!Sevem Laef Blong Pikinini Blong Yu!

MICHAEL mo Alphina tufala i laef long bus, long wan vali long medel blong ol hil we oli gringud long KwaSulu-Natal, Saot Afrika. Tufala i kasem plante traem taem tufala i stap trenem seven pikinini blong tufala. Wetem bigfala help we waef blong Michael i givim, hem i mekem bes blong hem blong folem oda we Baebol i givim long ol papa se: “Yufala i mas stretem [ol pikinini blong yufala] mo yufala i mas tijim olgeta, olsem we Masta blong yumi i stap stretem yumi, i stap tijim yumi.” (Efesas 6:4) Be sam samtaem ol problem oli kamaot.

Eksampel, plante taem ol boe blong lukaot long ol buluk long Afrika oli putum ol buluk blong famle blong olgeta wetem ol buluk blong narafala famle, blong oli save gat moa taem blong pleplei tugeta. Sam samtaem, oli mekem ol narakaen samting, mo oli tokbaot ol samting we oli no mas tokbaot. Taem ol boe blong Michael oli go blong lukaot long ol buluk blong famle blong olgeta, Michael i talem strong long olgeta se oli no mas joen wetem ol narafala pikinini. (Jemes 4:4) Be, taem hem i gobak long haos afta we hem i finisim wok blong hem, samtaem hem i faenem olgeta wetem ol pikinini ya. From samting ya, hem i mas stretem olgeta.​—Proveb 23:13, 14.

?Yu ting se Michael i strong tumas long ol pikinini blong hem? Maet samfala oli tingting olsem. Be Jisas Kraes i talem se “frut we i kamaot long laef blong man i pruvum se waes blong God i stret.” (Matyu 11:​19, NW) Michael mo Alphina tufala i mekem se lav i stap long haos blong tufala. Tufala i spenem taem wetem ol pikinini blong tufala mo tijim olgeta long ol store mo trutok blong Baebol.

Michael mo Alphina i gat fo gel​—Thembekile, Siphiwe, Tholakele, mo Thembekani. Fofala ya oli stap wok fultaem blong talemaot gud nyus blong Kingdom blong God. Tu boe blong tufala i wok olsem presiden elda long kongregesen blong ol Wetnes blong Jeova. Namba tri boe blong tufala i wan man blong givhan mo waef blong hem i mekem wok blong prij fultaem.

Plante Kristin papa mama we oli gat plante pikinini, oli kasem blesing ya blong luk gudfala frut blong trening we oli givim long ol pikinini blong olgeta. Be, sam pikinini we oli kasem gudfala trening long ol papa mama blong olgeta oli lego trutok. I sua se ol papa mama blong olgeta oli tingbaot pijatok blong Jisas long saed blong boe ya we i lusum rod, mo oli hop se boe no gel blong olgeta bambae i tanem tingting blong hem mo i kasem laef.​—Luk 15:21-​24.

Be sore tumas, long sam Kristin famle, olgeta pikinini oli lego trutok mo folem wol ya. Samting ya i kamaot moa long sam ples blong Afrika we ol pikinini oli gohedgud gogo oli kasem ol yia bitwin 13 mo 19. Nao, long gudfala yangtaem ya blong olgeta, nogud fasin long wol blong Setan i pulum olgeta. (1 Jon 5:​19) From samting ya, plante papa oli no kasem ol mak we oli naf blong wok olsem elda long kongregesen. (1 Timote 3:​1, 4, 5) I klia se wan Kristin papa i mas tingbaot se wok blong sevem prapa famle blong hem i impoten tumas. Oraet, ?ol papa mama oli save mekem wanem blong sevem laef blong ol pikinini blong olgeta?

Frengud Wetem Ol Pikinini

Jisas i stretgud olgeta, mo antap long samting ya, hem i gat save mo waes we i hae moa i bitim ol narafala man. Nating se i olsem, hem i stap frengud wetem ol man blong hem we oli no stretgud. (Jon 15:15) Taswe, olgeta ya oli laekem tumas blong stap kolosap long Jisas mo oli haremgud tumas blong kampani wetem hem. (Jon 1:​14, 16, 39-​42; 21:​7, 15-​17) Ol papa mama oli save lanem wan samting from. Ol pikinini oli olsem ol smol flaoa we ol lif blong olgeta oli kamkamaot blong faenem laet blong san we i mekem olgeta oli haremgud. Ol pikinini tu oli haremgud taem i gat lav mo kaen fasin long haos.

?Ol papa mama, ol pikinini blong yufala oli fraet blong storeyan wetem yufala long ol wari blong olgeta? ?Yufala i lesin long olgeta? ?Bifo we yufala i tok long olgeta, yufala i traem blong save ol tingting mo filing blong olgeta? ?Yufala i givhan long olgeta wetem longfala tingting, blong oli save faenem ol ansa long ol kwestin blong olgeta long ol buk we oli stanap long Baebol?

Wan mama blong Saot Afrika i eksplenem se: “Stat long faswan dei we gel blong mitufala i go long skul, mitufala i leftemap tingting blong hem blong talemaot ol samting we i hapen evri dei. Eksampel, mi askem long hem se: ‘?Long medel dei, yu kakae wetem hu? Storeyan long mi long nyufala tija blong yu. ?Hem i naes? ?Wanem ol samting we bambae yufala i mekem long wik ya?’ Wan taem, gel blong mitufala i kambak long haos mo i talem se tija blong Engglis klas bambae i tekem ol pikinini oli go luk wan sinema, mo biaen oli mas raetem wan store long hem. Be nem blong sinema ya i nogud. Ale, mitufala i faenemaot moa long saed blong sinema ya, mo mitufala i luk se hem i no stret blong wan Kristin i lukluk. Mifala i tokbaot samting ya long famle. Long tumora blong hem, gel blong mitufala i go luk tija blong hem, mo i eksplenem se hem i no wantem luk sinema ya from we ol fasin insaed long hem oli no laenap wetem ol Kristin bilif. Tija i tingbaot samting ya bakegen, mo biaen i talem tangkyu long gel blong mitufala. Hem i talem se hem i no wantem tekem klas blong go luk wan sinema, mo biaen bambae hem i harem nogud from.” From we papa mama ya i soemaot lav mo intres blong sevem laef blong gel ya blong tufala, i gat gudfala frut i kamaot. Gel ya i hapi, i gat gudfala fasin, mo naoia hem i wok long hedkwota blong Watch Tower Bible and Tract Society long Saot Afrika.

Jisas i givim wan nambawan eksampel taem hem i joen wetem ol pikinini blong ol narafala. Hem i glad blong kampani wetem olgeta. (Mak 10:13-​16) !Ol papa mama oli mas hapi tumas blong mekem plante samting wetem ol pikinini blong olgeta! Long sam ples blong Afrika, wan papa i sem sipos ol narafala oli luk we hem i stap plei bol no wan narafala spot wetem ol boe blong hem. Be wan Kristin papa i neva mas harem se hem i impoten tumas blong mekem ol samting wetem ol pikinini blong hem. Ol yangfala oli nidim se ol papa mama blong olgeta oli glad blong spenem taem wetem olgeta. Samting ya i mekem se i isi moa long ol pikinini blong talemaot ol wari blong olgeta. Sipos ol papa mama oli no tingbaot ol nid blong ol pikinini blong olgeta long saed blong filing, ol pikinini oli save kam kros no oli no moa joengud wetem famle, antap moa sipos ol papa mama ya oli stap stretem olgeta oltaem.

Taem Pol i raet long ol man Kolosi long saed blong ol fasin insaed long famle, hem i talem se: ‘Yufala papa, bambae yufala i no agensem ol pikinini blong yufala oltaem. From we sipos yufala i stap mekem olsem, bambae tingting blong olgeta i foldaon.’ (Kolosi 3:​21) Samting ya i save minim se sam papa mama oli stretem ol pikinini blong olgeta tumas be oli no fren naf wetem olgeta. Ol pikinini, mo ol yangfala tu, bambae oli agri moa long fasin stretem we oli kasem taem oli nidim, sipos oli harem se papa mama blong olgeta oli laekem olgeta tumas mo oli glad long olgeta.

Laekem God

Wan presen we i sas moa i bitim ol narafala we ol papa mama oli save givim long ol pikinini blong olgeta, hemia eksampel blong olgeta blong soem lav. Ol pikinini oli nidim blong luk mo harem we papa mama blong olgeta oli talemaot mo soemaot trufala lav long God. Wan yangfala man we i stap wok long hedkwota blong Watchtower Bible and Tract Society long Saot Afrika, i eksplenem se: “Taem mi mi pikinini, mi givhan long papa blong mi blong mekem sam wok long haos. Mi laekem tumas blong givhan long hem, from we Papa i rili glad long ol smol samting we mi mekem. Hem i yusum taem ya blong tokbaot plante samting long saed blong Jeova. Eksampel, mi tingtingbak long wan Sarede we mitufala i stap wokhad blong katem gras. Ples i hot tumas. Papa i stap swet, ale mi ron i go blong karem tu glas wora wetem aes insaed. Papa i talem se: ‘?Boe, yu luk olsem wanem Jeova i waes? Aes i stap flot antap long wora. Sipos aes i draon, ol laef samting we oli stap long ol dip lugun mo reva bambae oli ded. !Be aes i wok olsem wan blanket we i kavremap wora! Samting ya i givhan long yumi blong save Jeova moa.’a Biaen, taem mi go kalabus from we mi no wantem joen long ami, mi mi gat taem blong tingting dip. Wan naet, mi stap long rum blong mi long presin, nao tingting blong mi i foldaon. Ale, mi tingtingbak long ol tok ya blong Papa. !Oli gat bigfala mining! Bambae mi mi wosip long Jeova blong olwe sipos mi naf blong mekem olsem.”

Yes, ol pikinini oli nidim blong luk lav we papa mama i gat long God, long evri samting we tufala i mekem. Oli mas luk se samting we i pusum tufala blong go long ol Kristin miting, long wok blong prij, mo blong ridim mo stadi Baebol long famle, hemia lav long God mo fasin blong wantem obei long hem. (1 Korin 13:3) Wan samting we i impoten moa se, ol prea we famle i mekem wetem fulhat blong olgeta oli mas soemaot se oli laekem God. I impoten bitim mak we yufala i givim wan presen olsem long ol pikinini blong yufala. Taswe, ol man Isrel oli kasem oda ya se: “Yu mas laekem Jeova, God blong yu long olgeta hat blong yu, long olgeta laef blong yu, mo long olgeta paoa blong yu. Ol tok ya we mi mi stap talem long yu tede, yu mas fasem olgeta long hat blong yu. Yu mas tijim olgeta long pikinini blong yu, mo yu mas tokbaot olgeta taem yu yu stap sidaon long haos blong yu mo taem yu yu wokbaot long rod, mo taem yu yu ledaon, mo taem yu yu girap.”​—Dutronome 6:​5-7; lukluk Matyu 22:37-​40.

Wan bigfala samting we i save mekem i hadwok long yumi blong laekem God mo obei long hem, hemia se yumi sinman. (Rom 5:​12) Taswe, Baebol i givim oda ya se: ‘Yufala we i laekem tumas Jeova, yufala i mas no laekem nating ol rabis fasin.’ (Ol Sam 97:10) Plante taem, ol nogud tingting oli lidim man blong mekem ol nogud fasin. Blong blokem samting ya, wan pikinini i mas wokem wan narafala fasin we i impoten.

Fraet Long God

Lav we i joen wetem fasin blong ona long Jeova mo fraet blong mekem samting we Hem i no laekem, i nambawan. Jisas Kraes i givim wan eksampel we i stretgud olgeta, taem hem i soemaot olsem wanem hem i haremgud tumas long “fasin fraet long Jeova.” (Aesea 11:​1-3) Fasin fraet olsem i impoten taem pikinini i stap kam bigwan mo i stat harem ol strong filing long saed blong seks. Fasin fraet long God i save halpem wan yangfala blong agensem ol fasin blong wol we oli save pulum hem mo lidim hem blong mekem nogud fasin. (Proveb 8:​13) Long sam kantri, ol papa mama oli sem blong tijim ol pikinini blong olgeta, wanem we oli mas mekem taem oli kasem ol traem long saed blong seks. Yes, plante oli harem se i no stret blong tokbaot ol samting ya. ?Be wanem frut i bin kamaot from fasin ya?

Tri dokta, nem blong trifala Buga, Amoko, mo Ncayiyana, oli askem kwestin long 1,702 gel mo 903 boe we oli stap long bus long Transkei, Saot Afrika. South African Medical Journal i talem se, “76 pesen blong ol gel mo 90.1 pesen blong ol boe long stadi ya oli bin slip olbaot finis.” Plante long ol gel ya we oli gat raonabaot 15 yia, narafala i bin fosem olgeta blong slip wetem hem. Bitim 250 long olgeta oli bin gat bel wan taem finis no moa long wan taem. Wan narafala frut we i kamaot, hemia ol rabis sik long saed blong seks we plante blong olgeta oli gat finis.

I luk olsem we plante papa mama oli no luksave se oli nidim blong tijim ol pikinini blong olgeta olsem wanem blong blokem fasin blong slip olbaot bifo mared. Nyuspepa ya antap, i eksplenem se: “Ol man we oli stap long bus long Transkei, oli ting se i impoten we ol gel oli mas karem pikinini mo kam wan mama. Mo ol gel we oli stat kam bigwan oli haremsave samting ya kwiktaem.” Semfala problem i stap long plante narafala ples long wol tu.

Plante yangfala long Afrika oli toktok smol agens long papa mama blong olgeta from we oli no halpem olgeta blong kasem save long saed blong seks. Samfala Kristin papa mama oli bin sem tumas blong yusum buk ya Your Youth​—Getting the Best Out Of It.b Long pej 20 kasem 23, buk ya i eksplenem stret rod blong yusum ol haf blong bodi long saed blong seks mo ol jenis we oli kamaot taem pikinini i kam bigwan.

Yumi presem ol Kristin papa mama we oli traehad blong storeyan wetem ol pikinini blong olgeta long saed blong tingting blong God long seks. I moa gud we oli mekem samting ya sloslou, folem samting we pikinini blong olgeta i naf blong kasem save long hem. Maet ol papa mama oli nidim blong talem klia nem blong ol haf blong bodi mo wok blong olgeta, dipen long hamas yia we pikinini i gat. Sipos oli no talem klia, maet yangfala i no kasem savegud long samting we oli stap traem blong eksplenem.​—1 Korin 14:​8, 9.

Wan papa blong Saot Afrika we i gat tu gel mo wan boe, i eksplenem se: “Plante taem, mi gat jans blong tokbaot seks wetem ol pikinini blong mi mo wetem ol gel blong mi tu. Be waef blong mi i spenem moa taem blong toktok wetem ol gel blong mitufala, mo i yusum buk ya Your Youth​—Getting the Best Out Of It. [Lukluk pej 26 kasem 31.] Taem boe blong mi i gat 12 yia, mi tekem hem i go long wan longfala wokbaot antap long ol hil. Long taem ya, mitufala i tokbaot fulwan olsem wanem bodi blong boe i gru mo i jenis, mo spesel risen blong samting ya we bambae hem i luksave taem hem i mared. Mo tu, mi tokbaot nid ya blong blokem doti fasin blong pleplei wetem seks blong hem, mo blong soem ona mo respek long ol gel​—olsem hem i mekem long mama mo ol sista blong hem.”

Ol Blesing We Oli Karem Glad

Papa mo mama ya we yumi jes tokbaot antap, tufala i wokhad mo tufala i glad long ol gudfala risal we tufala i kasem from trening we tufala i givim long trifala pikinini blong tufala. Naoia, ol trifala ya oli mared wetem ol Kristin we oli gat strong bilif. Boe blong tufala wetem ol hasban blong ol gel blong tufala oli wok olsem elda long Kristin kongregesen. Mo, tu long trifala hasban mo waef ya oli bin mekem wok blong fultaem paenia blong plante yia finis.

Yes, ol papa mama we oli wokhad blong sevem famle blong olgeta, oli save bilif se bambae oli kasem wan gudfala pei taem ol pikinini blong olgeta oli jusum blong folem ol tijing blong Baebol. Proveb 23:24, 25 i talem se: “Papa blong pikinini we i waes, bambae hem tu i haremgud tumas long hem. Papa mo mama blong yu bambae tufala i haremgud tumas.” Tingbaot bigfala famle long stat blong store ya. Alphina i talem se: “Taem mi tingbaot olsem wanem ol pikinini blong mi oli gohedgud long saed blong speret, hat blong mi i fulap long glad.” I gud tumas sipos olgeta Kristin papa mama oli wok blong kasem blesing ya we i karem bigfala glad.

[Ol futnot]

[Tok blong pija long pej 23]

Wan papa i save jusum stret taem mo stret ples blong eksplenem ol samting long saed blong seks long pikinini blong hem