Tuka’a bu’ubane nlañane Kalate Zambe wôé

1. Jé ja liti na mimfufube mintilane mi mbe mfi mise me Yésus?

TAME ve’ele bo ve ane wo yene Yésus a ye’ele bôt. Mbôl a yem abui bifuse ya Kalate Zambe nlô, a belane bie nté a ye’ele! A nga belane mimfufube mintilane mejô a nga taté kobô ôsusua na a duban, a ma a nga kandane kobô ôsusua na a wu.b (Deut. 8:3; Bsa. 31:5; Luc 4:4; 23:46) Mimbu milal a étune mi nga lôte zañe valé, Yésus a mbe a lañe’e mimfufube mintilan a timine fe mie mengana bôt été.​—Matt. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luc 4:16-20.

2. Jé é nga volô Yésus na a tu’a yeme mimfufube mintilan ane éyoñ é nga lôt? (Fombô’ô fôtô ya ékô’ôla.)

² Abui mimbu ôsusua na Yésus a taté ésaé nkañete jé, a nga lañ a vô’ôlô Mejô me Zambe abui biyoñ. Teke vaa nge beté na a mbe a wô’ô ane Marie ba Joseph ba belane mimfufube mintilane minlañe miap ya môs ôse.c (Deut. 6:6, 7) Bi ne tabe ndi na Yésus a mbe a kele’e synagogue Sabbat ase a bibu’a ya nda bôte jé. (Luc 4:16) A mbe fe a kôme’e nyoñ éyoñe ya vô’ôlô nté ba lañe mimfufube mintilan. Ane éyoñ é nga lôt, Yésus émien a nga taté na a lañe mimfufube mintilan. Nalé a nga volô nye na a kôme yeme mimfufube mintilan a nye’e mie, a jô’é na mmie mi wulu ényiñe jé. Tame simesane jam é nga bobane temple valé Yésus a bili fo’o ve mimbu 12. Beye’ele be mbe be kôme yem Atiñe Moïse be mbe “fe’e ne vema, aval [Yésus] a mbe a yeme wô’ô mam, a aval a mbe a yala’ane minsili.”​—Luc 2:46, 47, 52.

3. Jé bia zu yen ayé’é di?

³ Bia fe bi ne kui na bi yem a nye’e Mejô me Zambe éyoñe bia lañe me mban. Nde ñhe aval avé bi ne kôme bu’ubane mame bia lañ? Mame Yésus a nga jô bôte be mbe be yeme’ atiñ, bescribe, bepharisien, a besadducéen me ne ye’ele bia abui mam. Betebe ôsu ya menda me zambe bete be mbe be lañe’e mimfufube mintilan, ve teke yene mfi ya mame ba lañ. Yésus a nga ngôné mame melale me mbe me liti’i na bôte bete be nji be be yene’e mfi ya mimfufube mintilan. Mejô mete mé volô bia na bi sôane biabebiene mfa’a ya (1) wôk mame bia lañ, (2) jeñe bidima bi mame ya Kalate Zambe, a (3) kañese na Mejô me Zambe me tyendé bia.

LAÑE’E KALATE ZAMBE A NSÔÑANE YA WÔ’Ô NYE

4. Jé kalate Luc 10:25-29 a ye’ele bia a lat a nlañane Kalate Zambe?

⁴ Bia yi na bi kôme wô’ô atinane ya mame bia lañe Kalate Zambe. Nge nalé momo, nlañane Bible wongane wo ye bia tu’a bo mfi. Bi tame yene minlañe Yésus a nga laan a “môt éziñ a mbe a yeme’e Metiñe me Moïse.” (Lañe’e Luc 10:25-29.) Éyoñe môt éziñ a nga sili nye jam a yiane bo asu na a bi ényiñe ya melu mese, été été Yésus a nga dutu ôsimesane wé Kalate Zambe a sili nye na: “Jé é ne ntilane Metiñe me Moïse? Wo lañ aya?” Môt ate a nga ve mbamba éyalan a lañe vôme mimfufube mintilane mia jô na bia yiane nye’e Zambe a môte mbok. (Lév. 19:18; Deut. 6:5) Ve tame yene jam a nga jô mvuse ya valé: “Za fo’o a ne môte mbok?” Môt ate a nga liti na a nji be a kôme wô’ô atinane ya jam a nga lañ. Ajô te, a nji mbe ngule ya yem aval a ne kôme tôñe miñye’elane mite ényiñe jé.

5. Aval avé meye’elan a nlañan ôte’etek be ne volô wo na ô tu’a wôk mame wo lañ?

⁵ Bi ne kôme wôk Kalate Zambe nge bia ve ngule ya lañe nye mban. Bone melebe ma me ne volô bia mfa’a ôte. Ye’elan ôsusua na wo taté nlañan. Bia yi na Yéhôva a volô bia na bi wôk mimfufube mintilan, ajô te bi ne nye sili mfufube nsisime wé asu na ô volô bia na bi bem ôsimesane wongane mame bia lañ. Mvuse ya valé, lañe’ ôte’etek. Nalé é volô wo na ô kôme wôk jôme wo lañ. Ô ne tu’a bu’ubane nlañane Bible wôé nge wo lañe yôp été, nge ke éyoñe wo vô’ôlô be enrégistrement audio. Nge wo wô’ô ane môte mfe a lañ, ô tôñe’e ki nlañan ôte Kalate Zambe, nalé a ne volô wo na ô kôme wôk mame wo lañ, ô ba’ale me, a na ô yé’é abui mame nlañane Kalate Zambe wôé. (Jos. 1:8) Éyoñ ô maneya lañ, beta ye’elane Yéhôva asu na ô ve nye akiba amu Mejô mé, a sili nye na a volô wo na ô tôñe mame wo te lañ.

6. Amu jé é ne mfi ya sili womiene minsili a tili mame wo yé’é vôm éziñ nté wo lañe Kalate Zambe? (Fombô’ô fôtô.)

⁶ Melebe mebaé ma fe me ne volô wo na ô tu’a wôk nlañane Kalate Zambe wôé. Sili’i womiene minsili a lat a mame wo lañ. Éyoñe wo lañe nkañete éziñe ya Kalate Zambe, sili’i womiene na: ‘Nkañete wu wo kobô ajô za? Za a kobô va? A kobô ki za, a amu jé? Vôme mbé, a éyoñ évé nje mame mete me nga boban?’ Minsili mite mii volô na ô tu’a yeme nkañete ôte, a na ô bem ôsimesane wôé mame wo te yene mfi été. Nde fe nté wo lañ, tili’i bone be mame be ne volô wo vôm éziñ, nalé é volô wo na ô tu’a wôk mame wo lañ, a na ô bo teke me vuan. Ô ne fe tili minsili miziñe nge ke mame wo ke yé’é éyoñe wo too ô lañe’e. Wôlekane beta be mame wo te ba’ale. Tili’i aval ô ne tôñe mame wo te yé’é, nge ki avale wo te wô’ôtan éyoñe wo ke mane lañ. Nge ô bo nalé, wé yene Kalate Zambe ane foé Yéhôva a nga tili asu dôé.

7. Fulu fé é ne mfi éyoñe bia lañe Kalate Zambe, a amu jé? (Matthieu 24:15)

⁷ Yésus a nga jô na fulu bia yiane bi asu na bi tu’a wôk Kalate Zambe é ne​—atyeñe meyen. (Lañe’e Matthieu 24:15.) Jé é ne atyeñe meyen? Atyeñe meyen é ne fulu ja volô bia na bi ji’a yene nja ô ne zañ asimesan abaé, nsela’ane a ne zañ ôsimesan éziñ a wu ôvok, a ji’a yemelane jame be nji jô ne sañesañ. Yésus a nga liti fe na, atyeñe meyene dé volô bia na bi tu’a yemelane mame ma ye tôé minkulane mejô ya Kalate Zambe. Fulu éte é ne fe volô bia na bi tu’a yene mfi ya mame mese bia lañe Bible.

8. Aval avé bi ne liti na bi bili atyeñe meyen éyoñe bia lañe Kalate Zambe?

⁸ Yéhôva a ve bebo bisaé bé atyeñe meyen. Ajô te, ye’elane nye a sili nye na a volô wo na ô bi fulu éte. (Mink. 2:6) Jé ô ne bo asu na mimboane miôé mi wô’an a meye’elane môé? Nyoñe’ éyoñe ya fase mame wo lañ, a tili’i nja ô ne zañ mame wo lañ a mame wo yem. Bible d’étude a ne volô wo mfa’a ôte. Ô ne belane Guide de recherche pour les Témoins de Jéhovah. Bikpwelé bite bi ne volô wo na ô wô’ô atinane ya éfus éziñe ya Kalate Zambe, a na ô yen aval ô ne tôñe mame wo lañ ényiñe jôé. (Héb. 5:14) Nge wo lañe Kalate Zambe a atyeñe meyen, nalé a ne volô wo na ô tu’a wôk mame wo lañ.

LAÑE’E KALATE ZAMBE A NSÔÑANE YA YENE BIDIMA BI MAME BI NE ÉTÉ

9. Ñye’elan ôvé ya Kalate Zambe besadducéen be nga bene kañese?

⁹ Besadducéen be mbe be kôme yeme bekalate betane ba taté mintilane ya nkobô Hébreu, ve be nga biasé benya mejôô be mbe bekalate bete été. Tame yen avale Yésus a nga yalan éyoñe besadducéen be nga bôône nye nsili a lat a ñwômane miñwuan. A nga sili be na: “Ye mi nji lañe kalate Moïse, nkañete ya mon élé a be’e biyo, na Zambe a nga jô nye na: ‘Me ne Zambe Abraham, Zambe Isaac a Zambe Jacob’?” (Marc 12:18, 26) Akusa bo besadducéen be mbe be yianeya lañe bifuse bite abui biyoñ, nsili Yésus a nga sili be ô mbe ô liti’i na be nga bene kañese benya mejôô a lat ñwômane miñwuan.​—Marc 12:27; Luc 20:38.d

10. Jé bia yiane jeñe na bi bo éyoñe bia lañe Kalate Zambe?

¹⁰ Ñye’elan ôvé bia nyoñe vôm ate? Éyoñe bia lañe Kalate Zambe, bia yi na bi yeme mame mese ma bôman éfuse bia lañ, a ñye’elane bi ne nyoñ été. Éyoñe bia lañe Kalate Zambe, bi nji yi na bi yeme fo’o ve miñye’elane mi ne tyi’ibi, ve bia jeñe fe na bi fak bidima bi mame bife bi ne été. Miñye’elane mite mi ne ane biôme bi ne édima bi solô, amu é nji bo tyi’ibi ya yene bie.

11. Avale 2 Timothée 3:16, 17 a jô, aval avé ô ne yene bidima bi mame ya Kalate Zambe?

¹¹ Aval avé bi ne yene bidima bi mame ya Kalate Zambe éyoñe bia lañe nye? Tame fase jame 2 Timothée 3:16, 17 a jô. (Lañek.) Bia lañ été na, “ntilan ôse . . . ô ne mfi” mfa’a ya (1) ye’ele, (2) komekan, (3) sôane mame na me bo zôsô ne tiññ, a (4) lep. Ô ne kui na ô bo mame mete menyin éyoñe wo yé’é bekalate ya Bible ô ne te dañe lañ. Nyoñe’ éyoñe ya fase nkañete wo lañ a nsôñane ya yeme jame wo ye’ele wo a lat a Yéhôva, nsôñane wé, nge ki a lat a miñye’elane mia so be Zambe. Yene’e aval avé nkañete wo lañ ô ne bo mfi mfa’a ya komekan. Asu na ô bo de, jeñe’e na ô yem aval avé bifuse wo lañe bi ne volô wo na ô yemelane mbia mefulu ô ne wosane me, a na ô ke ôsu a wulu ba’aba’a a Yéhôva. Yene’e aval avé éfuse wo lañ é ne volô wo na ô sôane jam éziñ ne tiññ, nge ke mbia ôsimesan éziñ, éko éziñ a ne bo wu bôte be bili abeñe nkañete dôé. A jeñe’e fe na ô yen aval avé melebe me ne bifuse wo lañe me ne volô wo na ô yene mam ane Yéhôva. Nge bi ba’ale mame menyine mete ôsimesan, nalé é volô bia na bi tu’a bu’ubane nlañane Kalate Zambe wongan.

KAÑESE’E NA NLAÑANE KALATE ZAMBE Ô TYENDÉ WO

12. Amu jé Yésus a nga sili bepharisien na “Ye mi nji lañ?”

¹² Yésus fe a nga sili bepharisien na: “Ye mi nji lañe?” A nga bo de asu na a liti mbia b’asimesane be mbe be bili a lat a mimfufube mintilan. (Matt. 12:1-7)e Môs éziñ, bepharisien be nga jô na beyé’é be Yésus be nga tyam atiñe ya Sabbat. Éyoñe Yésus a nga yalane be, a nga belane bifuse ya Kalate Zambe bibaé. A nga kate fe be jam Osé a nga jô asu na a liti be na be nji tu’a wô’ô amu jé atiñe ya Sabbat é nga veeban, a na be nji ko bôte bevo’o éngôngol. Amu jé mame bepharisien be nga lañe Kalate Zambe me nji volô be na be tyendé? Amu be mbe mebun, be mbe fe be lañe’e nye a nsôñane ya jeñe bikobe bi bôte bevok a ve be mekua. Fulu éte é nga bo na be kate kôme wô’ô atinane ya mame ba lañ.​—Matt. 23:23; Jean 5:39, 40.

13. Été nsisim évé bia yiane bi éyoñe bia lañe Kalate Zambe, a amu jé?

¹³ Mejô me Yésus ma ye’ele bia na bia yiane lañe Kalate Zambe a mbamba été nsisim. Bi nji yiane vu bepharisien, bia yiane bo éjote nyul, a ôjeja’a ya yé’é. Bia yiane ‘kañese a évôvoé nleme na Mejô me Zambe me lame minkañe minleme miangan.’ (Jacq. 1:21) Nge bi ne évôvoé nlem, bii kañese na Mejô me Zambe me tyendé bia. Nge bia sa’ale fulu ya yene mame mese ve abé abé nge ke fulu mebun, mame bia yé’é Kalate Zambe a lat a nkoon éngôngol, mvam a nye’ane ma ye tyendé bia.

14. Jé é ne volô bia na bi ne yeme nge Kalate Zambe a tyendé bia? (Fombô’ô fe befôtô.)

¹⁴ Avale bia nyiñ a bôte bevok é ne bo na bi yeme nge bia jô’é na Mejô me Zambe me tyendé bia. Bepharisien be nji jô’é na Mejô me Zambe me nambe minleme miap, nalé a nga bo na be “ve bôte bijô a too ke na be ne te mekua.” (Matt. 12:7) Avale te da da, avale bia yene bôte bevok a avale bia nyiñ a be da liti nge bia jô’é na Mejô me Zambe me tyendé bia. Ye bi bili fulu ya ji’a kobô mbamba be mame bia yene be bôte bevok, nge ki na bi ne ôjeja’a ya kobô ajô ya bikobe biap? Ye bia ko bôte bevok éngôngol a ji’a jamé be, nge ki na bia yene mame bôte bevok ba bo ve abé abé a ba’ale ôviti’i ziñe nlem éyoñe ba te bia bo jam é ne abé? Biyalane bia ve minsili mite bi ne liti nge bia jô’é na mame bia lañe Kalate Zambe me nambe asimesane dangan, mimboane miangan, a avale bia wô’ôtane mam.​—1 Tim. 4:12, 15; Héb. 4:12.

NLAÑANE KALATE ZAMBE WO SOO BIA MEVAK

15. Aval avé Yésus a mbe a yene’e mimfufube mintilan?

¹⁵ Yésus a mbe a nye’e mimfufube mintilan. Nkulan ajô bia koone wô Besam 40:8 ô nga liti abim avé Yésus a ye nye’e benya mejôô. Wo jô na: “Ma yene mvaé ya bo mame wo nye’e, A Zambe wom; Ya, metiñe môé me ne me nlem été.” Ajô te a mbe mevak ya ke ôsu a kañe Yéhôva. Bia fe bi ne bo mevak nge bia lañe Kalate Zambe a jeñe na bi nye’e nye.​—Bsa. 1:1-3.

16. Mame mevé wo yiane bo asu na ô yene mfi ya nlañane Kalate Zambe wôé? (Fombô’ô nka’ale ô ne nlô ajô na “Mejô Yésus a nga jô me ne volô bia na bi wôk mame bia lañ.”)

¹⁶ Bia yiane tôñe mbamba éve’ela Yésus a meleb a nga ve bia, a ke ôsu a lañe Kalate Zambe nya nlañane. Bi ne tu’a bu’ubane nlañane Kalate Zambe wongan éyoñe bia ye’elan, éyoñe bia lañe nye ôte’etek, éyoñe bia bôé biabebiene minsili nté bia lañe nye, a éyoñe bia tili bone be mame be ne bo bia mfi. Bi ne belan atyeñe meyen éyoñe bia nyoñ éyoñe ya fase mame bia lañe Kalate Zambe a zene ya bekalate bangan. Bi ne tu’a yeme belane Kalate Zambe éyoñe bia ve ngule ya lañe bifuse bi ne teke lañ éyoñ ése, a jeñe bidima bi mame bi ne nkañete ôte. Bi ne jô’é na Mejô me Zambe me tyendé bia éyoñe bia ba’ale mbamba été nsisime nté bia lañe me. Nge bia ve ngule jangan ése na bi bo mame mete, bii yene mfi ya nlañane Kalate Zambe wongan a bia ye tu’a subu Yéhôva bebé.​—Bsa. 119:17, 18; Jacq. 4:8.