Rbʼiʼ Jehová kan kʼo rqʼij chwäch Jesús

1, 2. a) ¿Achkë xuʼän Jesús ri aqʼaʼ taq majanä tkamsäx? b) ¿Achkë xtqatzʼët chpan re tjonïk reʼ?

TAQ xa kʼa riʼ jbʼaʼ tchapatäj ri 14 de nisán rchë ri jnaʼ 33, Jesús xmöl riʼ kikʼë rapóstoles chpan ri rkaʼn nivel che rä jun jay. Ya riʼ xbʼanatäj jun jueves chaqʼaʼ taq xa jbʼaʼ wä chik nrajoʼ rchë nkʼayïx Jesús, rchë nqʼat tzij pa rwiʼ, rchë nbʼix chrij chë tkamsäx, rchë nchʼay chqä nkamsäx. Taq xekʼachöj yän che waʼin, ryä xtzjon rkʼisbʼäl mul kikʼë rapóstoles rchë xkʼuqbʼaʼ kikʼuʼx. Chrij riʼ, taq kʼa riʼ jbʼaʼ keʼel äl jontir, Jesús kan rkʼë ronojel ran xchʼö rkʼë Rtat. Ri xuʼij Jesús ri aqʼaʼ riʼ che rä Rtat xtzʼibʼäx qa rma ri apóstol Juan chpan Juan capítulo 17.

² Chpan re tjonïk reʼ, xtqatzʼët achkë nqatamaj qa chrij ri oración ri xuʼän Jesús. Xtqatzʼët achkë wä najin nuquʼ ri aqʼaʼ riʼ y achkë xjeʼ más rqʼij chwäch ryä taq xjeʼ chwäch Rwachʼlew.

«RÏN NKʼUTUN ABʼIʼ CHKIWÄCH»

3. ¿Achkë xuʼij Jesús chrij rbʼiʼ Jehová, y achkë xrajoʼ xuʼij ryä? (Juan 17:6, 26).

³ Taq Jesús xchʼö rkʼë Jehová, ryä xuʼij ya reʼ che rä: «Rïn nkʼutun abʼiʼ chkiwäch». Y ya riʼ kan kʼo wä rqʼij chwäch ryä, rma riʼ kamul xuʼij ya riʼ che rä (taskʼij Juan 17:6, 26). ¿Xrajoʼ komä xuʼij Jesús chë xa xuʼ xkʼüt chkiwäch rtzeqelbʼëy chë rbʼiʼ Dios ya riʼ Jehová? Manä, ma ke riʼ ta. Nqaʼij riʼ rma rtzeqelbʼëy ye judíos wä chqä rbʼiʼ Dios tzʼibʼatäl wä jbʼaʼ ma 7,000 mul chpan ri Escrituras Hebreas. Taq Jesús xuʼij chë xkʼüt rbʼiʼ Dios chkiwäch, ryä xrajoʼ xuʼij chë xkʼüt chkiwäch achkë riʼ Jehová, achkë rchʼobʼon nuʼän, achkë yeruʼän y achkë naʼoj ye kʼo rkʼë. Majun ta wä chik jun rtaman más rwäch Jehová chwäch ryä, rma riʼ majun ta wä chik jun winäq xtkowin xtkʼüt kʼïy chkiwäch chrij Dios.

4, 5. a) ¿Achkë nbʼanö chë rbʼiʼ jun winäq njeʼ rqʼij chwäch jun chik? Tayaʼ jun ejemplo. b) ¿Achkë xbʼanö chë ri apóstoles kan xjeʼ rqʼij rbʼiʼ Jehová chkiwäch?

⁴ Tqaquʼ na peʼ rij ya reʼ. Tqabʼanaʼ che rä chë chpan acongregación kʼo jun ukʼwäy bʼey ri David rbʼiʼ chqä rtaman yeruʼän operar winäq. Rkʼë jbʼaʼ kan kʼïy chik jnaʼ ataman pä rwäch. Ye kʼa tqabʼanaʼ che rä chë kʼo jun qʼij rït xawïl jun yabʼil. Chanin yatekʼwäx chpan ri hospital akuchï nsamäj wä ri qachʼalal riʼ y ryä nuʼän jontir ri kʼo pa rqʼaʼ rchë yaturkʼachojsaj. ¿Tapeʼ chë komä kan más na chik xtawajoʼ ri qachʼalal riʼ? Y rkʼë jbʼaʼ ronojel mul ri xtakʼoxaj rbʼiʼ, xtnatäj chawä achkë xuʼän ryä awmä rït. Tapeʼ chawäch rït David jun ukʼwäy bʼey pa congregación, majun bʼëy xtamestaj ta chë ryä xtoʼö awchë rchë ma xakäm ta. Ntel chë tzij chë komä ri qachʼalal riʼ kʼo más rqʼij chawäch rït.

⁵ Ke riʼ chqä xbʼanatäj kikʼë rtzeqelbʼëy Jesús. Tapeʼ kitaman wä chik rbʼiʼ Jehová, ryeʼ xkitamaj más rwäch ryä. Rma riʼ taq nkikʼoxaj wä rbʼiʼ, npë wä pa kijolon jontir ri kitaman chrij ryä. ¿Ye kʼa achkë rbʼanik xkitamaj más rwäch Jehová? Ryeʼ xkitamaj riʼ rma Jesús. Ryä kan xqʼalajin rnaʼoj Rtat chrij rkʼë jontir ri xuʼij chqä ri xuʼän taq xjeʼ chwäch le Rwachʼlew. Taq rapóstoles xkitzʼët achkë rnaʼoj xuʼän Jesús kikʼë ri winäq chqä achkë rbʼanik xkʼüt rchʼaʼäl Dios chkiwäch, ryeʼ xkitamaj más rwäch Jehová (Juan 14:9; 17:3).

«ABʼIʼ, RI XAYAʼ CHWÄ RÏN»

6. ¿Achkë xrajoʼ xuʼij Jesús taq xuʼij chë Jehová xyaʼ rbʼiʼ che rä? (Juan 17:11, 12).

⁶ Jesús xuʼij ya reʼ chkij rtzeqelbʼëy taq xchʼö rkʼë Jehová: «Keʼachajij rma abʼiʼ, ri xayaʼ chwä rïn» (taskʼij Juan 17:11, 12). ¿Ntel chë tzij riʼ chë Jesús ütz chqä nbʼix Jehová che rä? Manä, ma ke riʼ ta. Taq Jesús xtzjon chrij rbʼiʼ Jehová, ryä xuʼij «abʼiʼ». Reʼ ntel chë tzij chë Jesús ma xjalatäj ta rbʼiʼ; ryä ma xbʼix ta «Jehová» che rä. ¿Achkë kʼa xrajoʼ xuʼij Jesús taq xuʼij chë Jehová xyaʼ rbʼiʼ che rä? Tnatäj chqë chë Jesús ya riʼ ri ntaq rma Jehová rchë nuqʼaxaj rtzij chkiwäch nkʼaj chik. Ryä xtaq pä rma Rtat aweʼ chwäch Rwachʼlew y pa rbʼiʼ Rtat xeruʼän wä milagros (Juan 5:43; 10:25). Chqä, rbʼiʼ Jesús ntel chë tzij «Jehová nkolö qchë». Achiʼel nqatzʼët, ri achkë ntel chë tzij rbʼiʼ Jesús, kʼo chqä rbʼiʼ Jehová chpan.

7. Tayaʼ jun ejemplo rchë nakʼüt achkë rma Jesús xkowin xtzjon pa rbʼiʼ Jehová.

⁷ Rchë nqʼax más ya reʼ chqawäch, tqaquʼ rij ya reʼ. Jun qʼatöy tzij nkowin nuchaʼ jun rchiʼil ri nsamäj rkʼë pa qʼatbʼäl tzij y nutäq äl rchë ntzjon pa rbʼiʼ ryä chkiwäch nkʼaj chik. Ri xtuʼij rchiʼil kan kʼo rqʼij, rma kan yë ryä bʼiyon äl che rä ri kʼo chë nuʼij. Ke riʼ chqä xuʼän Jehová, ryä xchaʼ Jesús y xtäq pä chwäch Rwachʼlew rchë ntzjon pa rbʼiʼ ryä (Mat. 21:9; Luc. 13:35).

8. ¿Achkë ntel chë tzij taq Jehová xuʼij chë Jesús bʼenäq pa rbʼiʼ ryä? (Éxodo 23:20, 21).

⁸ Le Biblia nuʼij chë Jesús ya riʼ «ri Tzij» rma ksan rma Jehová rchë nuʼij chkë ri ángeles chqä chkë ri winäq achkë nkʼatzin nkiʼän (Juan 1:1-3). Rkʼë jbʼaʼ ri ángel xtäq Jehová rchë xkʼwaj kibʼey ri israelitas chwäch ri tzʼiran ilew chqä xerchajij, ya riʼ Jesús. ¿Achkë rma ri israelitas xkʼatzin xkinmaj rtzij ri ángel riʼ? Jehová xuʼij achkë rma. Ryä xuʼij: «Ryä bʼenäq pa nbʼiʼ rïn» (taskʼij Éxodo 23:20, 21).a Reʼ ntel chë tzij chë Jesús ya riʼ ri rchaʼon Jehová rchë ntzjon pa rbʼiʼ, rchë nutoʼ chwäch xa bʼa achkë tzʼukün tzij nbʼan chrij chqä rchë nuʼän loqʼoläj che rä rbʼiʼ.

«NATAʼ, TANMIRSAJ ABʼIʼ»

9. ¿Achkë rma qataman chë rbʼiʼ Jehová kan kowan wä rqʼij chwäch Jesús?

⁹ Achiʼel xqatzʼët qa, taq Jesús majanä wä tpë chwäch Rwachʼlew, ryä kan kowan wä rqʼij rbʼiʼ Jehová chwäch, y kan xkʼüt ya riʼ taq xjeʼ chwäch Rwachʼlew. Rkʼë jontir ri xuʼän, xkʼüt chë kowan wä rqʼij rbʼiʼ Rtat chwäch. Taq ya xa nkʼis rsamaj aweʼ chwäch Rwachʼlew, Jesús xuʼij ya reʼ che rä Jehová: «Nataʼ, tanmirsaj abʼiʼ». Kan xa xuʼ xuʼij riʼ, Rtat kan rkʼë kuw rchʼaʼäl xuʼij pä ya reʼ che rä chlaʼ chkaj: «Nnmirsan pä, y xtinnmirsaj chik jun bʼëy» (Juan 12:28).

10, 11. a) ¿Achkë xuʼän Jesús rchë xnmirsaj rbʼiʼ Jehová? (Tatzʼetaʼ chqä ri achbʼäl). b) ¿Achkë rma nkʼatzin nbʼan loqʼoläj che rä rbʼiʼ Jehová chqä nchʼajchʼobʼëx?

¹⁰ Jesús chqä xnmirsaj rbʼiʼ Rtat. ¿Achkë rbʼanik xuʼän riʼ? Jun rbʼanik xuʼän riʼ ya riʼ taq xtzjoj chkë nkʼaj chik chrij ri jaʼäl taq naʼoj ye kʼo rkʼë Jehová chqä chrij ri yerbʼanon qa. Ye kʼa ma xa xuʼ ta ya riʼ xuʼän rchë xnmirsaj rbʼiʼ Dios. Ryä rtaman wä chë nkʼatzin nbʼan loqʼoläj che rä rbʼiʼ Jehová chqä chë nkʼatzin nchʼajchʼobʼëx. Y xkʼüt chë kan kowan rqʼij nbʼan ya riʼ, rma riʼ xuʼij chkë rtzeqelbʼëy chë tkiʼij ya reʼ che rä Dios taq yechʼö rkʼë. Ryä xuʼij: «Qatat ri yït kʼo chlaʼ chkaj, nqarayij chë tbʼan loqʼoläj che rä abʼiʼ» (Mat. 6:9).

¹¹ ¿Achkë rma nkʼatzin nbʼan loqʼoläj che rä rbʼiʼ Jehová chqä nchʼajchʼobʼëx? Rma, chpan ri jardín de Edén, Satanás xqʼabʼaj tzij chrij Jehová chqä xuʼij chë ryä xa jun ajtzʼuküy tzij chqä chë najin yerqʼät Adán y Eva rchë ma kiʼ ta kikʼuʼx nkiʼän (Gén. 3:1-5). Ri Diablo chqä xrajoʼ xuʼij chë jontir ri nuʼän Jehová ma pa rbʼeyal ta nuʼän che rä. Ri tzʼukün taq tzij riʼ xkitzʼilbʼisaj rbʼiʼ Jehová. Y taq xqʼax ri tiempo, pa rqʼij qa Job, Satanás xuʼij chë jontir ri nkiyaʼ rqʼij Jehová nkiʼän riʼ xa rma ryä nuyaʼ utzil pa kiwiʼ. Y ri jun ajtzʼuküy tzij riʼ xuʼij chë majun ta jun winäq xtyaʼ na rqʼij Jehová we yerqʼaxaj kʼayewal pa rkʼaslemal (Job 1:9-11; 2:4). Xkʼatzin tiempo rchë xqʼalajin achkë kantzij xtzjon: Jehová o Satanás.

«RÏN NYAʼ NKʼASLEMAL»

12. ¿Achkë ma xkʼewaj ta xuʼän Jesús rma kowan nrajoʼ rbʼiʼ Jehová?

¹² Jesús kowan nrajoʼ Rtat, rma riʼ xuʼän jontir ri kʼo pa rqʼaʼ rchë xuʼän loqʼoläj che rä rbʼiʼ chqä rchë xchʼajchʼobʼej. Rma riʼ ryä xuʼij: «Rïn nyaʼ nkʼaslemal» (Juan 10:17, 18). Jesús ma xkʼewaj ta xyaʼ riʼ pa kamïk rma rbʼiʼ Jehová.b Adán y Eva —ri naʼäy taq winäq ri ma xjeʼ ta mak chkij— xkiyaʼ qa kij chwäch Jehová y xa yë Satanás xkinmaj rtzij. Ye kʼa Jesús ma xkʼewaj ta xpë chwäch Rwachʼlew rma xrajoʼ xkʼüt chë kowan nrajoʼ Rtat, y xkʼüt ya riʼ taq xnmaj rtzij (Heb. 4:15; 5:7-10). Ryä ma xyaʼ ta qa Jehová tapeʼ xkamsäx chwäch cheʼ (Heb. 12:2). Ke riʼ rbʼanik xkʼüt chë kowan nrajoʼ Rtat chqä rbʼiʼ.

13. ¿Achkë rma kan ütz chë yë Jesús xkʼutü chë Satanás xa jun ajtzʼuküy tzij? (Tatzʼetaʼ chqä ri achbʼäl).

¹³ Rkʼë jontir ri xuʼän pa rkʼaslemal, Jesús xkʼüt chë ri ajtzʼuküy tzij ya riʼ Satanás y ma yë ta Jehová (Juan 8:44). Majun ta chik jun ri rtaman más rwäch Jehová chwäch Jesús. Rma riʼ, xa ta kantzij jojun chkë ri xqʼabʼaj Satanás chrij Jehová, Jesús rtaman ta riʼ. Ye kʼa ryä kan xyaʼ chwäch ran nuchʼajchʼobʼej rbʼiʼ Jehová, yajün taq achiʼel ta xqʼalajin chë Jehová ma xtoʼ ta pä chik. Ryä más ütz xnaʼ xkamsäx chwäch nuqʼäj rtzij Rtat (Mat. 27:46).c

«XINKʼÏS RI SAMAJ RI XACHLAʼEJ CHWÄ»

14. ¿Achkë rbʼanik Jehová xtzolij rajäl rkʼexel che rä Jesús rma xnmaj rtzij?

¹⁴ Jesús xuʼij ya reʼ che rä Jehová ri aqʼaʼ taq majanä tkamsäx: «Xinkʼïs ri samaj ri xachlaʼej chwä». Ryä rtaman wä chë Jehová xttzolij rajäl rkʼexel che rä rma xnmaj rtzij (Juan 17:4, 5). Y kan ke riʼ xbʼanatäj. Jehová ma xyaʼ ta qʼij chë ryä xkanaj qa chpan ri jül (Hech. 2:23, 24). Xkʼasoj pä chkikojöl ri kamnaqiʼ y xyaʼ jun nüm samaj pa rqʼaʼ chlaʼ chkaj (Filip. 2:8, 9). Kʼïy jnaʼ chrij riʼ, Jesús xok Qʼatöy Tzij chpan Rqʼatbʼäl Tzij Dios. ¿Y achkë xtuʼän ri Qʼatbʼäl Tzij riʼ? Jesús xqʼalajsaj ya riʼ taq xuʼij chqë chë tqaʼij ya reʼ che rä Jehová: «Nqajoʼ chë tpë Aqʼatbʼäl Tzij chqä chë tbʼan ri nawajoʼ rït, achiʼel chlaʼ chkaj, ke riʼ chqä chwäch le Rwachʼlew» (Mat. 6:10).

15. ¿Achkë más xtuʼän Jesús?

¹⁵ Xa jbʼaʼ chik apü, Jesús xtuʼän chʼaʼoj kikʼë rkʼulel Dios y xtchüp kiwäch ri itzel taq winäq chpan Armagedón (Apoc. 16:14, 16; 19:11-16). Chrij riʼ xtkʼäq Satanás chpan jun «mamaʼ jül» ri kʼo nukʼambʼej tzij. Chriʼ xttzʼapïx wä chqä majun ta chik achkë xtkowin xtuʼän (Apoc. 20:1-3). Y, chrij riʼ, xtchapatäj ri Mil Jnaʼ ri Xtqʼät Tzij Jesús. Chpan ri tiempo riʼ, ryä xtresaj ri chʼaʼoj chwäch le Rwachʼlew y xkertoʼ ri winäq rchë xttel qa ri mak chkij. Chqä, xkerkʼasoj pä ri kamnaqiʼ y xtuʼän chë le Rwachʼlew xtbʼeʼok jun jaʼäl jardín. ¡Kʼa chriʼ xtbʼanatäj wä ri xrajoʼ Jehová pa naʼäy! (Apoc. 21:1-4).

16. ¿Achkë rbʼanik xtuʼän qakʼaslemal taq xtkʼis ri Mil Jnaʼ ri Xtqʼät Tzij Cristo?

¹⁶ ¿Achkë rbʼanik xtuʼän qakʼaslemal taq xtkʼis ri Mil Jnaʼ ri Xtqʼät Tzij Cristo? Chpan ri tiempo riʼ, ri mak ma xtjeʼ ta chik. Ri winäq ma xtkʼatzin ta chik xtkiʼij che rä Jehová chë tkyuʼ kimak pa rbʼiʼ Jesús. Chqä ma xkekʼatzin ta chik sacerdotes o chë kʼo jun nqtoʼö rchë nqjelun rkʼë Jehová. «Ri kamïk, ri rkʼisbʼäl» qakʼulel, ma xtjeʼ ta chik. Y ri kamnaqiʼ ya xyaʼöx chik jmul kikʼaslemal. Jontir ri xkejeʼ chwäch le Rwachʼlew xttel qa ri mak chkij (1 Cor. 15:25, 26).

17, 18. a) ¿Achkë xtbʼanatäj taq Xtkʼis ri Mil Jnaʼ ri Xtqʼät Tzij Jesús? b) ¿Achkë xtuʼän Jesús taq xtkʼis rqʼatbʼäl tzij? (1 Corintios 15:24, 28; tatzʼetaʼ chqä ri achbʼäl).

¹⁷ ¿Achkë más xtbʼanatäj taq xtkʼis ri Mil Jnaʼ ri Xtqʼät Tzij Jesús? Kʼo jun xtbʼanatäj ri kan kowan rqʼij. Chpan ri tiempo riʼ, majun ta chik jun xtbʼin chë Jehová ma loqʼoläj ta o chë ma pa rbʼeyal ta nuʼän jontir. Chpan ri jardín de Edén, Satanás xuʼij chë Jehová jun ajtzʼuküy tzij, ma nkowin ta nuqʼät tzij chqä ma yerajoʼ ta ri winäq. Kan xa xuʼ xbʼanatäj riʼ kʼa komä, ri nkiyaʼ rqʼij Dios kibʼanon chë nkʼaj chik nkitzʼët chë rbʼiʼ Dios kan loqʼoläj. Y taq xtkʼis ri Mil Jnaʼ ri Xtqʼät Tzij Cristo, ma xtkʼatzin ta chik xtchʼajchʼobʼëx rbʼiʼ Jehová rma ya chʼajchʼöj chik rbʼanon, y ri Qatat kʼo chkaj rkʼutun chik chqawäch chë kantzij nqrajoʼ.

¹⁸ Chpan ri tiempo riʼ, jontir xtqʼalajin chkiwäch chë ri xuʼij Satanás chrij Jehová xa tzʼukün tzij. ¿Achkë xtuʼän Jesús taq xtkʼis rqʼatbʼäl tzij? ¿Xtkʼän rnaʼoj chrij Satanás chqä xtyaʼ qa rij chwäch Jehová? ¡Manä, ryä ma ke riʼ ta xtuʼän! (Taskʼij 1 Corintios 15:24, 28). Jesús ma ke riʼ ta rnaʼoj. Ryä xttzolij ri Qʼatbʼäl Tzij pa rqʼaʼ Rtat y xtjeʼ chuxeʼ rqʼatbʼäl tzij. Ryä xtuʼän riʼ rma kowan nrajoʼ Jehová.

19. ¿Kʼo rqʼij rbʼiʼ Jehová chwäch Jesús?

¹⁹ Komä nqʼax chqawäch achkë rma Jehová ma xkʼewaj ta xyaʼ rbʼiʼ che rä Rkʼajol rchë ntzjon pa rbʼiʼ ryä. Y Jesús kan ütz rbʼanon ri samaj riʼ. Rkʼë jontir ri xqatzʼët qa, ¿kʼo rqʼij rbʼiʼ Jehová chwäch Jesús? Jaʼ, kʼo. Rma riʼ ma xkʼewaj ta xyaʼ riʼ pa kamïk rma ri bʼiʼaj riʼ, y taq xtkʼis ri Mil Jnaʼ ri Xtqʼät Tzij, ma xtkʼewaj ta xttzolij che rä Jehová jontir ri xyaʼöx qa pa rqʼaʼ ryä. ¿Achkë rbʼanik nqakʼän qanaʼoj röj chrij Jesús? Ya riʼ xtqatzʼët chpan ri jun chik tjonïk.