TJONÏK 23
BʼIX 2 Rït Jehová abʼiʼ
Rbʼiʼ Jehová kan kʼo rqʼij chqawäch röj
«Ya reʼ nuʼij Jehová: ‹Rïx yïx ntestigos›» (IS. 43:10).
RI XTQATZʼËT
Xtqatzʼët achkë rbʼanik nqtoʼon rchë nbʼan loqʼoläj che rä rbʼiʼ Jehová chqä rchë nchʼajchʼobʼëx.
1, 2. ¿Achkë rma nqaʼij chë chwäch Jesús majun ta chik jun ri kʼo más rqʼij chwäch rbʼiʼ Jehová?
MAJUN ta chik jun ri kʼo más rqʼij chwäch Jesús chwäch rbʼiʼ Jehová. Ryä xuʼän jontir ri kʼo pa rqʼaʼ rchë xkʼüt ri bʼiʼaj riʼ chkiwäch nkʼaj chik. Achiʼel xqatzʼët qa chpan ri jun qa tjonïk, Jesús ma xkʼewaj ta xyaʼ riʼ pa kamïk rma rbʼiʼ Jehová, rma xrajoʼ chë nchʼajchʼobʼëx ri bʼiʼaj riʼ (Mar. 14:36; Heb. 10:7-9). Y, taq xtkʼis ri Mil Jnaʼ ri Xtqʼät Tzij, ryä ma xtkʼewaj ta xttzolij che rä Rtat jontir ri xyaʼöx qa pa rqʼaʼ ryä, rma nrajoʼ chë nbʼan loqʼoläj che rä rbʼiʼ Jehová (1 Cor. 15:26-28). Jontir ri rbʼanon pä Jesús chqä ri xtuʼän chqawäch apü rma rbʼiʼ Dios, nukʼüt chë ryä kowan nrajoʼ Rtat.
2 Jesús xpë chwäch Rwachʼlew pa rbʼiʼ Rtat (Juan 5:43; 12:13). Ryä xkʼüt rbʼiʼ Jehová chkiwäch rtzeqelbʼëy (Juan 17:6, 26). Y pa rbʼiʼ Jehová xeruʼän wä milagros chqä xertjoj ri winäq (Juan 10:25). Kʼo jun qʼij, ryä xuʼij che rä Dios chë tbʼanaʼ ya reʼ kikʼë rtzeqelbʼëy: «Keʼachajij rma abʼiʼ» (Juan 17:11). Rma riʼ, we rbʼiʼ Jehová kan kowan wä rqʼij chwäch Jesús, ¿achkë kʼa rbʼanik riʼ chë jun winäq nuʼij chë cristiano y ma rtaman ta rbʼiʼ Jehová nixta nuksaj?
3. ¿Achkë xtqatzʼët chpan re tjonïk reʼ?
3 Röj ri kantzij taq cristianos nqatäj qaqʼij rchë nqakʼän qanaʼoj chrij Jesús, rma riʼ rbʼiʼ Rtat kan kowan chqä rqʼij chqawäch röj (1 Ped. 2:21). Chpan re tjonïk reʼ, xtqatzʼët chë ri nkitzjoj «ri ütz taq rtzjol chrij Rqʼatbʼäl Tzij Dios» kikʼwan rbʼiʼ Jehová (Mat. 24:14). Chqä xtqatzʼët achkë rbʼanik nqakʼüt chë kʼo rqʼij rbʼiʼ Jehová chqawäch röj.
«JUN TINAMÏT RI XTKʼWAJ RBʼIʼ»
4. a) ¿Achkë xuʼij Jesús chkë rtzeqelbʼëy taq ya nbʼä chkaj? b) ¿Achkë xtqatamaj?
4 Taq Jesús ya ntzolin chkaj, ryä xuʼij ya reʼ chkë rtzeqelbʼëy: «Xtiwïl iwchqʼaʼ taq xtyaʼöx pä ri loqʼoläj rchqʼaʼ Dios pan iwiʼ. Y xkixok ntestigos chriʼ Jerusalén, chpan ri tinamït Judea chqä Samaria, y xkixapon kʼa pa tinamït ri más näj nkanaj wä» (Hech. 1:8). Reʼ ntel chë tzij chë ri ütz taq rtzjol ma xa xuʼ ta xttzjöx chpan ri tinamït Israel, xa xttzjöx na chqä chpan jontir tinamït, rchë ke riʼ ri winäq xkekowin xkeʼok rtzeqelbʼëy Jesús (Mat. 28:19, 20). Ye kʼa, tqatzʼetaʼ chë Jesús xuʼij: «Xkixok ntestigos». ¿Ntel chë tzij riʼ chë ri xkeʼok rtzeqelbʼëy Jesús xa xuʼ xkeʼok rtestigos ryä, o xtkitamaj chqä rbʼiʼ Jehová? Ri capítulo 15 rchë Hechos nqrtoʼ rchë nqatamaj riʼ.
5. ¿Achkë rbʼanik xkikʼüt ri apóstoles chqä ri ukʼwäy taq bʼey ri ye kʼo Jerusalén chë ri winäq nkʼatzin nkitamaj rbʼiʼ Jehová? (Tatzʼetaʼ chqä ri achbʼäl).
5 Chpan ri jnaʼ 49, ri apóstoles chqä ri ukʼwäy taq bʼey ri ye kʼo wä Jerusalén, xkimöl kiʼ rchë xkitzʼët achkë nkʼatzin nkiʼän ri winäq ri ma ye judíos ta rchë yeʼok cristianos. Taq ya nkʼis ri moloj, Santiago, ri rchaqʼ Jesús, xuʼij: «Symeón [Pedro] xqʼalajsaj jontir chqawäch chrij ri achkë xbʼanatäj ri naʼäy mul taq Dios xertzʼët apü ri winäq ri ma ye judíos ta rchë nresaj chkikojöl ryeʼ jun tinamït ri xtkʼwaj rbʼiʼ». ¿Achoq rbʼiʼ xtzjoj Santiago? Ryä xkamluj ri rbʼin qa Amós, y xuʼij: «Rchë chë ri winäq ri xetotäj qa kan rkʼë ronojel kan xtkikanuj Jehová kikʼë winäq ri jalajöj kitinamit, winäq ri kikʼwan nbʼiʼ. Ke riʼ nuʼij Jehová» (Hech. 15:14-18). Rkʼë ya reʼ nqatzʼët chë ri xkeʼok rtzeqelbʼëy Jesús ma xa xuʼ ta xtkitamaj chrij Jehová, xa xtkikʼwaj chqä rbʼiʼ Dios. Ntel chë tzij chë xttamatäj kiwäch rma ri bʼiʼaj riʼ chqä chë xtkikʼüt ri bʼiʼaj riʼ chkiwäch nkʼaj chik.
Ri apóstoles chqä ri ukʼwäy taq bʼey ri ye kʼo wä Jerusalén, xqʼax chkiwäch chë ri cristianos xtkikʼüt rbʼiʼ Jehová chkiwäch nkʼaj chik chqä chë xttamatäj kiwäch rma ri bʼiʼaj riʼ. (Tatzʼetaʼ ri peraj 5).
6, 7. a) ¿Achkë rma xpë Jesús chwäch Rwachʼlew? b) ¿Achkë jun chik rma xpë Jesús chwäch Rwachʼlew ri ya riʼ kʼo más rqʼij?
6 Tnatäj chqë chë rbʼiʼ Jesús ntel chë tzij «Jehová nkolö qchë». Y kan ke riʼ xbʼanatäj. Jehová xksaj Jesús rchë xerköl jontir ri winäq ri nkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chrij ryä. Jesús xpë chwäch Rwachʼlew rchë xyaʼ rkʼaslemal pa kamïk kimä ri winäq (Mat. 20:28). Taq xyaʼ riʼ pa kamïk, ryä xtöj qamak chqä xjäq ri bʼey rchë xtqkowin xtqïl ri kʼaslemal ri ma xtkʼis ta (Juan 3:16).
7 Ye kʼa, ¿achkë rma xkʼatzin xekol ri winäq? Rma ri xbʼanatäj pa jardín de Edén. Achiʼel xqatzʼët qa chpan ri jun qa tjonïk, ri naʼäy qateʼ qatat, Adán y Eva, ma xkinmaj ta rtzij Jehová y ma xkïl ta chik kikʼaslemal ri ma nkʼis ta (Gén. 3:6, 24). Ye kʼa kʼo jun xbʼanatäj ri qʼij riʼ ri kʼo más rqʼij chwäch ri yekol ri winäq, rma ri qʼij riʼ xtzʼuk tzij chrij Jehová (Gén. 3:4, 5). Rma riʼ, ri qʼij ri xkekol kalkʼwal Adán y Eva rkʼwan riʼ rkʼë jun ri kʼo más rqʼij: nbʼan loqʼoläj che rä rbʼiʼ Jehová. Rma Jesús xpë chwäch Rwachʼlew pa rbʼiʼ Rtat chqä xuʼän kan achiʼel xuʼij Rtat che rä, xtoʼon rchë xbʼan loqʼoläj che rä rbʼiʼ Jehová.
¿Achkë kʼa rbʼanik riʼ chë jun winäq nuʼij chë cristiano y ma rtaman ta rbʼiʼ Jehová nixta nuksaj?
8. ¿Achkë wä nkʼatzin nqʼax chkiwäch chqä nkinmaj ri winäq ri nkajoʼ wä yeʼok rtzeqelbʼëy Jesús?
8 Jontir ri nkajoʼ wä yeʼok rtzeqelbʼëy Jesús, ye judíos o ma ye judíos ta, nkʼatzin wä nqʼax chkiwäch chqä nkinmaj chë ri xkolö kichë ya riʼ Rtat Jesús, Jehová (Juan 17:3). Chqä, achiʼel Jesús, ryeʼ chqä xtkikʼwaj rbʼiʼ Dios. Y nkʼatzin wä nqʼax chkiwäch chë kan kowan rqʼij nbʼan loqʼoläj che rä rbʼiʼ Jehová, rma ya riʼ xtbʼanö chë xkekolotäj (Hech. 2:21, 22). Rma riʼ, jontir rtzeqelbʼëy Jesús nkʼatzin wä nkitamaj chrij Jehová chqä chrij ryä. Rma riʼ, Jesús xkʼïs roración rkʼë Dios kikʼë re tzij reʼ ri nqïl chpan Juan 17: «Rïn nkʼutun abʼiʼ chkiwäch ryeʼ, y kan xtinkʼüt na, rchë ke riʼ xkeʼawajoʼ ryeʼ kan achiʼel yinawajoʼ rïn chqä ke riʼ jnan xtuʼän nwäch kikʼë» (Juan 17:26).
«RÏX YÏX NTESTIGOS»
9. ¿Achkë rbʼanik kʼo chë nqatzʼët rbʼiʼ Jehová jontir röj ri kantzij taq cristianos?
9 Achiʼel qatzʼeton pä, ri nbʼan loqʼoläj che rä rbʼiʼ Jehová, ya riʼ kʼo chë njeʼ más rqʼij chkiwäch jontir ri kantzij taq cristianos (Mat. 6:9, 10). Chqawäch röj, rbʼiʼ Jehová kʼo más rqʼij chwäch xa bʼa achkë chik jun bʼiʼaj. Ye kʼa nkʼatzin nqakʼüt riʼ rkʼë ri yeqaʼän. ¿Achkë rbʼanik nqtoʼon rchë nbʼan loqʼoläj che rä rbʼiʼ Jehová chqä rchë nqakʼüt chë ri xuʼij Satanás chrij ryä xa tzʼukün tzij?
10. ¿Achkë nuʼij chpan ri capítulos 42 kʼa 44 rchë Isaías? (Isaías 43:9; 44:7-9; tatzʼetaʼ chqä ri achbʼäl).
10 Ri capítulos 42 kʼa 44 rchë ri wuj Isaías, nuʼij achkë rbʼanik nqtoʼon röj rchë nbʼan loqʼoläj che rä rbʼiʼ Jehová. Chpan ri capítulos riʼ, Jehová nuʼij chkë ri winäq ri ma nkiyaʼ ta rqʼij ryä chë tkikʼutuʼ si kantzij ye kʼo ri dioses ri nkiyaʼ kiqʼij. Chqä, achiʼel nbʼan taq nqʼat tzij pa rwiʼ jun winäq, Jehová nuʼij chkë chë kejeʼ kitestigos rchë nkikʼüt si kantzij ye kʼo ri dioses riʼ. Ye kʼa majun ta jun nkowin nbʼanö riʼ (taskʼij Isaías 43:9; 44:7-9).
Rkʼë jontir ri nqaʼij chqä nqaʼän, nqakʼüt chë majun ta chik jun Dios achiʼel Jehová. (Tatzʼetaʼ ri peraj 10 chqä 11).
11. Rkʼë ri nuʼij Isaías 43:10-12, ¿achkë nuʼij Jehová chkë ri nkiyaʼ rqʼij ryä?
11 (Taskʼij Isaías 43:10-12). Jehová nuʼij ya reʼ chkë ri nkiyaʼ rqʼij ryä: «Rïx yïx ntestigos [...], y rïn yïn iDios». Chqä nuʼij chkë chë tkiqʼalajsaj re kʼutunïk reʼ: «¿Kʼo komä jun chik Dios achiʼel rïn?» (Is. 44:8). Reʼ ntel chë tzij chë röj chqä yaʼon qʼij chqë rchë nqaqʼalajsaj ri kʼutunïk riʼ. Rkʼë ri nqaʼij chqä ri nqaʼän, nqakʼüt chë Jehová ya riʼ ri kantzij Dios chqä chë rbʼiʼ ryä kʼo más rqʼij chwäch xa bʼa achkë chik jun bʼiʼaj. Y, rkʼë rbʼanik kʼaslemal nqakʼwaj, nqakʼüt chë nqajoʼ Jehová rkʼë ronojel qan chqä chë nqanmaj rtzij tapeʼ Satanás kʼo kʼïy nuyaʼ pa qabʼey. We xtqaʼän riʼ, xtqtoʼon rchë xtbʼan loqʼoläj che rä rbʼiʼ Dios.
12. ¿Achkë rbʼanik xtzʼaqät ri profecía rchë Isaías 40:3, 5?
12 Isaías xuʼij chë kʼo jun ri xtbʼanö rbʼanik «ri bʼey chwäch Jehová» (Is. 40:3; nota). ¿Achkë rbʼanik xtzʼaqät re profecía reʼ? Juan el Bautista xuʼän rbʼanik ri bʼey chwäch Jesús, ri xpë pa rbʼiʼ Jehová y xtzjon pa rbʼiʼ Jehová (Mat. 3:3; Mar. 1:2-4; Luc. 3:3-6). Isaías chqä xuʼij ya reʼ: «Kan xtqʼalajin rqʼij rkʼojlen Jehová» (Is. 40:5). ¿Achkë rbʼanik xetzʼaqät re tzij reʼ? Taq Jesús xpë chwäch Rwachʼlew, ryä kan xqʼalajin rnaʼoj Rtat chrij, rma riʼ nqkowin nqaʼij chë achiʼel ta kan yë Jehová xpë chwäch Rwachʼlew (Juan 12:45).
13. ¿Achkë rbʼanik nqakʼän qanaʼoj chrij Jesús?
13 Taq röj nqtoʼon rchë nchʼajchʼobʼëx rbʼiʼ Jehová, nqakʼän qanaʼoj chrij Jesús. Achiʼel ryä, röj chqä yoj rtestigos Jehová. Qakʼwan rbʼiʼ Dios y nqatzjoj chkë jontir winäq chrij jontir ri yeruʼän ryä. Ye kʼa, rchë kan ütz nqaʼän che rä ri samaj riʼ, nkʼatzin chqä nqatzjoj chkë ri winäq chrij jontir ri xuʼän Jesús ojer chqä chrij ri xtuʼän chqawäch apü rchë xtuʼän loqʼoläj che rä rbʼiʼ Rtat (Hech. 1:8). Jesús ya riʼ rtestigo Jehová ri kʼo más rqʼij, y röj nqakʼän qanaʼoj chrij ryä (Apoc. 1:5). Ye kʼa, ¿achkë chik nkʼaj rbʼanik nqakʼüt chë kan kowan rqʼij rbʼiʼ Jehová chqawäch röj?
NKʼAJ CHIK RBʼANIK NQAKʼÜT CHË KʼO RQʼIJ RBʼIʼ JEHOVÁ CHQAWÄCH
14. Achiʼel nuʼij Salmo 105:3, ¿achkë nqanaʼ röj chrij rbʼiʼ Jehová?
14 Kan kiʼ qakʼuʼx rma qakʼwan rbʼiʼ Jehová (taskʼij Salmo 105:3). Jehová kan nqä chwäch chë röj nqatzjoj rbʼiʼ chkë nkʼaj chik chqä nqaʼij chkë chë yë ryä qaDios (Jer. 9:23, 24; 1 Cor. 1:31; 2 Cor. 10:17). Chqawäch röj, kan kowan rqʼij nqayaʼ rqʼij rbʼiʼ Dios chqä nqtoʼon rchë nchʼajchʼobʼëx. Majun bʼëy qkʼïx ta nqaʼij chë yoj testigos de Jehová taq yoj kʼo pa qasamaj, pan escuela, pa qatinamit o xa bʼa akuchï yoj kʼo wä. Ri Diablo kʼo ta nrajoʼ chë röj ma nqakʼüt ta chik rbʼiʼ Jehová chkiwäch nkʼaj chik (Jer. 11:21; Apoc. 12:17). Rma riʼ, Satanás chqä rwinaq nkajoʼ chë ri winäq nkimestaj rbʼiʼ Dios (Jer. 23:26, 27). Ye kʼa, rma röj kowan nqajoʼ rbʼiʼ Jehová, chöj jun qʼij nqajoʼ nqayaʼ rqʼij (Sal. 5:11; 89:16).
15. ¿Achkë ntel chë tzij nqanataj rbʼiʼ Jehová?
15 Ma nqayaʼ ta qa nqanataj rbʼiʼ Jehová (Joel 2:32; Rom. 10:13, 14). Nqanataj rbʼiʼ Jehová ma xa xuʼ ta ntel chë tzij chë qataman ri bʼiʼaj riʼ chqä nqaksaj. Ntel chqä chë tzij nqatamaj achkë rnaʼoj Dios, nqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chrij, nqakʼutuj qatoʼik che rä chqä nqaʼij che rä chë tkʼwaj qabʼey (Sal. 20:7; 99:6; 116:4; 145:18). Chqä ntel chë tzij nqakʼüt rbʼiʼ Dios chkiwäch nkʼaj chik winäq, nqakʼüt achkë jaʼäl taq naʼoj ye kʼo rkʼë ryä y nqaʼij chkë chë tkitzolij kiʼ che rä kimak chqä chë tkijalaʼ rbʼanik kikʼaslemal rchë ütz yetzʼet rma Jehová (Is. 12:4; Hech. 2:21, 38).
16. ¿Achkë rbʼanik nqakʼüt chë Satanás xa jun ajtzʼuküy tzij?
16 Ma nqakʼewaj ta nqatäj poqän rma rbʼiʼ Jehová (Sant. 5:10, 11). Taq nqanmaj rtzij Jehová tapeʼ nqatäj poqän kimä ri kʼayewal, nqakʼüt chë Satanás xa jun ajtzʼuküy tzij. Pa rqʼij qa Job, Satanás xuʼij ya reʼ chkij jontir ri nkiyaʼ rqʼij Dios: «Ri achï xtyaʼ jontir ri achkë kʼo rkʼë rchë nuköl riʼ» (Job 2:4). Kikʼë re tzij reʼ, ryä xrajoʼ xuʼij chë ri winäq xa xuʼ xtkiyaʼ rqʼij Jehová we jontir ütz lenäq chkiwäch, ye kʼa xa xtkiyaʼ qa we xtkïl kʼayewal. Rma Job xnmaj rtzij Dios, xkʼüt chë ri xuʼij Satanás xa jun tzʼukün tzij. Y röj chqä yaʼon qʼij chqë rchë nqakʼüt chë, tapeʼ xa bʼa achkë na xtuʼän ri Diablo chqë, majun bʼëy xtqayaʼ ta qa qij chwäch Jehová. Qayaʼon chwäch qan chë Jehová ronojel mul xtqrchajij rma rbʼiʼ (Juan 17:11).
17. Rkʼë ri nuʼij 1 Pedro 2:12, ¿achkë chik jun rbʼanik nqkowin nqayaʼ rqʼij rbʼiʼ Jehová?
17 Nqakʼüt chë ma nqaqasaj ta rqʼij rbʼiʼ Jehová (Prov. 30:9; Jer. 7:8-11). Rma röj nqtzjon pa rbʼiʼ Jehová chqä qakʼwan rbʼiʼ ryä, ri yeqaʼän pa qakʼaslemal nuʼän chë nyaʼöx rqʼij ryä o ntzʼilbʼisäx rbʼiʼ (taskʼij 1 Pedro 2:12). Rma riʼ nqaʼän jontir ri kʼo pa qaqʼaʼ rchë nqayaʼ rqʼij ryä rkʼë ri nqaʼij chqä rkʼë ri nqaʼän. We xtqaʼän riʼ, tapeʼ xa kʼo qa mak chqij, xtqtoʼon rchë xtyaʼöx rqʼij rbʼiʼ Jehová.
18. ¿Achkë chik jun rbʼanik nqakʼüt chë rbʼiʼ Jehová kan kʼo rqʼij chqawäch röj? (Tatzʼetaʼ chqä ri nota).
18 Rbʼiʼ Jehová kʼo más rqʼij chqawäch röj chwäch ri nkiʼij nkʼaj chik chqij (Sal. 138:2). ¿Achkë rma nqaʼij riʼ? Rma röj nqajoʼ rbʼiʼ Jehová, nqaʼän jontir ri nqä chwäch ryä. Ye kʼa rma nqaʼän riʼ, kʼo mul ri winäq yetzeʼen chqij o itzel yetzjon chqij.a Jesús ma xkʼewaj ta xyaʼ riʼ pa kamïk, tapeʼ kan achiʼel jun aleqʼon xbʼan che rä, rma xrajoʼ xyaʼ rqʼij rbʼiʼ Jehová. Achiʼel nuʼij Hebreos 12:2-4, ryä xuʼän riʼ y «ma xyaʼ ta rejqalen ri kʼixbʼäl xqʼaxaj», ntel chë tzij, ma xyaʼ ta rejqalen ri xkiquʼ nkʼaj chik chrij. Ri xrajoʼ ryä ya riʼ nuʼän ri nrajoʼ Dios (Mat. 26:39).
19. ¿Achkë nanaʼ rït chrij rbʼiʼ Jehová, y achkë rma?
19 Röj kan kiʼ qakʼuʼx rma qakʼwan rbʼiʼ Dios chqä rma tamatäl qawäch chë yoj rtestigos ryä. Rma riʼ ma nqayaʼ ta más rejqalen chë ri nkʼaj chik yetzeʼen chqij o itzel yetzjon chqij. Chqawäch röj, kʼo más rqʼij rbʼiʼ Jehová chwäch ri nkiʼij nkʼaj chik chqij. Rma riʼ qayaʼon chqawäch chë ronojel mul xtqayaʼ rqʼij rbʼiʼ Dios tapeʼ xa bʼa achkë na xtyaʼ Satanás pa qabʼey. We xtqaʼän riʼ, achiʼel Jesús, xtqakʼüt chë rbʼiʼ Jehová kan kowan rqʼij chqawäch röj.
BʼIX 10 ¡Alabemos a nuestro Dios, Jehová!
a Taq Elifaz, Zofar y Bildad itzel xetzjon chrij Job, ryä xquʼ más rij achkë nkiquʼ nkʼaj chik chrij. Kantzij na wä chë taq xekäm ralkʼwal chqä xchaʼ chiʼ jontir ri kʼo rkʼë, ma xmakun ta nixta xqʼabʼaj chrij Dios ri xqʼaxaj (Job 1:22; 2:10). Ye kʼa, taq xqʼabʼäx chrij chë kʼo ma ütz ta najin yeruʼän, ryä ma xquʼ ta chik ri xeruʼij. Chqä, kʼo jojun xeruʼij ri ma pa rbʼeyal ta. Job xyaʼ más rejqalen ri nkiquʼ nkʼaj chik chrij chwäch ntoʼon rchë nchʼajchʼobʼëx rbʼiʼ Dios (Job 6:3; 13:4, 5; 32:2; 34:5).