem we fasin blong Papa blong yufala long heven i stret olgeta.” (Matyu 5:48) Tru tumas, Jeova i stretgud long evri samting. (Dutronome 32:4) Be, Jisas i stap tokbaot wan spesel fasin blong Jeova we i stretgud olgeta. Hem i talem bifo finis se: “[God] i save mekem san blong hem i saen long ol gudfala man mo ol man we oli nogud, long sem mak nomo. Mo i save mekem i ren long ol stret man mo ol man we oli no stret tu.” (Matyu 5:45) Taem Jeova i soemaot kaen fasin long ol man, hem i no mekem i moa gud long samfala i bitim ol narafala.
6 Olgeta samting oli blong Jeova from we hem nao i Wokem Evri Samting. Jeova i talem se: “Olgeta anamol long bus oli blong mi, wetem olgeta buluk long hamas taosen hil. Olgeta wael pijin wetem ol narafala laef samting we oli stap olbaot long wol, oli blong mi.” (Ol Sam 50:10, 11) Be, Jeova i no holemtaet olgeta samting blong hem wan nomo. Hem i gat gladhat blong givim presen oltaem, taswe hem i givim evri samting we ol man mo anamol we hem i wokem oli nidim. Man blong raetem Ol Sam i tokbaot Jeova i se: “Yu openem han blong yu, nao yu mekem we olgeta samting we i laef oli haremgud, from we oli kasem ol samting we oli wantem tumas.”—Ol Sam 145:16, NW.
7. ?Yumi save lanem wanem from fasin we Jeova i mekem long ol strenja mo long ol man we oli nidim plante samting?
7 Jeova i givim ol samting we ol man oli nidim—nating se ol man ya oli no save hem, oli olsem ol strenja long hem. Pol mo Banabas tufala i pulum ol man Listra we oli stap mekem wosip long ol aedol, blong tingbaot se, Jeova “i stap soemaot gud we fasin blong hem i olsem wanem, long ol gudfala wok we hem i stap mekem. Hem i stap mekem ren i foldaon, mo i stap mekem ol garen oli gat kakae long stret taem blong olgeta. Hem i stap givim kakae long yufala, mo hem i stap mekem yufala i harem gud long tingting blong yufala.” (Ol Wok 14:17) Jeova i kaengud moa, mo i givim plante samting moa, long ol man we oli sot long plante samting. (Dutronome 10:17, 18) Yumi save lanem plante samting from kaengud fasin blong Jeova, mo from fasin blong hem blong rere blong givim plante presen long ol narafala—yes, fasin blong tekem ol narafala oli kam long haos blong yumi.
8. ?Olsem wanem Jeova i soem se hem i gat gladhat blong givim presen taem hem i lukaot long ol nid blong yumi long saed blong speret?
8 Jeova i givim olgeta samting we ol man mo anamol oli nidim long saed blong bodi, be antap long hemia, hem i givim ol samting we oli nidim long saed blong speret tu. Jeova i mekem finis wan samting we i nambawan we i nambawan, blong givhan long yumi long saed blong speret. Mo hem i mekem samting ya bifo we yumi luksave se yumi rili nidim help long saed blong speret. Yumi ridim long Rom 5:8, 10, se: “God i laekem yumi tumas, mo i soemaot samting ya long yumi long fasin ya we Kraes i ded blong sevem yumi, long taem ya we yumi stap mekem i nogud yet. . . . Fastaem yumi olsem ol enemi blong God, be from we Pikinini blong hem i ded, God i mekem yumi kam olsem ol fren blong hem finis.” Tru long rod ya, ol sinman oli gat jans blong joengud wetem Papa blong yumi long heven, olsem wan famle nomo we i glad. (Rom 8:20, 21) Mo tu, Jeova i meksua se yumi gat ol samting we yumi nidim blong lidim mo soemaot stret rod long yumi, nao yumi save gat wan gudfala laef, nating se yumi gat sin mo yumi no stretgud olgeta.—Ol Sam 119:105; 2 Timote 3:16.
9, 10. (a) ?From wanem yumi save talem se Jeova i nambawan man blong soemaot kaengud fasin long ol strenja? (b) ?Olsem wanem ol man blong wosip long Jeova long trufala fasin oli save folem Jeova long saed ya?
9 From ol samting ya, yumi save talem se Jeova hem i rili nambawan man blong soemaot kaengud fasin long ol strenja, long plante defren rod. Hem i no fogetem olgeta we oli pua, olgeta we oli no gat haenem, mo olgeta we ol man oli daonem olgeta. Hem i soem trufala intres mo kea long ol strenja, mo long ol enemi blong hem tu, mo hem i no askem man blong i givim mane no narafala samting blong pembak olting ya we hem i givim. Taem yu tingbaot samting ya, ?yu agri se hem i nambawan eksampel we yumi save folem blong soemaot kaengud fasin long ol strenja?
10 Jeova, God ya we i gat kaen fasin, lav mo gladhat blong givim plante samting long narafala, hem i wantem se ol man blong hem tu oli folem eksampel ya blong hem. Long fulwan Baebol, yumi luk ol nambawan eksampel blong gudfala fasin ya. Buk ya Encyclopaedia Judaica i talem se “long Isrel bifo, fasin blong tekem narafala i kam long haos hem i no jes wan rod blong soemaot gudfala fasin nomo, be hem i wan rul we oli folem oltaem, olsem wan kastom . . . Fasin we Baebol i tokbaot blong welkamem ol man we oli stap wokbaot longwe mo oli taed, mo blong soem kaen fasin long ol strenja we oli stap wetem olgeta, hem i stampa blong fasin ya blong tekem narafala i kam long haos, mo ol narafala kaengud fasin olsem. Ol fasin ya oli kam olsem kastom we ol man Jyu oli tinghae tumas long olgeta.” Fasin ya blong tekem ol narafala oli kam long haos blong yumi, hem i no mas stap olsem wan fasin we i makemaot wan kantri no wan laen blong man nomo. Be hem i wan fasin we olgeta man blong wosip long Jeova long trufala fasin oli mas gat.
Soem Gudfala Fasin Ya Long Ol Enjel
11. ?Wanem gudfala eksampel i soemaot se fasin blong tekem man i kam long haos i karem blesing we oli no bin tingbaot? (Lukluk tu long Jenesis 19:1-3; Jajes 13:11-16.)
11 Wan store long Baebol we plante man oli save long hem long saed blong fasin ya blong tekem ol narafala oli kam long haos, hemia store blong Ebraham mo Sera, taem tufala i stap slip long haos tapolen aninit long ol bigfala tri long Mamre, kolosap long Hebron. (Jenesis 18:1-10; 23:19) I sua se, aposol Pol i stap tingbaot store ya taem hem i givim advaes ya se: “Yufala i mas rere oltaem blong tekem ol strenja oli kam insaed long haos blong yufala. Yufala i save, i gat sam man bifo we oli mekem fasin ya, mo oli tekem ol enjel oli kam insaed long haos blong olgeta, be oli no save nating se oli enjel.” (Hibrus 13:2) Sipos yumi stadigud long store ya, yumi luk se fasin ya blong tekem narafala i kam long haos, i no jes wan kastom no wan samting we man i lanem taem hem i smol. Be, hem i wan fasin we i kamaot long God mo we i karem plante nambawan blesing.
12. ?Olsem wanem Ebraham i soemaot se hem i laekem ol strenja?
12 Jenesis 18:1, 2 i soemaot se Ebraham i no save ol man ya we oli kam long haos blong hem, mo se hem i no bin save se bambae oli kamtru. Trifala i luk olsem ol strenja nomo we oli stap pastru long ples ya. Sam man blong eksplenem Baebol oli talem se, kastom blong ol man blong Is, hemia se wan man we i wokbaot long wan narafala kantri i gat raet blong go long haos blong eni man, nating sipos hem i no save ol man ya. Be Ebraham i no wet se ol strenja ya oli kam long haos blong hem from we olgeta oli gat raet, no gat, hem nao i tekem olgeta oli kam. Hem i “resis” i go blong mitim ol strenja ya we oli stap longwe yet long hem. !Mo Ebraham i mekem samting ya taem hem i gat 99 yia finis, mo long “medel dei, long taem we san i strong tumas”! Taswe, i klia from wanem Pol i tokbaot Ebraham olsem wan gudfala eksampel we yumi mas folem. Hemia nao fasin ya blong tekem narafala i kam long haos blong yumi. I minim fasin blong laekem mo gat filing long ol strenja, mo blong givim ol samting we oli nidim. Hemia wan fasin blong mekem i gud long narafala.
13. ?From wanem Ebraham i “bodaon” long trifala man we oli kam long haos blong hem?
13 Store ya i talem tu se taem Ebraham i kam kolosap long trifala strenja ya, hem i “bodaon long trifala we fes blong hem i godaon i kasem graon.” ?Hem i bodaon long ol man we hem i no save olgeta nating? Fasin ya blong bodaon we Ebraham i mekem, hem i wan fasin blong talem halo long wan man we i kam long haos, we oli tinghae long hem, no wan haeman. Yumi no mas ting se fasin ya i sem mak olsem wosip, we i mas go long God nomo. (Skelem wetem Ol Wok 10:25, 26; Revelesen 19:10.) Taem Ebraham i bodaon, i no jes benem hed blong hem nomo, be hem i bodaon “we fes blong hem i godaon i kasem graon.” Samting ya i soemaot ona long ol strenja ya olsem we oli ol impoten man. Ebraham i hed blong wan bigfala famle we i rij, be hem i luk ol strenja ya olsem we oli mas kasem moa ona i bitim hem. !Samting ya i defren olgeta long fasin we plante man oli soem long ol strenja! !Oli no trastem olgeta, mo oli wet fastaem blong luk fasin blong olgeta! Ebraham i rili soemaot klia, mining blong tok ya se: “Long saed blong fasin blong ona long narafala, yufala fastaem i mas soemaot rod.”—Rom 12:10, NW.
14. ?Olsem wanem Ebraham i wokhad mo i givim bigfala presen, taem hem i tekem ol strenja ya oli kam long haos blong hem?
14 Store ya i soemaot tu se ol filing blong Ebraham oli tru. Kakae we hem i mekem long taem ya i nambawan tumas. Nating se wan famle i bigwan we i gat plante anamol, be i no evri dei we oli stap kakae “wan smol buluk we i fatfatgud.” Long buk ya Daily Bible Illustrations, John Kitto i tokbaot sam bigfala kastom blong ples ya, i se: “I no oltaem we ol man oli stap yusum ol sas samting we oli gat, be long taem blong sam lafet nomo, no taem wan strenja i kam long haos blong olgeta. Mo long ol taem ya nomo, ol man, mo ol rijman tu we oli gat plante sipsip mo buluk, oli kakae mit.” Ples i hot tumas, mekem se man i no save kipim kakae i stap longtaem. Taswe, blong mekem wan spesel kakae, oli mas rerem evri samting long taem blong kakae nomo. !Taswe, yumi save from wanem smol store ya i yusum tok ya “hareap” mo “kwik” tri taem, mo i talem se Ebraham i “resis” blong mekemrere kakae ya!—Jenesis 18:6-8.
15. ?Folem eksampel blong Ebraham, wanem stret tingting long saed blong kakae mo ol samting olsem, taem yumi tekem narafala i kam long haos blong yumi?
15 Be, oli no mekem bigfala lafet ya, jes from we oli wantem soemaot long ol man se oli gat plante samting. Nating se Ebraham mo Sera tufala i wokhad blong mekemrere mo karem kakae ya i kam, traem luk tingting blong Ebraham we hem i talem bifo finis long saed blong kakae ya, i se: ‘Bambae mi go karem smol wora i kam, nao yufala i save wasem leg blong yufala. Yufala i save spel smol long sed blong tri ya fastaem, nao bambae mi go karem smol bred i kam, blong yufala i kakae, blong mekem yufala i strong blong wokbaot long rod. I gud tumas we yufala i kam pas long ples blong mifala olsem, mo mi mi glad tumas blong givhan long yufala.’ (Jenesis 18:4, 5) ‘Smol bred’ ya hem i olsem wan bigfala lafet, wetem wan smol buluk we i fatfatgud, mo ol gudfala bisket we oli wokem long beswan flaoa, bata, mo melek—hemia kakae blong king wantaem. ?Yumi lanem wanem long store ya? Taem man i tekem narafala i kam long haos, impoten samting no samting we hem i mas soemaot, i no ol nambawan kakae no dring we bambae hem i givim long taem ya, no olkaen myusek mo pleplei we oli mekem. No gat. Fasin blong tekem narafala i kam long haos blong yumi i no dipen long ol sas samting we yumi save pem. Be, hem i mas stanap long trufala fasin blong kea mo givhan long narafala, mo long tingting we yumi wantem mekem i gud long narafala olsem we yumi naf blong mekem. Wan proveb blong Baebol i talem tingting biaen long trufala fasin blong tekem narafala i kam long haos blong yumi, i se: “Sipos yu kakae wan plet kabis nomo wetem man we i laekem yu, hemia i moa gud, i bitim we yu kakae buluk we i fatfatgud wetem man we i no laekem yu nating.”—Proveb 15:17.
16. ?Olsem wanem fasin we Ebraham i mekem long trifala strenja ya i soemaot se hem i tinghae long ol samting long saed blong speret?
16 Be, yumi mas luksave se spesel kakae ya i gat wan mining blong hem long saed blong speret tu. Ebraham i luksave se Jeova i bin sanem trifala man ya i kam. Yumi save samting ya from ol tok we hem i talem long olgeta se: “Jeova, sipos yu yu agri wetem mi, plis yu no pas nomo long rod we yu no kam spel lelebet wetem slef blong yu.”a (Jenesis 18:3, NW; skelem wetem Eksodas 33:20.) Be Ebraham i no save sipos oli gat wan mesej blong givim long hem, no sipos oli stap pastru long ples ya nomo. Nating se i olsem wanem, hem i luksave se oli stap mekem wan stampa tingting blong Jeova i kamtru. Oli stap mekem wan spesel wok we Jeova i sanem olgeta blong mekem. Sipos hem i save mekem wan samting blong givhan long spesel wok ya, hem i glad tumas blong mekem. Hem i luksave se i stret we ol man blong Jeova oli kasem ol beswan samting, mo hem i rere blong givim ol beswan samting we hem i gat. Sipos hem i mekem olsem, bambae hem, no maet wan narafala man, i kasem wan blesing long saed blong speret. Long taem ya, Ebraham mo Sera nao i kasem bigfala blesing from trufala kaengud fasin ya blong tekem narafala i kam long haos blong tufala.—Jenesis 18:9-15; 21:1, 2.
Ol Man We Oli Gat Fasin Blong Tekem Narafala i Kam Long Haos
17. ?Jeova i wantem se ol man Isrel oli mas mekem wanem fasin long ol strenja mo long olgeta we oli gat nid, we oli stap wetem olgeta?
17 Bigfala nesen we i kamaot long Ebraham i no mas fogetem nambawan eksampel blong hem. Loa we Jeova i givim long ol man Isrel i talem se oli mas soemaot kaengud fasin long ol strenja. “Strenja we i stap wetem yufala, bambae yufala i mas mekem i gud long hem, olsem we yufala i stap mekem i gud long ol manples blong yufala. Mo yu mas laekem hem, olsem we yu stap laekem yu wan. From we yufala tu bifo, yufala i kam olsem strenja long kantri blong Ijip. Mi mi Jeova, mi God blong yufala.” (Levitikas 19:34) Ol man oli mas soemaot spesel kaengud fasin long olgeta we oli no gat plante samting, mo oli no mas ting nating long olgeta. Taem Jeova i blesem ol man Isrel wetem plante kakae long garen, taem oli stap haremgud long ol lafet, taem oli stap spel long wok blong olgeta long ol yia blong Sabat, mo long ol narafala taem bakegen, oli mas tingbaot olgeta we oli no gat plante samting—hemia ol wido, ol pikinini we oli no gat papa, mo ol strenja.—Dutronome 16:9-14; 24:19-21; 26:12, 13.
18. ?Olsem wanem fasin blong tekem ol narafala oli kam long haos blong yumi i impoten blong kasem blesing blong Jeova mo blong mekem se hem i agri long yumi?
18 I impoten tumas blong soemaot kaengud fasin, gladhat blong givim presen, mo fasin blong tekem narafala i kam long haos blong yumi, antap moa long olgeta we oli no gat ol samting we oli nidim. Jeova i soem se ol fasin ya oli impoten, from samting we hem i mekem long ol man Isrel taem oli no folem ol gudfala fasin ya. Jeova i mekem i klia se kaengud fasin mo fasin blong givim presen long ol strenja mo long olgeta we oli no gat ol samting we oli nidim, oli ol samting we ol man blong hem oli mas mekem blong kasem blesing blong hem oltaem. (Ol Sam 82:2, 3; Aesea 1:17; Jeremaea 7:5-7; Esikel 22:7; Sekaraea 7:9-11) Taem nesen i traehad blong folem olgeta samting ya mo ol narafala loa tu, oli gat plante blesing mo oli haremgud long plante samting long saed blong bodi mo speret. Taem oli bisi tumas long prapa bisnes blong olgeta, mo oli no soem ol gudfala fasin ya long ol man we oli gat nid, Jeova i tok agens long olgeta. Biaen, oli kasem panis.—Dutronome 27:19; 28:15, 45.
19. ?Wanem sam samting we bambae yumi tingbaot long nekis stadi?
19 !Taswe, i impoten tumas we yumi wanwan i jekemap yumi blong luk sipos yumi stap folem ol samting we Jeova i wantem yumi blong mekem long saed ya! Samting ya i impoten moa naoia, from we ol man blong wol ya oli stap tingbaot olgeta nomo mo oli stap seraot. ?Olsem wanem yumi save soemaot Kristin fasin ya blong tekem ol narafala oli kam long haos blong yumi, nating se yumi stap long wan wol we ol man oli seraot? Bambae yumi tokbaot samting ya long nekis stadi.
[Futnot]
a Blong kasem moa save long saed ya, lukluk haf ya “?I Gat Man i Luk God Samtaem?” long Wajtaoa blong Mei 15, 1988 (Engglis mo Franis), pej 21 kasem 23.
?Yu Yu Rimemba?
◻ ?Wanem mining blong tok blong Baebol we oli tanem i kam ‘fasin blong tekem narafala i kam long haos’?
◻ ?Long wanem rod Jeova i nambawan eksampel long kaengud fasin we hem i soem long ol strenja?
◻ ?Ebraham i soemaot kaengud fasin blong tekem strenja i kam long haos, gogo kasem wanem mak?
◻ ?From wanem olgeta man we oli wosip long Jeova long trufala fasin oli mas ‘folem fasin blong tekem ol narafala oli kam long haos’?