Emwi Ne Ima Miẹn Ruẹ Vbe Ẹmwẹ Akhasẹ Ne Jekọb Ta Vbe Ọ Khian Ghi Wu​—Abọ 2

1. De emwi ne ima khian zẹ iro yan vbe ako iruẹmwi na?

IVBI e Jekọb nikpia keghi ma ga erha iran, iran na gbehọkotọ gha danmwehọ ẹre, zẹvbe nọ ya fiangbe dọmwadẹ iran. Zẹvbe ne ima zẹ iro yan rẹn vbe ako iruẹmwi nọ lae, ọ gha kẹ, ẹmwẹ ne Jekọb tama e Rubẹn, Simiọn, Livai kevbe Juda wa kpa ivbi ẹre nikpia hia odin. Rhunmwuda ọni, ẹ i mwẹ iran ma gha roro ẹre, emwi ne Jekọb khian ghi tama ivbi ẹre nikpia erẹnrẹn nikẹre. Gi ima ghee emwi ne ima gha miẹn ruẹ vbe ẹmwẹ nọ tama Zẹbulọn, Isaka, Dan, Gad, Asha, Naftalai, Josẹf, kevbe Bẹnjamin.a

ZẸBULỌN

2. De ẹmwẹ ne Jekọb tama Isaka, de vbene ẹmwẹ nọ tae ya sẹ hẹ? (Gẹnẹsis 49:13) (Vbe ya ghee ẹkpẹti.)

² Tie Gẹnẹsis 49:13. E Jekọb keghi kha wẹẹ, eghute nọ rre odẹ okuọ ọghe Otọ Na Ru Eyan Rẹn ẹre ẹwae ọghe Zẹbulọn khian yin. Ukpo 200 gberra nẹ, a ke ghae otọ sẹ ẹwae ọghe Zẹbulọn obọ. Uwu ẹkpo Okun ọghe Galili kevbe Okun ọghe Mẹditerenian ẹre otọ na ghaa ye. E Mozis tae ye otọ wẹẹ: “Te ẹki ne Zẹbulọn do vbe okun gha maan nẹẹn.” (Diut 33:18) Ọ gha kẹ, ọna rhie ma wẹẹ, ẹ i khian gha lọghọ ẹwae ọghe Zẹbulọn, ne iran sẹtin mu okhian gha rrie eghute ọghe okun eva na, ne iran ya gu emwa ni ke ẹvbo ughughan rre do ẹki. Vbe nọ rhirhi gha ye hẹ, te ẹkun wa sẹ ẹwae ọghe Zẹbulọn otọ.

3. Vbọ khian ru iyobọ ne ima ne emwi ne ima mwẹ sẹ ima ọkẹn?

³ Vbe ima miẹn ruẹ vbe ọna? Vbe ehe ke ehe ne ima rhirhi gha ye ra vbene emwi rhirhi gha ye ima hẹ, te ima ye ghọghọ. Ne ima mieke na ye gha ghọghọ, te ọ khẹke ne emwi ne ima mwẹ sẹ ima ọkẹn. (Psm 16:6; 24:5) Ugbẹnso, ma sẹtin wa rhie aro tua emwi ne ima i mwẹ, ne ima gha te ya rhie aro tua emwi ne ima mwẹ. Rhunmwuda ọni, hia ne u rhie aro tua emwi ne u sọyẹnmwẹ ọnrẹn vbe ẹdagbọn ruẹ.​—Gal 6:4.

ISAKA

4. De ẹmwẹ ne Jekọb tama e Isaka, de vbene ẹmwẹ nọ tae ya sẹ hẹ? (Gẹnẹsis 49:​14, 15) (Vbe ya ghee ẹkpẹti.)

⁴ Tie Gẹnẹsis 49:​14, 15. E Jekọb keghi gie Isaka zẹvbe ekẹtẹkẹtẹ nọ wegbe nọ gha sẹtin mu ihẹ nọ khua, rhunmwuda nọ na gha re ọmwa nọ wegbe obọ. E Jekọb na vbe tae ye otọ wẹẹ, otọ nọ maan ẹre ọ khian sẹ Isaka obọ. Zẹvbe ne Jekọb tae zẹẹ, otọ nọ maan emwiokọ, nọ rre ọkpẹn ẹzẹ e Jọdan ẹre ọ sẹ ẹwae ọghe Isaka obọ. (Jọs 19:22) Ẹ i mwẹ iran ma kakabọ gha winna vbe otọ na mu ne iran na, sokpan, erriọ ẹre iran vbe ya rhiegba ye iwinna, ne iran mieke na sẹtin ru iyobọ ne emwa ọvbehe. (1 Ọba 4:​7, 17) Vbe igiemwi, te ẹwae ọghe Isaka wa mu egbe ne iran ya gbinna ne agbẹnvbo ọghe Izrẹl vbe ẹghẹ ọghe Ọbuohiẹn ighẹ Berak kevbe Dẹbora ne akhasẹ.​—Giọg 5:15

5. Vbọzẹ nọ na khẹke ne ima hia ne ima gha re emwa ni wegbe obọ?

⁵ Vbe ima miẹn ruẹ vbe ọna? Zẹvbe ne Jehova ya gha ya aro nọ ghaan ghee iwinna ne ẹwae ọghe Isaka ru, erriọ ẹre ọ vbe ya aro nọ ghaan ghee iwinna ne ima ru vbe ugamwẹ ọnrẹn vbe ẹdẹnẹrẹ. (Asan 2:24) Vbe igiemwi, etẹn nikpia eso wa hia ne iran gha gbaroghe iko ọghe Jehova. (1 Tim 3:1) Avbe etẹn na i khọn okuo, sokpan, te iran wa rhiegba ye iwinna, ne iran mieke na sẹtin gbogba ga etẹn, ne iran ghẹ sẹ e Jehova rae. (1 Kọr 5:​1, 5; Jud 17-23) Iran vbe hia ne iran gha mu egbe ọta ọghe iran ye otọ, ne iran mieke na sẹtin yae rhie igiọdu ne etẹn.​—1 Tim 5:17.

DAN

6. De iwinna na mu ne ẹwae ọghe Dan? (Gẹnẹsis 49:​17, 18) (Vbe ya ghee ẹkpẹti.)

⁶ Tie Gẹnẹsis 49:​17, 18. E Jekọb keghi gie Dan zẹvbe ẹyẹn nọ gu emwi nọ sẹ ọre khọn, vbe na ghee ẹsin ọghe okuo kevbe ọmwa nọ hin ẹnrẹn khian. Te ẹwae ọghe Dan wa mu egbe ne iran ya khọn eghian ọghe Ivbi Izrẹl mu otọ. Vbe iran ghi mu okhian rrie Otọ Na Ru Eyan Rẹn, ẹwae ọghe Dan na gbogba ga agbẹnvbo ọghe Ivbi Izrẹl, iran na “mu odieke mwẹ zẹvbe abodẹ.” (Nọm 10:25) Iwinna ne kpataki ẹre ọna wa gha khin, agharhemiẹn wẹẹ, Ivbi Izrẹl nikẹre ma wa bẹghe emwi hia ne iran ghaa ru.

7. De aro nọ khẹke ne ima ya gha ghee iwinna ke iwinna ne ima ru vbe ugamwẹ e Jehova?

⁷ Vbe ima miẹn ruẹ vbe ọna? U he ru iwinna rhọkpa ẹdẹ, sọkpan ọ na yevbe na miẹn wẹẹ, emwa ọvbehe ma bẹghe ẹrhiọn ne u loo ro ra? Ọ gha kẹ, u mwẹ obọ vbe iwinna akpehuan ọghe Ọgua Arriọba, u vbe deba vba gha khian dọlọe yi, u sẹtin vbe rhiegbe ladian vbe iwinna na ru vbe asikoko nekherhe ra nọkhua, ra iwinna ọvbehe vberriọ. Adeghẹ erriọ ẹre nọ, u wa hia ẹre i re nekherhe! Yerre wẹẹ, e Jehova bẹghe emwi hia ne u ru nẹẹn, ọ wa vbe gbọyẹmwẹ yọ. Ọ wa sẹ ọre ọyẹnmwẹ vbe u ghaa gae rhunmwuda wẹẹ, u hoẹmwẹ ọnrẹn, ẹ i re rhunmwuda wẹẹ, u hoo ne emwa ọvbehe gha tian ruẹ.​—Mat 6:​1-4.

GAD

8. Vbọzẹ nẹi khian na lọghọ ne avbe eghian do gu ẹwae ọghe Gad khọn vbe Otọ Na Ru Eyan Rẹn? (Gẹnẹsis 49:19) (Vbe ya ghee ẹkpẹti.)

⁸ Tie Gẹnẹsis 49:19. E Jekọb keghi tae ye otọ wẹẹ, otu izigan gha gu e Gad gbinna. Ọ ghi rre odẹ ukpo 200, a keghi mu otọ nọ rre odẹ ekẹn ọghe ẹzẹ e Jọdan ne ẹwae ọghe Gad, te eghian ni bun wa sikẹ otọ na. Rhunmwuda ọni, ẹ i khian gha lọghọ ne avbe eghian ọghe iran sẹtin do gu iran khọn. Ọrheyerriọ, te ẹwae ọghe Gad wa gha hoo ne iran dia evba ya, rhunmwuda, irunmwu wa gha rre otọ nii, ne avbe aranmwẹ ọghe iran khian gha re. (Nọm 32:​1, 5) Emwa ni mwẹ udinmwẹ ẹre ẹwae ọghe Gad wa gha khin. Vbe gberra ọni, iran wa mu ẹtin yan e Jehova wẹẹ, ọ gha ru iyobọ ne iran ya gbogba ga otọ nọ mu ne iran, ne avbe otu izigan ghẹ do miẹn iran re. Iran na kue gie avbe ivbiyokuo ọghe iran, ne iran ya ru iyobọ ne ẹwae nikẹre ya khọnmiotọ yan Otọ Na Ru Eyan Rẹn vbe odẹ orrie ọghe Jọdan, vbe ọwara ukpo ni bun. (Nọm 32:​16-19) Iran vbe rẹn wẹẹ, e Jehova gha gbogba ga emọ vbe amwẹ ọghe avbe ikpia na ne iran gie. E Jehova wa fiangbe iran yọ, rhunmwuda ne iran na gha mwẹ udinmwẹ kevbe ne iran na gha mu ọghe emwa ọvbehe karo.​—Jọs 22:​1-4.

9. De azẹ eso ne ima gha ru vbe ẹdagbọn ima adeghẹ ima na mu ẹtin yan e Jehova?

⁹ Vbe ima miẹn ruẹ vbe ọna? Ne ima mieke na sẹtin ye gha ga e Jehova vbe uwu ọlọghọmwa, te ọ khẹke ne ima mu ẹtin yan rẹn. (Psm 37:3) Emwa ni bun vbe ẹdẹnẹrẹ keghi sẹ emwi eso rae ne iran mieke na sẹtin rhiegbe ye iwinna owa ugamwẹ na bọlọ, ra ne iran mieke na sẹtin ya ga vbe eke na na gualọ iyobọ etẹn, ra iwinna ugamwẹ ọvbehe; te emwi ne iran ru na rhie ẹre ma wẹẹ, iran mu ẹtin yan e Jehova. Iran keghi ru ena hia rhunmwuda iran mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha gbaroghe iran.​—Psm 23:1.

ASHA

10. De emwi ne ẹwae ọghe Asha ma ru? (Gẹnẹsis 49:20) (Vbe ya ghee ẹkpẹti.)

¹⁰ Tie Gẹnẹsis 49:20. E Jekọb tae ye otọ wẹẹ, ẹwae ọghe Asha gha fe, erriọ ẹre ọ gele gha ye zẹẹ. Usun otọ nọ ghi maan emwiokọ sẹ vbe otọ Izrẹl ẹre a ghae ne ẹwae ọghe Asha. (Diut 33:24) Uwu ọghe iran vbe ya sẹ Okun ọghe Mẹditerenian kevbe eke ne ẹki na kakabọ do vbe eke ne okọ ẹzẹ na kun sie vbe Fonisia vbe Saidọn. Vbọrhirhighayehẹ, ẹwae ọghe Asha ma khulo Ivbi e Kena hin otọ nii rre. (Giọg 1:​31, 32) A sẹtin miẹn wẹẹ, uyinmwẹ dan ne Ivbi e Kena ghaa yin kevbe ẹfe ne ẹwae ọghe Asha ghaa mwẹ ẹre ọ si ẹre ne ẹwae ọghe Asha ma na sẹtin rhiegba ye ugamwẹ nọhuanrẹn. Vbe ẹghẹ ne Ọbuohiẹn ighẹ Berak na gha gualọ emwa ni khian ya gu Ivbi e Kena khọn, ẹwae ọghe Asha ma rhiegbe ladian. Rhunmwuda ọni, aro iran ma sẹ odẹ ọghe ọyunnuan ne Jehova ya guọghọ Ivbi e Kena “vbe ọkpẹn ẹzẹ Mẹgido.” (Giọg 5:​19-21) Ẹ i mwẹ ekhue ma mu ẹwae ọghe Asha vbe iran họn ihuan akhọnmiotọ ne Berak vbe Dẹbora ghaa so, usun ẹmwẹ ne iran ta vbe ihuan nii ọre: “Asha keghi tota viọ obọ ku akhara vbe eghute ọghe okun.”​—Giọg 5:17.

11. Vbọzẹ nọ ma na khẹke ne ima mu emwi ewe na khu ye okaro vbe ẹdagbọn ima?

¹¹ Vbe ima miẹn ruẹ vbe ọna? Te ọ khẹke ne ima rhiegba ye ugamwẹ e Jehova. Ne ima mieke na sẹtin ru vberriọ, te ọ khẹke ne ima gha begbe ne ima ghẹ do gha yevbe emwa ni rre uwu agbọn, ni roro ẹre wẹẹ, ẹfe kevbe emwi ewe ne ọmwa mwẹ ọre emwi hia. (Itan 18:11) Ma ghi gha ya aro nọ khẹke ghee igho. (Asan 7:12; Hib 13:5) Ma i khian gi iwinna emwi ewe na khu khian mu ima sẹrriọ wẹẹ, ma i ghi miẹn ẹghẹ ya rhiegbe ye ugamwẹ e Jehova. Nọghayayerriọ, ma ghi rhiegba ye ugamwẹ e Jehova vbene ẹtin ima sẹ, vbene ima na mwẹ ọnrẹn vbe ekhọe wẹẹ, agbọn nọ maan sẹ ọna dee vbe odaro.​—Psm 4:8.

NAFTALAI

12. De vbene ima yayi wẹẹ, e Naftalai ya miẹn afiangbe zẹvbe na tae ye otọ? (Gẹnẹsis 49:21) (Vbe ya ghee ẹkpẹti.)

¹² Tie Gẹnẹsis 49:21. “Ẹmwẹ nọ rhiẹnrhiẹn,” ne Jekọb ya unu kaan vbe ako na sẹtin gha re odẹ ne Jesu ya gha guan vbe ọ kporhu vbe uhunmwu otagbọn na. E Jesu na wa rẹn ye ọmwa nọ gua ma emwa emwi, keghi ya e Kapaniọm nọ rre ikinkin ọghe Naftalai khian “ẹvbo ẹre.” (Mat 4:13; 9:1; Jọn 7:46) Aizaia ghi guan kaẹn Jesu, ọ na tae ye otọ wẹẹ, emwa ni rre Zẹbulọn kevbe Naftalai gha bẹghe “ukpa nọ kakabọ baa.” (Aiz 9:​1, 2) Emwi ne Jesu ma emwa re gele rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn ọre “ukpa ọghe ẹmwata nọ baa yan emwa nagbọn hia.”​—Jọn 1:9.

13. De emwi ne ima gha ru ne ima mieke na sẹtin gha ta ẹmwẹ nọ ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova?

¹³ Vbe ima miẹn ruẹ vbe ọna? Aro e Jehova wa sẹ otọ vbe nọ dekaẹn ẹmwẹ ne ima ta kevbe odẹ ne ima ya tae. Vbe ima khian ya sẹtin gha ta “ẹmwẹ nọ rhiẹnrhiẹn” nọ yẹẹ e Jehova? Ọ khẹke ne ima gha ta ẹmwata. (Psm 15:​1, 2) Te ọ khẹke ne ima gha ta ẹmwẹ nọ rhie igiọdu ne ọmwa, ọni nọ wẹẹ, ma ghi rherhe gha tian emwa, ẹ i re ne ima wa gha ta ẹmwẹ abakuru ne iran ru ma emwa ọvbehe ra ne ima gha vian. (Ẹfis 4:29) Ma sẹtin vbe hia ne ima gha re emwa ni gua mu ẹmwẹ so, ne ima mieke na sẹtin gha kporhu ma emwa.

JOSẸF

14. Rhan otọ vbene ẹmwẹ akhasẹ na tae vbekpa afiangbe nọ khian sẹ Josẹf obọ ya sẹ hẹ. (Gẹnẹsis 49:​22, 26) (Vbe ya ghee ẹkpẹti.)

¹⁴ Tie Gẹnẹsis 49:​22, 26. Ẹ i mwẹ e Jekọb ma gha ya e Josẹf hio, rhunmwuda, ọmọ na “rhie ladian vbe uwu ẹbu etiọnrẹn nikpia” ẹre Josẹf ghaa khin. E Jekọb vbe tie ẹre, “Abọ erhan nọ zọọ ladian vbe erhan nọ mọ.” E Jekọb ẹre ọ ghaa re nene erhan vbene Josẹf na gha re abọ erhan nọ zọọ ladian vbọ. E Josẹf ẹre ọ ghaa re ọmọ ọdiọn ọghe Rechẹl ne amwẹ e Jekọb, ne Jekọb kakabọ hoẹmwẹ ọnrẹn. E Jekọb keghi tae ye otọ wẹẹ, ukhu nọ te khẹke nọ sẹ e Rubẹn obọ zẹvbe ọmọ ọdiọn ne Lia biẹ, e Josẹf ẹre a khian ghi ghae ẹre na. (Gẹn 48:​5, 6; 1 Krọ 5:​1, 2) Ẹmwẹ akhasẹ na keghi sẹ vbe ẹghẹ na ya ghae otọ ne ivbi e Josẹf eva na tie ẹre Ifrem kevbe Manasẹ, a ma ghae otọ ọkpa ne iran eva, a keghi ghae otọ ne iran zẹvbe ẹwae eva vbe otọ Izrẹl.​—Gẹn 49:25; Jọs 14:4.

15. De emwi ne Josẹf ru vba ya obọ dan muẹn?

¹⁵ E Jekọb vbe tae wẹẹ, emwa ni ghaa fi ifẹnmwẹ kegha “filo ifẹnmwẹ gie [Josẹf], erriọ ẹre iran vbe ya gha khẹko ẹre.” (Gẹn 49:23) Emwa na guan kaẹn na ọre avbe etiọnrẹn ni ghaa gbọvo ẹre, iran na vbe ya obọ dan muẹn, iran ẹre ọ vbe si ẹre ne Josẹf na rri oya ne udẹn rri oya ne ẹvbi. Ọrheyerriọ, e Josẹf ma gha mu ohu etiọnrẹn ra nọ gha mu ohu e Jehova. Zẹvbe ne Jekọb wa tae zẹẹ: “Uhanbọ ne [Josẹf] da yi ma beghe, te obọ ẹre wa ye wegbe, ọ na vbe situa.” (Gẹn 49:24) Te Josẹf wa mu ẹtin yan e Jehova vbe ẹghẹ nọ na gha rre uwu edanmwẹ, ọ keghi yabọ etiọnrẹn, ọ na vbe ya obọ esi mu iran. (Gẹn 47:​11, 12) E Josẹf keghi gi edanmwẹ nọ werriẹ aro daa ru iyobọ nẹẹn ya gha re ọmwa esi. (Psm 105:​17-19) Rhunmwuda ọni, e Jehova keghi sẹtin loo ẹre ya ru iwinna ne kpataki.

16. Vbe ima khian ya ya egbe taa e Josẹf hẹ, vbe ima ghaa rre uwu edanmwẹ?

¹⁶ Vbe ima miẹn ruẹ vbe ọna? Ọ ma khẹke ne ima kie ẹkpotọ yọ ne edanmwẹ ya ima khian rree ne Jehova ra etẹn ne ima gba ga. Yerre wẹẹ, e Jehova sẹtin kue yọ ne ima werriẹ aro daa edanmwẹ, ọ ghi loo ẹkpotọ nii ya ma ima emwi. (Hib 12:7) Ọna sẹtin ru iyobọ ne ima ya gha mwẹ uyinmwẹ eso nọ khẹke Ivbi Otu e Kristi vbe na ghee ekhọe ayabọ kevbe ekhọe itohan. (Hib 12:11) Adeghẹ ima na zin egbe edanmwẹ vbene Josẹf ru ẹre, e Jehova gha vbe fiangbe ima.

BẸNJAMIN

17. De vbene ẹmwẹ akhasẹ na tae vbekpa afiangbe nọ khian sẹ e Bẹnjamin obọ ya sẹ hẹ? (Gẹnẹsis 49:27) (Vbe ya ghee ẹkpẹti.)

¹⁷ Tie Gẹnẹsis 49:27. E Jekọb keghi tae ye otọ wẹẹ, ẹwae ọghe Bẹnjamin gha kakabọ guẹ igbinna vbe na ghee akpakomiza. (Giọg 20:​15, 16; 1 Krọ 12:2) Vbe ẹghẹ owiẹ, ọni ọre ẹghẹ na wa ya mu arriọba ọghe Izrẹl gbọọ, e Sọl nọ ke ẹwae ọghe Bẹnjamin rre ẹre ọ ghaa re ọba nokaro nọ kha yan Izrẹl. Obọ e Sọl wa gele daa Ivbi e Filistin vbe okuo. (1 Sam 9:​15-17, 21) “Vbe ẹghẹ ota,” ọni ọre vbọ ghi bu ẹghẹ ne arriọba ọghe Izrẹl khian ya sẹ ufomwẹ, Ẹsta ne Oloi kevbe Mọdekai nọ ghaa re Ọkaolotu ni ke ẹwae ọghe Bẹnjamin rre ẹre ọ miẹn Ivbi Izrẹl fan, nọ ghi zẹ ighẹ a ma wabọ iran rua vbe iran rre ototọ arriọba e Pẹsia.​—Ẹsta 2:​5-7; 8:3; 10:3.

18. Vbe ima khian ya ya egbe taa ẹwae ọghe Bẹnjamin vbe odẹ ne iran ya ku obọ gbe ba emwamwa ọghe Jehova?

¹⁸ Vbe ima miẹn ruẹ vbe ọna? Ẹ i mwẹ ẹwae ọghe Bẹnjamin ma gha ghọghọ vbe Sọl nọ ke ẹwae ọghe iran rre rri ọba vbe otọ Izrẹl. Vbọrhirhighayehẹ, vbe Jehova ghi ma e Devid nọ ke ẹwae ọghe Juda rre ọba, ẹwae ọghe Bẹnjamin na wa kue obọ gbe ba emwamwa ọghe Jehova. (2 Sam 3:​17-19) Ukpo ni bun ghi gberra nẹ, vbe ẹwae igbe nikẹre ghi sọtẹ daa ẹwae ọghe Juda, ẹwae ọghe Bẹnjamin ma deba iran, nọghayayerriọ, iran keghi ya egbe ba ẹwae ọghe Juda. (1 Ọba 11:​31, 32; 12:​19, 21) Te ọ vbe khẹke ne ima ya ekhọe hia ku obọ gbe ba emwa ne Jehova loo ya su eguọmwadia ẹre vbe ẹdẹnẹrẹ.​—1 Tẹs 5:12.

19. Vbe ima miẹn ruẹ vbe ẹmwẹ akhasẹ ne Jekọb tae vbe ọ khian ghi wu?

¹⁹ Ma gha miẹn emwi ni bun ruẹ vbe ẹmwẹ akhasẹ ne Jekọb tae vbe ọ khian ghi wu. Emwi ne ima he ruẹ vbekpa vbene ẹmwẹ akhasẹ na ya sẹ hẹ wa ya ima mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe wẹẹ, ẹmwẹ akhasẹ ni rre uwu e Baibol gha sẹ. Ma gha vbe muẹn roro vbe na ya fiangbe ivbi e Jekọb, ọ gha ru iyobọ ne ima ya rẹn vbene ima khian ya gha ru emwi nọ gha ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova.