ATURIAHANI 49
UREMU 44 Lafurieidun le nidiheribei
Gayaraati tíderaguniwa liliburun Hobu lun wíchugun adundehani buiti
“Aganbabéi lubeiti nererun Hobu” (HOB. 33:1).
LE LUNBEI WATURIAHANI
Gayaraati tíderaguniwa liliburun Hobu asubudirei ida luba lan wíchugun adundehani buiti.
1, 2. Ka sügǘ hénrenguti gádanbalin Eliú hama ǘrüwa lupaanágu?
BURUGUA meha uganu lau lóufudagun lidan sun fulasu féridi laali lan Hobu aban wügüri rísiti ani subudiwati sun lúmati. Dan le híchugubei ǘrüwa lumadagu Hobu ha gíribaña: Elifási, Bilüdádü luma Sofarü fe luagu le asuseredubei lun aba haweiyasuhan Usun lun híchugun gurasu lun. Dan le hachülürünbei aba híchugun fe luagu lanarime lamiselu le gádanbalin Hobu.
2 Samina humá luagu le asuseredubei. Aba leferidiruni Hobu sun lúmati. Hilaguatiña lilügüniña kameyu, mudún, bágasu hama burigü ani ha erederubaña aba hiweruhóuniwa. Áfarawaguatiña giñe hiibe-agei ha eseriwidubaña lun, hilagua hagía sun lisaanigu dan le téiguadunbei muna hawagun. Lanwoun lira, aba ladagarun aban lanarime sandi luagu Hobu buin liña lúgubu lau guméi ani gari buriti. Eibu ayarafadeina hamá ǘrüwa wügüriña hagía aba harihini Hobu ñun ligibuagun baligi ani lau lanarime íruni. Ka hadügübei ǘrüwa wügüriña ha? Aba hañuurun lurugabu Hobu ani rédeitiña sedü weyu ñein maniñu, mariñagunga ni kata (Hob. 2:12, 13). Dan lárigiñe, aba giñe lachülürün aban wügüri nibureingili gíriti Eliú aba giñe lañuurun ñein yarafa. Lagumuhóun, aba lagumeserun Hobu íñaraguei weyu le lagüriahounbei ani busén ligía lounwen (Hob. 3:1-3, 11). Furanguti megei lani hídehan lumadagu. Kábati hadüga wügüriña ha lidan sügǘ hénrenguti le? Harufudubei lau le hariñagubei luma lau le hadügübei anhein aban habéi umadagu buítiña ha beresebaña lau Hobu. Ariha waméi le hadügübei.
3. Kaba wariha lidan aturiahani le?
3 Adügati Heowá lun labürüdüni Moisesi dandu le lariñagubei Eliú kei le hariñagubei ǘrüwa lupaanágu. Lúmagiñeti Heowá dimurei le lariñagubei Eliú, ánheinti lídangiñe dimurei le lariñagubei Elifási lúmagiñeti aban sífiri wuribati (Hob. 4:12-16; 33:24, 25). Afuranguagüda lumuti katei le ka lan uagu anihein lubéi lídangiñe ariñahani le tidan liliburun Hobu buíduburiti, lau sun lira, anihein giñe lídangiñe mabuidunti. Lidan aturiahani le, warihibei ida luba lan líderaguniwa adundehani le dan le wíchugun adundehani lun somu gürigia. Furumiñe wayanuhaba hawagu ǘrüwa lumadagu Hobu, lárigiñe wayanuhaba luagu lubuidun hénpulu le larufudubei Eliú. Lidan kada kesi warihibei ka lan buiti gayaraabei meha hasagaruni ísüraelina lídangiñe, lúmati ka lan buiti gayaraabei wasagaruni lídangiñe uguñe weyu.
DIMUREI LE BURÍ LARIÑAGUBEI ELIFÁSI, BILÜDÁDÜ LUMA SOFARÜ
4. Ka uagu mibihin habéi meha lupaanágu Hobu híchugun gurasu lun? (Ariha huméi giñe dibuhu).
4 Ariñagatu Bíbülia dan lan le híchugubei ǘrüwa lumadagu Hobu fe luagu sun lamiselu le gádanbalin, “aba haranserun lun houdin ámalihei, íchiga dǘgüdaguaü lun lidan ligarigu” (Hob. 2:11). Lau sun lira ǘrüwañein katei adügüti lun mibihin hamani le gabugürübaliña. Furumiñe, manügün hamuti hadaani lun haganbuni Hobu lun gunfuranda hamani le gádanbalin. Kei hénpulu, charatiña lau hariñagun labeichuñein lan Bungiu Hobu luagu somu figóu le ladügübei (Hob. 4:7; 11:14).a Libiaman, saragu lídangiñe dimurei le hariñagubei meseriwínti adügati lun wuriba lan lasandiragun Hobu lungua ani bulesei lumutu dimurei burí ligía lanigi. Kei hénpulu, ǘrüwagubei hagía ariñagatiña dimurei le buídubei laganbun lau sun lira málati (Hob. 13:12). Magudemehabuti Bilüdádü ariñagati lun Hobu gibe lan lariñagun (Hob. 8:2). Ánheinti Sofarü, ariñagati lun Hobu lábugiñegua “ibidiougua tau” (Hob. 11:12). Lǘrüwan, lau sun mébedagun hamá lun ayanuhatiña luma lau uéiriguni, lau éregu ani adügeina bula lau ani rúina hagía lidurun (Hob. 15:7-11). Mama meha háluahaña wügüriña ha lun híchugun gurasu lun Hobu ni lun hederebudagüdüni lafiñen, le meha habusenrunbei lun harufuduni chará lan.
Dan le wíchugun adundehani o wererehan lun aban gürigia, madüga wamá lun lasandiragun lungua íñutima wamá luéi, le wabusenrubei wibihin lun wíderaguni. (Ariha huméi párafu 4).
5. Ka libihinbei Elifási, Bilüdádü luma Sofarü lau dimurei le hariñagubei lun Hobu?
5 Lárigiñe lagumuchun layanuhan Elifási, Bilüdádü, Sofarü luma Hobu, ábati wuribatimarügü lan lasandiragun Hobu lungua (Hob. 19:2). Gunfuranda wamuti ka lan uéigiñe lasandiragua Hobu lungua wuriba. Ligía layanuhanbei luéigiñegua ani adügati katei le lun lariñagun dimurei le moun lumuti yebe lun lariñaguni (Hob. 6:3, 26). Múaranti le hariñagubei ǘrüwa lupaanágu Hobu luma lisaminan Heowá ani óusera hamuti Hobu lau magudemehabuni. Lau hadügüni le, hígiraguagüdüña meha houngua lun layusuruniña Mafia lun labürühan larüna Hobu (Hob. 2:4, 6). Ida liña funa san hasagarun ísüraelina saragu buiti lídangiñe abahüdaguni le ani ida luba gayara lan wasagarun saragu buiti lídangiñe uguñe weyu?
6. Ka meha gayaraabei hafurendeirun aguseragüdütiña ísüraelina lídangiñe luriban hénpulu le líchugubei Elifási, Bilüdádü luma Sofarü?
6 Buiti le meha gayaraabei hasagaruni ísüraelina. Dan le líchugunbalin Heowá lilurudun houn ísüraelina, aba lanúadirun fiu wügüriña subudihabútiña lun haguseragüdüniña lílana Ísüraeli luma lun híderaguniña ísüraelina lun gaganbadi hamá lun lilurudun (2 Lur. 1:15-18; 27:1). Mosu meha haganbuniña aguseragüdütiña ha ísüraelina buidu lubaragiñe híchugun somu adundehani houn o lubaragiñe hasiadiruniña (2 Kro. 19:6). Mosu meha giñe hakutihan libügürü hakesin gürigia adüga hagíame álügüdahani lubaragiñe hasaminarun subudi hamaali lan sun katei (2 Lur. 19:18). Dan meha le liabin somu gürigia amuriaha ídemuei hama, mosu meha hayanuhan lun lau ínsiñeni ani mama lau irofuni. Ka uagu? Lugundun ánhaña meha adüga lun wuriba lan lasandiragun gürigia ligía lungua, maweiyasunbei adararoun lanigi houn lun lariñaguni le gádanbalin (Afu. 22:22-24). Anihán fiu katei buiti le meha gayaraabei hafurendeiruni aguseragüdütiña ísüraelina lídangiñe abahüdaguni luáguti Hobu.
7. Amu hawéi aguseragüdütiña, kátaña meha gayaraabei híchugun adundehani o eweridihani houn amu lidan binadu Ísüraeli, ani ka meha gayaraabei hafurendeirun lídangiñe abahüdaguni luáguti Hobu? (Ariñawagúni 27:9).
7 Furanguti mámarügüñanu lan meha aguseragüdütiña gayara híchugun adundehani o eweridihani houn ísüraelina. Le linarün katei, furumiñeguarügü gürigia, gayaraati meha líchugun adundehani lun le emegeirubalin, aban lan yebe nibureinti o aban lan gürigia derebuguhali, wügüri lan yebe o würi. Sun gürigia ha gayaraati hídehan lun gayara lan layarafadun somu gürigia lun Heowá o lun labuiduragüdüni igaburi mabuidunti le luágubei (Sal. 141:5). Ligía meha agurabúbei lúmagiñe aban umadaü le buiti (aliiha huméi Ariñawagúni 27:9). Lau hararamagun ísüraelina asaminara luagu luriban hénpulu le meha híchugubei ǘrüwa lupaanágu Hobu, gayaraabei meha hafurendeirun luagu le moun lubéi hadügüni o hariñaguni dan le híchugun adundehani o eweridihani houn amu.
8. Ka moun lubéi wadügüni dan le wíchugun adundehani o eweridihani houn amu? (Ariha humóun giñe iyawaü).
8 Buiti le wasagarubei lídangiñe abahüdaguni luáguti libagari Hobu. Súnwandan busén wamá wíderaguniña wábirigu dan le hásügürün lídangiñe lénrengunga, lau sun lira, moun lumuti wéiguadun lidoun charati le hadügübei ǘrüwa lupaanágu Hobu. Furumiñe, lubaragiñe wóufudahan ariñaga furumiñeguarügü katei chouru waméi subudi lan sun lácharagun katei woun. Libiaman, mosu wachoururuni tídangiñe lan Bíbülia wasagarei adundehani le wíchugubei, mama lídangiñe le wasaminarubei o le ásügürübei woun, kei ladügüni Elifási saragu wéiyaasu (Hob. 4:8; 5:3, 27). Ani le lǘrüwan, moun lumuti wayusurun dimurei abuleseihati o wásurun ariñaga. Haritagua wamá yusu lan Elifási hama lupaanágu fiu dimurei le inarüniti darí lun layusurun apostolu Pábulu lídangiñe dimurei ligía tidan gárada burí to labürühaboun (ariha huméi le lariñagubei Hobu 5:13 lumoun le lariñagubei 1 Korintuna 3:19). Lau sun lira, iyeeni liibe-agei katei le hariñagubei luagu Bungiu ani adügati sun katei le lun wuriba lan lasandiragun Hobu lungua, ligía lariñagubei Heowá luagu mariñagun hamani meha inarüni (Hobu 42:7, 8). Dan le wíchugun adundehani o eweridihani houn amu, mosu wóunigiruni le wariñagubei luéi hasaminarun deré tan lanigi Heowá o mínsiñe hamá lun. Ariha waméi guentó ka lan gayaraabei wafurendeiruni lídangiñe lani Eliú hénpulu.
Danme le wayanuhan luma somu íbiri, 1) chouru waméi lácharagun sun katei, 2) yusu wamóun Lererun Bungiu, ani 3) ayanuha wamá lun lau ínsiñeni. (Ariha huméi párafu 8).
DIMUREI BURÍ LE LARIÑAGUBEI ELIÚ
9. Ka uagu mégeigili lubéi meha Hobu ídemuei, ani ida liña líchuguni Heowá ídemuei ligía lun?
9 Asigenehatiña ǘrüwa lumadagu nege Hobu luma luagu saragu dan. Asigenehatiña saragu darí lun anihein lan 28 kapítulu tidan Bíbülia lau sigenei ligía. Ani liibe-agei lídangiñe le hariñagubei arufudati gáñiñanu lan ani maguraasun hagía. Ligía lábürühanbei larüna Hobu ani mégeiti meha lichugúniwa dandu dǘgüdaguaü kei adundehani lun. Ka ladügübei Heowá lun líderaguni? Yusu lumuti meha Heowá Eliú lun líchugun adundehani lun Hobu. Ka funa san uagu lagurabahan Eliú saragu dan lun layanuhan? Ligía guánarügü ariñagubei: “Kei nibureingidina lubéi, ani gürigia wéiyaaña huguya, mabusenruntina yebe nariñaguni naritagun” (Hob. 32:6, 7). Subudi lumuti meha Eliú liibe-agei lan dan ladüga lan subudi luma irumudiri lunti lan yebe chu lan hau gürigia derebuguhaña. Lárigiñe laganbuni Eliú Hobu hama lupaanágu lau gaguraasuni, aba lasaminarun Eliú siñá lan lerederun maniñu, ábagubeiti layanuhan. Ligía lariñagunbei: “Machuuragüdünti liibe irumu lau ni aban, manügünti giñe ídiumaü aban gunfurandaü úaraguati lúmagua” (Hob. 32:9). Ariha waméi ka lan lariñagubei lárigiñe luma ida liña lan lariñaguni.
10. Ka ladügübei Eliú lubaragiñe líchugun adundehani lun Hobu? (Hob. 33:6, 7).
10 Lubaragiñe lagumeserun Eliú íchiga adundehani lun Hobu, busenti meha lun darangilu lan lasandiragun Hobu lungua luma lun aranseñu lan lun laganbuni le lunbei lariñaguni lun. Ida liña ladügüni? Furumiñe, mosu meha lárügüdagun lungua lugundun gáñiñein meha lárigiñe laganbuni sun dimurei málati le hariñagubei wügüriña hagía (Hob. 32:2-5). Lárigiñe lárügüdagun lungua, aba layanuhan luma Hobu lau saragu ínsiñeni. Kei hénpulu, aba lariñagun lun: “Wagía biángubei, aban wabu ligibugiñe Bungiu” (aliiha huméi Hobu 33:6, 7). Furanguti larihín aganba lani meha Eliú sun le lariñagubei Hobu lugundun aba láguyuguagüdüni dimurei burí le lariñagubei Hobu dan le lererehanbei lun (Hob. 32:11; 33:8-11). Dan lárigiñe, aba ladügüni ligiaméme dan le líchugunbei ámuya adundehani lun (Hob. 34:5, 6, 9; 35:1-4).
11. Ida liña meha líchugun Eliú adundehani lun Hobu? (Hob. 33:1).
11 Dan le lagumeserunbei Eliú íchiga adundehani lun Hobu, adüga lumuti lau saragu inebesei ani madügünti lun lasandiragun Hobu lungua mebegi lan. Kei hénpulu, wati lun Hobu lau liri, aban katei le madügün habéi ha híbiri (aliiha huméi Hobu 33:1). Lanwoun lira, lau saragu ínsiñeni aba líchugun chansi lun lun layanuhan. Másiñati haritagua lani áluga lan yebe layanuhan lidan aniha lan Hobu asigeneha hama ǘrüwa lupaanágu (Hob. 32:4; 33:32). Wéridi lumuti giñe lun góunigi lani ligaburi lariñaguni katei ani haritaguagüdaléi lun weiri lan lichú lau Heowá, gabafu lan, richá lan, úaragua lan ani hínsiñehabu ligía (Hob. 36:18, 21-26; 37:23, 24). Chóuruti adüga lan dimurei buiti le lariñagubei Eliú lun aranseñu lan Hobu lun libihin lanwoun adundehani lúmagiñe Heowá (Hob. 38:1-3). Ida liña gayara lan meha hasagarun ísüraelina buiti lídangiñe hénpulu le líchugubei Eliú ani ida luba gayara lan wasagarun buiti lídangiñe uguñe weyu?
12. Ida liña meha layusuruniña Heowá profetagu lun líderaguniña lumutuniña, ani ka meha gayaraabei hafurendeiruni ísüraelina lídangiñe lubuidun lani Eliú hénpulu?
12 Buiti le meha gayaraabei hasagaruni ísüraelina. Liibe-agei dan yusu lumutiña meha Heowá profetagu lun harufudahan luma lun hererehan houn ísüraelina. Lidan hadaani alidihatiña, yusu lumutu meha Heowá profeta Débora lun tíchugun adundehani houn lumutuniña, yusu lumuti giñe Samueli, lau sun meha nibureingili lan lun ladundehaniña ísüraelina (Ali. 4:4-7; 5:7; 1 Sam. 3:19, 20). Ani lidan hadaani urúeigu, súnwandan meha lóunahan profetagu lun hederebudagüdüni hafiñen lumutuniña luma lun hererehan houn ha adireirubaña luéi áhuduraguni inarüniti (2 Sam. 12:1-4; Adü. 3:24). Lau meha hararamagun ísüraelina asaminara luagu lubuidun hénpulu le lígirubei Eliú, gayaraati hamuga meha hafurendeirun lúmagiñe lun hasubudiruni kaba lan meha hadüga o hariñaga dan le lunti lan meha híchugun adundehani o eweridihani houn amu.
13. Ida luba gayara lan wáyeihani lani Eliú hénpulu dan le wíchugun dǘgüdaguaü houn íbirigu?
13 Buiti le wasagarubei lídangiñe abahüdaguni luáguti libagari Hobu. Ítara kei meha Eliú hama profetagu ísüraelina, wagía kristiánugu, subudigüda wamuti giñe ka lan lugundanbei Bungiu ani tídangiñeti giñe Bíbülia le warufudahabei. Lanwoun lira, dan le wíchugun adundehani houn íbirigu, yúsutiwa dimurei le ruti gurasu luma dǘgüdaguaü (1 Ko. 14:3). Wéiyaañatima lidan afiñeni lúnbaña hóunigiruni ligaburi hayanuhan, lunti hayanuhan lidan aban igaburi le arufuduti ínsiñehabuni ani ru ligía gurasu houn íbirigu, dandu houn wügüriña kei houn würiña, íbini dan le hayanuhan hama íbirigu ha gáñibaña o hama ha ariñagubaña burí dimurei le mámagu ligía dan burí le hásügürün lídangiñe sügǘ hénrenguti (Hob. 6:3; 1 Tesa. 5:14).
14, 15. Ida luba láyeihani aban wéiyaali lidan afiñeni Eliú?
14 Samina wamá luagu sügǘ le. Lidan aban damuriguaü, aba lidin aban wéiyaali lidan afiñeni luma aban íbiri abisidaha aban íbiri würi to lauboun lanarime íruni lun híchugun dǘgüdaguaü tun. Lidan añaha lan ayanuha tuma, aba tariñagun íbini lan ñüdün tan adamuridagua ani furí tuguya apurichiha, masandi tan ugundani. Kábati ladüga wéiyaali lidan afiñeni lidan aban sügǘ kei le?
15 Le furumiñeti katei le lunbei ladügüni, lunti láfaagun lun lasubudiruni ka lan uéigiñe tasandiragua íbiri to tungua lau lanarime íruni. Lun lira, mosu hadügün álügüdahani tun ani aganba hamounme giñe. Másiñati samina tan íbiri to mínsiñe tan lun Bungiu, o másiñati nidiheri tan “luagu burí katei lánina ibagari” (Luk. 21:34). Libiaman katei le lunbei ladügüni, layanuhan luagu katei buiti le tadügübei, kei burí lau tidin adamuridagua o tidin apurichiha íbini anihein lan lanarime íruni tuagu. Lagumuhóun, danme le gunfuranda laali wéiyaali lidan afiñeni ka lan uagu lábürühan tarüna íbiri, gayaraahalime layusurunu Bíbülia lun líderagunu lun gayaraabei lan tachoururuni hínsiñe tan lun Heowá (Gal. 2:20).
SIGÍ WAMÁ AFURENDEIRA TÍDANGIÑE LILIBURUN HOBU
16. Ka lunbei wadügüni lun wasigirun afurendeira tídangiñe liliburun Hobu?
16 Furendeihadiwa saragu tídangiñe liliburun Hobu! Lidan aturiahani le lubaragiñebei le, arihatiwa ka lan uagu lígira Bungiu lun ñein lan asufuriruni luma ka lan lunbei wadügüni lun gayaraabei lan wawandun. Ani lidan aturiahani le, furendeihadiwa dan lan le wíchugun adundehani, moun lumuti lan wáyeihani luriban hani ǘrüwa lupaanágu Hobu hénpulu, lunti lan wáyeihani lubuidun hénpulu le lani Eliú. Danme le wíchugun adundehani lun somu íbiri, lunti waturiahani le furendei wamaalibei tídangiñe liliburun Hobu. Ánheinti lüha lubéi maliihan wamanu, buídubei hamuga lun wadügün aransehani lunya waliihanu. Chóuruti humemegiru lan liliburun Hobu uguñe weyu ítara kei dan meha le tabürüdǘnbei.
UREMU 125 Gúndaati le gudemehabubei
a Genegeti aban lan sífiri wuribati adügübei lun lafiñerun Elifási úa lan ni aban gürigia úaraguati ligibugiñe lagu Bungiu ligía siñá lubéi nege hagundaaragüdüni. Rédeiti luriban dimurei le lichügüwagun Elifási darí lun láguyuguagüdüni saragu wéiyaasu lidan burí liyanun (Hob. 4:17; 15:15, 16; 22:2).